Η λιτότητα, που αγγίζει όλους τους τομείς της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής, πλήττει και τον πολιτισμό, ο οποίος, άλλωστε, ουδέποτε... "αναβαθμίστηκε" από τη θέση του φτωχού συγγενή στις κρατικές δαπάνες. Ετσι, λοιπόν, το περσινό 0,3% "έπεσε" στο 0,2%. Και την ονομαστική αύξηση των 3 δισ. δε θα τη βρούμε σε πολιτιστικό έργο, αλλά στις αμοιβές των πολιτικών υπαλλήλων!

Και ακόμα την κυβερνητική πολιτική περιορισμού του δημόσιου τομέα, σύμφωνα με τις σαφείς κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, προκειμένου να ενισχυθούν οι ιδιώτες και οι εργολάβοι, τη βρίσκουμε να δεσπόζει και στους πίνακες του τακτικού προϋπολογισμού του ΥΠΠΟ και των Δημοσίων Επενδύσεων. Ούτε λόγος να γίνεται για τη λαϊκή δημιουργία και τους δημιουργούς. Στον προϋπολογισμό του 1998 απαλείφτηκαν οι κωδικοί των επιχορηγήσεων των συλλογικών φορέων των καλλιτεχνών. Τα εναπομείναντα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου το 1998 θα πάρουν 26 εκατ. λιγότερα, δηλαδή 1,7 δισ. έναντι 1,2 δισ. το 1997. Είναι χαρακτηριστικό ότι αν και ο υπουργός Πολιτισμού "κόπτεται" για την καλλιτεχνική παιδεία, τη σύνδεση των ιδρυμάτων με τον πολιτισμό και την εξωτερική πολιτιστική πολιτική, οιεπιχορηγήσεις των επιστημονικών ιδρυμάτων κατεβαίνουν στα 33 εκατ. από 61 εκατ. το 1997.

Αντίθετα στις επιχορηγήσεις των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου θα βρούμε 29 δισ. περισσότερα σε σχέση με το 1997. Οι αυξήσεις βρίσκονται κυρίως σε κωδικούς για "λοιπά" ΝΠΙΔ και φυσικά πρόσωπα. Βέβαια πίσω από τα "λοιπά" κρύβονται τα υπό ίδρυση νομικά πρόσωπα που συμπεριλαμβάνονται στο Πολυνομοσχέδιο του ΥΠΠΟ. Επίσης, πίσω από αυτούς τους κωδικούς κρύβεται και η υλοποίηση διάταξης του Πολυνομοσχεδίου, σύμφωνα με την οποία ο υπουργός με απόφασή του μπορεί να επιχορηγεί φορείς ή φυσικά πρόσωπα και ΝΠΙΔ. Μάλιστα, εδώ υπάρχουν δύο κωδικοί. Οσο περισσότερα... τόσο καλύτερα. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι ο τακτικός προϋπολογισμός δεν είναι ούτε η μόνη, αλλά ούτε η κύρια πηγή των ΝΠΙΔ. Στις δημόσιες επενδύσεις επίσης βρίσκουμε σχετικές επιχορηγήσεις "κρυμμένες" πίσω από κωδικούς για απροσδιόριστα Νομικά Πρόσωπα. Οσο για το ΛΟΤΤΟ, ακόμα δεν ξέρουμε τι προβλέπεται. Είναι όμως γνωστό ότι ήδη από '97 εμφανίζει σημαντική μείωση. Πάντως είναι προφανές ότι "οι λοιποί οργανισμοί Ιδιωτικού Δικαίου" δε θα περιοριστούν στα 42 συνολικά εκατ. (δύο κωδικοί) που αναγράφονται στον τακτικό προϋπολογισμό.

Οσο για τις Δημόσιες Επενδύσεις το βάρος των επιχορηγήσεων δίνεται στη συγχρηματοδότηση των έργων που ήδη χρηματοδοτούνται από Κοινοτικούς Πόρους. Ετσι το '98 προβλέπονται 25 δισ., ενώ το αντίστοιχο ποσό για το '97 ήταν 16 δισ. Αντίθετα οι πληρωμές για έργα χρηματοδοτούμενα από Εθνικούς Πόρους περιορίζονται στα 6 δισ. από 14 δισ. (!) που προβλέπονταν για το 1997.

Δ. Μ.

Η ανεξάντλητη φαντασία και ευρηματικότητα της "εκσυγχρονιστικής" κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, τόσο στη λήψη μέτρων που θίγουν ανεπανόρθωτα τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα, όσο και στη χρήση και αξιοποίηση "λογιστικών" τρικ, που εμφανίζουν το "μαύρο άσπρο", απεικονίζεται αυτή τη φορά και στις προβλεπόμενες δαπάνες του προϋπολογισμού του 1998 για επιχορηγήσεις. Λόγος γίνεται για το κονδύλι εκείνο του προϋπολογισμού που απευθύνεται μεταξύ άλλων προς τα ασφαλιστικά ταμεία, τα εκπαιδευτικά (ΑΕΙ, ΤΕΙ) και νοσηλευτικά ιδρύματα, τους συγκοινωνιακούς φορείς, τα αθλητικά σωματεία, τα πολιτιστικά ιδρύματα και άλλους κοινωνικούς φορείς. Πρόκειται δηλαδή για κονδύλια που απευθύνονται σε μεγάλο βαθμό σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και γενικά αποτελούν δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα. Ανεξάρτητα από τον τρόπο που επέλεξε η κυβέρνηση να παρουσιάσει τα κονδύλια των επιχορηγήσεων, η αλήθεια είναι ότι βασικά κονδύλια μειώνονται και σε απόλυτους αριθμούς, όπως φαίνεται και από βασικές περιπτώσεις επιχορηγήσεων, που παρουσιάζονται στο σχετικό πίνακα. Το σύνολο των επιχορηγήσεων φτάνει το 1,4 τρισ. δρχ. και εμφανίζεται αυξημένο κατά 6,6% σε σχέση με φέτος. Βέβαια, το ποσοστό της αύξησης οφείλεται και στο γεγονός ότι όπως και άλλα κονδύλια του προϋπολογισμού η κυβέρνηση τα εμφανίζει ιδιαίτερα χαμηλά για το 1997.

Τρία είναι τα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο κονδύλι δαπανών του προϋπολογισμού του 1998. Πρώτον - κάτι που επαναλαμβάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια - ο σφαγιασμός (ακόμη και σε ονομαστικά επίπεδα) σε σχέση με το 1997 κονδυλίων που απευθύνονται σε καθαρά κοινωνικούς φορείς(νοσηλευτικά ιδρύματα, ασφαλιστικά ταμεία κλπ.). Δεύτερον, το γεγονός ότι τα κονδύλια που πρόκειται να δοθούν φέτος σε μια σειρά φορείς θα είναι τελικά αισθητά μειωμένα σε σχέση μ' αυτά που είχαν προβλεφτεί αρχικά με την περσινή κατάθεση του προϋπολογισμού του 1997. Τρίτον, ένας ορυμαγδός "αλχημειών" και "τρικ" προκειμένου τόσο το συνολικό κονδύλι των επιχορηγήσεων όσο και επιμέρους κονδύλια να εμφανίζονται σημαντικά αυξημένα χωρίς τα ποσοστά αύξησης να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η κυβέρνηση πέτυχε το τελευταίο αποτέλεσμα με δύο τρόπους: με το να εμφανίζει στο φετινό πίνακα, στον οποίο παρουσιάζεται η ανάλυση των επιχορηγήσεων τακτικού προϋπολογισμού, πιστώσεις οι οποίες εγγράφονται για πρώτη φορά στο συγκεκριμένο πίνακα. Επίσης, με το να υπολογίζει τη μεταβολή στις πιστώσεις που προβλέπεται να δοθούν σε διάφορους φορείς το 1998 με βάση τα ποσά που εκτιμάται να δοθούν στους ίδιους φορείς φέτος. Οι εκτιμήσεις αυτές όμως είναι σημαντικά χαμηλότερες σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις του φετινού προϋπολογισμού.

Ιδού ορισμένα δείγματα (αναλυτικότερα φαίνονται στο σχετικό πίνακα) της παραπάνω πολύμορφης κυβερνητικής τακτικής:

• Τα κονδύλια που προορίζονται για τη χρηματοδότηση του ΙΚΑ, του ΤΕΒΕ και του ΤΑΕ (ασφαλιστικά ταμεία) εμφανίζονται μειωμένα κατά 5,02%, 8,64% και 5,55% αντίστοιχα σε σχέση με τις εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων του 1997 (δηλαδή τα τελικά συνολικά ποσά που θα δοθούν σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής εκτιμήσεις). Η εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού δικαιολογεί την παραπάνω μείωση, στο γεγονός ότι οι εν λόγω φορείς προβλέπεται να έχουν μειωμένες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης των ασφαλισμένων τους μετά τη μείωση των τιμών των φαρμάκων.
• Το κονδύλι που προορίζεται για δαπάνες λειτουργίας των νοσηλευτικών ιδρυμάτων προβλέπεται να ανέλθει 10.080 εκατομ. δρχ. έναντι 13.305 που εκτιμάται για φέτος, θα μειωθεί δηλαδή κατά 24,24%.
• Το κονδύλι που προορίζεται για χρηματοδότηση του ΟΑΕΔ (Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού) εμφανίζεται μειωμένο κατά 3,99% σε σχέση με το ποσό που εκτιμάται να δοθεί τελικά το 1997, το οποίο, ωστόσο, είναι μειωμένο κατά 48,7%, σε σχέση με το ποσό που προβλεπόταν αρχικά στο φετινό προϋπολογισμό! Συγκεκριμένα, προβλέπεται να δοθούν το 1998 6.897 εκατομ. δρχ. έναντι 7.184 εκατομ. δρχ. που εκτιμάται να δοθούν φέτος.
• Το κονδύλι λοιπών επιχορηγήσεων εμφανίζεται μειωμένο κατά 10,42% συγκριτικά με το ποσό που εκτιμάται να δοθεί φέτος, το οποίο θα είναι μειωμένο κατά 46,8% σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις του προϋπολογισμού του 1997.
• Ενα από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα των "αλχημειών" που πραγματοποίησε η κυβέρνηση φέτος είναι ο τρόπος με τον οποίο εμφανίζει αυξημένο το κονδύλι προς εκπαιδευτικά ιδρύματα για φοιτητικά συσσίτια. Το κονδύλι αυτό εμφανίζεται στις προβλέψεις του προϋπολογισμού του 1998 αυξημένο κατά 58,2% σε σχέση με τα ποσά που εκτιμάται να δοθούν το 1997. Η εισηγητική έκθεση ισχυρίζεται ότι αυτό οφείλεται "στις αυξημένες ανάγκες των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για την κάλυψη των δαπανών των φοιτητικών συσσιτίων, λόγω αύξησης του αριθμού των φοιτητών και της αύξησης ημερήσιου σιτηρεσίου. Η αλήθεια, ωστόσο, δεν είναι ακριβώς αυτή καθώς το συνολικό ποσό που εκτιμάται ότι θα δοθεί τελικά το 1997 είναι μειωμένο κατά 16,2% σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις! Η εισηγητική έκθεση αποσιωπά την παράμετρο αυτή...

Επιπλέον, το ενδιαφέρον και η μέριμνα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ για την ανάπτυξη της πολιτιστικής συνείδησης των πολιτών, αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι προβλέπεται να παραμείνουν "παγωμένα" σε ονομαστικά επίπεδα (διότι σε πραγματικά θα μειωθούν) στα φετινά επίπεδα τα κονδύλια που προορίζονται για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Εθνικό Θέατρο, την Εθνική Λυρική Σκηνή και το Ιδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού.

Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι εμφανιζόμενες ως αισθητά αυξημένες πιστώσεις για επιχορηγήσεις οφείλονται, όπως σημειώνεται και στην εισηγητική έκθεση, και στους εξής λόγους:

• Στην εγγραφή για πρώτη φορά πιστώσεων 20 δισ. δρχ. για επιχορήγηση του ΤΣΑΥ, του ΤΑΕΥΦΕ και του ΕΟΦ μετά την απώλεια των εσόδων τους στα πλαίσια των νέων μέτρων που εξαγγέλθηκαν για το φάρμακο (κατάργηση των υπέρ τρίτων επιβαρύνσεων).

Βάσω ΜΠΑΡΜΠΑ