Σοκ έχει προκαλέσει στο πανελλήνιο ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων και η εκατόμβη των νεκρών που τα συνόδεψε τις μέρες του Δεκαπενταύγουστου. Σε σύνολο 302 ατυχημάτων που σημειώθηκαν στο εθνικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο, σκοτώθηκαν 41 άτομα, ενώ οι τραυματίες ξεπέρασαν τους 450.Είναι, μάλιστα, σίγουρο ότι δεκάδες άτομα από τους τραυματίες θα μείνουν ανάπηρα για όλη τους τη ζωή. Και όμως, αυτό το συγκλονιστικό γεγονός πέρασε στα ψιλά των εφημερίδων, έγιναν κάποια σχόλια από εφημεριδογράφους και αναλυτές, ενώ από την πλευρά της πολιτείας υπήρξε ένοχη σιωπή.

Ομως, δυστυχώς, δεν πρόκειται για μια εξαιρετική περίπτωση. Ο αριθμός των ανθρώπων που χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους σε κάποιο τροχαίο ατύχημα προκαλεί δέος. Τα τροχαία του εορταστικού τριημέρου του Δεκαπενταύγουστου δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Από την ανάλυση των στατιστικών στοιχείων, προκύπτει ότι τα τροχαία αυξάνονται συνεχώς, εκτός από κάποιες ελάχιστες περιόδους, που παρατηρείται μείωση, η οποία έχει πρόσκαιρο χαρακτήρα και οφείλεται βασικά σε τυχαίους παράγοντες και όχι σε μια συνεπή πολιτική πρόληψης των ατυχημάτων. Φέτος, μετά το Μάη, παρατηρήθηκε, για παράδειγμα, ελαφρά μείωση σε ορισμένους δείκτες και το γεγονός αυτό αποδίδεται στα αυξημένα μέτρα αστυνόμευσης που παίρνουν οι υπηρεσίες της Τροχαίας σε ολόκληρη τη χώρα.

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, το Μάη του 1998 τα οδικά ατυχήματα που συνέβησαν σε ολόκληρη τη χώρα και προκάλεσαν το θάνατο ή τον τραυματισμό προσώπων ανήλθαν σε 2.096, σημειώνοντας ελαφρά αύξηση σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 1997.Στα ατυχήματα αυτά 183 άτομα έχασαν τη ζωή τους και 414 τραυματίστηκαν βαριά και 2.296 ελαφρά.

Τον ίδιο μήνα του 1997, τα ατυχήματα ήταν 2.014 με 185 νεκρούς, 330 βαριά τραυματισμένους και 2.140 ελαφρά.

Κατά την περίοδο Γενάρης - Μάης των τριών τελευταίων χρόνων παρατηρείται επίσης αύξηση, τόσο στον αριθμό των θανάτων, όσο και στον αριθμό των ατυχημάτων. Το ποσοστό των θανάτων αυξήθηκε κατά 6,02% την περίοδο1997/1998 και κατά 8,37% την περίοδο 1996/1997,ενώ ο αριθμός των ατυχημάτων κατά 1,15% και 4,47%, αντίστοιχα.

Πρώτη σε αριθμό ατυχημάτων στη μακάβρια στατιστική έρχεται η περιφέρεια της πρωτεύουσας. Στον αριθμό όμως των θανατηφόρων ατυχημάτων, παρατηρούνται μεταβολές από περιοχή σε περιοχή. Στην Αττική, για παράδειγμα, ο αριθμός των νεκρών κυμαίνεται από 20 μέχρι 30 κάθε μήνα, ενώ παρατηρείται ιδιαίτερη αύξηση στη Μακεδονία με περισσότερα από 30 θανατηφόρα ατυχήματα. Στις υπόλοιπες θέσεις, εναλλάσσονται η Στερεά Ελλάδα,η Πελοπόννησος,ηΘεσσαλία,τα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου,η Κρήτη,η Θράκη και η Ηπειρος.

Στη δεκαετία 1985 - 1994, σε τροχαία ατυχήματα σκοτώθηκαν 17.000 άνθρωποι και τραυματίστηκαν σοβαρά 35.000, ενώ οι ελαφρά τραυματίες έφτασαν τους 254.000 ανθρώπους. Σ' αυτά τα στοιχεία έρχεται να προστεθεί και ότι από τους 17 χιλιάδες νεκρούς οι 4.500 - αποτελεί "πρωτείο" στην Ευρώπη - ήταν παιδιά και νέοι μέχρι 24 χρόνων!

Η χώρα μας, δυστυχώς, έχει και μια άλλη μακάβρια πρωτιά. Η Ελλάδα έχει τον υψηλότερο δείκτη σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Μάλιστα, τη στιγμή που όλες οι χώρες της ΕΕ μειώνουν τα ατυχήματα και κυρίως τις συνέπειες απ' αυτά - νεκρούς και τραυματίες - η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που αυξάνει τους νεκρούς με έντονο ρυθμό. Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι τη δεκαετία 1985 - 1995 αυξήθηκαν οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα κατά 105%, όταν στη μεγαλύτερη πληθυσμιακά χώρα της Ευρώπης, τη Γερμανία, μειώθηκαν οι νεκροί από δυστυχήματα κατά 35%.

Βέβαια, το τι φταίει είναι γνωστό στους αρμόδιους. Πρώτα και κύρια, είναι η κατάσταση και τα προβλήματα των δρόμων, η ανεπαρκής οδική παιδεία οδηγών και πεζών και, τέλος, η έλλειψη συνεχούς και αυστηρής αστυνόμευσης.

Οσον αφορά την κατάσταση των δρόμων: Πάντα και όλες οι κυβερνήσεις στα ιλουστρασιόν προεκλογικά τους φυλλάδια προτάσσουν τα οδικά έργα, αλλά την πραγματικότητα τη βιώνει καθημερινά ο κάθε πολίτης. Αρκεί μόνο να υπενθυμίσουμε ότι η Διεύθυνση Τροχαίας του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τα τροχαία ατυχήματα, προχώρησε στην έκδοση ενός χάρτη, όπου απεικονίζονται 74 σημεία του κύριου εθνικού οδικού δικτύου που αποτελούν παγίδες για τους οδηγούς! Αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για τους μεγάλους δρόμους, όπου κατά τεκμήριο η κατάσταση είναι σχετικά καλύτερη, μπορεί εύκολα να συμπεράνει τι γίνεται στα χιλιάδες χιλιόμετρα του υπόλοιπου οδικού δικτύου.

Αντί να είναι φροντίδα της πολιτείας, η έλλειψη κυκλοφοριακής παιδείας μεταφέρεται στην προσωπική ευθύνη του καθενός! Χαρακτηριστικό είναι το αναχρονιστικό σύστημα εξέτασης και βεβαίωσης της ικανότητας οδήγησης. Οταν σε άλλες χώρες η κυκλοφοριακή αγωγή είναι μάθημα στα σχολεία, στην Ελλάδα χορηγούνται άδειες οδήγησης μετά από μια ολιγόλεπτη τυπική εξέταση, η οποία πολλές φορές δε χρειάζεται καν, καθώς αναλαμβάνουν την υπόθεση τα κυκλώματα χρηματισμού. Ετσι, οι δρόμοι μετατρέπονται σε ζούγκλα. Ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας λέει ότι πάντα οι πεζοί έχουν προτεραιότητα, αλλά δυστυχώς τα στοιχεία δείχνουν ότι αυτοί είναι τα εύκολα θύματα. Τον Ιούνη για παράδειγμα στην περιφέρεια της πρωτεύουσας σημειώθηκαν 1.041 τροχαία με 1.346 παθόντες, από τους οποίους οι 51 έχασαν τη μάχη με το θάνατο. Τον ίδιο μήνα του 1997, τα ατυχήματα ήταν 1.058,οι παθόντες 1.389 και οι νεκροί59.Ολα τα στοιχεία δείχνουν ότι περίπου το 31% των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους στην άσφαλτο στην περιοχή της πρωτεύουσας είναι διαβάτες, το53% είναι δικυκλιστές και μόνο το 16% είναι οδηγοί ή επιβάτες άλλων τροχοφόρων. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι πάνω από το 45% των νεκρών σε τροχαία ατυχήματα, συμπεριλαμβανομένων και των πεζών, έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με τη χρήση αλκοολούχων ποτών.

Είναι αλήθεια ότι ο παράγων άνθρωπος έχει σημαντικό μερίδιο στην τέλεση των τροχαίων ατυχημάτων και αυτό οφείλεται, τόσο στο γεγονός της ελλιπούς αστυνόμευσης και της έλλειψης κυκλοφοριακής αγωγής, όσο και σε μια σειρά άλλους παράγοντες, οι οποίοι πολλές φορές έχουν επισημανθεί από συγκοινωνιολόγους και άλλους ειδικούς. Τα τελευταία χρόνια, αρχίζει να μετατοπίζεται η συχνότητα τέλεσης των τροχαίων από τους εθνικούς δρόμους στις κατοικημένες περιοχές και στο επαρχιακό δίκτυο. Αυτό σημαίνει ότι τα τροχαία δε γίνονται εκεί που βελτιώνεται το οδικό δίκτυο, αλλά εκεί που πρέπει να παρέμβει το κράτος, είτε με έργα οδοποιίας, είτε με έργα πρόληψης(αστυνόμευση, ενημερωτικές εκστρατείες, αυστηρή εφαρμογή του ΚΟΚ κλπ.). Ακόμα και στις περιπτώσεις που η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι γίνονται νέα έργα, οι κατασκευαστικές ατέλειες είναι ορατές διά γυμνού οφθαλμού. Οσο για τις ευθύνες, όχι μόνο των εργολάβων, αλλά και αυτών που παραλαμβάνουν αυτά τα έργα, χάνονται πίσω από τα τεράστια χρηματικά ποσά που "μεσολαβούν".

Η ανακολουθία λόγων και έργων των κυβερνώντων αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι έχουν περάσει δυο ολόκληρα χρόνια από τότε που εκδόθηκε το πόρισμα της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής για την αντιμετώπιση της μάστιγας των τροχαίων και ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει από αυτά που είχαν συμφωνηθεί να γίνουν.

Σαν καινοτομία, αλλά και με τυμπανοκρουσίες, είχε ανακοινωθεί πριν ένα χρόνο περίπου από το υπουργείο Μεταφορών - Επικοινωνιών νομοσχέδιο για την ίδρυση Εθνικού Συμβουλίου Οδικής Ασφαλείας και Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας.Τα όργανα αυτά θα ήταν υπεύθυνα για την εθνική πολιτική, για τον συντονισμό της πολιτικής των συναρμόδιων υπουργείων, για τα προγράμματα έρευνας όσον αφορά στην πρόληψη των ατυχημάτων, για την εκπόνηση μελετών κλπ. Είναι επίσης χαρακτηριστικό το γεγονός ότι τα όργανα αυτά έπρεπε να έχουν δημιουργηθεί μέχρι το Μάη του 1998, αφού, όπως αναφέρεται στο σχετικό πόρισμα, με την ίδρυση και λειτουργία τους θα άρχιζε ο συντονισμός των εμπλεκομένων κρατικών υπηρεσιών στην πρόληψη των ατυχημάτων και στη χάραξη μιας ενιαίας μακροπρόθεσμης πολιτικής, που θα αντέχει στο χρόνο, χωρίς να επηρεάζεται από κυβερνητικές αλλαγές ή αλλαγές προσώπων στους επιμέρους κρατικούς φορείς και οργανισμούς. Το τι έχει γίνει προς αυτήν την κατεύθυνση το αποδεικνύει η καθημερινή τραγική πραγματικότητα...