Από φέτος οι αγρότες θα φορολογούνται με βάση το λεγόμενο "αντικειμενικό" σύστημα, το οποίο προβλέπεται στις διατάξεις του νέου φορολογικού νόμου. Με βάση το νέο σύστημα θα φορολογηθούν φέτος όλοι όσοι ασκούν κατά κύριο λόγο το επάγγελμα του αγρότη ή ακόμα και εκείνοι που αποκτούν εισοδήματα από γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ενώ έχουν άλλο κύριο φορέα επαγγελματικής δραστηριότητας. Με τις διατάξεις δε, που έχει προωθήσει το υπουργείο Οικονομικών, φορολογική δήλωση προβλέπεται να κάνει φέτος η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτών.

Ειδικότερα προβλέπεται ότι δηλώσεις είναι υποχρεωμένοι να κάνουν όσοι παρουσιάζουν ετήσιο καθαρό γεωργικό εισόδημα, το οποίο υπερβαίνει το 1.000.000 δραχμές. Αλλά και στην περίπτωση που έχουν εισοδήματα χαμηλότερα από το ύψος αυτό, είναι υποχρεωμένοι να συμπληρώσουν φορολογική δήλωση, εφ' όσον:

• Εχουν λάβει γεωργικά δάνεια μεγαλύτερα των 2.000.000 δραχμών ή το χρεωστικό υπόλοιπο του λογαριασμού τους σε τράπεζα, από την οποία έχουν λάβει δάνεια, είναι μεγαλύτερο των 2.000.000 δραχμών.
• Ελαβαν το 1994 επιδοτήσεις που ξεπερνούν τις 500.000 δραχμές για προϊόντα φυτικής παραγωγής ή 750.000 δραχμές για προϊόντα ζωικής παραγωγής.
• Εχουν στην κατοχή τους επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης ή μοτοσικλέτα μεγαλύτερη των 500 κ. ε.
• Διατηρούν δευτερεύουσα κατοικία ή κατοικούν σε οικοδομή μεγαλύτερη των 150 τ. μ.
• Αγοράζουν ακίνητα ή αναγείρουν οικοδομές.
• Είναι πλανόδιοι πωλητές ή πωλούν αγαθά σε λαϊκές αγορές.
• Κατέχουν ορισμένη έκταση γης (η έκταση ορίζεται με απόφαση του υπουργού Οικονομικών) ή εισπράττουν επιστρεφόμενο Φόρο Προστιθέμενης Αξίας. Επιχειρείται δηλαδή μια μεγάλη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, καθώς αναμένεται ότι φέτος θα κάνουν φορολογική δήλωση αγρότες οι οποίοι για διάφορους λόγους τα προηγούμενα χρόνια δεν είχαν υποβάλει.

Για τον προσδιορισμό του καθαρού γεωργικού εισοδήματος έχει συγκροτηθεί εννιαμελής επιτροπή με την επωνυμία Επιτροπή Αντικειμενικού Προσδιορισμού του Γεωργικού Εισοδήματος, η οποία έχει επιφορτιστεί να καταρτίσει πίνακες που περιλαμβάνουν εκτιμήσεις του καθαρού γεωργικού εισοδήματος για όλα τα γεωργικά προϊόντα που παράγονται στην ελληνική επικράτεια, καθώς και εκτιμήσεις του αντιπροσωπευτικού ενοικίου για κάθε στρέμμα της ενοικιαζόμενης γης. Τους οριστικούς πίνακες κατά νομό για τον προσδιορισμό του καθαρού γεωργικού εισοδήματος έχουν αναλάβει να τους καταρτίσουν επιτροπές που συγκροτούνται στις κατά τόπους νομαρχίες. Οι επιτροπές αυτές με βάση τον υπολογισμό διάφορων παραμέτρων (εν πολλοίς αμφισβητούμενων για την αντικειμενικότητά τους) θα προσδιορίσουν το κατά στρέμμα ή κατά μονάδα εκτρεφόμενου ζώου καθαρό γεωργικό εισόδημα. Ο πολλαπλασιασμός του προκύπτοντος αποτελέσματος με το σύνολο των στρεμμάτων ή των εκτρεφόμενων ζώων θα δίνει το καθαρό γεωργικό εισόδημα.

Σύμφωνα με το νέο νόμο, οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες που δεν κάνουν φορολογική δήλωση δε θα μπορούν:

• Να εισπράττουν επιστρεφόμενο ΦΠΑ άνω των 300.000 δραχμών.
• Να εισπράττουν επιδοτήσεις άνω των 500.000 δραχμών για φυτική παραγωγή και 750.000 δραχμές για ζωική παραγωγή.
• Να πάρουν άδεια για να πωλούν αγροτικά προϊόντα πλανόδια ή σε λαϊκές αγορές.
• Να πάρουν άδεια αγροτικού αυτοκινήτου.
• Να μεταβιβάσουν με οποιοδήποτε τρόπο την κυριότητα γεωργικής γης για μία πενταετία.

Κυρώσεις επίσης επιβάλλονται και στους μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, που αποκτούν γεωργικά εισοδήματα και δεν τα δηλώνουν. Οι τελευταίοι δεν μπορούν να εισπράττουν επιδοτήσεις κάθε μορφής και ποσού, αποζημιώσεις λόγω απρόβλεπτων ζημιών, να πάρουν άδεια αγροτικού αυτοκινήτου και να μεταβιβάσουν την κυριότητα γεωργικής γης για μία πενταετία.

Οι εμπορικές, βιοτεχνικές επιχειρήσεις με τη νομική μορφή της ατομικής εταιρίας, είτε με τη μορφή της ομόρρυθμης, ετερόρρυθμης, κοινωνίας αστικού δικαίου, καθώς και κοινοπραξίας που τηρούν βιβλία Α και Β κατηγορίας του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, θα φορολογηθούν φέτος με τα "αντικειμενικά" κριτήρια. Η εφαρμογή των τεκμηρίων αυτών, στόχο έχει να προσδιορίσει ένα ελάχιστο ποσό καθαρού εισοδήματος. Αν το εισόδημα αυτό είναι μικρότερο από το αναγραφόμενο στα βιβλία της επιχείρησης, η τελευταία θα φορολογηθεί με βάση τα βιβλία. Σε διαφορετική περίπτωση θα φορολογηθεί με βάση το ελάχιστο αυτό ποσό εισοδήματος.

Ο δε προσδιορισμός του ελάχιστου αυτού εισοδήματος γίνεται με την άθροιση της Μισθωτικής Αξίας της επαγγελματικής εγκατάστασης στην Εμπορική Αμοιβή. Το προκύπτον άθροισμα θα πολλαπλασιαστεί με το Συντελεστή Εμπορικότητας και το νέο αποτέλεσμα θα πολλαπλασιαστεί με το Συντελεστή Απόδοσης.

Ο προσδιορισμός των ως άνω όρων με βάση το νέο φορολογικό νόμο είναι ο ακόλουθος:

• Μισθωτική Αξία (ΜΑ) του ακινήτου. Αυτή προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό της επιφάνειας του ακινήτου με την τιμή ζώνης και ό,τι προκύψει πολλαπλασιάζεται εκ νέου με ένα σταθερό συντελεστή 6%.Η (ΜΑ) μειώνεται κατά 30% για επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε όροφο πάνω από το ισόγειο και κατά 50% όταν πρόκειται για υπόγεια. Τέλος η (ΜΑ) δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από την Εμπορική Αμοιβή, δεν μπορεί να είναι δηλαδή μεγαλύτερη από 1.700.000 δραχμές.
• Εμπορική Αμοιβή. Αυτή καθορίστηκε ίση με τις αμοιβές εμποροϋπαλλήλου με 5 χρόνια προϋπηρεσίας. Για το οικονομικό έτος 1995 (διαχείριση 1994) η αμοιβή αυτή είναι ίση με 1.700.000 δραχμές.
• Συντελεστής Εμπορικότητας (ΣΕ). Αυτός είναι ανάλογος με τον συντελεστή εμπορικότητας της οδού ή της ζώνης που είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση. Ο (ΣΕ) παίρνει τιμές από 1 μέχρι 1,80.
• Συντελεστής Απόδοσης (ΣΑ). Ο συντελεστής αυτός παίρνει τιμές ανάλογα με τον συντελεστή καθαρού κέρδους της επιχείρησης. Ο (ΣΑ) παίρνει τιμές από1 μέχρι 1,60.

Για την κατανόηση του τρόπου προσδιορισμού του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος, αναφέρουμε το ακόλουθο παράδειγμα:

Ομόρρυθμη εταιρία έχει ως αντικείμενο εργασιών από το έτος 1989, την εμπορία ραδιοφώνων, βίντεο και συναφών ειδών καθώς και τηλεοράσεων. Η επιχείρηση είναι εγκατεστημένη σε μισθωμένο ισόγειο κατάστημα επιφάνειας 150 τ. μ. στη Θεσ/νίκη. Η τιμή ζώνης είναι 120.000 δρχ. το τετραγωνικό μέτρο και ο συντελεστής εμπορικότητας της οδού είναι 2,2. Ο μέσος συντελεστής καθαρού κέρδους για την εμπορία ραδιοφώνων, βίντεο κλπ. είναι 10% και για τις τηλεοράσεις 5%. Τηρούνται βιβλία εσόδων - εξόδων Β κατηγορίας και από τη+ χρήση 1994 προκύπτουν έσοδα από την εμπορία ραδιοφώνων, βίντεο και συναφών ειδών 24.000.000 δρχ. και από την εμπορία τηλεοράσεων 10.000.000 δρχ. και καθαρά κέρδη 2.900.000 δρχ. (24.000.000 επί 10% και 10.000.000 επί 5%) τα οποία και δηλώθηκαν με την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους 1995.

Το ελάχιστο καθαρό εισόδημα βάσει τεκμηρίων, θα υπολογίζεται ως εξής:

Ι) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ

1. Μισθωτική αξία επαγγελματικής εγκατάστασης:

- Τιμή ζώνης 120.000 δρχ. επί 150 τ. μ επί 6% +ισ 1.080.000 δρχ

2. Εμπορική αμοιβή 1.700.000 δρχ. Συνολική βάση προσδιοριζόμενου ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος 2.780.000 δρχ

ΙΙ) ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ

3. Συντελεστής εμπορικότητας 2.780.000 επί 1,40 +ισ 3.892.000 δρχ.

4. Συντελεστής απόδοσης 3.892.000 επί 1,15 +ισ 4.475.800 δρχ.

Συνεπώς το ελάχιστο ποσό καθαρού εισοδήματος με βάση τα "αντικειμενικά" κριτήρια ανέρχεται σε 4.475.800 δρχ. έναντι δηλωθέντος εισοδήματος 2.900.000 και η επιχείρηση θα φορολογηθεί με το ποσό των 4.475.800 δρχ. καθαρού εισοδήματος

Οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών με το νέο σύστημα φορολογούνται όπως και οι εμπορικές επιχειρήσεις με τις ακόλουθες όμως διαφορές.

Η εμπορική αμοιβή είναι προσαυξημένη κατά 30% και για το 1995 (διαχειριστική περίοδο 1994) έχει οριστεί ίση με 2.210.000 δραχμές. Για τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών δεν υπάρχει Συντελεστής Εμπορικότητας, αλλά μόνο Συντελεστής Απόδοσης. Ο τελευταίος προσδιορίζεται με βάση τον Μοναδικό Συντελεστή Καθαρού Κέρδους (ΜΣΚΚ) και παίρνει τιμές από 1 μέχρι και 1,60.Για την κατανόηση του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών παραθέτουμε το ακόλουθο παράδειγμα:

Φορολογούμενος ασκεί από το 1989 ατομική επιχείρηση με αντικείμενο εργασιών την εκπαίδευση οδηγών αυτοκινήτων (επιχείρηση παροχής υπηρεσιών) Η επιχείρηση είναι εγκατεστημένη σε μισθωμένο ισόγειο κατάστημα 40 τ.μ. στο Ηράκλειο Κρήτης. Η τιμή ζώνης της περιοχής είναι 140.000 δρχ το τ.μ. και ο συντελεστής εμπορικότητας είναι 2,5.

Για τους εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων ο Μέσος Συντελεστής Καθαρού Κέρδους (ΜΣΚΚ) είναι 48%. Τηρούνται βιβλία εσόδων εξόδων Β' κατηγορίας από τα οποία προκύπτουν ακαθάριστα έσοδα 7.500.000 δρχ, δαπάνες 4.400.000 δρχ. και καθαρά κέρδη 3.100.000 δρχ., τα οποία και δηλώθηκαν με την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 1995.

Ο υπολογισμός του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος γίνεται ως εξής:

Ι) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ

1. Μισθωτική αξία επαγγελματικής εγκατάστασης επιχείρησης.

- Τιμή ζώνης 140.000 δρχ. επί 40 τ.μ. επί 6% = 336.000 δρχ.

2. Εμπορική αμοιβή για επιχ. παροχής υπηρεσ. 2.210.000 δρχ.

Συνολική βάση προσδιοριζόμενου εισοδήματος 2.546.000 δρχ.

ΙΙ) ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ

Με (ΜΣΚΚ) 48% ο συντελεστής απόδοσης είναι 1,60 και το ανωτέρω άθροισμα αναπροσαρμόζεται σε 2.546.000 επί 1,60 = 4.073.600 δρχ.

Επειδή το προκύπτων εισόδημα από τα "αντικειμενικά" κριτήρια είναι μεγαλύτερο από το αναγραφόμενο στα βιβλία της επιχείρησης, η τελευταία θα φορολογηθεί με το ποσό των 4.073.600 δρχ.