Στον κλάδο του φαρμάκου, η "Φαμάρ" ήταν από τις πρώτες επιχειρήσεις που εφάρμοσαν όλες τις μορφές απασχόλησης - εδώ και πολλά χρόνια. Ανάλογες προσπάθειες να περάσουν οι ελαστικές μορφές απασχόλησης έγιναν και στα φαρμακεία και τις φαρμακαποθήκες: Να μην πληρώνονται υπερωρίες οι εργαζόμενοι, να μην εφαρμόζονται οι συλλογικές συμβάσεις, να γίνονται συμβάσεις ορισμένου χρόνου, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια...

- Θα διασφαλίζονταν άραγε τα συμφέροντα των εργαζομένων αν υπήρχε μια νομοθετική κατοχύρωση που θα έβαζε τέρμα στην ασυδοσία των εργοδοτών, απαγορεύοντάς τους, να χρησιμοποιούν έναν εργαζόμενο με μερική απασχόληση ή άτυπες ή ελαστικές μορφές απασχόλησης πέρα από ένα ορισμένο διάστημα; Σε άλλες χώρες η νομοθεσία απαγορεύει να εργάζονται έτσι πέρα από ένα χρόνο... - Ο εργοδότης, απαντά η Ζωή Σώκου, έχει το δικαίωμα από το νόμο να δοκιμάζει έναν εργαζόμενο, "να δει αν του κάνει" για δυο μήνες. Σ' αυτό το διάστημα μπορεί να τον απολύσει χωρίς αποζημίωση. Ομως στην πράξη γίνονται συνεχόμενες συμβάσεις ορισμένου χρόνου χωρίς λόγο - κι όχι μόνο στο χώρο του φαρμάκου. Ακόμα και στην ΕΡΤ, μια κρατική υπηρεσία, έχουμε το λεγόμενο "τηλεοπτικό φασόν". Γενικότερα υπάρχουν εργαζόμενοι που δουλεύουν έτσι ένα και δύο ή και περισσότερα χρόνια. Οχι μόνο η "δοκιμασία του δίμηνου" καταστρατηγείται αλλά και η νομοθεσία που αφορά εργαζόμενους με πλήρη δικαιώματα. Οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου ίσως θα μπορούσαν να εφαρμόζονται σε περιπτώσεις απόλυτα εξαιρετικές, έκτακτες π.χ. όταν μια επιχείρηση παίρνει μια παραγγελία και μπορεί να έχει δουλιά επιπλέον που απαιτείται να τη διεκπεραιώσει σε δυο μήνες ή τρεις. Αλλά οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου έχουν γενικευτεί και βγαίνει η κύρια απασχόληση με τέτοιες μεθόδους...

Ακόμα κι αν βάλουμε ένα χρονικό όριο για τους απασχολούμενους με ελαστικές μορφές εργασίας τι θα αλλάξει στην πράξη;

- Ισως υπάρξει μια διασφάλιση για χιλιάδες εργαζόμενους, που δουλεύουν με "μαύρη εργασία", δε φαίνονται πουθενά και λειτουργούν άθελά τους ανταγωνιστικά προς τους εργαζόμενους με πλήρη δικαιώματα. Ιδιαίτερα νέοι και νέες που εργάζονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών και πληθαίνουν συνεχώς χωρίς να μπορούν να ασφαλιστούν. Ισως, αν υπήρχε ένα χρονικό όριο για τους εργοδότες, δε θα ήταν όπως σήμερα ασύδοτοι... Δεν ήταν αυτό μια διασφάλιση για τους-τις εργαζόμενες;

- Θεωρητικά, ναι...

- Θεωρητικά, αλλά ίσως και πρακτικά. Γιατί ο εργοδότης δε θα μπορούσε,πέρα από ορισμένους μήνες να κρατάει έναν εργαζόμενο εκτός μισθολογίου. Ενώ όταν δεν υπάρχει καμιά ρύθμιση, αυτό είναι προς όφελος του εργοδότη, που μπορεί να εκμεταλλεύεται στο έπακρο και να αλλάζει τους εργαζόμενους σαν τα πουκάμισα...

- Ναι αλλά ο νόμος καταστρατηγείται, υπογραμμίζει η Ζωή Σώκου, και επιπλέον ο νόμος ορίζει ότι κανείς δεν μπορεί να δουλεύει χωρίς ασφάλιση. Ομως δεν εφαρμόζεται. Ακόμα και εργαζόμενοι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ εξαναγκάζονται να πληρώσουν και τις εισφορές του εργοδότη τους, προκειμένου να κρατήσουν τη δουλιά τους. Γίνεται δηλαδή μια εξαπάτηση και μια καταστρατήγηση του νόμου, γιατί ο εργαζόμενος εξαναγκάζεται να δεχτεί τους όρους που του βάζουν. Εχει αρχίσει σήμερα μια συζήτηση με το σκεπτικό ότι "πρέπει να δούμε μια πραγματικότητα που υπάρχει πώς θα την αντιμετωπίσουμε". Κι εγώ ρωτώ: Αφού ήδη υπάρχει νόμος και καταστρατηγείται θα τον επεκτείνουμε παντού εμείς συνειδητά; Το δίμηνο δοκιμασίας είναι το καλύτερο, γιατί να το μεγαλώσουμε;

- Κι όμως, οι περισσότεροι εργαζόμενοι δε θέλουν τη μερική απασχόληση, την ελαστική ή τη "μαύρη εργασία". Την αποδέχονται εξαναγκαστικά για να μη μείνουν άνεργοι. Τι να κάνουν, να πάνε στο σπίτι τους; Εσύ, σαν συνδικαλίστρια τι προτείνεις;

- Προσπαθώ να τους πω "έλα πάλεψε, γιατί αυτή η κατάσταση θα γίνεται συνεχώς χειρότερη".

- Πώς να παλέψει όμως ο εργαζόμενος όταν είναι "επί ξύλου κρεμάμενος", δεν έχει συνδικαλιστική στήριξη και κάλυψη, δεν μπορεί καν να συνδικαλιστεί όπως οι άλλοι εργαζόμενοι με πλήρη δικαιώματα; Θα τον απολύσουν και μπορεί να πάρουν κάποιον άλλο που μπορεί να μην είναι καν επαγγελματίας... Τουλάχιστον, αν υπήρχε μια νομοθετική κάλυψη θα μπορούσε να πάει με τη στήριξη του σωματείου του στα δικαστήρια...

- Μα,νόμος υπάρχει και παραβιάζεται. Σήμερα παραβιάζονται τα πάντα. Πόσοι πάνε στα δικαστήρια; Η κατάσταση έχει διαμορφωθεί τόσο άσχημα σήμερα, σωστή ζούγκλα, έτσι αν δεν καταλάβει ο εργαζόμενος ότι πρέπει να βγει στο δρόμο να παλέψει όλα είναι τελειωμένα...

- Ναι, αλλάο εργαζόμενος με ελαστική εργασία δεν είναι όπως αυτός που εργάζεται σε δημόσια υπηρεσία ή έχει μια σίγουρη θέση στον ιδιωτικό τομέα, με πλήρη δικαιώματα. Δεν είναι το ίδιο εύκολο να βγει στο δρόμο, αν δεν έχει μια κάλυψη νομοθετική και συνδικαλιστική...

- Υπάρχει σήμερα ένας προβληματισμός και γίνεται συζήτηση σε μια περίοδο που η κυβέρνηση πάει να παγιώσει μια κατάσταση και γενικεύεται η μερική απασχόληση, ακόμα και στις δημόσιες επιχειρήσεις. Τι να κάνουμε, να δώσουμε κι άλλα περιθώρια στους εργοδότες; Να λέμε συνεχώς "απ' το ολότελα καλή και η Παναγιώταινα" και να κάνουμε διαρκώς υποχωρήσεις, να πισωγυρίζουμε; Ούτε και είναι διασφάλιση το χρονικό όριο, αφού ο εργοδότης μπορεί στο τέλος αυτού του χρόνου να απολύσει τον εργαζόμενο και να πάρει άλλον.

Η κυβέρνηση και οι εργοδότες ζητούν να αποδεχτούν οι εργαζόμενοι την ευελιξία, να προσαρμοστούν κλπ. Οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να τα αποδεχτούν αυτά, χρειάζεται όμως να αντιδράσουν και να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους σ' αυτή τη μεταβατική φάση γιατί σε λίγο καιρό το πρόβλημα δε θα αφορά μόνο μια μειοψηφία, αλλά ίσως την πλειοψηφία των εργαζομένων... Τελικά, οι εργοδότες, φαίνεται σαν να έχουν ανάγκη κάποιον εργαζόμενο που θα είναι ανειδίκευτος για να παίρνει μικρές αποδοχές και να κάνει όλες τις δουλιές. Ναι, και σήμερα αυτό, που επιδιώκουν είναι να εξαναγκάσουν και τον πολύ ειδικευμένο να κάνει τη "δουλιά του ποδαριού". Οι άνεργες και οι άνεργοι, νέοι με πτυχία και ειδίκευση κατέχουν υψηλά ποσοστά στην ανεργία. Δε θα διασφαλιστούν με κανένα νόμο τον οποίο δεν είναι διατεθειμένος κανένας μηχανισμός και καμιά υπηρεσία να εφαρμόσει!

- Τι μπορεί λοιπόν να γίνει; Αν δεν μπορεί να κάνει τίποτα το σωματείο, τι μπορεί να κάνει μόνος του ο μεμονωμένος εργαζόμενος;

- Μα εδώ βρίσκεται η δουλιά των συνδικάτων. Εχει ευθύνη το συνδικαλιστικό κίνημα. Τι μπορεί να κάνει; Ν' απλώσει τη δουλιά του παντού που δεν το κάνει. Και η ΓΣΕΕ ιδιαίτερα δεν το κάνει συνειδητά! Να επικοινωνήσει με τους εργαζόμενους - ες που είναι ακάλυπτοι, να μιλήσει μαζί τους και να τους αγκαλιάσει. Σήμερα π. χ. στο εμπόριο ο σύλλογος εμποροϋπαλλήλων κάνει μια τέτοια προσπάθεια. Εκεί ειδικά γίνεται χαμός με τις εργασιακές σχέσεις και αν κάνει κανείς μια έρευνα σε φαγάδικα, φαστ φουντ κλπ θα διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που δουλεύει πάνω από τρεις μήνες δεν υπάρχει κανείς που να 'χει ένσημα. Τι μπορείς να πεις γι' αυτούς, "Για πέντε μήνες μην τους ασφαλίσετε και ασφαλίστε τους μετά; ".

- Υπάρχει ένα σχέδιο οδηγίας που περιφέρεται επί χρόνια ανάμεσα στους αρμόδιους της ΕΕ και προβλέπει τη διασφάλιση των εργαζομένων με ελαστικές μορφές εργασίας. Γιατί δεν το έχουν υπογράψει;

- Δεν πρόκειται να το υπογράψουν. Γιατί θέλουν να υπάρχει αυθαιρεσία. Αλλά και να το υπέγραφαν η αυθαιρεσία δε θα σταματούσε, παρά για ένα μικρό χρονικό διάστημα ίσως. Εδώ η ΕΕ προωθεί τις ατομικές συμφωνίες, ξεφεύγοντας από τα πλαίσια της εργατικής νομοθεσίας και γενικεύει αυτή τη μορφή. Στόχος είναι το όσο δυνατό μεγαλύτερο κέρδος για τους εργοδότες και θεωρούν ότι οι επιχειρήσεις στην Ευρώπη έχουν τα λιγότερα κέρδη σε σύγκριση με την Ασία, Αμερική και Ανατολική Ευρώπη. Το πρόβλημα δεν είναι πρόβλημα νομοθεσίας, είναι να βρουν μπροστά τους ένα ανθρώπινο τείχος θα το βρουν;

Τα συνδικάτα θα έπρεπε να οργανώσουν όλους αυτούς τους εργαζομένους που είναι "επί ξύλου κρεμάμενοι" αυτό είναι το πιο σημαντικό. Αλλά η ΓΣΕΕ ενδιαφέρεται να μην ξεφύγουμε από τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Πάμε για 8 Μάρτη και αντί να συζητάμε αυτά τα προβλήματα, μιλάνε γενικά για τα κοινωνικά δικαιώματα των γυναικών και τη βία. Ομως η μεγαλύτερη βία είναι αυτή, για την οποία συζητούσαμε προηγούμενα. Και βέβαια πρέπει να βοηθάμε έμπρακτα τις εργαζόμενες σε περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης. Οχι όμως να λέμε ότι "αυτό είναι το υπ' αριθμόν ένα πρόβλημα. Οσο υπάρχει η εργοδοτική αυθαιρεσία, τόσο θα πολλαπλασιάζονται αυτά τα φαινόμενα. Αν η κάθε εργαζόμενη ήξερε ότι θα μπορούσε να αντιδράσει αποτελεσματικά στον εργοδότη που την παρενοχλεί στην ανάγκη να του σπάσει τα μούτρα και ότι θα βρει δουλιά βγαίνοντας έξω, διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα. Δεν μπορεί όμως να βρει δουλιά.

Γι' αυτό είναι υποκρισία να ασχολούμαστε κύρια μ' αυτό το πρόβλημα και να μην αγωνιζόμαστε σαν γυναίκες συνδικαλίστριες και σαν συνδικαλιστικό κίνημα ενάντια στις αιτίες που το προκαλούν.

Επιμέλεια: Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ

Σύμφωνα με το νόμο 1868 άρθρο 20 παράγραφος 1, ο εργοδότης μπορεί να μετατρέψει την πλήρη απασχόληση σε μερική ύστερα από συμφωνία με τον εργαζόμενο (σ.σ. τι συμφωνία είναι αυτή, όπου ο εργαζόμενος "συμφωνεί" για να μη βρεθεί έξω από την πόρτα, είναι εύκολο να υποθέσουμε...).

Ο νόμος προβλέπει ότι ο εργοδότης μπορεί να προσλάβει εργαζόμενους με μερική απασχόληση για λιγότερες από οκτώ ώρες 4, 5, 6 ώρες την ημέρα ή να τους χρησιμοποιήσει τις μισές ημέρες την εβδομάδα. Σ' αυτή την περίπτωση ο εργαζόμενος αμείβεται αναλογικά με τον αντίστοιχο μισθό ή με βάση το ημερομίσθιο που ισχύει σύμφωνα με τη συλλογική σύμβαση του κλάδου του. Τι γίνεται όμως στην πραγματικότητα;

"Στην πραγματικότητα η πλειοψηφία των εργαζομένων που δουλεύουν με μερική απασχόληση ή με άλλους όρους πέρα από τους όρους της πλήρους απασχόλησης δεν έχουν συνήθως κανένα δικαίωμα", υπογραμμίζει η Χριστίνα Τσεντούρου πρόεδρος του συνδικάτου Κλωστοϋφαντουργίας, Ιματισμού, Δέρματος.

"Η μερική απασχόληση και οι ελαστικές μορφές εργασίας έχουν πάρει τεράστια έκταση και οι εργαζόμενοι δουλεύουν με μαύρους όρους" χωρίς ασφάλιση, δώρο, άδειες, αυξήσεις, αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης, χωρίς καμιά γραπτή σύμβαση... Εμείς ζητάμε να καταργηθεί ο νόμος για τη μερική απασχόληση...

- Με ποιο σκεπτικό;

- Γιατί υπονομεύει την πλήρη απασχόληση και τελικά πάνε όλοι να προσλάβουν τους - τις εργαζόμενες με μερική απασχόληση και όχι με πλήρη. Εχουμε ακόμα εκφράσει την αντίθεσή μας με την επιδόσηση, που εξήγγειλε ο υπουργός Εργασίας Μιλτιάδης Παπαϊωάννου, επιδότηση 18 δισ. στους εργοδότες για να προσλαμβάνουν εργαζόμενους με μερική απασχόληση σε ένα πρόγραμμα του ΟΑΕΔ. Αντίθετοι είμαστε και στο κείμενο που συμφωνήθηκε σε επίπεδο κοινωνικού διαλόγου και προβλέπει μερική απασχόληση και στο δημόσιο. Ετσι χτυπιέται η πλήρης απασχόληση από παντού. Στόχος λοιπόν είναι να μην υπάρχει μερική απασχόληση ούτε και νόμοι που να τη διευκολύνουν.

- Μέχρι όμως να αλλάξει η σημερινή κατάσταση πώς διασφαλίζονται οι εργαζόμενοι-ες που δουλεύουν με μερική απασχόληση και ελαστικές μορφές εργασίας;

- Εμείς ζητάμε κατάργηση όλων των νόμων για τη μερική απασχόληση. Αυτός είναι στόχος πάλης. Μέχρι όμως να καταργηθεί η μερική απασχόληση και οι άτυπες ή ελαστικές μορφές εργασίας πρέπει να διασφαλιστούν οι εργαζόμενοι μ' αυτές τις μορφές εργασίας. Ζητάμε να καλύπτονται και ασφαλιστικά και να πληρώνονται σύμφωνα με τη σύμβαση του αντίστοιχου κλάδου για τις ώρες που εργάζονται. Με δυο λόγια όλοι αυτοί που δουλεύουν με συνθήκες μαύρης εργασίας και δεν παίρνουν ούτε τα βασικά, να έχουν όλα τα δικαιώματα που έχουν και οι άλλοι εργαζόμενοι, τα αντίστοιχα βέβαια. Είναι δύο στόχοι που γι' αυτούς παλεύουμε ταυτόχρονα αλλά ρίχνουμε βάρος στην εξασφάλιση της πλήρους απασχόλησης. Δεν ξεκόβουμε όμως αυτά τα αιτήματα από τη συνολική μας πρόταση για ανάπτυξη που δίνει διέξοδο.

- Εμφαση δόθηκε πρόσφατα στο σχέδιο απόφασης της τρίτης Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης Συνδικαλιστριών της ΓΣΕΕ στις ρυθμίσεις για τις ευέλικτες και άτυπες μορφές εργασίας. Δεν τις ψηφίσατε, ούτε και το σχέδιο απόφασης. Ποιες ήταν οι αντιρρήσεις σας στις συγκεκριμένες ρυθμίσεις;

- Το σχέδιο αναφέρεται ανάμεσα σε άλλα σε "περιορισμό της ανεξέλεγκτης ελαστικότητας". Δε συμφωνούμε καθόλου μ' αυτό τον όρο. Ποιον περιορισμό της ανεξέλεγκτης ελαστικότητας; Δηλαδή να έχουμε... ελεγχόμενη ελαστικότητα; Εμείς είμαστε ενάντια στις ελαστικές μορφές απασχόλησης, δεν τις αποδεχόμαστε. Εννοούν ότι χρειάζεται να υπάρχει ένα "πλαφόν" στους απασχολούμενους με τέτοιες μορφές εργασίας π. χ. σε μια επιχείρηση να υπάρχουν μόνο 10% μερικά απασχολούμενοι ή ελαστικά απασχολούμενοι. Δηλαδή να υπάρχει η ελαστικότητα αλλά να την ελέγχουμε.

Εμείς λέμε "όχι". Είμαστε υπέρ της πλήρους απασχόλησης που σήμερα καθορίζεται με οκτάωρο, πενθήμερο και σαραντάωρο - και διεκδικούμε επτάωρο σε σταθερή βάση. Θέλουμε να διασφαλίζονται οι εργαζόμενοι, αλλά όχι και να αποδεχτούμε και να βάζουμε τον όρο να έχει μια επιχείρηση μέχρι 10% ελαστικά απασχολούμενους. Δε δεχόμαστε ούτε ότι "η μερική ή ελαστική απασχόληση είναι προθάλαμος της πλήρους". Η πείρα και η πρακτική μας δείχνει ότι αυτές οι μορφές εργασίας επεκτείνονται, δε μειώνονται. Αρα δεν είναι προθάλαμοι της πλήρους εργασίας είναι, αντίθετα, προθάλαμοι κατάργησης της πλήρους εργασίας!

"Οι ενδιαφερόμενοι, συνεχίζει η Χριστίνα Τσεντούρου σοφίζονται πολλούς τρόπους, για να φουντώσει η μερική ή ελαστική απασχόληση. Ξέρεις τι μπορεί να κάνει ένας εργοδότης (;) - κι αυτό στην Ελλάδα γίνεται πανεύκολα. Αλλάζει την επωνυμία του, δε θεωρείται πια ότι είναι η ίδια επιχείρηση και με αυτό τον τρόπο μπορεί να έχει μόνιμα μερικά απασχολούμενους.

- Στο ίδιο σχέδιο απόφασης της τρίτης Πανελλήνιας Συνδιάσκεψης Συνδικαλιστριών προβλέπονται "ρυθμίσεις για την ευέλικτη και άτυπη εργασία, ώστε να θεωρείται και τυπικά μισθωτή και εξαρτημένη μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις και τη νομοθεσία", καθώς και "ίσα αναλογικά δικαιώματα των εργαζομένων στις άτυπες μορφές με τους - τις εργαζόμενες της πλήρους απασχόλησης".

- Εμείς, αντί γι' αυτά προτείνουμε εξασφάλιση όλων των δικαιωμάτων των εργαζομένων στις άτυπες μορφές απασχόλησης. Να έχουν δηλαδή τα ίδια δικαιώματα με τους εργαζόμενους με πλήρη απασχόληση, στον αντίστοιχο κλάδο. Οχι μόνο "κοινωνική ασφάλιση" αλλά δικαίωμα να παίρνουν άδεια, δώρα, να έχουν σύμβαση, συγκεκριμένο μισθό σύμφωνα με τη συλλογική σύμβαση του κλάδου τους αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης και βέβαια να καταγραφούν όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι. Να στέλνει υποχρεωτικά ο εργοδότης κατάσταση εργαζομένων - των πλήρως απασχολουμένων και εκείνων που απασχολούνται με άλλες μορφές - στην επιθεώρηση εργασίας - κάτι που δε γίνεται σήμερα βέβαια.

- Πρόσφατα δημοσιεύτηκε η είδηση ότι αν ένας εργαζόμενος καταφύγει στα δικαστήρια μπορεί να διεκδικήσει δέκατο τρίτο μισθό, έστω και αν δουλεύει με δελτίο παροχής υπηρεσιών...

- Εμείς πολλές φορές έχουμε παρέμβει και κατορθώσαμε να αναγνωριστούν τα δικαιώματα εργαζομένων που δεν τους είχαν καν ασφαλισμένους και ήταν σαν να μην υπήρχαν... Αυτό μπορεί να γίνει, αν υπάρξει παρέμβαση του σωματείου. Συνήθως όμως ο εργαζόμενος δεν τολμά να το κάνει μόνος τους, γιατί ξέρει ότι έτσι υπογράφει την απόλυσή του...

- Πραγματικά, έτσι είναι. Γι' αυτό πρέπει να υπάρχουν ισχυρά σωματεία.

Πώς όμως μπορούν να καλυφθούν συνδικαλιστικά σήμερα οι εργαζόμενοι με ελαστικές ή άτυπες μορφές εργασίας;

- Μπορεί μια επιχείρηση να έχει λ. χ. είκοσι εργαζόμενους και οι δύο να μη φαίνονται πουθενά. Μπορούνε να είναι μέλη μας εμείς δεν έχουμε κανένα πρόβλημα. Γιατί αυτός - αυτοί οι εργαζόμενοι - κάποια στιγμή ήταν "κανονικός" εργαζόμενος έχει τα βιβλιάρια του, την ασφάλισή του τώρα εργάζεται άτυπα, αλλά δεν ήταν πάντα έτσι...

- Υπάρχουν ωστόσο νεότεροι και νεότερες εργαζόμενες που αρχίζουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία κατ' ευθείαν με άτυπη ή ελαστική μορφή εργασίας... χωρίς να το θέλουν. Μπορούν αυτοί να συνδικαλιστούν, έχουν δικαίωμα;

- Αν δεν έχουν ποτέ ασφαλιστεί; Εμείς έχουμε κάνει μια καμπάνια στους νέους εργαζόμενους να απαιτούν τα δικαιώματά τους μαζί με τα συνδικάτα και να γίνουν μέλη των αντίστοιχων σωματείων.

- Μπορεί όμως να γίνεις μέλος, ενώ δεν είσαι μισθοδοτούμενος, δε φαίνεσαι σε κανένα μισθολόγιο;

- Μπορείς, άλλα δεν έχεις δικαίωμα να ψηφίσεις και να εκλεγείς γιατί χρειάζεται να υπάρχει σφραγισμένο βιβλιάριο ασθενείας. Οι εργαζόμενοι αυτοί θα είναι μέλη μας, αλλά άνισα μέλη. Δε συμφωνούμε όμως μ' αυτό που λένε "αναγνώριση του δικαιώματος συλλογικής οργάνωσης και διαπραγμάτευσης". Το δικαίωμα αυτό το κατακτάς, το επιβάλεις - γιατί να ζητάμε να μας το αναγνωρίσουν; Είμαστε υπέρ της οργάνωσης των εργαζομένων με άτυπες ή ελαστικές μορφές απασχόλησης και κάνουμε προσπάθεια για να γίνει αυτό. Το είχαμε κάνει και παλιότερα προσπαθώντας να παρακινήσουμε τις εργαζόμενες στο φασόν να οργανωθούν και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους.

Πιστεύουμε ότι τα ημίμετρα δε θα περιορίσουν αυτές τις μορφές εργασίας, αφού η συνολική πολιτική έχει σαν κατεύθυνση να υπονομευτεί η πλήρης απασχόληση.. ".

Η όγδοη του Μάρτη, Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας, δεν είναι μια ακόμα ευκαιρία για αερολογίες, επαναλαμβανόμενες λυρικές εξάρσεις και υποσχέσεις που δεν πραγματοποιούνται. Είναι ημέρα μνήμης για όλες αυτές τις γνωστές και άγνωστες γυναίκες που αγωνίστηκαν για την οικονομική και την κοινωνική τους απελευθέρωση. Η ημέρα της Γυναίκας είναι ακόμα μια μέρα που μας θυμίζει ότι πρέπει πάντα να ξεκινάμε καινούριους αγώνες. Ειδικά σήμερα μας θυμίζει ότι πρέπει να αγωνιστούμε με νύχια και με δόντια για να διασφαλίσουμε τα κεκτημένα και να διευρύνουμε τις κατακτήσεις. Ενα μαύρο σύννεφο φαίνεται να έρχεται και να σκεπάζει ό,τι κατάφεραν, ό,τι μας κληροδότησαν οι μητέρες μας: Παραμονές του καινούριου αιώνα τα εργασιακά δικαιώματα των γυναικών κινδυνεύουν να χαθούν με τη ραγδαία εξάπλωση της μερικής απασχόλησης, των ευέλικτων, ελαστικών ή άτυπων μορφών εργασίας. Οι γυναίκες έχουν την πρώτη θέση με ποσοστά 80% - 90% σ' αυτές τις μορφές απασχόλησης. Κάποτε οι εργαζόμενοι όχι πλήρους απασχόλησης ήταν κύρια σπουδαστές, νοικοκυρές, νέες μητέρες με μικρά παιδιά, συνταξιούχοι. Σήμερα οι ελαστικές μορφές απασχόλησης δεν αφορούν μόνο το φασόν, στον ιματισμό αλλά επεκτείνονται στους νέους δικηγόρους, στους δημοσιογράφους, στην τηλεόραση, στην πληροφορική, στις δημόσιες υπηρεσίες, απλώνονται παντού. Θεριεύουν, με τις ευλογίες της ΕΕ και των κυβερνήσεων. Αποτέλεσμα: Ανεργία, φτώχεια, κοινωνικός αποκλεισμός, σπρώξιμο των γυναικών σε βαριά και "βρώμικα" επαγγέλματα, εντατικοποίηση της δουλιάς τους χωρίς τις αντίστοιχες απολαβές, χάσιμο της δυνατότητας να έχουν ελεύθερο χρόνο και προσωπική ζωή. Πρότυπο για πολλούς "εκσυγχρονιστές" είναι σήμερα η γυναίκα που δουλεύει στο σπίτι της με κομπιούτερ, φροντίζοντας μικρά παιδιά και ηλικιωμένους, απομονωμένη από κάθε συλλογική δράση και συμμετοχή, χωρίς καμιά συνδικαλιστική συνείδηση. Συχνά γράφεται σε εφημερίδες ότι για να λυθούν τα προβλήματα των γυναικών είναι απαραίτητη η ενεργητική συμμετοχή τους εκεί όπου παίρνονται οι αποφάσεις, καλλιεργώντας αυταπάτες, αλλά πόσοι επισημαίνουν ότι με την επέκταση αυτών των νέων μορφών εργασίας οι γυναίκες απομονώνονται διαρκώς από τη συλλογική διεκδίκηση, από τον ίδιο το συνδικαλισμό; Η "μαύρη εργασία" φέρνει αντιμέτωπους τους εργαζόμενους, αφού άθελά τους, λειτουργούν ανταγωνιστικά οι μεν απέναντι στους δε. Το συνδικαλιστικό κίνημα χτυπιέται και πολυδιασπάται, ενώ οι γυναίκες εκτοπίζονται από την κοινωνική ασφάλιση...

Το πρόβλημα αναδείχτηκε με ιδιαίτερα οξύ τρόπο στην τελευταία Γ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Γυναικών της ΓΣΕΕ. Εντονες ήταν οι φωνές που απαιτούσαν να κατοχυρωθούν τα δικαιώματα των εργαζομένων, που εναντιώθηκαν στις ελαστικές μορφές απασχόλησης, αφού οι εργοδότες θα γίνονται περισσότερο ασύδοτοι. Οι εργαζόμενες πρέπει να αντιδράσουν ακόμη πιο αποφασιστικά πριν να είναι πολύ αργά. Για όλα αυτά μιλάμε σήμερα με τη Χριστίνα Τσεντούρου, πρόεδρο του Συνδικάτου Κλωστοϋφαντουργίας - Ιματισμού - Δέρματος και τη Ζωή Σώκου μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΓΣΕΕ.