Καθήλωση των μισθών, "πάγωμα" των τιμολογίων των ΔΕΚΟ και ενδεχομένως συγκράτηση ορισμένων ειδικών φόρων για τη διετία 1998 - 1999, επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, με αποκλειστικό στόχο τη μείωση του πληθωρισμού στο 2%.

Σύμφωνα με παράγοντες του οικονομικού επιτελείου, το μέτωπο κατά την επόμενη διετία θα μεταφερθεί στη, με κάθε κόστος και θυσία, προσπάθεια μείωσης του πληθωρισμού, ο οποίος θα πρέπει να ανακηρυχτεί "εθνικός στόχος" για την ένταξη της χώρας στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση.

Το κύριο βάρος, βέβαια, της αντιπληθωριστικής προσπάθειας αφορά, όπως άλλωστε αναμενόταν, τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους. Κατά τους κυβερνητικούς παράγοντες, οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι θα πρέπει να ... κατανοήσουν τη νέα περίοδο που διανύουμε, αυτή του χαμηλού πληθωρισμού και, ως εκ τούτου και κατά συνέπεια, να αναπροσαρμόσουν τα μισθολογικά και συνταξιοδοτικά τους αιτήματα. Πρέπει πλέον - αναφέρουν - να συνηθίσουν σε αυξήσεις της τάξης του 3% ή ακόμα και του 2%... Φυσικά, η κυβέρνηση απορρίπτει ασυζητητί διορθωτικές παρεμβάσεις για την αναπλήρωση εισοδηματικών απωλειών προηγούμενων χρόνων, μια και η φιλοκυβερνητική ΓΣΕΕ επισημαίνει ότι η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων βρίσκεται σήμερα στα επίπεδα του 1982! Τέτοιες ενέργειες, υποστηρίζουν τα αρμόδια στελέχη, αντιβαίνουν της προσπάθειας μείωσης του πληθωρισμού, όπως σε αντίθετη κατεύθυνση με την προσπάθεια μείωσης του πληθωρισμού κινείται και τα αίτημα του συνδικαλιστικού κινήματος για τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας και της αύξησης του αφορολόγητου ορίου στα 2 εκατ. δραχμές. Το αίτημα αυτό απορρίπτεται με το διπλό σκεπτικό ότι, από τη μία πλευρά, θα οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες εσόδων, ενώ, από την άλλη πλευρά, θα οδηγήσει σε αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων, κάτι που βέβαια αντιβαίνει στις στοιχειώδεις αρχές αντιπληθωριστικής πολιτικής...

Με λίγα λόγια, το μήνυμα που στέλνει η κυβέρνηση προς τους εργαζόμενους είναι ότι τα δύο επόμενα χρόνια - τουλάχιστον - θα πρέπει να βάλουν τα ...κεφάλια μέσα, ή, ακριβέστερα, πιο μέσα απ' ό,τι τα έχουν σήμερα. Η καθήλωση των εισοδημάτων των λαϊκών στρωμάτων αποτελεί για την κυβέρνηση το θεμέλιο λίθο της αντιπληθωριστικής της πολιτικής, στην προοπτική της ΟΝΕ.

Από εκεί και πέρα, η προσπάθεια μείωσης του πληθωρισμού θα στηριχτεί, τόσο στο "πάγωμα" των τιμολογίων των ΔΕΚΟ - το είχε προαναγγείλει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ - εκτός βέβαια του ΟΤΕ, η τιμολογιακή πολιτική του οποίου έχει ήδη καθοριστεί με τον νόμο ιδιωτικοποίησής του. Η πολιτική όμως καθήλωσης των τιμολογίων των ΔΕΚΟ, πολιτική που είχε ακολουθήσει και η κυβέρνηση της ΝΔ, έχει σαν αποτέλεσμα, αφ' ενός, τη διόγκωση των ελλειμμάτων τους, γεγονός που τις στρέφει προς τον τραπεζικό δανεισμό, ενώ από την άλλη η κυβέρνηση πιέζει τις διοικήσεις τους να προχωρήσουν σε "εκσυγχρονισμό" του καθεστώτος λειτουργίας τους μέσω δραστικών περικοπών των δαπανών τους, πρώτα και κύρια των μισθολογικών. Η λογιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων των ΔΕΚΟ οδηγεί στην οικονομική τους απαξίωση, κάτι που εξυπηρετεί τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, να τις ιδιωτικοποιήσει σταδιακά μέσω του Χρηματιστηρίου.

Τέλος, στο θέμα των Ειδικών Φόρων, τα κυβερνητικά περιθώρια είναι περιορισμένα, καθώς η μείωση ορισμένων από αυτούς (πετρελαίου κίνησης) προσκρούει στην κοινοτική νομοθεσία, ενώ στην περίπτωση των τσιγάρων, μείωση της φορολογίας ισοδυναμεί με πριμοδότηση των ξένων τσιγάρων.

Γίνεται εμφανές ότι η προσπάθεια μείωσης του πληθωρισμού κατά την επόμενη διετία θα στηριχτεί, πρώτα και κύρια, στη συρρίκνωση των λαϊκών εισοδημάτων και, κατά δεύτερο, στους τομείς ευθύνης του κράτους. Οσο για τα επιχειρηματικά κέρδη που έχουν κυριολεκτικά απογειωθεί τα τελευταία χρόνια (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία) και τροφοδοτούν τις πληθωριστικές πιέσεις, η κυβέρνηση θα περιοριστεί ...σε συστάσεις αυτοσυγκράτησης. Χαρακτηριστικό είναι ότι το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας απέρριψε σε χρόνο ρεκόρ την πρόταση Σπράου για εφάπαξ φορολογία των επιχειρηματικών κερδών κατά 10%, η τυχόν υιοθέτηση της οποίας και έσοδα θα συνεισέφερε στον προϋπολογισμό, ενώ δε θα είχε επιπτώσεις στον πληθωρισμό.

Θ. Κ.

Μείωση του εισρέοντος τουριστικού συναλλάγματος αναμένεται κι αυτή τη χρονιά, παρά την αύξηση του αριθμού των τουριστών που φέτος επισκέπτονται τη χώρα μας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το δίμηνο Απρίλη - Μάη 1997 οι διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχεία παρουσίασαν άνοδο κατά 8,8% περίπου, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 1996. Ωστόσο, σύμφωνα με την Τράπεζα Ελλάδος, που συλλέγει τα στοιχεία των νομισματικών μεγεθών, το ταξιδιωτικό συνάλλαγμα το Γενάρη του 1997 παρουσίασε ισόποση κάμψη, γεγονός που παρατηρείται για πρώτη φορά και αποτελεί πηγή προβληματισμών, μεταξύ των άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενων με τον τουρισμό φορέων.

Τα αίτια της πρωτόγνωρης αυτής κατάστασης σχετίζονται, τόσο με το άνοιγμα των αγορών και την αύξηση του αριθμού των χωρών που αναπτύσσουν τον τουρισμό τα τελευταία χρόνια, διευρύνοντας, έτσι, τους ανταγωνιστικούς της Ελλάδας προορισμούς, όσο και με τους μεγάλους τουρ οπερέιτορς, που εκμεταλλεύονται την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί και πιέζουν συνεχώς τις τιμές των "πακέτων" διακοπών προς τα κάτω. Γεγονός, που συνεπάγεται σχεδόν αυτόματα την πτώση της ποιότητας των τουριστών.

Ωστόσο, η μείωση του εισρέοντος συναλλάγματος θα πρέπει πρωταρχικά να αναζητηθεί στην οικονομική πολιτική λιτότητας, που ασκείται σε πανευρωπαϊκό, σχεδόν, επίπεδο και που παίρνει δυο μορφές, που αφορούν άμεσα τον τουρισμό της Ελλάδας:

• Στην πρώτη κατηγορία, εντάσσονται οι "15" της Ευρωπαϊκής Ενωσης του Μάαστριχτ και της ονομαστικής σύγκλισης των μακροοικονομικών δεικτών - και, κατ' άλλη έννοια, οικονομικής αφαίμαξης των λαών. Από τις χώρες αυτές, έρχεται και ο κύριος όγκος των τουριστών (Γερμανία, Ιταλία, Αγγλία, Σουηδία κτλ.).
• Στη δεύτερη, συναντάμε καινούριες αγορές από τις χώρες των πρώην σοσιαλιστικών χωρών, από τις οποίες όμως οι περισσότερες βρίσκονται σε δεινή οικονομική κατάσταση. Σημαντικό μέρος των αφίξεων αλλοδαπών τουριστών προέρχεται από χώρες, όπως η Ρωσία, η Ουκρανία και η Ουγγαρία, ενώ τα ποσοστά που καταλαμβάνουν στο σύνολο των αφίξεων από το εξωτερικό είναι χρόνο με το χρόνο αυξανόμενα.

Τα παραπάνω, όχι μόνο δεν αποτελούν αυθαίρετα συμπεράσματα, αλλά επιβεβαιώνουν, με δηλώσεις τους, ηγετικά στελέχη του τουριστικού γίγνεσθαι στη χώρα μας. Μεταξύ αυτών, ο ίδιος ο γγ του ΕΟΤ, Ν. Σκουλάς, απηύθυνε έκκληση στους ξενοδόχους να μην υποκύπτουν στις πιέσεις των τουρ οπερέιτορς, πολλοί από τους οποίους ζητάνε και μειώσεις τιμών μέχρι και 10% και μάλιστα σε νομίσματα, έναντι των οποίων η δραχμή έχει υποτιμηθεί! Ας δούμε όμως τις εκτιμήσεις των καθ' ύλην αρμόδιων για τις προοπτικές της τουριστικής κίνησης φέτος. Ο λόγος στους επικεφαλής των γραφείων εξωτερικού του ΕΟΤ:

Γερμανία, Γ. Κοντογιαννόπουλος και Μόναχο, Σ. Τσοχατζόπουλος: Τα μηνύματα από τους τουρ οπερέιτορς και τα τουριστικά γραφεία είναι αισιόδοξα, παρά την ανεργία και τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Γερμανοί. Εκτιμάται ότι φέτος θα υπάρξει αισθητή αύξηση 7 - 10% των αφίξεων τουριστών. Αυξημένη ζήτηση εμφανίζουν η Κρήτη, η Ρόδος, η Χαλκιδική, η Μύκονος και η Σαντορίνη, ενώ η κρίση στην Αλβανία είναι ανασταλτικός παράγοντας στις πωλήσεις ταξιδίων στην Κέρκυρα. Προορισμοί που δε δείχνουν σημάδια ανάκαμψης είναι η Κως, η Λέσβος, η Σκιάθος και η Αττική.

Αγγλία, Ν. Λιβανίδης: Αναμένεται μικρή αύξηση των Βρετανών τουριστών το 1997, γεγονός που θεωρείται φυσιολογικό, μετά την έντονη ισχυροποίηση της αγγλικής λίρας έναντι της δραχμής. Είναι απαραίτητο για τη βρετανική αγορά να γίνει διαφοροποίηση του τουριστικού μας προϊόντος, με έμφαση στην ποιότητα.

Βόρεια Ευρώπη, Χ. Λιανέρης: Περιλαμβάνει τις χώρες τις Σκανδιναβίας και της Βαλτικής και, όπως είναι προφανές, υπάρχουν μεταξύ τους σημαντικές διαφοροποιήσεις. Οι τέσσερις χώρες της πρώτης (Σουηδία, Φινλανδία, Δανία και Νορβηγία), με εξαιρετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο, στέλνουν στην Ελλάδα το 10% του συνολικού τουρισμού της. Αντίθετα, στις τρεις χώρες της δεύτερης (Λετονία, Εσθονία, Λιθουανία), αν και εκδηλώνεται έντονο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, οι αριθμοί των αφίξεων είναι μικροί, εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ντόπιοι κάτοικοι. Σοβαρό πρόβλημα αποτελεί και η καθυστέρηση στην έκδοση βίζας (3 βδομάδες).

Καναδάς, Γ. Ταμπάκης: Οι οικονομικές δυσκολίες που έπληξαν τους Καναδούς και η έλλειψη δυναμικής παρέμβασης από μέρους της Ελλάδας μείωσαν το ποσοστό μερίσματός μας (από τη συνολική κίνηση για την Ευρώπη) από 8,3% που ήταν το 1990 σε κάτω από 5% το 1996. Παρ' όλα αυτά, η εκτίμηση που υπάρχει είναι πως φέτος, για πρώτη φορά μετά το 1990, θα φτάσουμε τα παλιά νούμερα σε κίνηση.

Ελβετία, Ν. Λιβανίδης: Το τελευταίο ισχύει και εδώ, καθώς η Ελλάδα θεωρείται ακριβή χώρα, διότι δεν υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ τιμής και ανταπόδοσης. Ωστόσο, η τουριστική κίνηση προς τη χώρα μας το 1997 φαίνεται να είναι ικανοποιητική και κατά μέσο όρο υπάρχει αύξηση σε σχέση με το 1996.

ΗΠΑ, Α. Μουρκογιάννης: Το 1996 αυξήθηκε κατά 20% ο αριθμός των Αμερικανών που επισκέφτηκαν την Ελλάδα, ενώ ανάλογη αύξηση αναμένεται και φέτος. Η μέση παραμονή του κάθε Αμερικανού στην Ελλάδα είναι 13 μέρες, με ιδιαίτερη προτίμηση (κατά σειρά) την Αθήνα, τη Σαντορίνη, τη Μύκονο, την Κρήτη, τη Ρόδο και τη Β. Ελλάδα.

Ισραήλ, Γ. Βαλιάνος: Το 1996 έκλεισε με 15% αύξηση της τουριστικής κίνησης προς την Ελλάδα, συνεχίζοντας την αυξητική τάση που παρουσιάζεται τα δυο τελευταία χρόνια, ξεπερνώντας τον αριθμό των 130.000 επισκεπτών (οι 110.000 για τουρισμό). Οι προοπτικές για το 1997 φαίνονται να είναι πολύ θετικές. Οι περισσότεροι από τους τουρ οπερέιτορς έχουν βρει για φέτος νέους ελληνικούς προορισμούς (Κεφαλλονιά, Σάμος, Σκιάθος).

Απω Ανατολή, Ε. Δέδε: Η εκτίμηση για την Ελλάδα είναι πως το 1997 θα κλείσει στα ίδια επίπεδα με το 1996 ή θα παρουσιάσει μικρή αύξηση, αν και η συνολική τουριστική κίνηση προς το εξωτερικό αναμένεται να σημειώσει αύξηση κατά 4,8% σε σχέση με πέρσι, φτάνοντας τα 17,5 εκατ. "Κερδίζουν έδαφος" οι ανταγωνίστριες χώρες Ιταλία, Ισπανία, Γερμανία και Ελβετία.

Ολλανδία, Α. Ιωαννίδης: Αντίθετα, ο αριθμός των Ολλανδών που θα επισκεφτούν φέτος την Ελλάδα θα ξεπεράσει τις 500.000, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 10 - 12%, διατηρώντας τη χώρα μας στη δεύτερη θέση των προτιμήσεων μετά την Ισπανία. Οι Ολλανδοί, λόγω απόστασης, έρχονται εδώ κυρίως με αεροπλάνο (92%), αν και ο 1 στους τέσσερις προτιμά ΙΧ για τις μετακινήσεις του στο εξωτερικό.

Βέλγιο - Λουξεμβούργο, Δ. Μπεθάνης: Η μείωση των τιμών των ελληνικών προορισμών στα προγράμματα έχει σαν συνέπεια την αισθητή βελτίωση της Ελλάδας στη βελγική αγορά. Η περίοδος φέτος αναμένεται να κλείσει με αύξηση της κίνησης κατά 8 - 12%, έναντι του 1996. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα κατέχει την 4η θέση στις προτιμήσεις των Βέλγων τουριστών, μετά τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία.

Βασίλης ΡΑΓΙΑΣ