Κάλεσμα στον κλάδο να συσπειρωθεί μέσα από τις ΕΛΜΕ και τις Επιτροπές Αγώνα και να δώσει τη μάχη για την επιτυχία της απεργίας και την αποτροπή του διαγωνισμού, με συγκεντρώσεις μέσα και έξω από τα εξεταστικά κέντρα, απευθύνει η "Δημοσιοϋπαλληλική Ενότητα Εκπαιδευτικών" (ΔΕΕ). Στο μεταξύ, δάσκαλοι και καθηγητές ετοιμάζονται για την απεργία στις 11 και 12 Ιούνη και το παλλαϊκό συλλαλητήριο για την παιδεία, που θα γίνει στην πλατεία Κάνιγγος στις 10 Ιούνη.

Χτες, συνεδρίασε το ΔΣ της ΟΛΜΕ με αντικείμενο τα μέτρα στήριξης της απεργίας και της αποτροπής του διαγωνισμού, όπου οι παρατάξεις ΠΑΣΚ, ΔΑΚΕ, "Συνεργασία" δεν υιοθέτησαν την ανάγκη να γίνουν συγκεντρώσεις στα εξεταστικά κέντρα όλες τις μέρες της απεργίας. Η μεν ΠΑΣΚ πρότεινε μόνο συλλαλητήρια στις 12 Ιούνη στις μεγάλες πόλεις, ενώ η "Συνεργασία" πρότεινε να γίνουν Γενικές Συνελεύσεις στις 10 και 11 Ιούνη για τη στήριξη της απεργίας. Σχολιάζοντας την παραπάνω πρόταση, ο εκπρόσωπος της ΔΕΕ τόνισε πως "είναι φανερό ότι στην ουσία αδυνατίζει τη μάχη που πρέπει να δώσει ο κλάδος μέσα και έξω από τα εξεταστικά κέντρα όλες τις μέρες της απεργίας".

Η ΔΕΕ πρότεινε συγκεντρώσεις μέσα στα εξεταστικά κέντρα όλες τις μέρες της απεργίας και την πραγματοποίηση συγκεντρώσεων - εκδηλώσεων, με στόχο να μη γίνει ο διαγωνισμός, τονίζοντας ότι ο αγώνας αυτός πρέπει να προβάλει συνολικά τις αρνητικές επιπτώσεις της αντιμεταρρύθμισης και να εντάξει τη μάχη ενάντια στο διαγωνισμό στο πλαίσιο για την ανατροπή του νόμου 2525.

Στο μεταξύ, το ΔΣ της ΟΛΜΕ, με ανοιχτή επιστολή προς τους καθηγητές, τους καλεί να δώσουν το "παρών" στην απεργία και στα απεργιακά συλλαλητήρια, τονίζοντας ότι "το σχολείο των αναγκών και των οραμάτων μας χωράει όλους τους μαθητές, όλους τους εκπαιδευτικούς, όλη τη γνώση". Οι καθηγητές διεκδικούν ανάμεσα σε άλλα: Κατάργηση του αντιεκπαιδευτικού νόμου 2525/97, να μην πραγματοποιηθεί ο διαγωνισμός - παρωδία, 8.000 διορισμούς με βάση την ενιαία επετηρίδα για να καλυφτούν τα κενά διδακτικού προσωπικού και εκείνα που θα προκύψουν από τις αναγκαίες αλλαγές, κατοχύρωση του δικαιώματος μόνιμης εργασίας για τους αναπληρωτές, αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση με στόχο το 15% του κρατικού προϋπολογισμού, καθιέρωση 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, μείωση μαθητών ανά τμήμα σε 25, ετήσια καθολική περιοδική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, ουσιαστικές αυξήσεις των αποδοχών τους, θεσμοθέτηση του δικαιώματος συλλογικών διαπραγματεύσεων κλπ.

• Αύριο Πέμπτη, 4 Ιούνη, φοιτητικοί και σπουδαστικοί σύλλογοι της Αθήνας θα πραγματοποιήσουν συγκέντρωση διαμαρτυρόμενοι για τη λειτουργία Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής. Οι φοιτητές και οι σπουδαστές θα συγκεντρωθούν στις 12 το μεσημέρι στα Προπύλαια.

Το κείμενο αυτό ελπίζω ότι θα θυμίσει σε άλλους πως κριτική δεν είναι οι ύμνοι ή τα αναθέματα για ένα λεξικό, αλλά η προσεκτική σπουδή και αποτίμηση του περιεχομένου του.

Πρώτα κάποιες επισημάνσεις θετικές:

- Οι συντάκτες καθιέρωσαν την παρεμβολή των ειδικών σχολίων μέσα σε ορθογώνιο πλαίσιο για λήμματα, όπου έκριναν χρήσιμη κάποια πρόσθετη διευκρίνιση ιστορική (π.χ. Γραικός) ή σημασιολογική (ανεξιθρησκία, τέως) ή άλλη.

- Υιοθέτησαν το μονοτονικό σε μια στιγμή που η παρουσίαση τέτοιας λεξικογραφικής προσπάθειας επικυρώνει την ορθότητα επιλογής του υπουργού Παιδείας (1981-'82) για χάρη της παιδείας των Ελλήνων. Αλλες αρετές θα καταγράψουμε με ευκαιρία. Ομως είναι συμπτωματικό που η κριτική ξεκίνησε από τον ατυχή σχολιασμό για τη λέξη βούλγαρος. Αλλες αδυναμίες θα καταγραφούν ελπίζω σύντομα που θα οδηγήσουν τους συντάκτες σε ουσιαστική αναθεώρηση πολλών λημμάτων, ιδιαίτερα των σχολίων.

Ενδεικτικά σημειώνω:

α. Το "βούλγαρος" ως βαριά υβριστική έκφραση χρησιμοποιήθηκε σε καιρούς έντονης πολιτικής μισαλλοδοξίας σε βάρος ιδεολογικά αντιφρονούντων Ελλήνων (χωρίς, βέβαια, αυτό να σημαίνει ότι οι υβριστές είχαν δίκιο). Αυτή η πτυχή είναι πολύ σοβαρότερη για τον προσεκτικό επιστήμονα λεξικογράφο, που επιθυμεί και μπορεί να καταγράψει τη γλωσσική πραγματικότητα.

β. Το σχόλιο για την ανεξιθρησκία δεν προσθέτει την αναμενόμενη ιστορική διευκρίνιση(1): πριν να καταγραφεί ως συνταγματική ρήτρα διατυπώθηκε ως αίτημα - διακήρυξη του Διαφωτισμού,τον οποίο οι συντάκτες αντιμετωπίζουν, στο οικείο λήμμα, ως απλή σημασιολογική ταξινόμηση, όχι ως πνευματικό κίνημα για την απελευθέρωση του Ανθρώπου από τη δεισιδαιμονία, την πρόληψη, το φανατισμό, την ανισότητα, την αδικία. Για το Διαφωτισμό δεν αισθάνθηκαν την ανάγκη να σχεδιάσουν σχόλιο (!). Εχουν, όμως, για το διάφορος και το διαχειρίζομαι.

γ. Ο σχολιασμός για το λήμμα τέως - πρώην δύσκολα πείθει ότι αποδίδει τη γλωσσική πραγματικότητα, τη συνειδησιακή φόρτιση που έχει για τους χρήστες η έκφραση "τέως" βασιλιάς. Ο συντάκτης γράφει σχετικά: "το "τέως" δηλώνει το εγγύς παρελθόν, κάτι που ίσχυε μέχρι πρόσφατα, μέχρι προ ολίγου χρόνου (ημερών, μηνών ή και ετών)". Και λίγο παρακάτω: "ο τέως βασιλεύς των Ελλήνων...", με το νόημα ότι αυτός ήταν ο τελευταίος και δε μεσολάβησε άλλος... Ο "προσεκτικός" συντάκτης και ο επώνυμος επιστήμων λεξικογράφος δεν πρόσεξαν ότι το δικό τους "μέχρι προ ολίγου χρόνου" τοεκτείνουν χρόνια 31 ή - έστω - 24. Ετσι παραβλέπουν μια συνειδησιακή πραγματικότητα με δημοψήφισμα δηλωμένη ότι για 70 από τους 100 Ελληνες το τέως σημαίνει πολιτειακή "πραγματικότητα" οριστικά τερματισμένη σε επίπεδο και θεσμού και προσώπου.

δ. Ανερμήνευτη φαίνεται η απουσία κάποιων άλλων λημμάτων, όπως Ανάφη, Γιούρα, Μακρόνησος (ενώ περιλαμβάνονται στο "λεξικό" τα Ψαρά, η Κάσος, η Γαύδος, πολύ σωστά). Δεν έχουν ακούσει τίποτε για Μακρονησιώτες; Ούτε κάτι για τον τόπο εξορίας του Δημήτρη Γληνού; Πού ζουν;

ε. Η άλλη σοβαρή αδυναμία των συντακτών του "λεξικού" φαίνεται στη χρήση- σύγχυση γνωστών όρων της Λογικής. Δεν έμαθαν κάποτε ότι η ακριβής γνώση εννοιών περιλαμβάνει ή προϋποθέτει την ευκρίνεια (που αναφέρεται στοπλάτος) και τη σαφήνεια (που αναφέρεται στο βάθος,δηλαδή στα ουσιώδη γνωρίσματα); Πώς μπόρεσαν να αποδώσουν το διευκρινίζω με το αποσαφηνίζω;Οταν, μάλιστα, αυτοί φιλοδοξούν να δώσουν έργο επιστημονικά άρτιο; Μπορούσαν ή όφειλαν, με ειδικό σχόλιο να αποσαφηνίσουν για μας τους πολλούς ότι υπάρχει ουσιώδης λογική διαφορά και λογική σχέση ανάμεσα στα δύο αυτά ρήματα(Πληροφορίες σχετικές υπάρχουν στα εγχειρίδια Λογικής (2)). Αυτή η ατέλεια βαρύνει όλο το οικοδόμημα.

α. Δεν έχω γνώσεις νομικές. Εικάζω, όμως, ότι η παρέμβαση του εισαγγελέα δεν αναφέρεται περιοριστικά στο δικαίωμα των "λεξικογράφων" να διατυπώσουν ό,τι νομίζουν επιστημονικά σωστό, αλλά στο δικαίωμα κάποιων άλλων να διαμαρτυρηθούν για το ότι υβρίζονται ή διασύρονται ή ιστορικά αγνοούνται.

β. Δεν επιθυμώ να δυσαρεστήσω με αυτά φίλους (μερικούς μάλιστα που έσπευσαν να εκφράσουν θαυμασμό και επαίνους). Οφείλω όμως να τους θυμίσω ό,τι αποδίδεται στον Αριστοτέλη: "φίλος Πλάτων, φιλτάτη αλήθεια". Και κάτι άλλο: Κριτική βιβλίου σημαίνει υποχρεωτικά σπουδή και αποτίμηση του βιβλίου με κριτήριαεπιστημονικά, όχι κριτική προσώπων με κριτήρια τους τίτλους ή τον πρότερο έντιμο βίο.

Φ. Κ. ΒΩΡΟΣ, Ph. D.,

Επίτιμος Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Σημειώσεις:

1. Διευκρίνηση: Νομίζω παράγεται από το διευκρινέω. Κανονικά χρειαζόταν στο λεξικό ένα σχόλιο,γιατί σήμερα γράφουμε διευκρίνιση.

2. Ενδεικτικά σημειώνω: Θ. Βορέα, Λογική, Ε. Π. Παπανούτσου, Λογική, Ν. Σούλια, Λογική (σχολική).

3. Ενδεικτικά: Ο συντάκτης του λήμματος διευκρινίζω το αποδίδει με το αποσαφηνίζω (αντί να μιλήσει για τα όρια μιας έννοιας, για το πλάτος της, κάνει λόγο για τα γνωρίσματά της. Αντί να απαντήσει ποια είναι τα όρια ενός κτήματος, αναφέρεται στην ποιότητα του εδάφους, στα συστατικά του, στην αντικειμενική αξία που έχει με τις τρέχουσες τιμές). Επίσης, το αποδίδει με τα: εξηγώ,διαφωτίζω,που έχουν εντελώς διαφορετικό νόημα.

Ο Αμέτ Γκιουκχάν,19 ετών, μουσουλμάνος από το χωριό Σώστης Κομοτηνής, καταδικάστηκε σε 6 χρόνια φυλάκιση για ένα πάρα πολύ σοβαρό έγκλημα - βιασμός ανηλίκου - και βρίσκεται στις φυλακές "Κασσαβέτειας" της Μαγνησίας. Στη φυλακή έδειξε "άριστη συμπεριφορά", όπως δηλώνει ο διευθυντής της, αλλά- και αυτό έχει ιδιαίτερη και εξαιρετική σημασία - κατάφερε και να σπουδάσει. Συγκεκριμένα, έπαιρνε άδεια και φοιτούσε στην Τεχνική Σχολή Αλμυρού, απ' όπου, ως πρώτος μάλιστα μαθητής, πήρε το πτυχίο του Τμήματος Ψυκτικών, τώρα σπουδάζει στο Τμήμα Μηχανικών Αυτοκινήτων, ενώ, επιπλέον, είναι και πτυχιούχος Αγγλικών!

Ο Αμέτ πήρε επιτυχώς μέρος και στο σχετικό μαθητικό διαγωνισμό και επιλέχτηκε να συμμετάσχει στη "Βουλή των Εφήβων. " Τη συμμετοχή του, όμως, αυτή αρνείται ο υπουργός Δικαιοσύνης Β. Γιαννόπουλος,με το επιχείρημα ότι εκτίει ακόμα ποινή φυλάκισης. Οι συμμαθητές του, οι καθηγητές του, ο διευθυντής της φυλακής και εκπρόσωποι μαζικών φορέων της Μαγνησίας, ζητούν να επιτραπεί η συμμετοχή του, επικαλούμενοι, όχι μόνον την άριστη διαγωγή του και τη μεγάλη πρόοδο στη μάθηση που επέδειξε, αλλά και το δικαίωμα ενός νέου φυλακισμένου να φανεί χρήσιμος στον εαυτό του και στην κοινωνία. Αλλωστε, ο σωφρονισμός, εκτός του στοιχείου της ποινής για τιμωρία και παραδειγματισμό, πρέπει να εμπεριέχει και αυτό της αρωγής για την επανένταξη ενός καταδικασμένου στην κοινωνία. Ιδιαίτερα για νέους ανθρώπους, που εμπράκτως μετανοούν και προσπαθούν να συνεχίσουν τη ζωή τους, αναζητώντας ιδανικά.

Ο ίδιος ο Αμέτ, που σ' ένα χρόνο αποφυλακίζεται, αντιδρά στην απαγόρευση με σύνεση, αλλά και με παράπονο, δηλώνοντας: "Δεν μπορώ να τα έχω όλα. Δεν είμαι σε θέση να ζητάω πολλά, γιατί, αν κάποιος σκάψει στο παρελθόν μου, μπορεί να μ' εξευτελίσει δημόσια". Είναι, όμως, φανερά απογοητευμένος, γιατί δεν του αναγνωρίζεται η δυνατότητα, αποκηρύσσοντας το παρελθόν, να ζήσει, τώρα και μετά τη σύντομη αποφυλάκισή του, το μέλλον με αξιοπρέπεια, με όλες τις υποχρεώσεις, αλλά και τα δικαιώματα που έχουν οι άνθρωποι της ηλικίας του και των δυνατοτήτων του.

Οι προφεστιβαλικές εκδηλώσεις που έχουν προγραμματιστεί στα πλαίσια του 24ου Φεστιβάλ ΚΝΕ - "Οδηγητή", για σήμερα και τις επόμενες μέρες, είναι οι εξής:

• Σήμερα:

- Στο ΤΕΙ Χαλκίδας, ολοκληρώνονται οι διήμερες εκδηλώσεις, με θέμα: "Αθλητισμός και ναρκωτικά".

- Η ΟΒ Βύρωνα, στη Φρυγία του Βύρωνα (οδός Καραολή - Δημητρίου), στις 7.30 μ.μ., με θέμα: "Ανεργία και εργασιακά δικαιώματα".

• Την Παρασκευή:

- Η ΟΒ ΤΕΦΑΑ Σπουδάζουσας Αθήνας, στο χώρο της σχολής στη Δάφνη, στις 6 μ.μ. Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων περιλαμβάνει συζήτηση με θέμα: "Ολυμπιάδα 2004", πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα, εκθέσεις βιβλίου και φωτογραφίας.

• Το Σάββατο:

- Στη Γερμανία. Θα μιλήσει ο Ηρακλής Τσαβδαρίδης, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ.

• Τέλος, την Παρασκευή 19 Ιούνη, στο ΤΕΙ Καλαμάτας, με θέμα: "Οι εξελίξεις στην παιδεία".