Η εγγεγραμμένη ανεργία, αυτή δηλαδή που καταγράφεται από τον ΟΑΕΔ με βάση τα στοιχεία που συλλέγουν οι τοπικές υπηρεσίες του, η οποία δεν αντιστοιχεί κατά κοινή παραδοχή στα πραγματικά μεγέθη της ανεργίας, αυξάνεται συνεχώς, αργά και σταθερά. Παρ' όλα αυτά, η διοίκηση του ΟΑΕΔ επιδίδεται σε μια διαρκή προσπάθεια υποβάθμισης των συμπερασμάτων από αυτή την τάση. Ερμηνεύοντας τα στοιχεία, ο ΟΑΕΔ δεν αρνείται την αύξηση της ανεργίας, την αποδίδει όμως σε "διαρθρωτικές αλλαγές της αγοράς εργασίας", αύξηση του εργατικού δυναμικού λόγω της εισόδου περισσότερων γυναικών στην αγορά εργασίας, ανακατατάξεις στην αγορά εργασίας. Προσπαθεί δηλαδή να πείσει ότι η αύξηση είναι προσωρινή και μικρής σημασίας, προβάλλοντας ταυτόχρονα την αύξηση της απασχόλησης, για να επικροτήσει έμμεσα την κυβερνητική πολιτική στον τομέα αυτό. Ο Γ. Ποντικός,στέλεχος της ΕΣΑΚ και μέλος του ΔΣ του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, μίλησε στο "Ρ" για το θέμα.

- Ο ΟΑΕΔ αξιοποιεί το στοιχείο της αύξησης της απασχόλησης, όπως και άλλα στατιστικά στοιχεία, για να μειώσει τις αρνητικές εντυπώσεις από τη σταθερή αύξηση και της εγγεγραμμένης ανεργίας. Πόσο αξιόπιστη είναι αυτή η ερμηνεία;

- Η αυτόνομη χρήση ενός δείκτη από τον ΟΑΕΔ, αυτού δηλαδή της εγγεγραμμένης ανεργίας, είναι απλουστευτική και συχνά οδηγεί σε λάθος συμπεράσματα. Το 6,99% της ανεργίας του Ιούλη είναι το υψηλότερο ποσοστό από τις αντίστοιχες περιόδους των τελευταίων τεσσάρων ετών. Ας σημειωθεί ότι λόγω της εποχιακής απασχόλησης εκτιμάται ότι το Μάη - Ιούνη έχουμε μια μείωση της ανεργίας, που αυξάνει αισθητά το Σεπτέμβρη - Οκτώβρη. Ενα ακόμα που πρέπει να πούμε είναι ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το ποσοστό ανεργίας το 1996 στην Ελλάδα ήταν 10,4%,ενώ η κυβέρνηση είχε βάλει στόχο να πέσει κάτω από το 10%.Αυτό έχει προκαλέσει ανησυχία.

Ενα άλλο στοιχείο που δεν αναφέρεται είναι η λεγόμενη συγκαλυμμένη ανεργία. Τα διαθέσιμα στοιχεία δεν αποτυπώνουν με ακρίβεια το πραγματικό μέγεθος της ανεργίας,γιατί δεν υπάρχουν στοιχεία για τη συγκαλυμμένη ανεργία στον αγροτικό τομέα, αυτών που εργάζονται με ελαστικές μορφές απασχόλησης, των ανασφάλιστων και αυτών που υποαπασχολούνται. Η απασχόληση αυξάνεται, έχουμε όμως και αύξηση του εργατικού δυναμικού, οπότε το πρόβλημα γίνεται ιδιαίτερα σοβαρό, γιατί πάρα πολλές επιχειρήσεις αναστέλλουν τη λειτουργία τους και έχουν περιοριστεί οι προσλήψεις στη δημόσια διοίκηση. Επίσης έχουμε και αύξηση της μακροχρόνιας ανεργίας. Τα στοιχεία δεν είναι αισιόδοξα. Σύμφωνα με φετινή έκθεση του ΟΟΣΑ,η ανεργία θα αυξηθεί στο 10,5% το 1998, δηλαδή οι άνεργοι θα φτάσουν τις 500.000 και γι' αυτό δεν είναι σωστό να γεμίζουν με απατηλές ελπίδες τους ανέργους.

- Παρ' όλα αυτά η ανεργία αυξάνεται. Δικαιολογείται η "αισιοδοξία" για την αντιμετώπιση του προβλήματος; Ποιο είναι το ελάχιστο πρώτο βήμα που θα έπρεπε να γίνει;

- Ισως η κυβέρνηση να είναι αισιόδοξη γιατί περιμένει να αυξηθεί η άτυπη εργασία. Η κυβέρνηση προσπαθεί να καλλιεργήσει απατηλές εντυπώσεις στους εργαζόμενους για να αποκομίσει πολιτικά οφέλη. Παράλληλα, θέλει να παρουσιάσει, στην επόμενη σύνοδο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την απασχόληση, έργο ερμηνεύοντας τους αριθμούς και τα στοιχεία στα πλαίσια της Συμφωνίας του Αμστερνταμ. Ο ΟΑΕΔ,αντί να κάνει τέτοιες εκτιμήσεις, είναι καλύτερα να ασχοληθεί με την αύξηση των επιδομάτων ανεργίας στο 80% του μεροκάματου του ανειδίκευτου εργάτη. Αν η κυβέρνηση θέλει να κάνει πολιτική, να μην κάνει με "ξένα κόλλυβα", αλλά να συνεισφέρει και εκείνη στον ΟΑΕΔ, ο οποίος πρέπει να κινηθεί σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που θέλει η κυβέρνηση. Η ανεργία δεν είναι ψυχρά νούμερα. Είναι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά προβλήματα.

- Ο ΟΑΕΔ ισχυρίζεται ότι η αύξηση της ανεργίας μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα νέα προγράμματα για την απασχόληση. Εχει βάση αυτός ο ισχυρισμός;

- Η σημερινή κυβέρνηση έχει παρελθόν στη διαφήμιση μέτρων κατά της ανεργίας. Η ανεργία γίνεται το όχημα και το πρόσχημα για να μετατραπούν οι εργαζόμενοι σε απασχολήσιμους. Επιπλέον, βλέπουμε ότι η καταπολέμηση της ανεργίας αποτελεί μια νέα κερδοφόρα επιχείρηση. Η ΕΣΑΚ έχει εκφράσει επανειλημμένα τη θέση της ενάντια στην πρακτική να επιδοτούνται επιχειρήσεις με λεφτά των εργαζομένων για να κάνουν προσλήψεις. Εκτός αυτού, όταν αναστέλλεται η λειτουργία μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων, ποιες θα είναι αυτές που θα κάνουν τις προσλήψεις; Να σημειωθεί ότι στα πλαίσια αυτών των προγραμμάτων καταστρατηγούνται και οι εγκύκλιοι του ΟΑΕΔ για τις

προσλήψεις. Προβλέπεται δηλαδή ότι το 25% των προσλήψεων πρέπει να γίνονται από τους καταλόγους του ΟΑΕΔ, αλλά οι εργοδότες βάζουν τέτοια κριτήρια για τις θέσεις εργασίας, που εμφανίζεται ο ΟΑΕΔ να μην μπορεί να προμηθεύσει εργαζόμενους με ανάλογα προσόντα! Είναι ένα ερώτημα, κατά πόσο θα αποδώσουν αυτά τα προγράμματα, πέρα από τη διαφωνία μας για το ότι οι εργαζόμενοι επιδοτούν την πρόσληψή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ΕΚΛΑ (λογαριασμός για την απασχόληση) στα πλαίσια του ΛΑΕΚ στον ΟΑΕΔ. Μέχρι το 1996 είχαν αποταμιευτεί περίπου 11,5 δισ. δραχμές,χωρίς να υπολογίζονται οι τόκοι, αλλά δεν έχουν αξιοποιηθεί.

Γιώργος ΦΛΩΡΑΤΟΣ

Η σταθερή αύξηση των δεικτών της ανεργίας, χρόνο με το χρόνο, δεν αρκεί για να κατανοηθεί η κατάσταση χιλιάδων ανέργων, που δεν μπορούν να ζήσουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, η ανεργία το 1996 ήταν 10,4%,το 1995 ήταν 10,3% και προβλέπεται ότι το 1998 - με βάση σχετική έκθεση του ΟΟΣΑ - θα φτάσει το 10,5%.Η σταθερή αύξηση της εγγεγραμμένης ανεργίας ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες του 1997 (οπότε συνήθως υπάρχει κάμψη της ανεργίας λόγω της εποχιακής απασχόλησης), αποτελεί βάσιμη ένδειξη ότι τα ποσοστά ανεργίας το 1997 και το 1998 μπορεί να είναι ακόμα πιο αυξημένα από ό,τι αναμένεται. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι το πρόβλημα της ανεργίας δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει συνολικά, αλλά από την άλλη εκφράζει τη βεβαιότητα ότι με τα μέτρα που έχει πάρει θα κατορθώσει να τη μειώσει. Οι αριθμοί όμως δεν της κάνουν το... χατίρι. Εχοντας βάλει ως στόχο η ανεργία να φτάσει το 10% το 1996, την είδε να σταματά στο 10,4%.

Αυτή την περίοδο προσδοκά να μαζέψει τους "καρπούς" των νέων προγραμμάτων του ΟΑΕΔ,σύμφωνα με τα οποία ο προϋπολογισμός του Οργανισμού, περίπου 220 δισ. δραχμές,θα οδηγηθεί στις τσέπες των εργοδοτών, για επιδότηση προσλήψεων, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και πρακτική επαγγελματική κατάρτιση. Σ' αυτά τα μέτρα εντάσσονται και τα περίφημα "μερίδια εργασίας και κατάρτισης",που αποτελούν προπομπό της κατάργησης της επιδότησης ανεργίας και της ολοκληρωτικής επικράτησης των λεγόμενων "ενεργητικών" μορφών ενίσχυσης της απασχόλησης. Ανάμεσά τους και η μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών για νεοπροσλαμβανόμενους.

Αν και η κυβέρνηση είναι έτοιμη να σκορπίσει δεξιά και αριστερά τα χρήματα των εργαζομένων για να δει ευκαιριακή βελτίωση στους "δείκτες" της ανεργίας, παραμένει ασαφές αν ακόμα κι αυτά τα μέτρα θα αποδώσουν, αφού η παραγωγική βάση συρρικνώνεται συνεχώς. Από την άλλη, αρκετοί εργοδότες με παρελθόν σε ανάλογες πρακτικές, ετοιμάζονται να εκμεταλλευτούν κάθε "παραθυράκι" των νόμων για να εισπράξουν τα λεφτά χωρίς το ελάχιστο αντάλλαγμα.

Το γεγονός είναι ότι η ανεργία αυξάνεται (6,99% η εγγεγραμμένη τον Ιούλη) και ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται σύμφωνα με διάφορες έρευνες, ανάμεσα στις οποίες και του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, το οποίο διαπιστώνει ότι στην Ελλάδα "η αύξηση της ανεργίας και η στασιμότητα της απασχόλησης συνοδεύονται από την εκτεταμένη απορύθμιση της αγοράς εργασίας, με την ανάπτυξη της απασχόλησης στην παραοικονομία και την εκτεταμένη χρήση άτυπων μορφών απασχόλησης".

Οι άνεργοι ξεπερνούν τις 425.000 και σύμφωνα με έκθεση της ΓΙΟΥΝΙΣΕΦ, η Ελλάδα κατέχει την πέμπτη παγκόσμια θέση στην ανεργία των νέων, με ποσοστό 28%!Οι πρόσκαιρα απασχολούμενοι είναι περίπου 345.000,οι παράνομα απασχολούμενοι αλλοδαποί ξεπερνούν τις 350.000 και οι απασχολούμενοι στο φασόν ξεπερνούν τις 300.000.Πάνω από το 50% των ανέργων είναι μακροχρόνια άνεργοι,ενώ οι μερικώς απασχολούμενοι προσεγγίζουν το 5%.Πίσω από αυτούς τους αριθμούς οι άνεργοι αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα της εξαθλίωσης και ένα ασαφές μέλλον, που δεν μπορεί να βελτιωθεί με τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την ενίσχυση της απασχόλησης, τα οποία και υλοποιεί πιστά η ελληνική κυβέρνηση.

Τα στοιχεία της εγγεγραμμένης ανεργίας από το 1994 έως τον Ιούλη του 1997. Η ανοδική τάση του 1997 είναι σαφής και αισθητή