ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Υπάρχει ακόμα χρόνος

Οι κομμουνιστές και ο "Ρ" είχαν έγκαιρα προειδοποιήσει. Το εσπευσμένο των βουλευτικών εκλογών, ο προεκλογικός λόγος του ΠΑΣΟΚ και του "εκσυγχρονιστή" πλέον αρχηγού του, η πλήρης υιοθέτηση και ταύτισή τους με όλους τους αντιλαϊκούς προσανατολισμούς για την καπιταλιστική ενοποίηση στην Ευρώπη, η συνεχής επίκληση της Συνθήκης του Μάαστριχτ και του προγράμματος "σύγκλισης", δεν άφηναν την παραμικρή αμφιβολία. Το ΠΑΣΟΚ εκβίασε την εκλογική του αναβάπτιση, ώστε να θέσει σε εφαρμογή, αμέσως, το πλέον επαχθές σχέδιο βίαιης ανακατανομής των εισοδημάτων. Το βάθος της αντιλαϊκότητας των μέτρων, ο βαθμός και οι ρυθμοί της λεηλασίας των λαϊκών εισοδημάτων ήταν παράμετροι που θα "έπαιζαν" - και θα "παίζουν" - μέχρι και την τελική στιγμή της ανακοίνωσης των σχετικών κυβερνητικών αποφάσεων. Οσο στους κυβερνώντες υπάρχει η αίσθηση πως βαδίζουν σε δρόμους εύκολους και χωρίς κοινωνικούς τριγμούς, όσο απέναντι στα άνομα σχέδιά τους δεν ορθώνεται το φράγμα της λαϊκής αντίστασης και των διεκδικητικών αγώνων, τόσο αυτοί θα εντείνουν την πρέσα που συνθλίβει κατακτήσεις δεκαετιών, θα σχεδιάζουν πλήρη ανατροπή των κοινωνικών ισορροπιών, θα προωθούν πολιτικές τυφλής εξυπηρέτησης του αδηφάγου κεφαλαίου και κοινωνικοοικονομικής εξαθλίωσης για όλο και περισσότερα στρώματα της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζομένων.

H τακτική του απροκάλυπτου εκβιασμού ήταν η μέθοδος που ακολουθήθηκε από την πρώτη στιγμή. Κατάφεραν να ζυμώσουν την κοινή γνώμη στη λογική πως σε κάθε περίπτωση το εθνικό συμφέρον επιτάσσει την επιβολή σκληρών μέτρων. "Εγκλώβισαν" μεγάλο μέρος του λαού σε απραξία, δηλητηριάζοντάς το με την ιδέα ότι "κάποιους άλλους θα αφορούν τα μέτρα" ή ότι "με αγώνες δε γίνεται τίποτα". Εξασφάλισαν από τις συνδικαλιστικές ηγεσίες που ελέγχουν την απαραίτητη ανοχή. Εκμεταλλεύτηκαν την πλήρη σύμπλευση της ΝΔ στην ουσία και τη φιλοσοφία της πολιτικής κατεύθυνσης που χαράσσεται σε κυβερνητικό επίπεδο, την απουσία ουσιαστικά αντίστασης από άλλα κόμματα και από τις 23 του Σεπτέμβρη "έπιασαν δουλιά".

***

Το τοπίο τώρα έχει ξεκαθαρίσει. Η επίθεση, που ετοιμάζεται να εξαπολύσει η κυβέρνηση ενάντια στους εργαζόμενους, θα είναι σε όλα τα μέτωπα. Με επίσημες πια παρεμβάσεις προϊδεάζουν πως τα έχουν επιλέξει και ετοιμάζονται να ανακοινώσουν ως τελικές αποφάσεις τα σενάρια εκείνα που πριν λίγο καιρό οι πάντες - ακόμα και ποικιλώνυμοι συνδαιτυμόνες της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ - χαρακτήριζαν ακραία και επικίνδυνα για τον κοινωνικό ιστό και τις αντίστοιχες ισορροπίες στη χώρα. Σενάρια, που φαίνεται να επιλέχτηκαν επειδή οι εκτιμήσεις των κυβερνώντων είναι ότι "μπορούν να περάσουν". Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι η κυβέρνηση Σημίτη θα επιχειρήσει να υφαρπάξει από τους εργαζόμενους μονομιάς ό,τι δεν τόλμησε να αποσπάσει η κυβέρνηση της ΝΔ στις αρχές της δεκαετίας ή αργότερα η κυβέρνηση Παπανδρέου. Μόνο έτσι ερμηνεύεται η προσπάθεια πλήρους και συνολικής άλωσης και ανατροπής δεδομένων, που ούτε στα καλύτερα όνειρά της δεν είχε ονειρευτεί η άρχουσα τάξη. Αλλωστε, το πρωθυπουργικό επιτελείο και οι υπηρεσίες που ελέγχονται από τους οικονομικούς υπουργούς, είχαν - και έχουν - στη διάθεσή τους και άλλα σενάρια οικονομικής πολιτικής για το 1997, το 1998 και τα επόμενα, μέχρι το 2000, χρόνια. Σενάρια που βέβαια κατατείνουν στο ίδιο αποκρουστικό αποτέλεσμα για τους εργαζόμενους, ενδεχόμενα με άλλους ρυθμούς και διαφοροποιημένες προτεραιότητες,ανάλογα με την κινητοποίηση και λαική πίεση που θα ασκείται στην πορεία.

***

Η ακριβής συγκεκριμενοποίηση των μέτρων, που θα επιχειρήσει να επιβάλει η κυβέρνηση, είναι μπροστά μας. Ωστόσο, το γενικό πλαίσιο των προθέσεών της φρόντισαν να το διαλευκάνουν τις τελευταίες μέρες οι αρμόδιοι. Στον τομέα της εισοδηματικής πολιτικής σχεδιάζεται να μη δοθεί ούτε διορθωτικό ποσό για το 1996, ούτε αυξήσεις για το 1997. Ως δήθεν αντιστάθμισμα προβάλλεται η εφαρμογή του νέου μισθολογίου. Μια ταχυδακτυλουργική αλχημεία στην πραγματικότητα, αφού προβλέπεται η μείωση των ονομαστικών αποδοχών (λόγω αύξησης φορολογίας) για δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους, το "πάγωμα" για δεκάδες χιλιάδες άλλους στο δημόσιο τομέα και διαμόρφωση μισθών στις 31 Δεκέμβρη του 1998, σε επίπεδα πολύ κάτω από την προβλεπόμενη αύξηση του τιμαρίθμου. Ενα μισθολόγιο που νομοθετεί στην πραγματικότητα τη μακροχρόνια λιτότητα και μείωση των εισοδημάτων, αφού με διάφορα τρικ μειώνει τη βάση των αποδοχών, στην οποία θα υπολογίζονται στο εξής οι όποιες αυξήσεις. Στα φορολογικά, μόνο με τη μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας και την κατάργηση φοροαπαλλαγών, που αφορούν την ελάχιστη προστασία των λαϊκών εισοδημάτων, θα επιχειρηθεί το άλλο πλήγμα σε βάρος των εργαζομένων, με κόστος αρκετές δεκάδες χιλιάδες δραχμές για κάθε εργατική οικογένεια. Οι περιβόητες περικοπές στα κονδύλια των δαπανών είναι το άλλο μέτωπο μείωσης των εισοδημάτων. Κάθε δραχμή που κόβεται για δαπάνες που αφορούν την υγεία, την ασφάλιση, τη μόρφωση, τον πολιτισμό, το περιβάλλον, είναι ποσά με τα οποία θα επιβαρυνθούν οι οικογένειες των εργαζομένων και συνολικά ανέρχονται σε δεκάδες και εκατοντάδες δισεκατομμύρια.

***

Είναι φανερό πως αυτοί και μόνο οι προσανατολισμοί, στο βαθμό που οι κυβερνώντες καταφέρουν τελικά να τους εφαρμόσουν, δημιουργούν μια εντελώς καινούρια εικόνα για την κατάσταση των εργαζομένων στο δημόσιο και όχι μόνο. Η επιβολή τους δεν αλλάζει μόνο τη σημερινή οικονομική τους κατάσταση, ούτε μόνο οξύνει, ενδεχόμενα και αφόρητα, το πρόβλημα της διαβίωσης για το σύνολο των εργαζομένων. Θίγει θεμελιώδεις αρχές, κατακτήσεις και δεδομένα δεκαετιών, η άρση των οποίων είναι δυνατόν να δημιουργήσει το έδαφος πάνω στο οποίο -βασισμένη η άρχουσα τάξη με τους πολιτικούς εκφραστές της- θα επιχειρήσει πολύ σύντομα το επόμενο και ενδεχόμενα πιο σοβαρό χτύπημα. Ενα είναι το αδιαμφισβήτητο γεγονός: Τα συμφέροντα του πολυεθνικού και του μεγάλου ντόπιου κεφαλαίου, όπως επίσης οι σχετικές οδηγίες - εντολές εξυπηρέτησής τους, έχουν αποτυπωθεί ευκρινώς σε όλες τις κυβερνητικές επεξεργασίες για την οικονομική πολιτική των επόμενων χρόνων. Αν θα εφαρμοστούν τελικά στην ακραία τους εκδοχή ή όχι είναι ένα ζήτημα για το οποίο ο κύβος δεν έχει ριφθεί ακόμα. Ο καιρός που απομένει μέχρι την επίσημη ανακοίνωση των μέτρων είναι λίγος, αλλά ταυτόχρονα και αρκετός. Αρκετός για να συνειδητοποιηθεί ότι (λίγο - πολύ) σχεδόν ποτέ καμιά κυβέρνηση δεν μπόρεσε ή και δεν αποτόλμησε να επιχειρήσει το βίαιο κοινωνικό και οικονομικό εξανδραποδισμό της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού, όταν είχε απέναντί της ένα ρωμαλέο, μαζικό, αγωνιστικό, αποφασιστικό και σωστά προσανατολισμένο κίνημα. Ενα κίνημα αντίστασης, συσπείρωσης και αντεπίθεσης, που θα υποχρέωνε τους "οραματιστές" της νέας βαρβαρότητας, έστω και σε μια προσωρινή υποχώρηση, για να βρεί τη δυνάτότητα ανασύνταξης το λαικό κίνημα και οργάνωσης της αντεπίθεσής του. Μιας ανεπίθεσης με αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό προσανατολισμό, για το οποίο παλεύουν οι κομμουνιστές και που έχει γίνει ανάγκη ζωής και ελπίδα προοπτικής, για το σύνολο των εργαζομένων.

Γιώργος ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ

Η επίθεση, που ετοιμάζεται να εξαπολύσει η κυβέρνηση ενάντια στους εργαζόμενους, θα είναι σε όλα τα μέτωπα. Ηδη προϊδεάζουν τους εργαζόμενους πως έχουν επιλέξει και ετοιμάζονται να ανακοινώσουν ως τελικές αποφάσεις τα σενάρια εκείνα που πριν λίγο καιρό οι πάντες χαρακτήριζαν ακραία και επικίνδυνα για τον κοινωνικό ιστό και τις αντίστοιχες ισορροπίες στη χώρα

ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 1997

Θα είναι ο πιο αντιλαϊκός των τελευταίων χρόνων

Ο "Ρ" αποκαλύπτει τους τελευταίους σχεδιασμούς της κυβέρνησης. Πώς θα διαμορφωθούν την επόμενη χρονιά τα διάφορα κονδύλια του προϋπολογισμού. Για λόγους προσωπικού προφίλ οι διοχετευόμενες προς τον Τύπο διαφοροποιήσεις κυβερνητικών στελεχών

Ο Κρατικός Προϋπολογισμός του 1997 θα τιμά επάξια το χαρακτηρισμό που του αποδόθηκε, πριν καν γίνει γνωστός σαν ο πιο σκληρός και αντιλαϊκός προϋπολογισμός των τελευταίων χρόνων. Τα τελευταία νέα από το ...μέτωπο του υπουργείου Οικονομικών επιβεβαιώνουν πλήρως την παραπάνω εκτίμηση. Σύμφωνα με πληροφορίες του "Ρ", τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού (φορολογικά και μη) θα ανέρχονται σε 8,644 τρισ. δραχμές έναντι 7,570 τρισ. δραχμές το 1996. Θα είναι, δηλαδή, αυξημένα περίπου κατά 1,1 τρισ. δραχμές και σε ποσοστό 14,2%. Ειδικά τα φορολογικά έσοδα (άμεσοι και έμμεσοι φόροι) προβλέπεται να αυξηθούν κατά 15%, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό, αν υπολογιστεί πως η κυβέρνηση προβλέπει πληθωρισμό γύρω στο 6,5%. Τα έσοδα δηλαδή σχεδιάζεται να αυξηθούν με ρυθμό υπεριδιπλάσιο από τον πληθωρισμό. Οι πηγές εσόδων βέβαια θα είναι και πάλι οι γνωστές. Στο σκέλος της άμεσης φορολογίας η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, τα "αντικειμενικά" κριτήρια φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών και των μικρών εμπορικών επιχειρήσεων θα έχουν και πάλι τον πρώτο λόγο.

Διψήφιο ποσοστό αύξησης προβλέπεται και στους έμμεσους φόρους.Ο ΦΠΑ, ο οποίος αποτελεί περίπου το 30% των συνολικών φορολογικών εσόδων, προβλέπεται να αυξηθεί κατά 12-13%, γεγονός που σημαίνει ότι οι εισπράξεις από ΦΠΑ θα αγγίξουν το 1997 τα 2,5 τρισ. δραχμές. Εσοδα προσμένουν να εισπράξουν από την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠ, από εισπράξεις δικαστικών αποφάσεων, από την επιβολή προστίμων σε αυθαίρετα, ενώ η τριπλέτα των νέων φόρων δεν αναμένεται να συνεισφέρει ουσιαστικά. Ακούγεται π. χ. ότι από το φόρο στη μεγάλη ακίνητη περιουσία αναμένεται να εισπράξουν το 1997 20 δισ. δραχμές, ποσό το οποίο βέβαια στον κυκεώνα των τρισεκατομμυρίων αποτελεί σταγόνα στον ωκεανό.

Οχι ευχάριστα - για το οικονομικό επιτελείο τουλάχιστον - εξελίσσεται το νομοσχέδιο των φορολογικών απαλλαγών, όπου υπάρχουν συνεχείς υπαναχωρήσεις.

Η αιτία των υπαναχωρήσεων αυτών έγκειται στο γεγονός ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο έθιγε και συμφέροντα σχετικά υψηλών εισοδημάτων - το είχε επισημάνει ο "Ρ" - από τα οποία κάθε χρόνο εξέπιπταν σημαντικά ποσά φόρου. Οι συνεχείς πιέσεις των κοινωνικών εκείνων ομάδων με επιρροή στην ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος είχαν ως αποτέλεσμα, από τις 814 φορολογικές απαλλαγές να περικοπούν μέχρι σήμερα μόνο οι 85 - αρχικά γινόταν λόγος για περικοπή 400 φορολογικών απαλλαγών - και ακόμη το νομοσχέδιο δεν έχει κατατεθεί στη Βουλή.

Στο σκέλος των δαπανών,το σίγουρο είναι ότι διαιωνίζεται η πολιτική λιτότητας των δημοσίων υπαλλήλων, μέσω του νέου μισθολογίου, το οποίο επιδιώκει ανακατανομή της φτώχειας μεταξύ "υψηλόμισθων" και "χαμηλόμισθων". Το δε κονδύλι για μισθούς και συντάξεις των εργαζομένων στο δημόσιο, σύμφωνα με πληροφορίες, θα είναι αυξημένο κατά 8,5%. Στην πραγματικότητα δηλαδή, οι δαπάνες για μισθοδοσία θα είναι πολύ μικρότερες από την αναμενόμενη αύξηση του πληθωρισμού,αφού μέσα στο ποσοστό αυτό συμπεριλαμβάνονται και τα ποσά που θα χορηγηθούν λόγω της ωρίμανσης. Συνολικά, οι πρωτογενείς δαπάνες (μισθοί, συντάξεις, επιχορηγήσεις) προβλέπεται να αυξηθούν μόλις 6,2%, αν και η κυβέρνηση - λόγω υπέρβασής τους το 1996 - θα τις παρουσιάσει αυξημένες κατά 8,8%.

Μαχαίρι κυριολεκτικά μπαίνει στο κονδύλι των επιχορηγήσεων,το οποίο παραμένει "παγωμένο" στα επίπεδα του 1996. Μεταξύ των πρώτων θυμάτων οι πολύτεκνες μητέρες, η επιχορήγηση των οποίων μειώνεται κατά 45 δισ. δραχμές και ο πολιτισμός. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιχορήγηση προς τα θέατρα περικόπτεται σε δραματικά επίπεδα.

Αυξημένο, τέλος, αναμένεται το κονδύλι για τον ΟΓΑ, μια και το 1997 οι συντάξεις των αγροτών θα αυξηθούν κατά 4.000 δραχμές.

Δυσφορία

Δυσφορία, πάντως, επικρατούσε στο υπουργείο Οικονομικών όλη την προηγούμενη βδομάδα. Αιτία, η πίεση των χρονικών ορίων κατάθεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού του 1997. Τελειώνει και το δεύτερο δεκαήμερο του Νοέμβρη και ακόμη η κυβέρνηση δεν έχει αποφασίσει να το καταθέσει, ανέφερε παράγοντας με μεγάλη πείρα στα θέματα κατάρτισης των κρατικών προϋπολογισμών.

Ολοι σχεδόν αποδίδουν την παρατηρούμενη καθυστέρηση στις ενδοκυβερνητικές ζυμώσεις και στις έκδηλες προσπάθειες αποστασιοποίησης από την ανάληψη ευθυνών βασικών στελεχών της κυβέρνησης. Ορισμένοι μάλιστα αναπολούν τις ...παλιές καλές μέρες του Α. Παπανδρέου,όταν οι διεργασίες κατάρτισης και κατάθεσης των προϋπολογισμών ήταν υπόθεση ρουτίνας. Το τελετουργικό, όπως το περιγράφει παράγοντας, γνώστης του θέματος, ήταν μια 20λεπτη ακρόαση του υπουργού Οικονομικών και μια ολιγόλεπτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, στην οποία όποιος υπουργός είχε... απορίες παραπεμπόταν στον επί των Οικονομικών συνάδελφό του.

Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του υπό κατάρτιση προϋπολογισμού, η παραπέρα και βίαιη αντιλαϊκή τομή που θα επιχειρηθεί να επιβληθεί μέσω αυτού, προκαλεί και την εμφανή προσπάθεια στελεχών της κυβέρνησης να αποστασιοποιηθούν από τις σχετικές ευθύνες. Στην κατηγορία αυτή, όπως εύσχημα διοχετεύεται προς τον Τύπο μετά την Κυβερνητική Επιτροπή της βδομάδας που πέρασε, κατατάσσονται κύρια ο Γερ. Αρσένης και η Β. Παπανδρέου,οι οποίοι επιχείρησαν "διαφοροποίηση" λαϊκίστικου τύπου, αλλά σε κάθε περίπτωση ανέξοδη. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις - και πάντως σύμφωνα με τα όσα λέγονται στους κόλπους του κυβερνώντος κόμματος - οι "διαφοροποιήσεις" υποκρύπτουν προσωπικές φιλοδοξίες, περιφερειακές ομαδοποιήσεις στελεχών ή και σύγκρουση των αντιτιθέμενων οικονομικών συμφερόντων, τα οποία μετά την επικράτηση Σημίτη όχι μόνο δεν κόπασαν, αλλά παρουσιάζουν και νέα όξυνση.

Από την άλλη πλευρά οι ακραιφνείς οπαδοί των σκληρών μέτρων έθεσαν σε λειτουργία παλιά δοκιμασμένα όπλα, αμφίβολης όμως αποτελεσματικότητας σήμερα. Την προηγούμενη Τετάρτη η Τράπεζα της Ελλάδας έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεση του σκληροπυρηνικού Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ιδρύματος, από την οποία προέκυπταν δύο βασικά συμπεράσματα: Οτι η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση των επιδόσεων της "σύγκλισης" άρα πάρτε νέα μέτρα, ενώ η έκθεση γνωστοποιούσε ότι οι ισχυρότερες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης - για την ακρίβεια ο γαλλογερμανικός άξονας - προετοιμάζουν από τώρα τα μέτρα λιτότητας για τη μετά το 1999 εποχή, προκειμένου να στηρίξουν το κοινό νόμισμα. Οσοι επομένως νομιμόφρονες πολίτες ελπίζανε ότι τα βάσανά τους θα τελείωναν στο λυκόφως του 20ού αιώνα, θα πρέπει να πάψουν να αισιοδοξούν.

Το σίγουρο είναι βέβαια ότι το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα συνεχίζει να δοκιμάζεται από μία πρωτόγνωρη κρίση, η οποία βοηθά αποσυνθετικές τάσεις, αλλά η εμπειρία των τελευταίων χρόνων - με βάση τους υπάρχοντες συσχετισμούς δυνάμεων - δείχνει και το άλλο: Οτι η αντιλαϊκή πολιτική μπορεί και προχωρεί ακόμα και εν μέσω διαφωνιών ή "διαφωνιών", πραγματικής ή όχι δυσαρέσκειας, ομαδοποιήσεων και γενικώς των φαινομένων εκείνων που ζούμε την τελευταία περίοδο.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ

Την Τρίτη το μεσημέρι θα γίνουν, σύμφωνα με τους κυβερνητικούς προγραμματισμούς, οι πρώτες επίσημες ανακοινώσεις για τον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς. Νωρίτερα θα συνεδριάσει το Υπουργικό Συμβούλιο, που αυτή τη φορά αναμένεται να έχει κάποιο ενδιαφέρον. Κύρια στο φόντο που έχουν δημιουργήσει ορισμένα κυβερνητικά στελέχη, τα οποία φαίνεται πως στο "παραπέντε" των ανακοινώσεων της οικονομικής πολιτικής επιδιώκουν να κρατήσουν αποστάσεις από αυτή.

Αύριο, θα πραγματοποιηθεί η κοινή συνεδρίαση της ΚΕ και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κυβερνώντος κόμματος, με θέμα τις βασικές κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι στη συνεδρίαση θα εμφανιστούν μέλη της ΚΕ και βουλευτές, που όχι μόνο θα διατυπώσουν διαφορετικές γνώμες για επιμέρους ζητήματα των επιλογών του οικονομικού επιτελείου, αλλά θα ασκήσουν και κριτική. Ολα αυτά, όπως είπε την προηγούμενη Τετάρτη ο Κ. Σημίτης, είναι θεμιτά και ευπρόσδεκτα. Το ενδιαφέρον βρίσκεται περισσότερο στο να διαπιστώσει κανείς τον τρόπο που όλοι αυτοί, που θα διατυμπανίζουν από αύριο τη ...διαφορετική τους γνώμη - και στην πορεία μέχρι την ψήφιση του προϋπολογισμού - θα δώσουν τη θετική τους τελικά ψήφο στις αντιλαϊκές επιλογές και την επίθεση ενάντια στα εισοδήματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων.