Στο μεγαλύτερο σε έκταση νομό της χώρας, οι αγρότες βρίσκονται αυτή την περίοδο σε πλήρες αδιέξοδο. Καμία καλλιέργεια δεν τους δίνει πλέον εισόδημα για να μπορέσουν να ζήσουν και να συνεχίσουν να καλλιεργούν. Στα καπνά, που είναι και η βασική καλλιέργεια του νομού, οι ποσοστώσεις της ΕΕ, οι εξευτελιστικές τιμές και η ασυδοσία των καπνεμπόρων, έχουν φέρει σε απόγνωση τους καπνοπαραγωγούς. Το ίδιο ισχύει για το βαμβάκι, μετά τα πρόσφατα καταστροφικά μέτρα που πήρε η ΕΕ, καθώς και στο καλομπόκι όπου οι τιμές δεν καλύπτουν ούτε το κόστος, ενώ η ΕΕ μελετά να κόψει τελείως τις στρεμματικές ενισχύσεις.

Τα οπωροκηπευτικά έχουν δεχτεί θανατηφόρο πλήγμα από τις πρόσφατες αποφάσεις των Βρυξελλών και τη Συμφωνία της ΓΚΑΤΤ και τη χρονιά που πέρασε οι παραγωγοί τα έδωσαν τζάμπα στους εμπόρους. Στο λάδι, που είναι μια σημαντική καλλιέργεια για το νομό, χάνεται κάθε ελπίδα ότι θα δώσει ένα ικανοποιητικό εισόδημα: Η ΕΕ έκοψε το 1/3 της επιδότησης για την περσινή παραγωγή, επιβάλλοντας πρόστιμο συνυπευθυνότητας 150 δραχμές το κιλό, ενώ για τη φετινή παραγωγή το πρόστιμο αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερο και οι έμποροι άρχισαν ήδη τους εκβιασμούς για να αγοράσουν το λάδι σε πολύ χαμηλές τιμές. Και σαν να μην έφτανα όλα αυτά, έρχεται η "Ατζέντα 2000" με ακόμα πιο καταστροφικές προτάσεις, που εκτός των άλλων θα δώσουν το τελειωτικό χτύπημα στα καπνά και το λάδι.

Τελικά, όπως λένε οι ίδιοι οι αγρότες, το μόνο που ανεβαίνει είναι τα χρέη τους στην Αγροτική Τράπεζα. Πολλοί από αυτούς έχουν "φορτωθεί" με τόσα χρέη που είναι αδύνατον να τα εξοφλήσουν και φοβούνται πως θ' αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τα χωράφια τους στα "νύχια" της ΑΤΕ. Ηδη, όπως μας κατήγγειλαν πολλοί αγρότες, η ΑΤΕ έχει ξεκινήσει "εκστρατεία" κατασχέσεων. Ομως τους κόπους των αγροτών δεν τους "κουρσεύει" μόνο η ΑΤΕ. Υπάρχουν και οι καπνέμποροι. Χαρδαλιάς και Πετρίδου έχουν "φεσώσει" εκατοντάδες καπνοπαραγωγούς του νομού που περιμένουν μάταια εδώ και έξι μήνες να πάρουν τα χρήματά τους. Και στο σοβαρό αυτό πρόβλημα το υπουργείο Γεωργίας γύρισε τις πλάτες στους απλήρωτους καπνοπαραγωγούς, στηρίζοντας την ασυδοσία των καπνεμπόρων.

Στα χωριά της Αιτωλοακαρνανίας φάνηκε και κάτι άλλο, που είναι συνέπεια όλων των παραπάνω: Η εγκατάλειψη και το ξερίζωμα των νέων ανθρώπων, οι οποίοι μην μπορώντας να ζήσουν στο τόπο που γεννήθηκαν, έχουν πάρει το δρόμο της ξενιτιάς. Το φαινόμενο έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια, αφού για παράδειγμα στην Κατούνα 450 οικογένειες εγκατέλειψαν την καπνοκαλλιέργεια τα πέντε τελευταία χρόνια, έκλεισαν τα σπίτια τους και έφυγαν. Οι άνθρωποι που δίνουν σε καθημερινή βάση αγώνα στο χωράφι για να επιβιώσουν, βλέπουν ότι τα κόπια τους πάνε στράφι. Βλέπουν τα χωριά τους να αδειάζουν και τα παιδιά τους να παίρνουν το δρόμο της ξενιτιάς.

Αυτά τα γεγονότα συνθέτουν την τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο αγροτικός κόσμος του νομού. Μια κατάσταση που μεταφέρεται με δραματικό τρόπο και στα άλλα κοινωνικά στρώματα, στους επαγγελματοβιοτέχνες και στους εργαζόμενους.

Κοινότητα Πενταλόφου. Το κεφαλοχώρι, που βρίσκεται στην πεδιάδα που διασχίζει ο Αχελώος. Τόπος "ευλογημένος", αφού τα πολλά νερά που υπάρχουν στην περιοχή ευνοούν τις περισσότερες καλλιέργειες. Στρέμματα σπαρμένα με βαμβάκι και δίπλα χωράφια με καπνά, εσπεριδοειδή κι ελιές, αλλά και ολόκληρες καλλιέργειες με καλαμπόκι και τριφύλλι.

Η πρώτη αυτή εικόνα, δημιουργεί στον επισκέπτη την εντύπωση ότι αυτός ο τόπος κρατά τον κόσμο στα χωριά του. Μπαίνοντας όμως μέσα στο χωριό η εντύπωση αυτή καταρρέει. Αδειοι οι δρόμοι, άδεια τα καφενεία. Στο καφενείο που μπαίνουμε τέσσερις ηλικιωμένοι μόλις τελειώνουν μια παρτίδα δηλωτή... Εκεί μας περιμένει ο Σπ. Πλιάτσικας,πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου του χωριού και 2 - 3 αγρότες. Κι όλοι θέλουν να πουν δυο κουβέντες, να περιγράψουν τα προβλήματά τους, ν' αδειάσουν και να λυτρωθούν...

"Φέτος έσπειρα 17 στρέμματα καλαμπόκι και 3 στρέμματα τριφύλλι. Κάθε μέρα βρίσκομαι 14 ώρες στο χωράφι. Το αποτέλεσμα ήταν να εισπράξω 560 χιλιάρικα, πάνω - κάτω όσα και τα έξοδά μου. Ο "κόπος" μου δεν πληρώθηκε. Αν φύγει και η επιδότηση, τότε δεν αξίζει να καλλιεργώ", τόνισε Σπ. Πλιάτσικας.

Ο Κ. Κορδόσης είναι βαμβακοκαλλιεργητής. Φέτος από τη σοδειά δεν περιμένει μεγάλα πράγματα. "Μας έχουν τσακίσει οι ποσοστώσεις. Συγχρόνως οι τιμές για τα λιπάσματα πάνε στο... Θεό και η τιμή στο βαμβάκι χρόνο με το χρόνο πέφτει. Αυτά βλέπουν τα παιδιά μας και φεύγουν. Ακόμα και να τους χαρίσεις τη γη δε θέλουν να την καλλιεργήσουν", λέει με φανερή αγανάκτηση. Ο τρίτος της παρέας, ο Δ. Λιαροκάπης,διακόπτει τον συγχωριανό του: "Ποια καλλιέργεια, ρε παιδιά; Η Ενωση του Αστακού, έχει πάρει εδώ και δυο μήνες το καλαμπόκι και ακόμα δεν έχει δώσει λεφτά. Ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να το πουλήσουν. Την ίδια όμως ώρα, καραβιές από εισαγόμενο καλαμπόκι έχει γεμίσει την αγορά".

"Δεν υπάρχει άνθρωπος στο χωριό που να μη χρωστάει χρήματα στην Αγροτική Τράπεζα. Μάλιστα σε κάποιους έχουν έρθει και ειδοποιητήρια για κατασχέσεις! Αυτοί οι άνθρωποι ντρέπονται να φανούν στο χωριό. Δεν είναι εύκολο μετά από 20 και 30 χρόνια δουλιάς να χάνεις το βιο σου", δίνει το "στίγμα" ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου.

Ο Π. Κατσούλας,ιδιοκτήτης του καφενείου, γνωρίζει όλους τους αγρότες του χωριού και ξέρει πολύ καλά τα οικονομικά τους προβλήματα. "Πριν τέσσερα χρόνια το μαγαζί το έκλεινα στις 2 μετά τα μεσάνυχτα. Τώρα από τις 10 το βράδυ δε βλέπεις άνθρωπο να κυκλοφορεί στους δρόμους. Ο κόσμος δεν έχει λεφτά. Δεν ξέρω πού θα σταματήσει αυτή η κατρακύλα", υπογραμμίζει. Κανείς στο Κεφαλοχώρι δεν ξέρει πόσο θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Κανείς δε γνωρίζει αν σε λίγα χρόνια τούτο το χωριό θα έχει ζωή...

Επόμενος σταθμός η Κοινότητα Κατοχή.Εδώ η κύρια καλλιέργεια των αγροτών είναι το βαμβάκι. Φέτος η τιμή, που υπολογίζουν πως θα τους δοθεί για το κιλό, δεν καλύπτει ούτε τα έξοδα. Ο κόσμος είναι αγανακτισμένος. Μια αγανάκτηση που μετατρέπεται σε οργή. "Ο κόμπος έφτασε στο χτένι", "Θέλουν να μας θάψουν", "Θα σβήσουν τα χωριά μας με την πολιτική που ακολουθούν", είναι μερικές μόνο φράσεις που δείχνουν πως τα πράγματα έχουν φτάσει πλέον στα όρια...

"Η τιμή στο βαμβάκι φέτος θα είναι από 218 μέχρι 230 δραχμές. Μ' αυτά τα λεφτά, όταν και αν τα πάρουμε, να είσαι σίγουρος ότι όλοι θα πάμε στη... φυλακή. Εμείς ζητάμε να πάρουμε 300 δραχμές για να ξεχρεωθούμε στην ΑΤΕ. Δε λέμε να πάρουμε 300 δραχμές για να μας μείνουνε και να περάσουμε τη χρονιά", λέει με οργή ο Στ. Τίτας. Επισημαίνει πως και σ' αυτό το χωριό δεν υπάρχει άνθρωπος που να μη χρωστάει στην τράπεζα. "Χρωστάμε γιατί οι τόκοι είναι αβάσταχτοι. Οι αγρότες δουλεύουν μέρα νύχτα κι έχουν μάθει να μην αρρωσταίνουνε ποτέ. Τα χρέη δε μας αφήνουν ούτε να ξαποστάσουμε, ούτε να αρρωστήσουμε!", λέει χαρακτηριστικά.

"Αν η τιμή στο βαμβάκι μείνει σε αυτά τα επίπεδα, αυτοί οι κύριοι που κυβερνάνε θα μας ξαναβγάλουν στους δρόμους. Πέρσι πήραμε 300 δραχμές το κιλό επειδή παλέψαμε. Αφού έτσι το θέλουν, θα μας ξαναβρούν μπροστά τους. Εμείς πέρσι βγήκαμε με τα τρακτέρ στους δρόμους και φέτος πρώτοι θα ξαναβγούμε. Με τη διαφορά ότι τούτη τη χρόνια θα είμαστε περισσότεροι. Κανένας αγώνας δεν πάει χαμένος", συμπληρώνει ο Γ. Καρατσώλης.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου, Αλέκος Κεραμεισάνος, τονίζει: "Δεν υπάρχουν κίνητρα για τους αγρότες και ειδικότερα για τα νέα παιδιά που θέλουν να μείνουν στο χωριό και να καλλιεργήσουν τη γη. Πριν δέκα χρόνια μέσα σε τούτο το χωριό μπαίνανε 15 καινούρια τρακτέρ το χρόνο. Τώρα είναι όνειρο για έναν αγρότη να πάρει τρακτέρ. Βλέπεις, οι τιμές στα αγροτικά προϊόντα δεν ανεβαίνουν, τα έξοδα όμως πάνε στα ύψη. Πάνω τα φυτοφάρμακα, πάνω το νερό και το ρεύμα που παίρνουμε για τα χωράφια".

Ο Αλ. Κεραμεισάνος εμμένει στο θέμα των νέων παιδιών που δεν έχουν καμιά προοπτική. Κάθε χρόνο όλο και περισσότερα εγκαταλείπουν το χωριό. "Το δικό μου παιδί δεν μπορεί να πάρει την πριμοδότηση των 4.000.000 που δίνουν για τους νέους αγρότες, επειδή πριν δυο χρόνια, είχε κόψει ένα τιμολόγιο για να εισπράξει χρήματα από δικό μου βαμβάκι. Αυτός ο άνθρωπος, γιατί να συνεχίσει να καλλιεργεί όταν από τα πρώτα του βήματα, βλέπει ότι η κυβέρνηση δεν τον θέλει αγρότη", αναρωτιέται δικαιολογημένα.

Στη συζήτηση μπαίνει και ο Κ. Γαλανός,για να σχολιάσει με ειρωνεία: "Αν θέλουν να ρημάξουν την ύπαιθρο, να τους μεταφέρεται ότι με τα μέτρα που παίρνουν θα το καταφέρουν"...

Κίνητρα στην αγροτιά δε δίνονται. Μέτρα για την προστασία των προϊόντων τους δεν παίρνονται. Οι αγρότες πνίγονται στα χρέη και τα κόπια τους σαπίζουν στις αποθήκες. Η κυβέρνηση ακολουθεί με ευλάβεια την αντιαγροτική πολιτική που έχει χαράξει η ΕΕ και χιλιάδες αγρότες βρίσκονται στα πρόθυρα της καταστροφής. Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο και η αγροτιά είναι αποφασισμένη ν' αντισταθεί. Οι δίκες και οι κατασχέσεις είναι τα μοναδικά όπλα στα χέρια των "εκσυγχρονιστών".

"Υπάρχουν άνθρωποι που χάσανε περιουσίες", τονίζει ο Στ. Τίτας. "Η ΑΤΕ Μεσολογγίου έχει προχωρήσει ήδη σε 18 κατασχέσεις για χρέη παραγωγών, όταν την ίδια στιγμή σε κάποιους άλλους χαρίζονται δισεκατομμύρια. Από την άλλη μεριά σέρνουν αγρότες στα δικαστήρια. Μόνο από το χωριό μας 18 άνθρωποι διώκονται ποινικά για τη συμμετοχή τους σε κινητοποιήσεις", συνεχίζει. Για να καταλήξει: "Πρέπει να καταλάβουν ότι οι αγώνες των αγροτών δε δικάζονται ούτε καταδικάζονται. Οταν ο άλλος έχει πρόβλημα θα βγει στο δρόμο. Τι άλλο μπορεί να κάνει;".

Η οικονομική κρίση των αγροτών - ειδικά σ' ένα νομό που η πλειοψηφία των κατοίκων ασχολούνται με τη γεωργία - δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστα τα άλλα κοινωνικά στρώματα.

"Στο νομό οι κάτοικοι έχουν καταντήσει να είναι μισοεργαζόμενοι, μισοαγρότες, μισοανασφάλιστοι...", είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Αγρινίου Χρ. Μπούρας.

Ο Χρ. Μπούρας, τόνισε πως οι αγρότες βλέποντας το εισόδημά τους χρόνο με το χρόνο να μειώνεται, αναγκάζονται ν' αναζητήσουν μεροκάματο στην οικοδομή ή σε άλλες εποχικές δουλιές. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 14.000 εργαζόμενους, που είναι επίσημα καταχωρημένοι στην περιοχή του Αγρινίου, μόνο οι 4 ή 5 χιλιάδες είναι καθαρά εργαζόμενοι.

Η ανεργία στην περιοχή είναι τεράστια. Επίσημα τα στοιχεία ανεβάζουν την ανεργία στο 17%, υπάρχουν όμως εργαζόμενοι - καπνεργάτες και οικοδόμοι - που κάνουν μόνο 50 και 60 μεροκάματα. Αν προσθέσουμε κι αυτούς το ποσοστό της ανεργίας ανεβαίνει στο 22%!

Ο Χ. Μπούρας υπογραμμίζει ότι βιομηχανική παραγωγή δεν υπάρχει. Κάποιες βιομηχανίες και βιοτεχνίες που υπήρχαν έχουν κλείσει, ενώ κάποιες καπνοβιομηχανίες που απασχολούσαν αρκετό προσωπικό είτε έκλεισαν, είτε μεταφέρθηκαν. Για παράδειγμα, ο "Παπαστράτος", ο μεγάλος "ευεργέτης" της περιοχής, πήρε το εργαστάσιο και το μετέφερε στην Αλβανία και στη Ρουμανία. Αυτό είχε αποτέλεσμα 800 εργαζόμενοι να μείνουν στο δρόμο. Η κλωστοϋφαντουργία "Δουρίδας" έκλεισε. Σήμερα στην περιοχή δεν υπάρχει καμία επιχείρηση επεξεργασίας της ντόπιας αγροτικής παραγωγής. Τεράστιο είναι και το πρόβλημα της ανεργίας των νέων. Πολλά παιδιά με πτυχία στα χέρια δεν μπορούν να βρουν δουλιά. Κι όσα βρίσκουν, δουλεύουν σε καφετερίες και σούπερ - μάρκετ, με ωρομίσθιο και ανασφάλιστοι.

"Οι συνθήκες, που έχουν διαμορφωθεί είναι τραγικές. Υπάρχει όμως διάθεση για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση μέσα από αγώνες. Το ξεκλήρισμα της αγροτιάς από τη μια μεριά και η μεγάλη ανεργία από την άλλη, θα ενώσει τη δύναμη του λαού για την ανατροπή αυτή της πολιτικής", κατέληξε ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου.

Οι επαγγελματοβιοτέχνες είναι ένας κλάδος που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Ο πρόεδρος των επαγγελματιών και βιοτεχνών του Αγρινίου, Θ. Αλεξάκης, περιέγραψε την κατάσταση: "Οι έμποροι και οι επαγγελματίες του Αγρινίου, έχουν κυρίως πελάτες από τα γύρω χωριά της πόλης. Ανθρώπους, δηλαδή, που ασχολούνται με τις αγροτικές δουλιές. Τα τελευταία 4 - 5 χρόνια έχει αρχίσει μια φθίνουσα πορεία για τα επαγγέλματά μας, που έχει να κάνει με την τραγική οικονομική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι αγρότες".

Οι αγρότες αφού δεν έχουν λεφτά, δεν κατεβαίνουν στο Αγρίνιο για να ψωνίσουν. Περιορίζουν τις αγορές τους μόνο σε είδη πρώτης ανάγκης. Είναι ενδεικτικό ότι τα δυο τελευταία χρόνια εξαιτίας των ποσοστώσεων χάθηκαν από τον νομό περίπου 30 δισ. δραχμές. Χρήματα που δεν μπήκαν στις τσέπες των αγροτών. Αλλες δουλιές δεν άνοιξαν, με αποτέλεσμα να παραλύσει η αγορά. "Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε και τη μεγάλη φορολογία που ασκείται στα καταστήματα και τις βιοτεχνίες, με αποτέλεσμα ολόκληρος ο κλάδος να περνάει "μαύρες" μέρες. Πρέπει να δοθούν κίνητρα τόσο στους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, όσο και στους αγρότες, για να μπορέσει να ορθοποδήσει ο τόπος", κατέληξε ο Θ. Αλεξάκης.