ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΚΕΝΗ

57 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΕΣΣΔ

Στόχος, ο θάνατος του σοσιαλισμού

Τα χαράματα της Κυριακής 22 Ιουνίου 1941, η Ναζιστική Γερμανία, χωρίς καν να προβεί στη σχετική τυπική προειδοποίηση, εξαπέλυσε στρατιωτική επίθεση εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης. Πριν ακόμα ξημερώσει καλά καλά η χιτλερική αεροπορία προχώρησε σε μαζικές επιδρομές ενάντια στις πόλεις Κάουνας, Μινσκ, Κίεβο, Οδησσό, Σεβαστούπολη κ.ά. Επίσης, δεκάδες εχθρικά πυροβόλα και όλμοι άνοιξαν καταιγιστικά πυρά ενάντια στις μεθοριακές οχυρωμένες θέσεις, τις περιοχές συγκέντρωσης των μεθοριακών σοβιετικών στρατιωτικών μονάδων και των μεθοριακών φυλακίων. Ακόμη, ισχυρές μονάδες κρούσης του γερμανικού στρατού άρχισαν επίθεση σε μέτωπο από τη Βαλτική ως τα Καρπάθια. Ταυτόχρονα, άρχισαν μάχες νότια των Καρπαθίων, κατά μήκος των σοβιετορουμανικών συνόρων μέχρι τη Μαύρη θάλασσα.

Αφού πέρασε μιάμιση ώρα από την έναρξη της επίθεσης, η γερμανική κυβέρνηση κήρυξε και τυπικά τον πόλεμο εναντίον της ΕΣΣΔ. Λίγες ώρες μετά, το ναζιστικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωνε ότι η επίθεση έγινε "για να σώσουμε όλο τον παγκόσμιο πολιτισμό από το θανάσιμο κίνδυνο του Μπολσεβικισμού". Υστερα από τη Γερμανία, στον πόλεμο εναντίον της ΕΣΣΔ μπήκαν η Ιταλία, η Ρουμανία, η Φιλανδία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία. Για να κατανοήσουμε δε την κατάσταση που επικρατούσε στην Ευρώπη, όταν τα χιτλερικά στρατεύματα παραβίαζαν το σοβιετικό έδαφος θα πρέπει να πούμε πως ως τα μέσα του 1941 η φασιστική Γερμανία είχε επιβάλει την κυριαρχία της, έμμεσα ή άμεσα, πάνω σ' ένα απέραντο έδαφος που εκτεινόταν από τις ακτές του Ατλαντικού ως τα σοβιετικά σύνορα κι από το Νάρβικ ως την Κρήτη. Στην Ευρώπη, ουσιαστικά, οι μόνες χώρες που ήταν ελεύθερες ήταν η Σοβιετική Ενωση και η Αγγλία.

Το σχέδιο "Μπαρπαρόσα"

Το ναζιστικό στρατιωτικό σχέδιο εισβολής στη Σοβιετική Ενωση είχε την κωδική ονομασία σχέδιο "Μπαρμπαρόσα". Επρόκειτο για ένα σχέδιο που εγκρίθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1940 και είχε ως βασικό του στόχο μέσω της κεραυνοβόλας - και με τη μεγαλύτερη σκληρότητα - εκστρατείας, η ΕΣΣΔ να συντριβεί ολοκληρωτικά ως τις αρχές του Χειμώνα 1941 - 1942. Σε γενικές γραμμές η εισβολή είχε όλα τα χαρακτηριστικά που προέβλεπε το σχέδιο. Ηταν κεραυνοβόλα και διακρινόταν για τη μέγιστη σκληρότητά της σε βάρος των σοβιετικών στρατιωτικών δυνάμεων. Κι αυτό φάνηκε και από το γεγονός ότι ο κόκκινος στρατός, παρά τον ηρωισμό και την αυτοθυσία των ανδρών του δεν κατάφερε αρχικά να συγκρατήσει τον εχθρό. Για τον πόλεμο εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης, η Γερμανία και οι σύμμαχοί της διαθέτανε 190 μεραρχίες. Οι δυνάμεις του επιδρομέα που επιτέθηκαν εναντίον του σοβιετικού εδάφους ήταν 5,5 εκατομμύρια στρατιώτες και αξιωματικοί, 5 χιλιάδες, περίπου, αεροπλάνα και πάνω από 3.500 άρματα μάχης. Απέναντί τους είχαν όχι πάνω από 2,5 εκατομμύρια στρατιώτες και αξιωματικούς, που, όμως τα δύο τρίτα από τις δυνάμεις αυτές ήταν διατεταγμένα στο μάκρος των συνόρων, σε βάθος 100 - 150 χλμ. με την ιδιότητα των στρατιών προκάλυψης. Οι υπόλοιπες σοβιετικές δυνάμεις των περιφερειών βρίσκονταν σε απόσταση 500 περίπου χλμ. από τα σύνορα. Είναι φανερό πως τη στιγμή της επίθεσης οι δυνάμεις του εχθρού υπερτερούσαν αποφασιστικά και ο κόκκινος στρατός δέχτηκε ισχυρά πλήγματα. Αναφέρουμε μόνο ότι την πρώτη μέρα του πολέμου 1.200 σοβιετικά αεροπλάνα καταστράφηκαν κι απ' αυτά πάνω από 800 στα αεροδρόμια. Ετσι στις 22 Ιουνίου το βράδυ τα γερμανικά στρατεύματα είχαν εισχωρήσει βαθιά μέσα στη σοβιετική επικράτεια (Για τα στοιχεία που παρατίθενται βλέπε: Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ: "Παγκόσμια Ιστορία", τόμος Ι1 - Ι2, σελ. 157 - 159).

Η σοσιαλιστική πατρίδα σε κίνδυνο

Τις πρώτες μέρες του πολέμου η κατάσταση για την ΕΣΣΔ διαγράφτηκε πολύ δύσκολη και δεν είναι υπερβολή να πούμε εξαιρετικά επικίνδυνη. Παρά τη σθεναρή αντίσταση που συναντούσαν, οι εχθρικές δυνάμεις συνέχισαν να προελαύνουν. Στη βορειοδυτική και νοτιοδυτική κατεύθυνση του μετώπου κατάφεραν να προχωρήσουν σε βάθος από 300 έως 600 χιλιόμετρα μέσα στο σοβιετικό έδαφος. Ετσι η σοβιετική ηγεσία από τις 24 Ιούνη προχώρησε στην εκκένωση και μεταφορά, από τις περιοχές που βρίσκονταν κοντά στο μέτωπο προς τα ανατολικά, του πληθυσμού, των υπηρεσιών, των πολεμικών εφοδίων, των εργοστασίων και άλλων αξιών. Ακόμη η ΚΕ του Μπολσεβίκικου κόμματος επεξεργάστηκε ένα ευρύ πρόγραμμα ανασυγκρότησης της δουλιάς των κομματικών δυνάμεων και της ζωής της χώρας σύμφωνα με τις πολεμικές ανάγκες. Το κεντρικό σύνθημα αυτού του προγράμματος ήταν "ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ, ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΙΚΗ". Στη συνέχεια, στις 3 Ιούλη, ο Στάλιν μ' ένα δραματικό ραδιοφωνικό του μήνυμα προς το σοβιετικό λαό εξήγησε τη διαμορφωθείσα κατάσταση και ανέπτυξε το πρόγραμμα υπεράσπισης της σοσιαλιστικής πατρίδας και των κατακτήσεων της Οχτωβριανής Επανάστασης. Τέλος εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι η Σοβιετική Ενωση θα κατάφερνε να νικήσει τους φασίστες επιδρομείς. Χαρακτήρισε τον πόλεμο ως "Ζήτημα ζωής ή θανάτου του σοβιετικού κράτους, ζωής ή θανάτου των λαών της ΕΣΣΔ". Ταυτόχρονα, όμως, υπογράμμισε και το διεθνιστικό χρέος της Σοβιετικής Ενωσης, υπογραμμίζοντας: "Αυτός ο παλλαϊκός πόλεμος για την πατρίδα, ενάντια στους φασίστες καταπιεστές, έχει για σκοπό του, όχι μόνο να εκμηδενίσει τον κίνδυνο που κρέμεται πάνω από τη χώρα μας, μα και να βοηθήσει όλους τους λαούς της Ευρώπης, που στενάζουν κάτω από το ζυγό του γερμανικού φασισμού". Και ο Στάλιν κατέληξε: "Οι δυνάμεις μας είναι αμέτρητες. Ο φαντασμένος εχθρός θα αναγκαστεί σε λίγο να πειστεί γι' αυτό. Μαζί με τον κόκκινο στρατό πολλές χιλιάδες εργάτες, κολχόζνικοι, διανοούμενοι, ξεσηκώνονται για τον πόλεμο ενάντια στον εχθρό που μας επιτέθηκε. Θα σηκωθούν τα εκατομμύρια της μάζας του λαού μας". (Ολόκληρο το ραδιοφωνικό μήνυμα του Στάλιν: Ι. Β. Στάλιν: "Ο μεγάλος πατριωτικός πόλεμος", εκδόσεις "Φεραίος", Αθήνας 1954, σελ. 7 - 13).

Ετσι και έγινε. Ο σοβιετικός λαός πήρε στις πλάτες του τις τύχες του πολέμου, ανασυντάχτηκε και με αμέτρητες θυσίες κατάφερε να χαρίσει στην ανθρωπότητα τη νίκη κατά του φασισμού.

Γ. Π.

Απάτη οι ίσες ευκαιρίες

Με αφορμή το κυβερνητικό νομοσχέδιο για την Παλλαϊκή Αμυνα (ΠΑ), επανήλθε το ιδεολόγημα - πρόσχημα "των ίσων ευκαιριών ανδρών -γυναικών", για τη συμμετοχή των γυναικών σ' αυτήν και μάλιστα με ίδια ηλικιακά όρια συμμετοχής με τους άνδρες.

Δεν είναι η πρώτη φορά που στο όνομα αυτής της αντίληψης προωθούνται μέτρα ανατροπής κατακτημένων θετικών ρυθμίσεων υπέρ των γυναικών. Ρυθμίσεις οι οποίες έπαιρναν υπόψη τις ιδιαιτερότητες στην αναπαραγωγική διαδικασία της γυναίκας και την πιο άνιση κοινωνική της θέση, έναντι του άνδρα.

Σύμφωνα λοιπόν με την αντίληψη περί "ίσων ευκαιριών", Ευρωπαϊκή Ενωση και κυβέρνηση:

Αίρουν την απαγόρευση της βραδινής εργασίας γυναικών στη βιοτεχνία και βιομηχανία.
Αυξάνουν τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης των γυναικών και καταργούν την 5ετή διαφορά για συνταξιοδότηση μεταξύ ανδρών και γυναικών (Α-Γ), παραγνωρίζοντας εσκεμμένα ότι:

- η γυναίκα παρέχει στην κοινωνία σημαντικό κοινωνικό έργο, αφού "στην πλάτη της", ουσιαστικά, περνά η συντήρηση και αναπαραγωγή της οικογένειας.

- οι γυναίκες φθείρονται πιο γρήγορα σαν εργατική δύναμη, με το συνδυασμό των πιο πάνω και των ιδιαιτεροτήτων της γενετήσιας λειτουργίας.

Προωθούν, μαζί με το παλιό ιδεολόγημά τους (ότι οι ευέλικτες μορφές εργασίας βολεύουν τις γυναίκες) και το νεότερο ότι οι γυναίκες θα πρέπει στο όνομα της κοινωνικής αλληλεγγύης να μοιράζονται τις θέσεις εργασίας τους με τους ανέργους. Δηλαδή άντρες και γυναίκες μισοάνεργοι και εξαθλιωμένοι, στο όνομα της ίσης μεταχείρισης.

* * *

Γιατί γίνεται αυτό; Σήμερα, λόγω της αυξανόμενης όξυνσης του μονοπωλιακού ανταγωνισμού, το μεγάλο κεφάλαιο επιχειρεί ένα σύνολο αναδιαρθρώσεων σε βάρος της εργατικής τάξης, που εντείνουν την εκμετάλλευση, με στόχο την αντιμετώπιση της πτώσης του μέσου ποσοστού κέρδους, τη διασφάλιση των μονοπωλιακών κερδών σε συνθήκες ύφεσης, αλλά και την όσο γίνεται μεγαλύτερη διάσπαση της εργατικής τάξης και του κινήματός της, γιατί αυτό ενισχύει πολιτικά την εξουσία του κεφαλαίου.

Σε συνδυασμό με το ότι οι γυναίκες αποτελούν αρκετά μεγάλο τμήμα του εργατικού δυναμικού και αντικειμενικά η τάση συμμετοχής των γυναικών στην παραγωγή μεγαλώνει, αυτά τα μέτρα συμβάλλουν στην αύξηση του βαθμού της ταξικής εκμετάλλευσής τους με τη χρησιμοποίηση του κύριου όγκου του γυναικείου εργατικού δυναμικού σαν φθηνή, εφεδρική εργατική δύναμη, με όσο το δυνατόν λιγότερα εργασιακά δικαιώματα. Για να περάσει όμως αυτό πιο ανώδυνα, χρησιμοποιείται το ιδεολόγημα των ίσων ευκαιριών, με την εκμετάλλευση του αιτήματος του γυναικείου κινήματος για τη διεύρυνση των αστικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων των γυναικών. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η αφαίρεση από τις γυναίκες εργαζόμενες κατακτημένων δικαιωμάτων γίνεται και στο όνομα της εξασφάλισης "ίσων δικαιωμάτων" Α-Γ και της "ισότητας", που για την άρχουσα τάξη σημαίνει ισοπέδωση, χωρίς διάκριση των φυλετικών ιδιαιτεροτήτων και χωρίς ενδιαφέρον για τις αρνητικές σε βάρος των γυναικών συνέπειες.

* * *

Ετσι, οι κεφαλαιοκράτες για να αυξήσουν το ποσοστό της υπεραξίας, δηλαδή τα κέρδη τους, απαιτούν και επιδιώκουν τη μείωση του μέρους της πληρωμής που αφορά μια σειρά εργατικά δικαιώματα τα οποία οι ίδιοι αποκαλούν "μη μισθολογικό κόστος", στο όνομα των ίσων δικαιωμάτων Α-Γ, δηλαδή να δεχτούν οι γυναίκες την αφαίρεση θετικών ρυθμίσεων (π.χ. επιδόματα μητρότητας, γονικών αδειών κλπ) και να εξισωθούν με τα δικαιώματα των ανδρών, ώστε έτσι να είναι πιο ανταγωνιστικές στην αγορά εργασίας. Με τον τρόπο αυτό αποκρύπτεται εσκεμμένα από τις γυναίκες, ότι:α) δεν υπάρχει κόστος εργασίας, γιατί η εργασία είναι πηγή κέρδους για τον κεφαλαιοκράτη, άρα η όποια μείωση μισθού ή κοινωνικών δικαιωμάτων, σημαίνει αύξηση της υπεραξίας, δηλαδή επιπλέον αύξηση των κερδών του.

β) ακόμα και με αυτές τις "επιπλέον παροχές" οι εργαζόμενες γυναίκες όχι μόνο είναι οι πιο χαμηλά αμειβόμενες, αλλά και οι διπλά καταπιεζόμενες (λόγω της τάξης και του φύλου τους).

Η κυβέρνηση με την εφαρμοζόμενη πολιτική, για να καλύψει τις διευρυμένες και σύνθετες ανάγκες της οικογένειας, που δημιουργούν η ιδιωτικοποίηση των παροχών της πρόνοιας, απευθύνει αγωνιώδεις εκκλήσεις περί "ισοκατανομής ευθυνών και των δύο φύλων" στην οικογένεια, εκμεταλλευόμενη έτσι και τους δύο γονείς.

* * *

Μπορεί στον καπιταλισμό να υπάρξουν ίσα δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες; Δεν μπορεί να υπάρξουν. Γιατί το ίδιο το σύστημα συντηρεί και αναπαράγει ανισότητες και μέσα στην εργατική τάξη.

Ούτε το δικαίωμα στην εργασία δεν μπορεί να εξασφαλιστεί, γιατί εξαρτιέται από την εργοδοτική ασυδοσία, που αγοράζει την εργατική δύναμη πληρώνοντας μισθό στους εργάτες και τις εργάτριες για όσο διάστημα θέλει και με τους όρους που αυτή θέλει.

Στον καπιταλισμό θα είναι περιορισμένος ο χαρακτήρας των όποιων θετικών ρυθμίσεων.

Αυτές οι κατακτήσεις κάθε φορά εξαρτιούνται από την όξυνση της ταξικής πάλης και από το συσχετισμό των δυνάμεων σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, στην κάθε χώρα, αλλά και διεθνώς.

Για παράδειγμα στη χώρα μας θεσμικά έχουν κατοχυρωθεί ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και μάλιστα οι γυναίκες έχουν τα πρωτεία στην εισαγωγή τους στην ανώτερη εκπαίδευση. Εχουν όμως και τα πρωτεία στα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας, έναντι των ανδρών.

Στο όνομα των ίσων ευκαιριών η κυβέρνηση, στο νομοσχέδιο για την εξυγίανση της "Ολυμπιακής Αεροπορίας", επέβαλε στις γυναίκες αεροσυνοδούς να εργάζονται με χειρότερους όρους απ' ότι πιο πριν, καταργώντας θετικές ρυθμίσεις που υπήρχαν.

Υπάρχει επίσης νομοθετική κατοχύρωση για ίση αμοιβή. Ομως οι γυναίκες αγγίζουν με τη βία το 70% των αποδοχών των ανδρών.

Ισα δικαιώματα έχουν Α-Γ στην επαγγελματική εξέλιξη, οι γυναίκες όμως που κατέχουν διευθυντικές θέσεις μετριούνται στα δάχτυλα...

Αυτός είναι ο αστικός "παράδεισος" των δικαιωμάτων!

* * *

Βεβαίως, κανείς δεν υποτιμά την αναγκαιότητα διεκδίκησης των εργασιακών και αστικοδημοκρατικών δικαιωμάτων. Αντίθετα, η ύπαρξή τους δίνει ανάσα ζωής στην ταξική εκμετάλλευση, μπορούν να συμβάλλουν στη μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνική ζωή, γεγονός που βοηθά στη συνειδητοποίηση των αιτιών δημιουργίας των προβλημάτων.

Εξάλλου, το ΚΚΕ, από την ίδρυσή του, όχι μόνο σήκωσε το ανάστημά του στο σκοταδισμό, αλλά πρωτοστάτησε στην πάλη για τα δικαιώματα των γυναικών. Ας θυμηθούμε ότι σε δημοτικές και κοινοτικές εκλογές κατά την περίοδο του μεσοπολέμου, ένα από τα κεντρικά συνθήματά του ήταν "Σφυρί, δρεπάνι και ψήφο στο φουστάνι".

Για τις κομμουνίστριες είναι γνωστό ότι το πρόβλημα της ανισοτιμίας δε λύνεται με τη λογική των "ίσων δικαιωμάτων" και της ισοπέδωσης, ούτε με τη θεσμική κατοχύρωση των "ίσων ευκαιριών", ακόμη και στο σύνολο των όποιων δικαιωμάτων, που χρησιμοποιούνται στον καπιταλισμό για τον αποπροσανατολισμό των γυναικών, αλλά από το κύριο, την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής. Το όραμα που προβάλλεται από τους κυρίαρχους πολιτικούς κύκλους και την κυβέρνηση δεν είναι ένας καπιταλισμός χωρίς προβλήματα για το λαό, αλλά μια πρακτική που για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων "δίνει ευκαιρίες" σε όσους έχουν "ικανότητες και εφόδια". Ισχυρίζονται ότι προβλήματα έχουν αυτοί που δεν είναι σε θέση να προσαρμοστούν και δεν αξιοποιούν τις "ευκαιρίες". Ενας καπιταλισμός των "ευκαιριών" και της "ελευθερίας", είναι καλύτερος από το σοσιαλισμό της ισότητας και της ισοπέδωσης... Είναι επικίνδυνη αυτή η προπαγάνδα για το κίνημα και απαιτεί αντιμετώπιση μέσα στη δράση. Είναι η ουσία της λογικής των "ίσων ευκαιριών", που οδηγεί στις αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους εργαζόμενους, στη διάσπαση του κινήματος, στη φτώχεια και την εξαθλίωση.

* * *

Τι πρέπει να γίνει; Αξίζει να δούμε ότι πρωταγωνιστικό ρόλοσε αυτή τη φάση ανασυγκρότησης του καπιταλισμού στην Ευρώπη, παίζει η σοσιαλδημοκρατία, σε αγαστή σύμπνοια με τα κόμματα του νεοφιλελευθερισμού, κατεδαφίζοντας αυτό που σε μεγάλο βαθμό η ίδια οικοδόμησε, αποδεικνύοντας πόσο πολύτιμος σύμμαχος του καπιταλισμού είναι, βοηθούμενη και αυτή τη φορά από τους λεγόμενους "αριστερούς" εταίρους της. Τα γυναικεία στελέχη αυτών των κομμάτων πρωτοστατούν στην προώθηση τέτοιων στόχων, χτυπώντας παράλληλα εκείνη την πολιτική που προωθεί τα ίσα δικαιώματα για τους πολλούς και τις πολλές, στην προοπτική ανατροπής αυτού του συστήματος.

Η βάση για να μπορούν οι γυναίκες να απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες δημιουργείται στο σοσιαλισμό, όταν η εργατική τάξη καταργήσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Αυτή την περίοδο, που η επίθεση του κεφαλαίου συνοδεύεται από κλιμακούμενη αυταρχικότητα και αντικομμουνισμό, γίνεται επιτακτικός ο αγώνας για την υπεράσπιση και διεύρυνση και των εργασιακών δικαιωμάτων και των αστικών δημοκρατικών ελευθεριών, ενταγμένος στον αγώνα ενάντια στην κυβερνητική πολιτική. Επόμενα, και η πάλη του γυναικείου κινήματος για διασφάλιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων, δεν μπορεί παρά να στοχεύει ενάντια στην πολιτική της ολιγαρχίας, συνδεμένη με την πάλη του εργατικού κινήματος, μέσα από ένα κοινό μέτωπο πάλης, ενάντια στον κοινό εχθρό: τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό.

Αλέκα ΓΙΑΝΝΟΥΣΗ

Η κυβερνητική επίθεση στα πανεπιστήμια

Οσοι ακόμα έτρεφαν αυταπάτες ότι οι πρωθυπουργοί - καθηγητές Πανεπιστημίου (Α. Παπανδρέου, Κ. Σημίτης κ.ά) θα εξαιρούσαν την παιδεία, και ειδικότερα την ανώτατη, από τη λαίλαπα των περικοπών, θα την προστάτευαν και ενίσχυαν, ήρθε η ώρα να ξυπνήσουν.

Η κυβέρνηση, η ΝΔ, ο ΣΥΝ, το ΔΗΚΚΙ αταλάντευτα και συστηματικά διακηρύσσουν την προσήλωσή τους στην τροχιοδρομημένη πορεία της χώρας στις ράγες της ΕΕ, την αγωνία τους για να πιαστούν οι δείκτες για συμμετοχή στην ΟΝΕ και, συνεπώς, υπακούουν, συμφωνούν, υπερθεματίζουν σε όλες τις οδηγίες για τις αναγκαίες προσαρμογές κλπ., κλπ.

Μια απλή, αλλά προσεκτική, ανάγνωση της Συνθήκης του Μάαστριχτ, της Συνθήκης του Αμστερνταμ, της "Λευκής Βίβλου" (για μετάβαση στον 21ο αιώνα), της "Λευκής Βίβλου για την Παιδεία", της Εκθεσης του ΟΟΣΑ για την Παιδεία στην Ελλάδα, και μερικών άλλων εκθέσεων οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι τα Πανεπιστήμια θα υποστούν τις συνέπειες του εκσυγχρονισμού, για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην "παγκοσμιοποιημένη ελεύθερη αγορά".

Ετσι, ανεξάρτητα από πρόσωπα, "καλούς" ή "κακούς" υπουργούς, η επιχείρηση: υποβαθμίστε και απαξιώστε τα πανεπιστήμια έχει στηθεί εδώ και πολύ καιρό. Τελευταία, όμως, προχωράει με πολύ γοργά βήματα, αφού και τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και κατάφεραν να εκμαυλίσουν αρκετούς παράγοντες του πανεπιστημιακού συστήματος και να δημιουργήσουν ρωγμές στο ενιαίο μέτωπο παιδείας.

Πώς έγινε αυτό;

Με το νόμο 2530/97 καταργήθηκε η πλήρης και αποκλειστική απασχόληση των μελών ΔΕΠ (δηλαδή από λέκτορες έως καθηγητές).

Σήμερα μπορείς να παίρνεις το μισθό σου (και με το συγκεκριμένο νόμο δόθηκαν αυξήσεις) ολόκληρο, αλλά μπορείς να είσαι στο Πανεπιστήμιο ΝΟΜΙΜΑ δυόμισι μέρες τη βδομάδα και τις άλλες να κάνεις ΟΠΟΙΑ ΔΟΥΛΙΑ ΘΕΛΕΙΣ!!

Αυτό κι αν είναι ΕΟΚική πρωτιά!

Καταλαβαίνει εύκολα κανείς, σε μια εποχή που το χρήμα έχει γίνει θρησκεία, όπου όλα επιτρέπονται, ότι η έννοια του ακαδημαϊκού δασκάλου και ερευνητή δέχτηκε καίριο πλήγμα.

Είχαμε μια πρωτοφανή πράξη εξαγοράς: η κυβέρνηση είπε "θα σας αυξήσω τουςμισθούς, θα σας επιτρέψω να βγείτε στο παζάρι της ελεύθερης αγοράς εργασίας ΝΟΜΙΜΑ... και σεις θα δεχτείτε τις επιλογές μου".

Ετσι κι έγινε!

Καμία διαμαρτυρία, έστω από Συγκλήτους, Πρυτάνεις, Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων ΔΕΠ, για τον πανεπιστημιοκτόνο νόμο 2530.

Για να απορροφηθούν κονδύλια του Β ΚΠΣ το υπουργείο έφτιαξε ένα πρόγραμμα (ΕΠΕΑΕΚ) με το οποίο δημιούργησε Μεταπτυχιακά Τμήματα(!) - τα λεγόμενα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής - και ανακοινώνει την ίδρυση - λειτουργία μέχρι το 2000 70 νέων Πανεπιστημιακών Τμημάτων στα οποία θα εισαχθούν 18.500 επιπλέον νέοι φοιτητές.

Εδώ πρόκειται για χοντρή απάτη ουσίας. Κι όμως καμιά ουσιαστική αντίδραση. Και βέβαια, δε μιλάμε για ανακοινώσεις συλλόγων, ή συνόδων Πρυτάνεων (αλήθεια, νομοθετήθηκε η σύνοδος;) αλλά για ενημέρωση του λαού, των φοιτητών, της κοινής γνώμης, πριν είναι αργά.

Ομως, η εξαγορά έκανε τη δουλιά της. Η κυβέρνηση τρίβει τα χέρια της: Μ' έναν (Εοκικής χρηματοδότησης) σμπάρο 3 τρυγόνια.

1. Εκμαυλισμό και υποταγή των πανεπιστημιακών ιθυνόντων έως και μετατροπή μέρους των σε προπαγανδιστές της πολιτικής του.

2. Πολιτικά προσδοκώμενα οφέλη, "αφού ο λαός θέλει πανεπιστήμια, θα του φτιάξω όσα θέλει, τόσα που (εδώ το απύθμενο θράσος) οι κενές θέσεις θα υπερκαλύπτουν τη ζήτηση"!

3. Η καλπάζουσα υποβάθμιση, μαζικοποίηση, απρόσωπη παροχή πεπαλαιωμένης γνώσης θα φέρει απ' το παράθυρο την ιδιωτικοποίηση. Κι έτσι θα πιάσουν τόπο και τα λεφτά των Βρυξελλών. Για το πώς, βέβαια, συγχρόνως η άρχουσα τάξη προετοιμάζει την αναπαραγωγή των στελεχών της, θα μιλήσουμε σε επόμενο άρθρο.

Ομως, προτρέπουμε, πριν είναι πολύ αργά, τους πανεπιστημιακούς να αναλογιστούν πού το πάει η κυβέρνηση!

Να απαιτήσουμε:

Κατάργηση του νόμου 2530/97.
ΔΕΠ πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης με αξιοπρεπείς μισθούς.
Εθνικός προγραμματισμός έρευνας, με κύριο στόχο την ανάπτυξη του τόπου μας, προς όφελος του λαού μας.

Τα "τριάκοντα αργύρια" εύκολα δίνονται και πιο εύκολα υποτιμώνται. Συγγνωστή πλάνη δε χωράει. Στο χέρι μας είναι να αποκαλύψουμε τους στόχους της εκπαιδευτικής αντιμεταρρύθμισης. Σε τελική ανάλυση το ζήτημα μπαίνει όχι μόνο μεταφορικά: Με τα ΜΑΤ ή με το λαό;

Γιάννης ΜΙΣΙΡΛΗΣ

Καθηγητής Πανεπιστημίου Πάτρας