Προκλητικές αυξήσεις κερδών, σημείωσαν και το 1994 οι τράπεζες - όπως και οι μεγάλες εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις - χάρη στη συγκεκριμένη οικονομική πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση. Σύμφωνα με τους ισολογισμούς 12 τραπεζών, που συγκεντρώνουν την πλειοψηφία των καταθέσεων και χορηγήσεων, τα φανερά τους κέρδη παρουσίασαν το 1994 αύξηση που ξεπέρασε το 50% (!) σε σχέση με το 1993. Ειδικότερα, πέρσι 12 τράπεζες, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι έξι μεγαλύτερες της χώρας, παρουσίασαν ονομαστική αύξηση κερδών 52,1%.Σε απόλυτους αριθμούς, τα κέρδη προ φόρων των τραπεζών αυτών από 147,4 δισ. δραχμές το 1993, το 1994 έφτασαν τα 224,2 δισ. δραχμές. Συγκρινόμενα, επίσης, τα κέρδη του 1994 με το 1992, παρουσιάζουν ονομαστική αύξηση 101,2%.

Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι το 1994 σε σχέση με το 1993, η Εθνική αύξησε τα κέρδη προ φόρων κατά 115,4%,η Εμπορική 32,1%,η Ιονική 93,1%,η Πίστεως 27%,η Εργασίας 20,6%,η Xiosbank του ομίλου Βαρδινογιάννη κατά 566% και η EYROBANK του ομίλου Λάτση κατά 40%.

Για να κατανοήσουμε το μέγεθος της κερδοφορίας των τραπεζών, παραθέτουμε τα ακόλουθα στοιχεία.

Το 1994 το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας παρουσίασε σε σταθερές τιμές αύξηση 1,5%.Στον τομέα των υπηρεσιών σε εμπόριο - ασφάλειες - τράπεζες, η αύξηση ήταν 1,2% (στοιχεία Τράπεζας της Ελλάδος). Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το 1994, η αύξηση των πραγματικών των μισθών των εργαζομένων στη βιομηχανία και το εμπόριο, ήταν μηδενική ή οριακά λίγο μεγαλύτερη από το μηδέν.Τέλος, από τα πρώτα στοιχεία των ισολογισμών ορισμένων μεταποιητικών επιχειρήσεων, προκύπτει ότι η ονομαστική αύξηση των κερδών βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με την άνοδο του πληθωρισμού και σε αρκετές περιπτώσεις μεγάλων επιχειρήσεων, αρκετά πάνω από αυτά τα επίπεδα.

Πώς, αλήθεια, σε τέτοιες πρωτοφανείς συνθήκες ύφεσης οι εμπορικές τράπεζες κατάφεραν να παρουσιάσουν ονομαστικά κέρδη 52%,τα οποία μετά την αφαίρεση του πληθωρισμού φτάνουν στο εξίσου εντυπωσιακά ποσοστό 41,2%;

Η εξήγηση, που επιχείρησε να δώσει για τη νέα έκρηξη κερδών στις εμπορικές τράπεζες της χώρας, ο πρόεδρος της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών και διοικητής της Εθνικής Τράπεζας Γ. Μίρκος, ήταν ότι η αύξηση αυτή οφείλεται στη σκληρή δουλιά διοίκησης και εργαζομένων, καθώς και στην προσαρμοστικότητα που επέδειξαν οι τράπεζες στο νέο διεθνές περιβάλουν,δεν πείθει.

Για να αντλήσουν υπερκέρδη οι εμπορικές τράπεζες της χώρας, καταφεύγουν σε μεθόδους, που δύσκολα θα γίνονταν αποδεκτές σε άλλες ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, όπου οι κανόνες του παιχνιδιού - για λόγους ασφάλειας του συστήματος - δεν παραβιάζονται τόσο κατάφωρα. Δεν μπορεί να γίνει, παραδείγματος χάρη, εύκολα αποδεκτή σε άλλες χώρες η ληστρική πολιτική των επιτοκίων, που ακολουθούν οι εμπορικές τράπεζες στην Ελλάδα. Οι τελευταίες, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το Δεκέμβρη του 1994 διαχειρίζονταν υπό μορφή καταθέσεων, ρέπος, ομολόγων, το τεράστιο για τα ελληνικά δεδομένα ποσό των 21,1 τρισ. δραχμών.

Στις καταθέσεις ταμιευτηρίου,οι οποίες αποτελούν πάνω από το 50%, των συνολικών καταθέσεων, προσφέρουν σήμερα επιτόκιο 15% (ήδη η Εθνική ανακοίνωσε την απόφασή της να το μειώσει από το Μάη στο 14% και θα ακολουθήσουν και οι άλλες τράπεζες), ενώ τα ίδια αυτά χρήματα των καταθετών, τα δανείζουν στη συνέχεια σε επιχειρήσεις, βιοτεχνίες κλπ. με επιτόκιο 20 - 24%.Στα δε καταναλωτικά δάνεια, το ύψος των επιτοκίων είναι πάνω από 30%. Στη μεν πρώτη περίπτωση, η διαφορά επιτοκίων καταθέσεων - χορηγήσεων είναι 5 - 9 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ στη δεύτερη περίπτωση η διαφορά ξεπερνά τις 15 ποσοστιαίες μονάδες. Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, η διαφορά των επιτοκίων καταθέσεων - χορηγήσεων είναι της τάξης των 2 - 3 ποσοστιαίων μονάδων.

Οι εμπορικές τράπεζες της χώρας είναι σήμερα οι ουσιαστικοί διαχειριστές του τεράστιου δημόσιου χρέους της χώρας, το οποίο στο τέλος του 1994, ξεπερνούσε τα 27 τρισ. δραχμές. Σημαντικό μέρος των κρατικών ομολογιακών τίτλων που εκδίδονται για τη χρηματοδότηση του χρέους βρίσκεται σήμερα στα χέρια τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία των τελευταίων ισολογισμών, η Εθνική Τράπεζα, στο τέλος του 1994, διατηρούσε κρατικούς τίτλους αξίας 2,3 τρισ. δραχμών, η Πίστεως 820 δισ., η Πειραιώς 753 δισ. δραχμών κλπ.

Διατηρώντας στα ταμεία τους τα τεράστια αυτά ποσά, είναι σε θέση να εκβιάζουν και να απαιτούν τη συμμετοχή τους στη διαμόρφωση της δημοσιονομικής, αλλά και της γενικότερης οικονομικής πολιτικής της χώρας.Τέλος, και με αφορμή τον θόρυβο που έχει δημιουργήσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ για τη φοροδιαφυγή των μικρομεσαίων στρωμάτων και των αγροτών, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στον χώρο των τραπεζών συντελείται τεράστια φοροδιαφυγή, σε γνώση μάλιστα των επίσημων αρχών της Τράπεζας της Ελλάδος και της κυβέρνησης. Βαφτίζοντας το κρέας ψάρι, κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό να ξεπεράσουν τη φορολογία των ρέπος, μέσω της μετατροπής των όρων των συμβολαίων, αλλαγή όμως η οποία δε μεταβάλλει την ουσία των πράξεων αυτών. Οι προθεσμιακές πράξεις σε συνάλλαγμα, στις οποίες επιδίδονται συστηματικά οι τράπεζες και οι μυημένοι στο κερδοσκοπικό αυτό παιγνίδι χρηματιστές και επιχειρηματίες, παραμένουν ουσιαστικά αφορολόγητες. Οι επίσημες αρχές του υπουργείου Οικονομικών, οι οποίες έχουν ανακηρύξει την πάταξη της φοροδιαφυγής, σε πρωταρχικό τους στόχο, έχουν πλήρη άγνοια, τόσο για το ύψος των χρημάτων που "παίζονται" στις πράξεις αυτές, όσο και για το ύψος της φοροδιαφυγής.

Θ. Κ.

Από τους καλύτερους πελάτες των τραπεζών στο εξωτερικό (Ελβετία, Ν. Υόρκη, κ. ά.), θεωρούνται οι Ελληνες βιομήχανοι, εφοπλιστές και τραπεζίτες. Δεν πρόκειται ούτε για πρωταπριλιάτικο αστείο ούτε για ανεύθυνη προπαγάνδα του "Ρ". Είναι επίσημα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που καταγράφει την εξέλιξη των καταθέσεων πολιτών διαφόρων χωρών στο εξωτερικό. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά, οι καταθέσεις των Ελλήνων ιδιωτών σε τράπεζες του εξωτερικού, στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 1994, είχαν φτάσει τα 10,9 δισ. δολάρια.

Αν λάβουμε υπόψη τις πληθυσμιακές αναλογίες, τη συγκριτική πορεία της ελληνικής οικονομίας και το ΑΕΠ της χώρας, τα ποσά των καταθέσεων Ελλήνων στο εξωτερικό φέρνουν τους μεγαλοεπιχειρηματίες της χώρα μας στις πρώτες θέσεις του πίνακα της παγκόσμιας κατάταξης. Την ίδια περίοδο, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, το ύψος των καταθέσεων σε ξένες τράπεζες από πολίτες ευρωπαϊκών - συγκρίσιμων μεγεθών με την Ελλάδα - χωρών είχε διαμορφωθεί ως εξής (σε δισεκατομμύρια δολάρια):

Πορτογαλία 4,9

Σουηδία 4,3

Νορβηγία 2,55

Ιρλανδία 11,2

Φιλανδία 1,64

Δανία 3,5

Αυστρία 5,3

Στις θεωρούμενες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες το ύψος των καταθέσεων ιδιωτών στις τράπεζες του εξωτερικού την περίοδο αυτή ήταν (σε δισεκατομμύρια δολάρια):

Αγγλία 75,8

Ισπανία 20,35

Ιταλία 40,6

Γερμανία 187,5

Γαλλία 50

Η Ελλάδα συγκρίνεται ακόμα και με τον Καναδά, όπου το ύψος καταθέσεων στο εξωτερικό από ιδιώτες ήταν 10,85 δισ., ενώ το ποσό για την Αυστραλία είναι 5,7 δισ. δολάρια.

Από την παράθεση των στοιχείων, προκύπτει με ευκολία το συμπέρασμα ότι οι μεγαλοεπιχειρηματίες, που είναι οι μοναδικά κερδισμένοι από την εφαρμοζόμενη οικονομική πολιτική μονόπλευρης λιτότητας σε βάρος των εργαζομένων, ταυτόχρονα είναι και αυτοί που παντοιοτρόπως υπονομεύουν την ελληνική οικονομία, αφού το κυνήγι του υπερκέρδους τούς "καθοδηγεί" να φυγαδεύουν στο εξωτερικό τεράστια ποσά που αποκτώνται στη χώρα.Αξιοποιώντας παράλληλα την πολιτική που οι ίδιοι κατά καιρούς υπαγορεύουν στις ελεγχόμενες από τους ίδιους κυβερνήσεις, πότε για "σκληρή" πότε για "μαλακή" δραχμή, τα φέρνουν στην Ελλάδα σε περιόδους που υπάρχουν φτηνές μετοχές ή υψηλότοκα έντοκα γραμμάτια του δημοσίου και τα ξαναβγάζουν όταν βρίσκουν αλλού πιο κερδοφόρες "επενδύσεις", εν γνώσει τους ότι έτσι κερδοσκοπούν και υπονομεύουν τη δραχμή.

Πάντως, τα στοιχεία του ΔΝΤ δείχνουν - από μια ακόμα σκοπιά - ότι η συνεχιζόμενη και η όλο και πιο βαθιά κρίση της ελληνικής οικονομίας συμβαδίζει και οδηγεί στη συνεχή και αλματώδη αύξηση των υπερκερδών των μεγαλοεπιχειρηματιών. Υπερκέρδη, που και με τις ευλογίες πλέον της απελευθέρωσης της κίνησης κεφαλαίων, μεταναστεύουν σε κέντρα από όπου με μεγαλύτερη ευκολία οι εκπρόσωποι της άρχουσας τάξης μπορούν να τα επενδύουν στις, κατά περίπτωση, "κερδοφόρες αγορές". Την ίδια στιγμή τα στοιχεία του ΔΝΤ καταρρίπτουν και ένα μύθο που επί χρόνια χρησιμοποιούν οι απολογητές του κεφαλαίου. Το μύθο δηλαδή της φτωχής και ανίσχυρης χώρας, τον οποίο χρησιμοποιούν για να δικαιολογήσουν όχι μόνο το έλλειμμα της οικονομικής ανάπτυξης και την κατάσταση της οικονομίας, αλλά - κυρίως - τις επιλογές της πλήρους υποτέλειας στις αποφάσεις και τις εντολές του Διευθυντηρίου των Βρυξελλών. Στην πραγματικότητα οι εκπρόσωποι του μεγάλου κεφαλαίου ισχυροποιούν όλο και περισσότερο τη θέση τους, κυρίως χάρη στη συνδρομή των κυβερνήσεων και των αλλεπάλληλων "κινήτρων" που τους προσφέρονται και τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν ως αποτέλεσμα τη λεηλασία της οικονομίας. Το παράδειγμα με τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια δανεικών και αγύριστων ή το "τσάμπα χρήμα" που τους δίνεται, έναντι των προβληματικών επιχειρήσεων, που αφήνουν τελικά στο πέρασμά τους, είναι από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις.

Παράλληλα, αποδεικνύεται πόσο κάλπικα είναι τα επιχειρήματα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ - αλλά και τα πανομοιότυπα της ΝΔ - ότι στο τέλος του "τούνελ" της πολιτικής της λιτότητας σε βάρος των εργαζομένων βρίσκεται η οικονομική ανάπτυξη, που θα προέλθει δήθεν από τις ιδιωτικές επενδύσεις.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ