ΠΡΙΣΤΙΝΑ.-

Συγκεχυμένη παραμένει η κατάσταση στο Κόσσοβο, όπου φαίνεται πως συνεχίζονται οι σερβικές επιχειρήσεις σε βάρος Αλβανόφωνων. Την ίδια ώρα, κορυφώνονται οι διεθνείς αντιδράσεις, αλλά και η ανησυχία για την πιθανή κλιμάκωση της κρίσης στην περιοχή, με τον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Ρόμπιν Κουκ να δηλώνει χτες πως μετά τη μάλλον αποτυχημένη παρέμβαση της ΕΕ, πολλά θα κριθούν από τη στάση Ουάσιγκτον - Μόσχας στη σύγκληση της Ομάδας Επαφής για το Γιουγκοσλαβικό τη Δευτέρα στο Λονδίνο.

"Προσδοκώ πως η σύγκληση της Ομάδας Επαφής στο Λονδίνο θα είναι μία συνάντηση σκληρή, που θα εστιαστεί στο πώς ο Γιουγκοσλάβος Πρόεδρος Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς θα αντιληφθεί την ανάγκη ενός άμεσου τερματισμού της κατασταλτικής δράσης", είπε ο Βρετανός υπουργός, επικεντρώνοντας παράλληλα τις "ελπίδες" του στις "συντονισμένες πιέσεις που θα ασκήσουν Αμερικανοί, Ρώσοι αλλά και Ευρωπαίοι έναντι του Βελιγραδίου".

Ομως, χτες πρόβαλαν τα πρώτα δειλά ερωτηματικά σχετικά με το πόσο συντονισμένη θα είναι τελικά η στάση Αμερικανών και Ρώσων έναντι του Μιλόσεβιτς. Και αυτό εξαιτίας της αγεφύρωτης απόστασης που φαίνεται πως χωρίζει την αμερικανική και ρωσική διπλωματία. Ο Αμερικανός απεσταλμένος στην πρώην Γιουγκοσλαβία, Ρόμπερτ Γκέλμπαρντ, είπε πως στη σύγκληση της εξαμελούς "Ομάδας Επαφής" θα απειληθεί ο Μιλόσεβιτς με νέες κυρώσεις. Αντίθετα, η ρωσική κυβέρνηση προειδοποίησε τη Δύση να αποφύγει οποιαδήποτε "άμεση ανάμειξη" στη Γιουγκοσλαβία όσον αφορά την κρίση στο Κοσσυφοπέδιο... Σε σχετική ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών χαρακτηρίζονται επί λέξει "απαράδεκτες", "οποιεσδήποτε δηλώσεις αντιπροσώπων δυτικών χωρών για την πιθανότητα άμεσης ανάμειξης από το εξωτερικό (στο Κόσσοβο) και την επιμονή τους υπέρ της επιβολής οποιουδήποτε είδους κυρώσεων εναντίον της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας"!

Βέβαια, άμεσος στόχος της ανακοίνωσης του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών ήταν η κυβέρνηση Κλίντον, η οποία λίγες ώρες νωρίτερα αποφάσισε τη ματαίωση ορισμένων θετικών μέτρων έναντι του Βελιγραδίου ως αντίποινα για τη στάση καταστολής που υιοθέτησε η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση. (Οι παραχωρήσεις αυτές περιλάμβαναν την επανάληψη πτήσεων τσάρτερ αεροσκαφών της εταιρίας "JAT" της πρώην Γιουγκοσλαβίας στις ΗΠΑ, την αύξηση του προσωπικού της διπλωματικής αποστολής στον ΟΗΕ, την άδεια για το άνοιγμα προξενείου στις ΗΠΑ και τη συμμετοχή σε μια περιφερειακή οικονομική ομάδα).

Ετσι, αν μη τι άλλο, και μετά τη θέση της ρωσικής διπλωματίας έναντι του Κόσσοβου, η σύγκληση της Ομάδας Επαφής τη Δευτέρα στο Λονδίνο αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον...

Τη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τις τρέχουσες εξελίξεις στο Κόσσοβο ζήτησε χτες ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Κλάους Κίνκελ, προτείνοντας παράλληλα και δέσμη μέτρων για την αποτροπή της σύγκρουσης... "Δεδομένου του κινδύνου ότι μια σύγκρουση στο Κοσσυφοπέδιο μπορεί να καταστρέψει τη σταθερότητα και την ειρήνη σε όλη την περιοχή, το Συμβούλιο Ασφαλείας πρέπει να συγκληθεί αμέσως για την υπόθεση", επισημαίνει σε ανακοίνωση του ο Κίνκελ, προειδοποιώντας τους Αλβανόφωνους στο Κοσσυφοπέδιο ότι "η τρομοκρατία και η βία δεν υπηρετούν την υπόθεσή τους και ότι η διεθνής κοινότητα δε θα συρθεί στη λογική των αποσχιστών". Απευθυνόμενος στις αρχές του Βελιγραδίου, υποστήριξε πως το "εισιτήριο επιστροφής στην Ευρώπη εξαρτάται από τη στάση αυτοσυγκράτησης ή και συμβιβασμού που θα κρατήσει στο θέμα του Κοσσυφοπεδίου". Πρότεινε, τέλος, και ορισμένα μέτρα για την αποτροπή της κρίσης όπως:

- Παράταση της στρατιωτικής παρουσίας των Ηνωμένων Εθνών στην ΠΓΔΜ.

- Ενίσχυση της δύναμης της ΔΕΕ την Αλβανία

- Αμεση συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της περιοχής με την Ομάδα Επαφής.

- Νέα αποστολή του ειδικού εντεταλμένου του ΟΑΣΕ Φελίπε Γκονζάλες στη ΝΟ Γιουγκοσλαβίας.

Στα Σκόπια, Αλβανοί της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας διαδήλωσαν σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου και ζήτησαν διεθνή επέμβαση για να σταματήσουν οι συγκρούσεις στην επαρχία αυτή της Νότιας Σερβίας. Η σημερινή διαδήλωση οργανώθηκε από τα δύο μεγαλύτερα αλβανικά κόμματα στο Κοσσυφοπέδιο.

Παρόμοια συγκέντρωση έγινε και στην κεντρική πλατεία των Τιράνων. Οπως σημειώνει σε τηλεγράφημά του το ΑΠΕ, για πρώτη φορά από την κρίση του περασμένου Μάρτη και έπειτα, ο πολιτικός κόσμος της Αλβανίας φαίνεται να διακατέχεται από κλίμα ενότητας... Στην εκδήλωση παραβρέθηκε και ο πρόεδρος της Αλβανικής Δημοκρατίας, Ρετζέπ Μεϊντάνι, ο οποίος σε ανακοίνωσή του εξέφρασε την επιθυμία των Τιράνων για την εξεύρεση "μιας ειρηνικής λύσης" στο Κόσσοβο.

Την ετοιμότητα της Αγκυρας να πάρει μέρος σε μία διεθνή ειρηνευτική δύναμη στο Κόσσοβο ανακοίνωσε χτες ο Τούρκος υπουργός Αμυνας, Ισμέτ Σεζγκίν, λέγοντας συγκεκριμένα πως η χώρα του "δεν επιθυμεί μία δεύτερη Βοσνία στην περιοχή".

Αδιευκρίνιστη είναι η κατάσταση που επικρατεί στο Κόσσοβο. Εγινε γνωστό πως στις προχτεσινές συγκρούσεις Σέρβων - Αλβανόφωνων (κατά άλλους... επιχειρήσεις Σέρβων αστυνομικών, με σκοπό τη σύλληψη Αλβανόφωνων αυτονομιστών) σκοτώθηκαν τουλάχιστον 20 Αλβανοί και δύο Σέρβοι αστυνομικοί. Γνωστοποιήθηκε πως έγιναν συλλήψεις πολλών Αλβανών, που είχαν στην κατοχή τους μεγάλη ποσότητα όπλων και πυρομαχικών, ενώ παρατηρήθηκε επίσης και μετακίνηση Αλβανών και Σέρβων κατοίκων από την περιοχή προς την Πρίστινα και την Κοσόβσκα Μιτρόβιτσα.

Επίσης, έγινε γνωστό πως παρόμοιες συγκρούσεις επαναλήφτηκαν και χτες κυρίως γύρω από τα χωριά Πρέκαζ και Λάουσα. Η αστυνομία λέγεται πως άνοιξε διάδρομο ανάμεσα στα χωριά για να περάσουν τα γυναικόπαιδα και να φύγουν. Ωστόσο, αλβανικό κέντρο πληροφόρησης στην Πρίστινα ανέφερε ότι μεγάλος αριθμός αμάχων έχει μείνει στο Πρέκαζ, ενώ πολλοί άντρες έφυγαν από το χωριό το βράδυ της Πέμπτης, μόλις αποτραβήχτηκαν οι Σέρβοι αστυνομικοί.

Στην Πρίστινα, ο ηγέτης των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου Ιμπραήμ Ρουγκόβα κατηγόρησε τους Σέρβους ότι προβαίνουν σε "εθνικές εκκαθαρίσεις" των Αλβανών στο Κόσσοβο και ζήτησε να τεθεί η περιοχή "επειγόντως υπό διεθνή προστασία".

Την προθυμία της Ελλάδας να συμβάλει στην εκτόνωση της κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο, στη βάση της αποκατάστασης των επαφών ανάμεσα στην αλβανική κοινότητα και την κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας, εξέφρασε ο υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος, κατά τη συνάντηση που είχε με τον Γιουγκοσλάβο ομόλογό του Ζιβαντίν Γιοβάνοβιτς χτες το πρωί στο Βελιγράδι. Παράλληλα, σε συνέντευξη Τύπου, ο Θ. Πάγκαλος καταδίκασε τις όποιες αποσχιστικές τάσεις έχουν εκδηλωθεί, αλλά και ενδεχόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τονίζοντας ότι "δε χρειαζόμαστε νέες περιπέτειες στην περιοχή μας".

Ο Θ. Πάγκαλος, σύμφωνα με πληροφορίες, μετέφερε στο Βελιγράδι την είδηση πως η αμερικανικής έμπνευσης πρωτοβουλία, που προώθησε την περασμένη βδομάδα η Σόφια, τελικά απέτυχε. Ο λόγος της αποτυχίας ήταν η άρνηση της Ρουμανίας να υπογράψει ένα χαρτί που θα άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο επέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις μιας χώρας, καθώς το Βουκουρέστι ανησυχεί πως μπορεί να αντιμετωπίσει παρόμοιο πρόβλημα με αυτό που αντιμετωπίζει η Σερβία, με τη μεγάλη ουγγρική μειονότητα που διαβιεί στο ρουμανικό κράτος.

Η αποτυχία αυτής της πρωτοβουλίας, που απώτερος στόχος της ήταν να απομονώσει το Βελιγράδι μεταξύ των Βαλκάνιων γειτόνων του, επέτρεψε οι επαφές του Θ. Πάγκαλου να εξελιχθούν μέσα σε "καλό κλίμα", όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν πηγές του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. Ωστόσο, οι ίδιες πηγές σημειώνουν πως, ήδη, εξυφαίνονται νέες πρωτοβουλίες, που στόχο έχουν την απομόνωση του Βελιγραδίου και την όξυνση της κρίσης.

Πάντως στη συνέντευξη που έδωσαν μετά τη συνάντησή τους οι δύο υπουργοί, εξήραν το επίπεδο συνεννόησης και συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία και επισήμαναν την ανάγκη προώθησης της διαβαλκανικής συνεργασίας στη βάση της Διακήρυξης της Συνόδου Κορυφής της Κρήτης.

Σε ό,τι αφορά τα γεγονότα στο Κοσσυφοπέδιο, ο Θεόδωρος Πάγκαλος παρουσίασε εκ νέου τις ελληνικές θέσεις, κρατώντας αποστάσεις και από τις δύο - εν διαστάσει - πλευρές:

"Η ελληνική θέση είναι ξεκάθαρη. Καταδικάζουμε τις αποσχιστικές τάσεις, υποστηρίζουμε την ύπαρξη των σημερινών εθνικών κρατών στη Βαλκανική και είμαστε αντίθετοι σε οιαδήποτε περαιτέρω μεταβολή των υπαρχόντων συνόρων και καταδικάζουμε φυσικά την τρομοκρατία και την ένοπλη βία".