Παρά το γεγονός ότι προβλήθηκε από όλους ανεξαιρέτως η διάθεση προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς - όταν οι κίνδυνοι για τις αρχαιότητες του Κεραμεικού από τη διάνοιξη της πιλοτικής σήραγγας του μετρό απασχόλησαν το τελευταίο Δημοτικό Συμβούλιο Αθηναίων - δεν πέρασε απαρατήρητη η επίμονη προσπάθεια της πλειοψηφίας του Δ. Αβραμόπουλου να υποβαθμίσει τις ανησυχίες των ειδικών, αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων. Με προκλητικό τρόπο, μάλιστα, σύμβουλοι της πλειοψηφίας - όπως ο Ηλ. Σκαλαίος - έφτασαν να ειρωνευτούν τις εκπροσώπους της Γ Εφορείας Αρχαιοτήτων και του ΣΑΔΑΣ, Ο. Ζαχαριάδου και Α. Μελανίτου,αντίστοιχα, προκειμένου να αποδυναμώσουν την αντίδραση των φορέων τους στην κατασκευή των έργων, παρουσιάζοντάς την ως όψιμη.

Στο διά ταύτα, άλλωστε, οι αποστάσεις ανάμεσα στην "Αγωνιστική Συνεργασία για την Αθήνα" και τις υπόλοιπες παρατάξεις καταγράφηκαν ευκρινώς, αφού παρά τα αιτήματα του Λεων. Αυδή,αλλά και της δημοτικής συμβούλου Α. Φιλίνη,να διατυπώσει ο δήμος την αντίθεσή του στην κατασκευή του έργου κάτω απ' τον αρχαιολογικό χώρο και να προσφύγει από κοινού με το Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων και το ΣΑΔΑΣ στο ΣτΕ, η πλειοψηφία αποφάσισε να... μην αποφασίσει τίποτα σε αυτή τη φάση. Απλώς, αξιοποιώντας και σχετική "βολική" πρόταση της δημοτικής παράταξης του ΠΑΣΟΚ, παρέπεμψε το θέμα για εξέταση από ειδική δημοτική επιτροπή, που θα συσταθεί, προτείνοντας μάλιστα ως μέλος της και την Α. Φιλίνη.

Ο Λεων. Αυδής κατήγγειλε ότι μέσω της παραπομπής του θέματος σε επιτροπή, παίζεται το σύνηθες για το Δήμο Αθηναίων παιχνίδι του εξοβελισμού του στο απώτερο μέλλον και παρέχεται ουσιαστικά ο αναγκαίος χρόνος στην κυβέρνηση και την "Αττικό Μετρό" για να κατασκευάσουν ανενόχλητοι τη σήραγγα, καταστρέφοντας ενδεχομένως σημαντικές αρχαιότητες. Για να μη νομιμοποιήσει από την πλευρά της μια τέτοια εξέλιξη, τη συμμετοχή της στην επιτροπή αρνήθηκε και η δημοτική σύμβουλος, ωστόσο η επικεφαλής της δημοτικής παράταξης του ΣΥΝ, Μ. Δαμανάκη,με την ηχηρή σιωπή της συμμερίστηκε τη συνενοχή που "ομολόγησαν" οι παρατάξεις του Δ. Αβραμόπουλου και του Γ. Αγγελάκη με την απόφασή τους.

Κι όμως, υπήρξε αποκαλυπτική, για τους κινδύνους που επαπειλούνται για τον Κεραμεικό και τα 11 σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία που περιλαμβάνει, η τοποθέτηση του προέδρου της "Αττικό Μετρό", Λ. Κίκηρα,ο οποίος, βεβαιώνοντας κατηγορηματικά ότι υπήρξε χαρακτηριστικά ασφαλής η πρόοδος των εργασιών από την έναρξή της και μόνο ελεγχόμενα μικροπροβλήματα παρατηρήθηκαν, ξέχασε: το Βαλεριάνειο Τείχος,που κατάπιε το μετρό στον Εθνικό Κήπο. Την πολυκατοικία στην πλατεία Καραϊσκάκη. Τον Ηριδανό και την πρόσκαιρη εξαφάνιση της κοίτης του. Την Πανεπιστημίου.Του τα υπενθύμισε ο Λεων. Αυδής, τονίζοντας εκτός των κινδύνων κατά την κατασκευή και τις επιπτώσεις για τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού από τις δονήσεις και τους κραδασμούς, όταν το μετρό λειτουργήσει.

Οπως σημείωσε και η αρχαιολόγος Ο. Ζαχαριάδου, κανείς δεν μπορεί να δεσμευτεί ότι, αν τελικά τα μνημεία γλιτώσουν σε αυτή τη φάση, θα έχουν την ίδια τύχη και σε 100 ή 200 χρόνια, όταν θα έχουν υποστεί προσθετικά τις επιβαρύνσεις από τη λειτουργία του έργου. Υπενθύμισε ότι αμφισβητείται η έγκριση του ΚΑΣ, με πλειοψηφία μιας μόλις ψήφου, για τη διάνοιξη της σήραγγας, καθώς μάλιστα μειοψήφησαν οι πλέον ειδικοί: αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και πανεπιστημιακοί καθηγητές. Οι αρχαιολόγοι πρέπει να δίνουν μάχη, σημείωσε, για να επιτύχουν την τήρηση των όρων και των προδιαγραφών που θέτουν, ενώ είναι γνωστό ότι η κοινοπραξία έχει επιχειρήσει πραξικοπηματικά να προχωρήσει μονομερώς τις εργασίες.

Στις αποφάσεις του ΣΑΔΑΣ και του ICOMOS κατά της πιλοτικής σήραγγας αναφέρθηκε η Α. Μελανίτου, υπενθυμίζοντας ότι οι αρχαιότητες του Κεραμεικού αποτελούν αμύθητης αξίας τμήμα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Συμφώνησαν όλοι, αλλά το ξέχασαν μόλις ήρθε η ώρα να ψηφίσουν...

Γεράσιμος ΤΡΥΦΩΝΑΣ

Τα γαλανόλευκα λάβαρα των αντιστασιακών οργανώσεων κι οι κόκκινες σημαίες κάλυπταν ένα πολύβουο ανθρωπομάνι. Ασπρα, γκρίζα και κατάμαυρα μαλλιά ανασκάλευαν θύμησες παλιές, παραμέριζαν προκαταλήψεις και μαστίγωναν ανελέητα το χρόνο.

Πέρα από τις συννεφιασμένες βουνοκορφές και μέσα απ' την κοιλάδα του ποταμού, ένας αχνός πέπλος, απαλός σα χρυσόσκονη ήρθε και μεταμόρφωσε το χώρο.

Κι ακούστηκε έκρηξη τρομαχτική. Και σκίσαν γύρα τα βουνά, κι αντήχησε ο αχός απ' τα φαράγγια. Κι η γέφυρα χίλια συντρίμμια τινάχτηκε στους ουρανούς. Λαμπάδιασε ο τόπος και μια ομπρέλα από πολύχρωμα λαμπιόνια και μια βροχή από αστέρια φώτισαν τα γύρω μ' ένα φως άσβεστο και παντοτινό, βγαλμένο μέσα απ' το βάθος της καρδιάς.

Αρματωμένοι σταυραετοί και καβαλάρηδες, με μαύρα σκουφιά και μαύρες γενειάδες κρατούν γερά τα γκέμια και τ' άλογα σωπαίνουν. Ανταρτοπούλες και αντάρτισσες με αρμαθιές τα τσαπράζια και τα φυσεκλίκια, με τη φλόγα στα μάτια και το πάθος γι' αγώνα στην ψυχή.

Η πλατεία γίνεται ξαφνικά αντάρτικο ετοιμοπόλεμο λημέρι. Μερικοί, οι πιο πολλοί ίσως, αναθυμούνται και δακρύζουν. Τα σήμαντρα χτυπούν, σάλπιγγες και παιάνες παιανίζουν. Δεν πέσατε θύματα αδέλφια εσείς. Εσείς χαράξατε δρόμους κι άνοιξαν τα λαγούμια για τη λευτεριά. Εσείς με το θάνατό σας αναστήσατε όνειρα και προοπτικές. Εσείς ξαναγεννηθήκατε μέσα από τις καρδιές χιλιάδων αγωνιστών.

- Πλάι στο Γέρο του Μωριά, το Διάκο, τον Ανδρούτσο, τον Καραϊσκάκη, τον Νικηταρά, πλάι στον Μακρυγιάννη, πλάι στους ήρωες του '21, οι αγωνιστές της ηρωικής ΕΑΜικής Αντίστασης θα στέκουν αθάνατες μορφές.

Κι ήταν όλα καλοδεχούμενα και οι τόκες και τα σφιχταγκαλιάσματα γιατί όλοι είχαν γίνει για λίγο 20 χρονών.

Βασίλης ΛΙΟΓΚΑΡΗΣ