H Διακυβερνητική Διάσκεψη για την αναθεώρηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ εισέρχεται στην κρισιμότερη φάση της, όπου εκτός από το ξεκαθάρισμα των θεμάτων που θα συζητηθούν διαμορφώνονται και οι κατευθύνσεις για τις τελικές αποφάσεις. Τη σφραγίδα στις αποφάσεις της Διακυβερνητικής, όπως αναμένεται, θα βάλει η Γερμανία, η οποία σε συνεργασία με τη Γαλλία επιβάλλουν τη μια μετά την άλλη τις θέσεις τους στους υπόλοιπους "εταίρους". Σε αδρές γραμμές τα θέματα που θα συζητηθούν στη Διακυβερνητική Διάσκεψη είναι τα εξής:

• Εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας.

Αναμένεται να αναγνωριστεί από όλους η ανάγκη κοινής εξωτερικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ειδικότερα, οι συζητήσεις αναμένεται να επικεντρωθούν στην επέκταση της λήψης αποφάσεων με πλειοψηφία.

• Αμυνα.

Σε συνδυασμό με το παραπάνω θέμα αναμένεται να εξεταστεί και το θέμα της κοινής αμυντικής πολιτικής. Πιο συγκεκριμένα, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο αν θα ενσωματωθεί (και πώς) η Δυτικοευρωπαϊκή Ενωση στην Ευρωπαϊκή Ενωση για να χρησιμεύσει σαν αμυντικός - στρατιωτικός βραχίονάς της. Ως επακόλουθο θα συζητηθεί η σχέση με το ΝΑΤΟ και ο ρόλος του στην Ευρώπη.

• Συστήματα ψηφοφορίας και λήψης αποφάσεων στο Συμβούλιο Υπουργών.

Εδώ ίσως βρίσκεται το κυριότερο ζήτημα της Διάσκεψης, αφού από τον τρόπο λήψης των αποφάσεων θα κριθεί ποιες θα είναι οι κύριες επιλογές για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Κάτω απ' αυτόν το γενικό τίτλο θα συζητηθούν η στάθμιση των ψήφων κατ' αναλογία με το μέγεθος του πληθυσμού της κάθε χώρας, η επέκταση ή μη του πεδίου λήψης αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία, το μέγεθος των αναστελλουσών μειοψηφιών κ.ά.

• Το μέγεθος της Επιτροπής.

Με τη διεύρυνση της Ενωσης, αν ακολουθηθεί η ίδια αναλογία, οι επίτροποι θα αυξηθούν από 20 σε 38. Σχετικά μ' αυτό υπάρχουν πολλές προτάσεις για μείωση του αριθμού των μελών της Επιτροπής στο όνομα της μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας.

• Εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Αν και δεν αναμένεται ουσιαστική αύξηση των εξουσιών και των αρμοδιοτήτων του μοναδικού εκλεγμένου οργάνου της Ενωσης, θα επιχειρηθεί μια επίφαση δημοκρατικότητας με τη διεύρυνση των θεμάτων για τα οποία θα απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη του Ευρωκοινοβουλίου.

• Δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις.

Στο θέμα αυτό, που έχει εγγραφεί επισήμως στην ατζέντα της Διάσκεψης, το μοναδικό που μπορεί να συζητηθεί είναι η απλοποίηση των διαδικασιών και των μηχανισμών για διακυβερνητική διαβούλευση, ώστε να επιταχυνθεί η λήψη αποφάσεων.

Οπως φαίνεται, το μείζον ζήτημα της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης (ΟΝΕ) δε θα συζητηθεί στη Διακυβερνητική. Οι "δεκαπέντε" έχουν συμφωνήσει από τη Σύνοδο της Μαδρίτης, τον περασμένο Δεκέμβρη, ότι η ΟΝΕ θα προχωρήσει έτσι ή αλλιώς σύμφωνα με τις αποφάσεις του Μάαστριχτ και ότι την 1η Γενάρη 1999 η Ευρωπαϊκή Ενωση θα διαιρεθεί στο "σκληρό πυρήνα" των χωρών - μελών που θα εκπληρώνουν τα κριτήρια της "σύγκλισης" και των άλλων που θα μείνουν στο "περιθώριο". Αυτή άλλωστε είναι η αντικειμενική πραγματικότητα. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα τοποθετήσεις των κυβερνήσεων των χωρών - μελών, στη Διακυβερνητική συγκρούονται δυο βασικές γραμμές. Η μια, η κυρίαρχη, εκφράζεται από το γερμανογαλλικό άξονα και προωθεί το ομοσπονδιακό μοντέλο, όπου τα κοινοτικά όργανα θα αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη ισχύ σε βάρος των εθνικών κυβερνήσεων και των εθνικών Κοινοβουλίων. Η άλλη γραμμή εκφράζεται κυρίως από τη Βρετανία, που προτιμά τη διατήρηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη σημερινή της μορφή, δηλαδή μια μεγάλη αγορά χωρίς πολλές κοινοτικές πολιτικές. Προς το παρόν η διάσταση των απόψεων φαίνεται αγεφύρωτη, όμως οι "εταίροι" περιμένουν ότι με την επικράτηση των Εργατικών στη Βρετανία η κατάσταση θα αλλάξει. Εξάλλου, πολύ πρόσφατα το Εργατικό Κόμμα με μεγάλη πλειοψηφία τάχθηκε ανεπιφύλακτα υπέρ της Συνθήκης του Μάαστριχτ και του "ομοσπονδιακού μέλλοντος". Ομως ακόμα και αν στις βρετανικές εκλογές κερδίσουν και πάλι οι Συντηρητικοί, πράγμα που θεωρείται απίθανο, οι "εταίροι" περιμένουν ότι ο Τζ. Μέιτζορ θα βάλει πολύ νερό στο κρασί του, αφού η Βρετανία εξαρτάται οικονομικά όλο και περισσότερο από τις αποφάσεις του "Διευθυντηρίου".

Ομως οι "δεκαπέντε" αισθάνονται ολοένα και πιο πολύ την πίεση της δυσαρέσκειας των λαών των Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι δημοσκοπήσεις που έχουν στα χέρια τους μιλούν για μια μεταστροφή των διαθέσεων, από την αδιαφορία στη συνεχώς αυξανόμενη αντίθεση προς τις πολιτικές που ακολουθούνται, αλλά και προς τα ίδια τα θεμέλια της Ενωσης. Οι εργατικοί αγώνες, στις χώρες - μέλη, χρόνο με το χρόνο αποκτούν σαφέστερο χαρακτήρα εναντίωσης στα προγράμματα "σύγκλισης", στις μεσαιωνικές διατάξεις της "Λευκής Βίβλου", αλλά και προς την ίδια τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Μαζί με την αυξανόμενη αντίσταση στις επιλογές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι λαοί ζητούν πιο επιτακτικά να πουν το δικό τους λόγο. Η απαίτηση για εθνικά δημοψηφίσματα, όπου ο κάθε λαός θα αποφανθεί για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, παίρνει πλειοψηφικό χαρακτήρα.

Ο απολογισμός των περσινών κινητοποιήσεων και η προετοιμασία των φετινών μαζικών και μαχητικών αγώνων υπογραμμίζουν την εκτίμηση ότι αν στο στοιχείο της αγωνιστικής αντίστασης και του μετώπου σε κάθε χώρα στην πολιτική του Μάαστριχτ προστεθεί το στοιχείο του συντονισμού, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια αντεπίθεση του λαϊκού εργατικού κινήματος. Αυτός είναι ο μεγάλος "πονοκέφαλος" των "δεκαπέντε".

Δ. Π.

Στη δίνη των αδιεξόδων της έχει πέσει, με αφορμή τη νέα της ήττα στις εκλογές της 22ης Σεπτέμβρη, η ΝΔ, αδιέξοδα που οι διαδικασίες εκλογής του προέδρου της δείχνουν ότι θα συνεχιστούν.

Θα συνεχιστούν και ίσως οδηγήσουν σε εκρηκτικές καταστάσεις τον εκτός κυβέρνησης πυλώνα του δικομματισμού, επειδή ακριβώς τα αδιέξοδα δεν έχουν να κάνουν με το ένα ή το άλλο πρόσωπο που βρίσκεται στην ηγεσία του, αλλά με το ιδεολογικό (και συνακόλουθα πολιτικό) αδιέξοδο που σήμερα το αντιμετωπίζει η ΝΔ.

Εχει γίνει πλέον κοινοτοπία και για στελέχη του κόμματος της ΝΔ, η αναφορά σε αυτό το αδιέξοδο που οφείλεται στο ότι το ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται ως ο πιο αξιόπιστος διαχειριστής του σημερινού συστήματος, με πρωτοφανή στήριξη από τα ντόπια και τα ξένα ισχυρά συμφέροντα. Αυτή η πολιτική του ΠΑΣΟΚ που μέσα στην προεκλογική του απόγνωση ο ίδιος ο Μ. Εβερτ την ονόμασε σωστά "νεοφιλελεύθερη", έχει στερήσει από τη ΝΔ "ζωτικό πολιτικό χώρο" και όπως φάνηκε και από τις πρόσφατες εκλογές, της στερεί τη δυνατότητα να καρπώνεται τη φθορά του ΠΑΣΟΚ, αλλά και παραδοσιακούς ψηφοφόρους που ιστορικά εμπιστεύονταν τη ΝΔ. "Το ΠΑΣΟΚ λεηλατεί την ιδεολογία μας και τους ψηφοφόρους μας", είναι η κουβέντα που όλο και πιο συχνά ακούγεται από στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Η αναζήτηση διεξόδου από τη σημερινή κατάσταση δε γίνεται κατά τα φαινόμενα κυρίως με ιδεολογικούς όρους - με εξαίρεση την προχτεσινή κίνηση Ανδριανόπουλου, που επιδιώκει να "αποκαθάρει" ιδεολογικά τη ΝΔ - αλλά εμπλέκονται σε αυτήν και οι παραδοσιακές για το χώρο φιλοδοξίες των διάφορων "βαρόνων" που θέλουν να έχουν το πάνω χέρι στον έλεγχο του κόμματος.

Αυτή ακριβώς η αντιπαράθεση, που ενδέχεται να προκαλέσει και ανεξέλεγκτες καταστάσεις, έχει προκαλέσει όπως είναι φυσικό το έντονο ενδιαφέρον της άρχουσας τάξης, που ενδιαφέρεται για την ομαλή εναλλαγή των δικών της κομμάτων στην εξουσία, προκειμένου να συνεχιστεί απαρέγκλιτα η κυριαρχία της. Επιδιώκει να υπάρχει συνοχή και στον εκτός κυβέρνησης πόλο του δικομματισμού για να λειτουργεί ομαλά το πολιτικό σύστημα. Αυτή η επιδίωξη είναι ιδιαίτερα επίκαιρη σήμερα, καθώς ο σκληρός πυρήνας της άρχουσας τάξης γνωρίζει ότι η πορεία προς την "Ευρωπαϊκή Ενοποίηση" με το πρόγραμμα "σύγκλισης" θα είναι αρκούντως σκληρή και ανάλγητη, με αποτέλεσμα να μεγαλώνουν οι κίνδυνοι, ευρύτερα λαϊκά στρώματα να απεμπλακούν από τα κόμματα του δικομματισμού.

Γι' αυτό, πρωτίστως, ενδιαφέρεται να διατηρήσει την ενότητά της η ΝΔ και σε αυτήν την κατεύθυνση ήδη έχουν πάρει θέση και ισχυρά εκδοτικά συγκροτήματα, αλλά και το ίδιο το ΠΑΣΟΚ, που "ζωηρά" ενδιαφέρεται για την ενότητα του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ξέρει, αλλά και φοβάται το ΠΑΣΟΚ, ότι μία ενδεχόμενη μακροχρόνια κρίση στο άλλο κόμμα θα του στερήσει το άλλοθι της "Δεξιάς" και θα αποκαλύψει πιο εύκολα την αντιλαϊκή του πολιτική που τώρα προσπαθεί να την καμουφλάρει με "αριστερό" προσωπείο.

Ομως και στην περίπτωση που η ενότητα στη ΝΔ δε διατηρηθεί, υπάρχουν και τα εναλλακτικά σενάρια. Ηδη η αναγγελία της ίδρυσης κόμματος από τον Α. Ανδριανόπουλο μπορεί να προκαλέσει μία διάσπαση στη ΝΔ και πολιτική, αλλά και οργανωτική. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο θεωρητικός του νεοφιλελευθερισμού ήταν για χρόνια ένα κορυφαίο στέλεχος της παράταξης και έχει ακόμα προσβάσεις στο χώρο και άσχετα εάν τον ακολουθήσει ή όχι ο Στ. Μάνος, είναι σίγουρο ότι έχουν ταυτότητα αντιλήψεων και κάλλιστα μπορούν να συνυπάρξουν στον ίδιο πολιτικό φορέα.

Παράλληλα έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν και τα σενάρια "εξευρωπαϊσμού της συντηρητικής παράταξης". Αυτά προβλέπουν την ύπαρξη ενός κόμματος της "λαϊκής Δεξιάς", όπως είναι τα χριστιανοδημοκρατικά κόμματα στην Ευρώπη, που θα απευθύνεται στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα και ενός αμιγώς "φιλελεύθερου" κόμματος, που θα απευθύνεται στα "ανώτερα στρώματα", τα οποία στις εκλογές που έγιναν προτίμησαν το ΠΑΣΟΚ.

Σε κάθε περίπτωση το ενδιαφέρον των κάθε είδους "ισχυρών" στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, για τις εξελίξεις στη ΝΔ, θα είναι έντονο και μπαίνει σε πρώτη προτεραιότητα, μετά και τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών.

Η εκλογική ενίσχυση του ΚΚΕ, σε συνδυασμό με τη μείωση των ποσοστών που τα κόμματα του δικομματισμού συγκέντρωσαν στις προηγούμενες εκλογές έχουν δημιουργήσει κλίμα ανησυχίας στα κλιμάκια της άρχουσας τάξης, που ενδιαφέρονται για την απρόσκοπτη πορεία της Ελλάδας προς την "Ευρωπαϊκή Ενοποίηση". Την ανησυχία αυτή την εξέφρασε, έστω και για τους δικούς του λόγους, ο Α. Ανδριανόπουλους, που πέρα από τα όσα λέει, διατηρεί δεσμούς με ισχυρά τμήματα της άρχουσας τάξης και μπορεί να γνωρίζει ή να εξωτερικεύει τους προβληματισμούς τους. Είπε, λοιπόν, ο θεωρητικός του "νεοφιλελευθερισμού" ότι απαιτείται η "ανασύνταξη του χώρου της ΝΔ", επειδή φοβάται πως η "επόμενη ήττα του ΠΑΣΟΚ θα προέλθει από την Αριστερά". Η κρίση που προκλήθηκε, σε συνδυασμό με τις θετικές διεργασίες στη συνείδηση τμημάτων του λαού μπορεί να δημιουργεί ανεξέλεγκτες καταστάσεις.

Αυτός ακριβώς είναι ο φόβος τους και για την αποτροπή αυτού του "κινδύνου", γίνονται όλες οι κινήσεις. Φοβούνται μην και επεκταθούν τα ρήγματα στη συνείδηση των ψηφοφόρων, που σήμερα είναι εγκλωβισμένοι στο δικομματισμό. Το φοβούνται βάσιμα- επειδή ακριβώς οι ίδιοι τα σχεδιάζουν - γιατί γνωρίζουν ότι η πολιτική του Μάαστριχτ θα είναι ένας πραγματικός οδοστρωτήρας, που θα περάσει πάνω από τις λαϊκές κατακτήσεις, συνθλίβοντας χιλιάδες εργαζόμενους. Διαισθάνονται μία αγωνιστική αντίσταση, που θα περιλαμβάνει και εργαζόμενους οι οποίοι σήμερα ακολουθούν τη ΝΔ και γι' αυτό θέλουν να "στεγανοποιήσουν" το χώρο και να προσπαθήσουν να του δώσουν "μία νέα ορμή".

Στο χέρι του λαϊκού κινήματος είναι να χαλάσει τα σχέδιά τους, να αποκαλύψει την ουσία της συντηρητικής πολιτικής και να δρομολογήσει τις κατευθύνσεις σε εντελώς αντίθετο δρόμο από αυτόν που χαράσσουν τα εγχώρια αλλά και τα ξένα επιτελεία. Η προοπτική συγκρότησης του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού μετώπου θα συμβάλει σ' αυτές τις διεργασίες.

Ομως, αλήθεια, ποια είναι η έννοια και το περιεχόμενο της Αριστεράς σήμερα; Είναι καιρός να γίνει ξεκάθαρο το ζήτημα αυτό, γιατί γίνεται μαζική λαθροχειρία γύρω από τη συγκεκριμένη έννοια. Ποιο, λοιπόν, πρέπει να είναι το κριτήριο, με βάση το οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί σαν αριστερή μια πολιτική δύναμη; Φυσικά, δεν μπορεί να είναι άλλο από τη στάση απέναντι στο βασικό πολιτικό πρόβλημα της διεξόδου σήμερα, αλλά και απέναντι στις μορφές της κοινωνικής συνείδησης. Ακόμα πρέπει να πούμε ότι η έννοια της Αριστεράς κάθε φορά είναι συγκεκριμένη. Για τον προσδιορισμό της, είναι αναγκαίο να παίρνονται υπ' όψιν οι συγκεκριμένες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, αλλά και οι ιδιορρυθμίες κάθε συγκεκριμένης χώρας. Να παίρνονται υπ' όψιν τα κοινωνικά, πολιτικά αιτήματα και καθήκοντα κάθε περιόδου. Αν, λοιπόν, με βάση τα παραπάνω κρίνουμε μια πολιτική δύναμη, θα πρέπει να πούμε ότι: Αριστερά και Μάαστριχτ δε συμβιβάζονται. Αριστερά και νέα ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων δεν πάνε μαζί. Αριστερά και αποδοχή του κάθε ...βαθμού λιτότητας, στο όνομα της ευρω-λατρείας και ευρω-υποταγής, δεν ταιριάζουν. Αριστερά και μοιρολατρία, παθητικότητα, ευνουχισμός των κινητοποιήσεων, είναι πράγματα αντίθετα. Αριστερά και ΝΑΤΟ, Δυτικοευρωπαϊκή Ενωση και ...Μονάδες Ταχείας Επέμβασης πάνε χώρια. Το δίλημμα είναι απλό: Σήμερα η κάθε πολιτική δύναμη μεταξύ δυο δρόμων έχει να διαλέξει. Ο ένας είναι δίπλα στην εργατική τάξη, στους αγρότες, στους επαγγελματοβιοτέχνες, ο άλλος στο πλευρό των μονοπωλίων, των ιμπεριαλιστών και των πολιτικών εκφραστών τους. Στη σύγκρουση αυτή, κρίνεται και θα κρίνεται η κάθε πολιτική δύναμη. Στο κατά πόσο θα συμβάλει ο καθένας στο δημοκρατικό - αντιμονοπωλιακό - αντιιμπεριαλιστικό καθημερινό αγώνα. Εδώ θα κρίνεται ο καθένας. Από δω θα ξεκαθαρίζει η "Αριστερά" από την Αριστερά. Η ίδια η ζωή μπορεί να δίνει "πιστοποιητικά" αριστεροσύνης. Κανείς άλλος. Πόσο μάλλον, η άρχουσα τάξη, οι ιδιοκτήτες των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και οι κάθε λογής παρατρεχάμενοί τους.

Απαραίτητες προϋποθέσεις γι' αυτό είναι: Πρώτο: Να αλλάξουν οι συσχετισμοί δύναμης σε όλες τις μαζικές συνδικαλιστικές οργανώσεις, να ενισχυθούν οι κομμουνιστές και οι συνεργαζόμενοι μαζί τους και να απομονωθούν οι εργατοκάπηλοι, οι αγροτοπατέρες, οι θιασώτες της ταξικής συνεργασίας και της "κοινωνικής συναίνεσης" και δεύτερο: Να γίνει λαϊκή υπόθεση η προοπτική του Μετώπου με την πιο αποφασιστική παρέμβαση του ΚΚΕ, της μόνης συνεπούς αριστερής δύναμης σήμερα.

Βασίλης ΖΙΩΒΑΣ

Αριστερά και Μάαστριχτ δε συμβιβάζονται. Αριστερά και νέα ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων δεν πάνε μαζί. Αριστερά και αποδοχή του κάθε ...βαθμού λιτότητας, στο όνομα της ευρω-λατρείας και ευρω-υποταγής, δεν ταιριάζουν. Αριστερά και μοιρολατρία, παθητικότητα, ευνουχισμός των κινητοποιήσεων, είναι πράγματα αντίθετα. Αριστερά και ΝΑΤΟ, Δυτικοευρωπαϊκή Ενωση και ...Μονάδες Ταχείας Επέμβασης πάνε χώρια

Η κρίση που προκλήθηκε, σε συνδυασμό με τις θετικές διεργασίες στη συνείδηση τμημάτων του λαού μπορεί να δημιουργεί ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Αυτός ακριβώς είναι ο φόβος τους και για την αποτροπή αυτού του "κινδύνου" γίνονται όλες οι κινήσεις. Φοβούνται μην και επεκταθούν τα ρήγματα στη συνείδηση των ψηφοφόρων που σήμερα είναι εγκλωβισμένοι στο δικομματισμό

Πες μου ποιος σε φιλάει, να σου πω πώς νιώθεις... (λαϊκή παροιμία)