Ο Ρομάν Πολάνσκι,με την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του "Μαχαίρι στο νερό",που γύρισε στην Πολωνία το 1962, εντυπωσίασε για την τόλμη της δραματουργικής του αφήγησης, που ρίχνει άπλετο φως στην απύθμενη άβυσσο της ανθρώπινης ψυχολογίας. Η κινηματογραφική του μηχανή λειτουργεί σαν γραφίδα, που σκιαγραφεί το κοινωνικό και ψυχολογικό προφίλ της εποχής που διαπραγματεύεται, επιτυγχάνοντας χωρίς φλυαρία την ψυχολογική ταύτιση του θεατή με το έργο.

Ο χρόνος στην ταινία του Πολάνσκι τεμαχίζεται σε δευτερόλεπτα, αποκτά κοινωνικό προσανατολισμό και μετατρέπεται σε διαρκή αναζητητή της πνευματικής, αιώνιας αλήθειας. Η εξωτερική όψη του κόσμου, μέσα από το φακό του σκηνοθέτη, συνθλίβεται και καταργείται. Στην ουσία προβάλλεται ως παράγωγο κατασκεύασμα της εσωτερικής κατάστασης των χαρακτήρων του. Η πληγωμένη προσωπικότητα και το νοσηρό "εγώ" των τριών προσώπων του κρύβεται κάτω από την πλαστικά εντυπωσιακή εξωτερική πραγματικότητα. Ο Πολάνσκι ξεκινά την οικοδόμηση του κινηματογραφικού του χώρου από την "οροφή", για να φτάσει στο τέλος με αριστοτεχνική μαεστρία στα "θεμέλια" της συλλογιστικής του. Ο θεατής, μέσα απ' αυτή την ανάποδη περιπλάνηση, γίνεται συνεργός, συνδημιουργός της σκηνοθεσίας. Μετέχει, ψηλαφιστά, στην κατανόηση της τελικής στόχευσης του δημιουργού και από παθητικός δέκτης γίνεται ενεργητικός πρωταγωνιστής. Η μαυρόασπρη φωτογραφία του Γιέρζι Λίπμαν - αναγκαστική άποψη του τότε κινηματογράφου - αποκτά καθοδηγητική θέση που κινεί τα νήματα του σεναρίου και προετοιμάζει τις μελλοντικές οχυρωματικές θέσεις των τριών πρωταγωνιστών του. Η ταινία του Πολάνσκι αγγίζει τα όρια ενός αριστουργήματος.

• Η ταινία του Αντώνη Κόκκινου "Τέλος εποχής" προβάλλεται από σήμερα στις αθηναϊκές αίθουσες, έχοντας ήδη στεφθεί με δάφνες νίκης στο τελευταίο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ο Κόκκινος ενεργοποιεί τους μηχανισμούς της προσωπικής του μνήμης, για να προβάλει ακέραια την πίκρα και την αγωνία της γενιάς του στο παρόν. Μέσα από τη νοσταλγική αποθυμιά ενός χαμένου παρελθόντος, επιχειρεί να απομυθοποιήσει τα σύμβολα της εποχής του, ακριβώς για να καταδείξει πάνω στο σεναριακό του χάρτη τα λάθη της δικής του γενιάς. Το παρόν και το παρελθόν παντρεύονται και από το πρώτο πρόσωπο του αφηγητή στο σήμερα ο σκηνοθέτης κατορθώνει να εικονογραφήσει με ζωντανά χρώματα το παρελθόν μιας ανέμελης σχολικής παρέας. Η μουσική του Γιάννη Σπυρόπουλου (γνωστού και με το ψευδώνυμο "Μπαχ") λειτουργεί ως καταλύτης για τη δραματουργική εξέλιξη. Ως γέφυρα από το χτες στο σήμερα, από το εγώ στο εμείς. Ο Αντώνης Κόκκινος μάς γοητεύει με τον τρόπο που χειρίζεται το υλικό του. Ειλικρινής, βλέπει ρομαντικά το χτες και φοβάται για το σκούρο και μουντό χρώμα της εποχής μας. Μαζί με την ταινία του Αντώνη Κόκκινου προβάλλεται η μικρού μήκους ταινία του Νίκου Γραμματικού "Χάος".

Γεράσιμος ΒΑΚΡΟΣ