Σε οικτρή κατάσταση βρίσκεται στη χώρα μας η κρατική μέριμνα που αφορά την υποδοχή πολιτικών και οικονομικών προσφύγων. Δεν υπάρχουν τα απαραίτητα κέντρα υποδοχής, ούτε ανάλογο σχετικό πρόγραμμα για τη συγκρότησή τους. Η χώρα μας δέχεται κάθε χρόνο 1.500 αιτήσεις για χορήγηση πολιτικού ασύλου και το μόνο κέντρο υποδοχής είναι αυτό του Λαυρίου με 380 θέσεις. Οι πολιτικοί πρόσφυγες στην Ελλάδα είναι 6.000, ενώ δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των οικονομικών προσφύγων.

Οι διαπιστώσεις αυτές γίνονται από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων (ΠΟΑΣΥ) και δείχνουν την έκταση του προβλήματος, το οποίο την τελευταία πενταετία έχει οξυνθεί ιδιαίτερα με τους οικονομικούς πρόσφυγες που έρχονται από χώρες του Τρίτου Κόσμου και την Αλβανία. Η ΠΟΑΣΥ επισημαίνει την ανάγκη να υπάρξει ένα τέτοιο πρόγραμμα με τη μέριμνα της πολιτείας, τη συμβολή εκείνων των κρατικών φορέων που σχετίζονται με το θέμα, τη συμβολή διεθνών οργανισμών, αλλά και τη συνεργασία επιστημόνων, όπως κοινωνιολόγων, οικονομολόγων και κοινωνικών λειτουργών. Η εκπαίδευση, η κατάρτιση, η υγεία, η πρόνοια, η κοινωνική ασφάλιση των προσφύγων, προϋποθέτουν την ύπαρξη τέτοιων κέντρων, όπου θα γίνεται μια πλήρης και συστηματική καταγραφή, αξιολόγηση, επιλογή ή επαναπροώθηση των προσφύγων με βάση τις εργασιακές ανάγκες της χώρας. Αυτοί οι σταθμοί στους τόπους νόμιμης και παράνομης εισόδου προσφύγων θα εξασφαλίζουν την ιατρική φροντίδα, τη στέγαση και τη σίτισή τους για δυο περίπου μήνες.

Προτείνεται, μάλιστα, ο ΟΑΕΔ ν' αναλάβει την εκπαίδευση και την κατάρτιση των προσφύγων στους τόπους που θα δημιουργηθούν κέντρα υποδοχής. Επίσης καταγράφοντας τα εργασιακά τους προβλήματα και τις γνώσεις τους, οι άνθρωποι αυτοί θα είναι δυνατό να προωθούνται στην αγορά εργασίας σε συνεργασία με επιστημονικούς και επαγγελματικούς κλάδους. Σε ό,τι αφορά την επικοινωνία και πληροφόρηση, θα πρέπει να δημιουργηθούν ανάλογα γραφεία στα κέντρα υποδοχής, όπως και στους τόπους προώθησης των προσφύγων. Επίσης οι χώροι εκπαίδευσης και κατάρτισης μπορούν ν' αξιοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, όπως και η ύπαρξη εκπομπών στα κρατικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Ενα σοβαρό πρόβλημα αποτελεί η αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας που έχουν οι πρόσφυγες, αφού περνάν τα σύνορα μετά από πολλές σωματικές και ψυχικές ταλαιπωρίες. Η μέριμνα του ελληνικού κράτους στον τομέα αυτό είναι σχεδόν μηδαμινή. Τα κρατητήρια των αστυνομικών υπηρεσιών της επαρχίας διαθέτουν χώρο για δυο - τρία άτομα και πολλές φορές έχουν "φιλοξενήσει" δέκα και 15 ανθρώπους για μια βδομάδα, μέχρι να έρθει η έγκριση της απέλασης. Οι χώροι υγιεινής δεν επαρκούν. Η λειτουργία κάποιων παραπηγμάτων στο Νομό Εβρου, υπήρξε προσωρινή, χωρίς ν' αντιμετωπίζεται, ουσιαστικά, το πρόβλημα. Η ΠΟΑΣΥ προτείνει, το κράτος, μετά τη χορήγηση άδειας εργασίας στον πρόσφυγα, να εξασφαλίσει την υγιεινή του και την κοινωνική του ασφάλιση με την προμήθεια σχετικών βιβλιαρίων.

Το νομικό πλαίσιο που υπάρχει στη χώρα μας δεν είναι επαρκές στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που γεννιούνται από την παρουσία των χιλιάδων οικονομικών και πολιτικών προσφύγων, ενώ είναι πολλές οι περιπτώσεις εκείνες που οι άνθρωποι αυτοί πέφτουν θύματα οικονομικής εκμετάλλευσης. Η Αστυνομία επεμβαίνει λίγες φορές και για περιστατικά που καταγγέλλονται. Ο ν.1975/91 δεν ανταποκρίνεται, κατά την ΠΟΑΣΥ, στο σοβαρό αυτό θέμα. Ερχεται σε πολλά σημεία σε αντίθεση με τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και πρέπει να υπάρξουν νόμοι που να εναρμονίζονται με τη σύμβαση.

Γιώργος ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ

Καθώς έφευγα, με δυο - τρία βιβλία υπό μάλης, εμφανίστηκε ένας άλλος παππούς και έδωσε 1.500 δραχμές στον - ας τον πούμε έτσι, γιατί το βιβλίο δεν παλιώνει ποτέ - παλαιοπώλη βιβλίων. Πριν δυο χρόνια από κείνη τη μέρα - τουτέστιν πριν τέσσερα χρόνια από σήμερα - είχε αγοράσει κάποια παλιά βιβλία. Δεν είχε, όμως, λεφτά και ζήτησε πίστωση απ' τον παλαιοπώλη. Και πήγε έπειτα από δύο χρόνια να ξεπληρώσει το χρέος του.

Αυτή η στιγμή αξιοπρέπειας έγινε "Διακριτικά" στο "Ριζοσπάστη" της 21.5.1993. Οταν περνούσα απ' τη Χέυδεν και έβλεπα τον παλαιοπώλη, θυμόμουν την αξιοπρέπεια. Αυτό στην αρχή. Μετά την ξέχασα, όπως ξέχασα, σχεδόν, και τι έλεγαν τα "Διακριτικά".

Συνεχίσαμε με τον Πάνο την κουβέντα και το ανακάτεμα των βιβλίων. Σε κάποια στιγμή, θυμήθηκα την αξιοπρέπεια και τη διηγήθηκα στον Πάνο.

- Σοβαρά; απόρησε.

Αλλά πριν προλάβω ν' απαντήσω, ακούστηκε πίσω μου ο γέρος που φαίνεται ότι είχε στήσει αυτί.

- Εεεπ! Σ' έπιασα. Εσύ το είχες γράψει εκείνο το κομμάτι. Και έλεγα να 'ρθω στο "Ρ" να σε βρω.

Αμέσως μετά αστειεύτηκε: "Θα σου κάνω μήνυση για κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων για την... αξιοπρέπειας".

Ετσι το μελαγχολικό ερώτημα συμπληρώνεται: "Μήπως πια και την ανθρώπινη επικοινωνία τη βρίσκεις μοναχά στα παλιατζίδικα;".

Μένει πάντως η ικανοποίηση απ' τα λόγια του παλαιοπώλη: "Το γραφτό σου το έχω στο αρχείο μου". Και περισσότερο έμεινε ο χαιρετισμός πια μεταξύ μας.

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ

Ενας μεγάλος αριθμός παιδιών θεωρούν ότι το σχολείο δεν είναι ένας φιλόξενος χώρος, στον οποίο νιώθουν άνετα, αποδίδουν, και αναπτύσσουν υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις. Σύμφωνα με έρευνα που παρουσιάστηκε χτες στο Συνέδριο "Περιβάλλον και Υγεία", τα αγόρια, σε αντίθεση με τα κορίτσια, εκδηλώνουν επιθετικά την αντίδρασή τους στο σχολείο. Σ' ένα μεγάλο αριθμό μαθητών δεν αρέσει το σχολείο. Αρκετοί μαθητές δηλώνουν ότι έχουν κάνει "κοπάνα" τουλάχιστον μία φορά και άλλοι ότι αισθάνονται συχνά μοναξιά στο σχολείο. Χαρακτηριστικό είναι το 80% των μαθητών, που δηλώνουν ότι προβληματίζονται για τις σχέσεις τους με τους καθηγητές τους. Αλλες έρευνες, που έγιναν για τα νηπιαγωγεία των αστικών περιοχών, δείχνουν ότι τα κτίρια είναι ακατάλληλα και κρύβουν κινδύνους και ότι υπάρχει μεγάλη έλλειψη χώρου και προσωπικού.