Στις 15 του Αυγούστου 1958 το Κυπριακό μπήκε σε νέα φάση. Η αγγλική κυβέρνηση, ενθαρρημένη από τη στάση της κυβέρνησης Καραμανλή, ανακοίνωσε την απόφαση να προχωρήσει στην εφαρμογή του "Σχεδίου Μακμίλαν", έστω και μονομερώς. Το σχέδιο αυτό πρόβλεπε το θεσμό αντιπροσώπων των κυβερνήσεων Ελλάδας και Τουρκίας κοντά στον Βρετανό κυβερνήτη της Κύπρου, τη συγκρότηση δύο αντιπροσωπευτικών Βουλών, την ύπαρξη χωριστών ελληνικών και τουρκικών δημοτικών συμβουλίων, την επιστροφή του αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην Κύπρο, ύστερα από κατάπαυση της βίας, αλλά όχι νωρίτερα από 2 - 3 μήνες κ.ά.

Αφού ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος απέρριψε το βρετανικό σχέδιο, τονίζοντας ότι ο κυπριακός λαός δεν πρόκειται να δεχθεί καμιά αυθαίρετη και μονόπλευρη απόφαση και ότι είναι αποφασισμένος να διεκδικήσει το δικαίωμά του για αυτοδιάθεση, και κάτω από τη λαϊκή αγανάκτηση, η κυβέρνηση Καραμανλή αναγκάστηκε στις 19 Αυγούστου να απορρίψει το "Σχέδιο Μακμίλαν".

Στις 14 του Σεπτέμβρη 1958, η κυβέρνηση υπέβαλε προσφυγή για την εγγραφή του Κυπριακού στην ημερήσια διάταξη της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Η προσφυγή συζητήθηκε στις 17 Σεπτέμβρη και εγκρίθηκε ομόφωνα.

Στις 21 Σεπτέμβρη, η Διοικούσα Επιτροπή της ΕΔΑ, με απόφασή της, χαρακτήρισε την πολιτική της κυβέρνησης στο Κυπριακό, πολιτική συμβιβασμού, υποχώρησης και προδοσίας και τόνισε ότι η ΕΔΑ εμμένει στην εφαρμογή, και για την Κύπρο, του αιτήματος "της διεθνώς αναγνωρισμένης αρχής της αυτοδιάθεσης".

Την 1η του Οκτώβρη 1958, η αγγλική κυβέρνηση προχώρησε στην εφαρμογή του "Σχεδίου Μακμίλαν", με το διορισμό Τούρκου αντιπροσώπου στην Κύπρο. Το γεγονός αυτό όξυνε την εκρηκτική κατάσταση που επικρατούσε στην Κύπρο και δυνάμωσε ακόμα περισσότερο την αντίσταση του κυπριακού λαού.

Το Γενάρη του 1959, το Κυπριακό παρουσίασε φαινομενικά κάποια στασιμότητα. Στην πραγματικότητα, όμως, συνεχίζονταν κρυφά τα παζαρέματα στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και ασκούνταν όλο και πιο έντονες πιέσεις από Αμερικανούς και ΝΑΤΟικούς συμμάχους τους στην κυβέρνηση Καραμανλή για βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία και δημιουργία δυνατότητας "λύσης" του Κυπριακού.

Κάτω απ' αυτές τις πιέσεις, έγιναν στο Παρίσι μυστικές συνομιλίες ανάμεσα στους υπουργούς Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας, Αβέρωφ και Ζορλού.

Πολύ γρήγορα, αποκαλύφθηκε ότι πίσω από τις πλάτες του λαού της Κύπρου και της Ελλάδας οι Καραμανλής και Αβέρωφ υπόγραφαν με τον Μεντερές και τον Ζορλού, στη Ζυρίχη, μυστική συμφωνία για δήθεν ανεξαρτησία της Κύπρου.

Η ΚΕ του ΚΚΕ, με ανακοίνωσή της στις 16 Φλεβάρη 1959, κατάγγειλε τη μυστική αυτή συμφωνία σαν καθαρό εμπαιγμό σε βάρος των πόθων, των αισθημάτων και θυσιών των λαών της Κύπρου και της Ελλάδας. "Η συμφωνία Καραμανλή - Μεντερές - τόνιζε το ΚΚΕ - είναι το λογικό αποτέλεσμα της πολιτικής της υποτέλειας στην Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ, που αρχίζει από το περίφημο "μνημόνιο" του Καραμανλή, περνάει από την αιματηρή βία για την κατάπνιξη κάθε εκδήλωσης συμπαράστασης της Ελλάδας στον αγωνιζόμενο κυπριακό λαό και καταλήγει στην υποχώρηση στους ξένους εκβιασμούς, στην επονείδιστη καταπρόδοση της κυπριακής ελευθερίας, όπως το απαιτούν τα συμφέροντα των Αγγλων δυναστών της Κύπρου, των αποικιοκρατών του ΝΑΤΟ και των Αμερικανών αφεντικών του Καραμανλή, που έπαιζαν το πρώτο ρόλο στο κλείσιμο της επαίσχυντης αυτής συμφωνίας".

Υστερα από τη συμφωνία που υπογράφτηκε κρυφά στη Ζυρίχη, ακολούθησε και η γνωστή τριμερής συμφωνία, που υπογράφτηκε στις 19 του Φλεβάρη 1959 στο Λονδίνο ανάμεσα σε Αγγλία, Ελλάδα και Τουρκία.

Το κύριο πρόβλημα που απασχολούσε την άρχουσα τάξη και τους ξένους υποστηριχτές της, μετά το αποτέλεσμα των κοινοβουλευτικών εκλογών της 11ης του Μάη 1958, ήταν το πώς θα αντιμετωπίσουν το αναπτυσσόμενο λαϊκό κίνημα και τη δύναμη της ΕΔΑ. Στους προβληματισμούς που ανέπτυσσαν γύρω απ' αυτό το θέμα ήταν και τα σχέδια εγκαθίδρυσης δικτατορίας. Ορισμένα δημοσιογραφικά όργανα της ΕΡΕ είχαν αρχίσει ανοιχτή προπαγάνδα υπέρ του λεγόμενου "μονοκομματισμού"! Συγκεκριμένα, η εφημερίδα "ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ", σε κύριο άρθρο της στις 10 του Σεπτέμβρη 1958, με τίτλο "Είμεθα υπέρ του μονοκομματισμού", έγραφε:

"Αυτήν τη στιγμήν η Ελλάς, αντιμετωπίζουσα κρίσιμα εθνικά, πολιτικά και οικονομικά προβλήματα, διέρχεται μίαν περίοδον ειρηνικής επαναστάσεως. Δεν έχει ανάγκην κομμάτων, αλλά κινήματος. Ενός κινήματος... που θα χειρισθεί αποφασιστικώς και ρηξικελεύθως τα τεράστια ζητήματα που ανορθούνται εις τον δρόμον της".

Απαντώντας στις επικρίσεις που προκάλεσε το άρθρο της η "ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ", στις 12 και 13 Σεπτέμβρη, τόνιζε ανοιχτά ότι, αν αποτύχει ο Καραμανλής, άλλος δρόμος από τη δικτατορία δεν υπάρχει. "Τότε μοιραίως - έγραφε - θα έχετε την δικτατορίαν!"... "Διότι μην αμφιβάλλομεν, κάποιος θα συνεκινείτο από τον κίνδυνον μιας παρομοίας καταστροφής".

Στο μεταξύ, η κυβέρνηση Καραμανλή, προωθώντας τα σχέδια για περιορισμό της δύναμης της ΕΔΑ και για συκοφάντηση του ΚΚΕ και για χτύπημα με κάθε μέσο του λαϊκού κινήματος, ώστε να περάσει τις αντιλαϊκέςτης επιδιώξεις, δυνάμωσε το τρομοκρατικό όργιο σε βάρος των λαϊκών αγωνιστών. Μόνο μετά τις εκλογές πιάστηκαν και στάλθηκαν εξορία 186 στελέχη, μέλη και οπαδοί της ΕΔΑ. Καθαιρέθηκαν αυθαίρετα δημοκρατικοί κοινοτικοί σύμβουλοι, συνδικαλιστικά στελέχη και επεκτάθηκε σε πολλές περιοχές της χώρας η "πειθαρχημένη διαβίωσις" των αδειούχων εξορίστων.

Ταυτόχρονα, δυνάμωσε και η αντικομμουνιστική προπαγάνδα και συκοφαντία. Τα πρωτοπαλίκαρα της ΕΡΕ, Καλαντζής, Μακρής και Μανιαδάκης, μιλούσαν για τα "Δεκεμβριανά", για "εγκλήματα των κομμουνιστών", για "παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ, ο οποίος έρχεται εις επαφήν με τον σκληρόν πυρήνα της ΕΔΑ" και πολλά άλλα. Για να τροφοδοτήσουν την αντικομμουνιστική τους εκστρατεία, συνέλαβαν στις αρχές του Δεκέμβρη τον Μανώλη Γλέζο, που ήταν τότε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής και οργανωτικός γραμματέας της ΕΔΑ, καθώς και διευθυντής της εφημερίδας "ΑΥΓΗ", με τη σκηνοθετημένη κατηγορία ότι τη νύχτα της 16ης προς 17η Αυγούστου 1958 συναντήθηκε στο σπίτι της ετεροθαλούς αδελφής του με τον τότε Α Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ Κώστα Κολλιγιάννη, που βρισκόταν παράνομα στην Ελλάδα.

Η ΚΕ του ΚΚΕ, με ανακοίνωσή της στις 11 του Δεκέμβρη 1958, διαμαρτυρήθηκε έντονα για τη σύλληψη και παραπομπή στο στρατοδικείο του Μανώλη Γλέζου, των Γιώργη Τρικαλινού, Λευτέρη Βουτσά, Αντ. Συγγελάκη, Αντ. Καρκαγιάννη, Ραγουζαρίδη, Μαρίας Γρηγοριάδου και άλλων.

"Οι κομμουνιστές - τονιζόταν στην ανακοίνωση - θεωρούν επιταχτικό τους καθήκον τη συσπείρωση όλων των πατριωτικών δυνάμεων στην πάλη για την απόκρουση της επίθεσης της αντίδρασης, για την υπεράσπιση βήμα προς βήμα και του πιο ελάχιστου καταχτημένου δημοκρατικού δικαιώματος του λαού, για τη ματαίωση των σχεδιαζόμενων αντιδημοκρατικών - δικτατορικών λύσεων".

Η δίκη των παραπάνω αγωνιστών έγινε στις 9 του Ιούλη 1959 και έληξε με την επιβολή βαρύτατων ποινών, από πολύχρονη φυλάκιση, εκτόπιση και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων μέχρι την ποινή σε ισόβια κάθειρξη (Τρικαλινού και Βουτσά).

Η τέτοια απόφαση του στρατοδικείου είχε προκαλέσει την αγανάκτηση της ελληνικής και παγκόσμιας κοινής γνώμης.

Η ΚΕ του ΚΚΕ, σε ανακοίνωσή της, μετά τη λήξη της δίκης, τόνισε ότι "η δίκη της 9 του Ιούλη πήρε από την πρώτη στιγμή τον χαρακτήρα ανοιχτής πολιτικής μάχης των δυνάμεων της δημοκρατίας, της ειρήνης και της εθνικής ανεξαρτησίας, ενάντια στις σκοτεινές δυνάμεις της εθνικής υποτέλειας, της λαϊκής δυστυχίας και του πυραυλικού αφανισμού", και κάλεσε τον ελληνικό λαό να αγωνιστεί για την ακύρωση της απόφασης του στρατοδικείου της σκοπιμότητας και την κατάργηση του φασιστικού νόμου 375.

Η κυβέρνηση Καραμανλή συνέχισε τις διώξεις των λαϊκών αγωνιστών, που αντιτάσσονταν στην πολιτική της. Με ιδιαίτερη λύσσα καταδίκασε τους αδειούχους εξόριστους που υποβάλλονταν στο χιτλερικό καθεστώς της "πειθαρχημένης διαβίωσης" και των μετεκτοπίσεων.

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 10 χρόνων από την ήττα του ΔΣΕ και τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, κινητοποίησε όλον τον κρατικό και προπαγανδιστικό μηχανισμό, ιδιαίτερα τον αστυνομικό, και υποδαύλισε σκόπιμα την αντικομμουνιστική υστερία, τα μίση και τα πάθη, με "επίσημους" και "αυθόρμητους" γιορτασμούς. Συνάντησε, όμως, την αγανάκτηση και την αποδοκιμασία του λαού.

Χρήστος ΤΣΙΝΤΖΙΛΩΝΗΣ

Αύριο: Η εγκατάσταση των βάσεων στη χώρα

Με χαρακτηρισμούς τύπου "μεγάλος ηγέτης" και "σημαντική προσωπικότητα του αιώνα" και με τήρηση ενός λεπτού σιγή, το Νομαρχιακό Συμβούλιο Αθήνας τίμησε χτες τον σημαντικότερο, ίσως, εκφραστή της αστικής τάξης στη χώρα, τον Κ. Καραμανλή. Η χτεσινή συζήτηση ένωσε τους εκπροσώπους της αστικής τάξης και του μεγάλου κεφαλαίου, που πρόσκεινται στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ.

Παίρνοντας το λόγο, ο επικεφαλής της "Νομαρχιακής Αγωνιστικής Συνεργασίας", Σπύρος Χαλβατζής,τόνισε: "Τελευταία γίνεται σοβαρή προσπάθεια - από τους περισσότερους πολιτικούς χώρους - για την αξιοποίηση ανθρώπων, γεγονότων και καταστάσεων. Ουσιαστικά επιδιώκεται σήμερα να ξαναγραφτεί η ιστορία και να ζωγραφιστεί με ρόδινα χρώματα μια εποχή, που, ωστόσο, έχει καταγραφεί ιστορικά, αλλά και στη συνείδηση του λαού, στην πλάτη του, στο πετσί του, που το "άργασαν" εκείνα τα χρόνια, καθώς λέει ο λαός μας. Ομως, όλοι όσοι έζησαν τα χρόνια της δεκαετίας του '50 και του '60 γνωρίζουν πολλά και τα γνωρίζουν σωστά".

Αναφερόμενος στον Κ. Καραμανλή, σημείωσε πως υπήρξε, δίχως αμφιβολία, ένας σημαντικός πολιτικός εκφραστής της αστικής τάξης, που εξυπηρέτησε με συνέπεια και σταθερότητα τις δυνάμεις που συγκροτούν αυτή την τάξη. Οι θέσεις και η δράση του βρίσκονταν πάντα στην κατεύθυνση ανασυγκρότησης του καπιταλισμού στη χώρα μας, εδραίωσης και θωράκισης της αστικής εξουσίας, με την καθυπόταξη των εργαζομένων με όλους τους τρόπους. Για την αστική τάξη και τα συμφέροντά της, για την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ, για την ενίσχυση των σχέσεών της με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, η συμβολή του Κ. Καραμανλή ήταν καθοριστική.

"Είναι λάθος - συνέχισε ο Σπ. Χαλβατζής - να χωρίζεται η πολιτική του πορεία σε δύο περιόδους, ακόμη και όταν αυτό δε γίνεται με την πολιτική σκοπιμότητα άφεσης αμαρτιών. Η πορεία του ήταν ενιαία, σταθερή και με συγκεκριμένους στόχους, είτε η διακυβέρνησή του περιλαμβάνει τις περιόδους όπου κυριαρχούσαν τα γκλομπς, οι εκλογές βίας και νοθείας, ο αντικομμουνισμός, το φακέλωμα, οι πολιτικοί κρατούμενοι, οι δολοφονίες, η τρομοκρατία της ΚΥΠ και των παρακρατικών και παραστρατιωτικών οργανώσεων, είτε αυτά εξέλειπαν.

Βασικός στόχος του, ήταν η σταθεροποίηση και μετά η ανασυγκρότηση του αστικού πολιτικού συστήματος, στη δεκαετία του '50 και η ενσωμάτωση του λαού στο σύστημα. Και σ' αυτή την κατεύθυνση ο Κ. Καραμανλής έφτασε ακόμα και να ικανοποιεί ώριμα λαϊκά αιτήματα - προβλήματα μην μπορώντας να κάνει διαφορετικά. Χωρίς, ωστόσο, να κάνει βήμα έξω από τα πλαίσια της στρατηγικής της άρχουσας τάξης.

Η παρακαταθήκη του είναι σημαντική και σήμερα για την άρχουσα τάξη της χώρας και τους πολιτικούς της εκφραστές, αφού η γενική πολιτική παρουσία του σε άλλες συνθήκες και με διαφορετικά πρόσωπα συνεχίζεται. Δηλαδή, η οικονομική και στρατιωτική εξάρτηση, η ανάπτυξη της χώρας υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου και των πολυεθνικών, η κοινωνική ανισότητα και κοινωνική αδικία, οι διακρίσεις και οι κάθε είδους "κοινωνικοί αποκλεισμοί"".

Και κατέληξε: "Ηταν ισχυρή, ηγετική προσωπικότητα, ανταποκρίθηκε επαρκώς στο ρόλο που του είχε ανατεθεί από την τάξη του, τα ανάκτορα και τους Αμερικανούς και γι' αυτό αποθεώθηκε απ' όλους αυτούς. Ομως για την εργατική τάξη βρισκόταν στην αντίπερα όχθη που του συμπεριφέρθηκε και αυτή καθαρά σύμφωνα με τα ταξικά της συμφέροντα".

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Πανελλήνιας Ενωσης Συμπαράστασης στα Θύματα Πολιτικής Δίωξης "Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ" καλεί τα μέλη του Σωματείου, σύμφωνα με το άρθρο 13 του Καταστατικού, σε Τακτική Γενική Συνέλευση που θα γίνει στις 27 Μάη 1998, ημέρα Τετάρτη, ώρα 7 μ.μ. στην αίθουσα του Συνδέσμου Ελληνίδων Επιστημόνων (Βουλής 44α) με τα παρακάτω θέματα:

1. Λογοδοσία Διοικητικού Συμβουλίου.

2. Απολογισμός οικονομικής διαχείρισης.

3. Εκθεση Εξελεγκτικής Επιτροπής.

4. Συζήτηση - Εγκριση λογοδοσίας ΔΣ και απολογισμού οικονομικής διαχείρισης και απαλλαγή του απερχόμενου ΔΣ από κάθε ευθύνη.

5. Ψήφιση προϋπολογισμού 1998.

6. Εκθεση προγράμματος δουλιάς για το 1998 και έγκρισή του.

7. Αρχαιρεσίες για την ανάδειξη Διοικητικού Συμβουλίου και Εξελεγκτικής Επιτροπής.

Αν δεν επιτευχθεί απαρτία, η Γενική Συνέλευση θα επαναληφθεί, χωρίς άλλη πρόσκληση, στις 3 Ιούνη ημέρα Τετάρτη και ώρα 7 μ.μ., στην ίδια αίθουσα και με τα ίδια θέματα.

Ο πρόεδρος

Βασίλης Φίλιας

Η γεν. γραμματέας

Δανάη Ψιλοπούλου