ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ - ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ - ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ - ΠΡΙΣΤΙΝΑ.-

Στην έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα, αποφεύγεται η συγκεκριμένη "πριμοδότηση" μιας στρατιωτικής επέμβασης από το ΝΑΤΟ. Ωστόσο, τα όσα περιέχει δίνουν στους υποστηρικτές τής "άμεσης ανάληψης δράσης" τα... αναγκαία επιχειρήματα για την τεκμηρίωση της άποψής τους.

"Η μεγάλη πλειονότητα των βιαιοπραγιών" στο Κοσσυφοπέδιο έγινε από τους Σέρβους, αναφέρει η έκθεση του Ανάν, που επιδόθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η αποχώρηση των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων, λέει το κείμενό της, είναι "περιορισμένη" και "ο φόβος που εξανάγκασε τους αμάχους να φύγουν από τις εστίες τους παραμένει".

Υπό το φως της έκθεσης Ανάν, το Συμβούλιο Ασφαλείας συνέρχεται αύριο για να αποφασίσει "τις επόμενες ενέργειές του". Στη σύνοδο, τα "γεράκια" (δηλαδή κυρίως οι ΗΠΑ, Γερμανία, Βρετανία) αναμένεται να πλειοδοτήσουν υπέρ της επέμβασης, με μόνη αντίπαλη φωνή αυτή της Ρωσίας.

Ο Ανάν απέφυγε να αποσαφηνίσει αν το Βελιγράδι "συμμορφώθηκε" στην απόφαση 1199 της 23ης Σεπτεμβρίου που ζητούσε τον τερματισμό της βίας και την αποχώρηση των ειδικών δυνάμεων. "Το Συμβούλιο μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του στη βάση της έκθεσης", έγραψε, σύμφωνα με το "Ασοσιέιτεντ Πρες".

Υπογραμμίζει ωστόσο ότι στο Κοσσυφοπέδιο τα Ηνωμένα Εθνη "δεν είχαν άμεση παρουσία", άρα "δεν είχε τα μέσα" να κάνει μια ανεξάρτητη εκτίμηση της κατάστασης. Κατόπιν αυτού ζήτησε από το Συμβούλιο Ασφαλείας να κρίνει μόνο του την κατάσταση...

Ο ΓΓ του ΟΗΕ επαναλαμβάνει τις προειδοποιήσεις ότι επίκειται μεγάλη καταστροφή όσον αφορά τους ανθρώπους, καθώς έχουν ξεριζωθεί 250.000 άτομα και αν συνεχιστούν οι παρούσες συνθήκες, "χιλιάδες άνθρωποι θα πεθάνουν μέσα στο χειμώνα".

Ζητά τη δημιουργία προϋποθέσεων για την επιστροφή σημαντικού αριθμού προσφύγων, περιλαμβανομένης "μιας ριζικής αλλαγής πολιτικής και συμπεριφοράς και της εφαρμογής μέτρων εμπιστοσύνης, όπως είναι η αποχώρηση των αστυνομικών μονάδων, η παραχώρηση αμνηστίας και η απελευθέρωση των κρατουμένων".

"Οι αρχές της Γιουγκοσλαβίας υποστηρίζουν ότι αυτά τα μέτρα έχουν ήδη ληφθεί. Σύμφωνα όμως με τις αναφορές από τα σημεία των συγκρούσεων, η αποχώρηση είναι περιορισμένη".

Στο ίδιο το Κοσσυφοπέδιο χτες οι αναφορές των ειδησεογραφικών πρακτορείων έκαναν λόγο για "ηρεμία", ενώ στον ΟΗΕ και στο ΝΑΤΟ συζητιόταν η πιθανότητα των αεροπορικών επιδρομών (και ίσως χερσαίας επέμβασης). Διπλωμάτες μάλιστα παραδέχονταν ότι οι Σέρβοι "έκαναν σημαντικές αποχωρήσεις" από τα πεδία των συγκρούσεων.

Πάντως οι φωνές των διπλωματών παρήγαν "κακοφωνία". Ενώ κάποιοι επιβεβαίωναν πως οι σερβικές δυνάμεις τηρούν την επισήμως διακηρυχθείσα - από την περασμένη Τρίτη - εκεχειρία, άλλοι υπό τον όρο της ανωνυμίας έλεγαν πως αναπτύσσονται ξανά στρατιώτες σε διάφορες περιοχές της επαρχίας.

Ο "φόβος" της επανέναρξης των συγκρούσεων, που απαντάται μεταξύ των διπλωματών, οφείλεται στον "κίνδυνο προβοκάτσιας" από τη μια ή από την άλλη πλευρά (ειδικές σερβικές δυνάμεις ή "Απελευθερωτικός Στρατός του Κόσσοβου") που θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα την εύθραυστη ηρεμία. Το σενάριο είχε παιχτεί αναρίθμητες φορές ακριβώς έτσι στη Βοσνία...

Υπάρχουν ακόμη δύο "φόβοι" σε διπλωματικούς κύκλους, που αφορούν τις συνέπειες της πιθανής "αεροπορικής εκστρατείας" του ΝΑΤΟ κατά σερβικών θέσεων. Ο πρώτος είναι πως οι του "Απελευθερωτικού Στρατού" θα προσπαθήσουν να ξανακερδίσουν τα εδάφη που έχασαν. Ο δεύτερος, ότι κάποιοι εκ της σερβικής πλευράς θα θελήσουν να εκδικηθούν σε βάρος των Κοσσοβάρων αμάχων.

Σύμφωνα με ανταποκρίσεις από το Βελιγράδι, η γιουγκοσλαβική πλευρά αποδίδει "ιδιαίτερη σημασία" στην επίσκεψη του Αμερικανού διπλωμάτη Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, ο οποίος αναμενόταν χτες το βράδυ να συναντηθεί με τον Γιουγκοσλάβο Πρόεδρο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και σήμερα πρόκειται να έχει συνομιλίες με την πλευρά των Κοσσοβάρων Αλβανών πολιτικών.

Αυτή η κίνηση της τελευταίας στιγμής, με στόχο την αποκλιμάκωση (ενώ σε Ουάσιγκτον, Βόννη και Λονδίνο όλα τείνουν υπέρ της κλιμάκωσης... ) έχει δύο άξονες. Ο Χόλμπρουκ σκοπό έχει να πιέσει: (α) Για την "απόσυρση" των ειδικών δυνάμεων της Αστυνομίας από το Κοσσυφοπέδιο, διότι σύμφωνα με τα στοιχεία του ΝΑΤΟ είναι "μεγάλος ο αριθμός τους" και (β) για την άμεση έναρξη συνομιλιών με την αλβανική πλευρά, με βάση το σχέδιο για την προσωρινή πολιτική λύση που έχει συντάξει ο Αμερικανός πρεσβευτής στην ΠΓΔΜ, Κρίστοφερ Χιλ.

Ο Τύπος στο Βελιγράδι εκτιμά πως οι πιθανότητες επέμβασης είναι "50-50" και πως οι οριστικές αποφάσεις θα εξαρτηθούν από την ετοιμότητα της γιουγκοσλαβικής ηγεσίας να προχωρήσει σε υποχωρήσεις.

Στο μεταξύ ο Γιουγκοσλάβος πρωθυπουργός Μομίρ Μπουλάτοβιτς ανακοίνωσε χτες στο Γιουγκοσλαβικό Κοινοβούλιο ότι το Βελιγράδι είναι έτοιμο να δεχτεί αποστολή του ΟΑΣΕ, όπως πρότεινε ο Ρώσος Πρόεδρος Μπορίς Γιέλτσιν σε μήνυμά του προς τον Γιουγκοσλάβο Πρόεδρο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.

Το μήνυμα του Γιέλτσιν επέδωσε χτες στον Μιλόσεβιτς ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Ιγκόρ Ιβάνοφ, τον οποίο συνόδευε ο Ρώσος υπουργός Αμυνας Ιγκόρ Σεργκέγεφ.

Σύμφωνα με τον Μπουλάτοβιτς, "η Ρωσία θεωρεί άκρως χρήσιμη μία αποστολή του ΟΑΣΕ για να εκτιμήσει τις θετικές εξελίξεις για τις διαδικασίες που έχουν δρομολογηθεί στο Κοσσυφοπέδιο".

Ο Μπουλάτοβιτς ανακοίνωσε επίσης ότι αποσύρθηκαν από το Κοσσυφοπέδιο τα πέντε από τα δέκα αποσπάσματα των ειδικών δυνάμεων της σερβικής αστυνομίας που είχαν αναπτυχθεί στην επαρχία.

Σύμφωνα με τον Μπουλάτοβιτς, τα υπόλοιπα πέντε αποσπάσματα επέστρεψαν στις βάσεις τους εντός του Κοσσυφοπεδίου.

Ο Μπουλάτοβιτς πρόσθεσε ότι έξι μάχιμες ομάδες του γιουγκοσλαβικού στρατού επέστρεψαν στα στρατόπεδά τους στο εσωτερικό της επαρχίας.

Ο Γιουγκοσλάβος πρωθυπουργός διαβεβαίωσε ότι οι ένοπλες ενέργειες στο Κοσσυφοπέδιο σταμάτησαν στις 28 του Σεπτέμβρη.

Ο Μπουλάτοβιτς ζήτησε από το Κοινοβούλιο να βεβαιώσει ότι "η Γιουγκοσλαβία είναι εκτεθειμένη σε έναν άμεσο κίνδυνο πολέμου" και υπογράμμισε ότι η χώρα "πρέπει να αμυνθεί με όλα τα μέσα που διαθέτει εάν δεχτεί επίθεση".

Ο Γιουγκοσλάβος πρωθυπουργός δε ζήτησε πάντως από το Κοινοβούλιο να κηρύξει "κατάσταση κινδύνου για επικείμενο πόλεμο", που με βάση το Σύνταγμα προηγείται της κήρυξης "εμπόλεμης κατάστασης".

Την Παρασκευή ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας Ουίλιαμ Κόεν μίλησε για "επίθεση μέσα σε δύο βδομάδες", αν ο Μιλόσεβιτς δεν αποδειχθεί... καλό παιδί, ενώ χτες η Βρετανία ανακοίνωσε ότι δε θα διστάσει να κάνει χρήση στρατιωτικής ισχύος, εάν καταστεί αναγκαίο για την επίλυση της κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο.

Στη σημερινή σύνοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας θεωρείται βέβαιο πως Ηνωμένες Πολιτείες και Βρετανία θα συγκρουστούν με τη Ρωσία όσον αφορά την "αναγκαιότητα" της επέμβασης. Από το αποτέλεσμα θα κριθούν πολλά...

ΜΟΣΧΑ (ανταπόκριση Ν. ΓΚΑΡΙΦΟΥΛΙΝΑ).-

Πιθανόν, όσα χρόνια κι αν περάσουν, το αιματοβαμμένο φθινόπωρο του 1993, όταν ο λαός είχε ξεσηκωθεί ενάντια στην παρανομία και την καταπάτηση από τον πρόεδρο της Ρωσίας του Συντάγματος, δε θα σβήσει από τις καρδιές και τη μνήμη των ανθρώπων. Οχι μόνο εκείνων που στο Σπίτι των Σοβιέτ υπερασπίζονταν πριν από 5 χρόνια τη συνταγματική νομιμότητα, περικυκλωμένοι με τριπλό κλοιό από δυνάμεις της Αστυνομίας και μονάδων των εσωτερικών ειδικών δυνάμεων. Σήμερα όλοι γνωρίζουν ότι ο βομβαρδισμός του Ανωτάτου Σοβιέτ της Ρωσικής Ομοσπονδίας και των άμαχων ανθρώπων έγινε με εντολή του προέδρου Μπορίς Γιέλτσιν, του οποίου προηγουμένως το έκτακτο Συνέδριο των Λαϊκών Βουλευτών είχε αποφασίσει την καθαίρεσή του. Αντί να δεχτεί την απόφαση αυτή, ο Γιέλτσιν προτίμησε να κάψει το Σπίτι των Σοβιέτ και να εξοντώσει εκατοντάδες αθώους ανθρώπους για να κρατηθεί στην εξουσία και να διατηρήσει το αντιλαϊκό καθεστώτος του. Οι άνθρωποι τίποτα δεν ξέχασαν, δε συγχώρεσαν. Γι' αυτό και τούτες τις μέρες, σε όλες τις εκδηλώσεις και κινητοποιήσεις μνήμης και διαμαρτυρίας αντηχεί το κύριο σύνθημα: "Να παραιτηθεί ο Γιέλτσιν"! Ολη τη βδομάδα μπροστά στο Σπίτι των Σοβιέτ (νυν έδρα της κυβέρνησης) πραγματοποιούνταν νυχθημερόν πικετοφορίες. Στα δέντρα είχαν αναρτηθεί κόκκινες και μαύρες και κορδέλες που συμβόλιζαν τον καρβουνιασμένο σκελετό του καμένου κτιρίου του Ανωτάτου Σοβιέτ και την άσβεστη θλίψη για τους νεκρούς συντρόφους.

Στις 4 Οκτώβρη οι οργανώσεις του ΚΚΡΟ, της Λαϊκοπατριωτικής Ενωσης Ρωσίας, της Ρωσικής Παλλαϊκής Ενωσης, του ΚΕΚΡ και άλλες οργανώσεις πραγματοποίησαν συγκέντρωση και πορεία στον τόπο των αιματηρών γεγονότων. Η Ενωση Αξιωματικών και οι οπαδοί του Βίκτορ Ανπίλοφ έκαναν πορεία από την Πλατεία Οκτιάμπρ στην έδρα της Δημαρχίας, όπου διοργάνωσαν τη συγκέντρωσή τους. Προσκυνήματα και μνημόσυνα έγιναν στα μέρη όπου, θερισμένοι από τα κανόνια των αρμάτων μάχης και τα αυτόματα, σκοτώθηκαν νέοι, γυναίκες, παιδιά και γέροι. Στο βομβαρδισμένο τοίχο στα αναρτημένα πλακάτ αναγράφονταν: "Κάτω η μαφία!", "Να τιμωρηθούν οι εγκληματίες!", "Οχι στο διάταγμα 1400!","Ιούδα! Υπάρχει η θεία δίκη και θα υπάρχει δίκη του λαού!", "Η Ρωσία θυμάται και θα ανταποδώσει!".

Καθώς η απόφαση για ΝΑΤΟικό χτύπημα κατά της Σερβίας στο Κόσσοβο, θεωρείται ειλημμένη, η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να διασώσει τα προσχήματα για τη "σιωπή" της στο πλαίσιο της συμμαχίας.

Η υποκρισία με την οποία η Αθήνα προσεγγίζει την υπόθεση του Κοσσυφοπεδίου, εκδηλώθηκε και το περασμένο Σαββατοκύριακο κατά τη συνάντηση του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη με τους ηγέτες της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας στους Δελφούς.

Οι τρεις ηγέτες των χωρών που γειτονεύουν με τη Γιουγκοσλαβία, απέφυγαν, με μεγάλη επιμέλεια, να τοποθετηθούν αναφορικά με την αναγκαιότητα ή μη νέου ψηφίσματος του Συμβουλίου για να αναλάβει στρατιωτική δράση του ΝΑΤΟ. Προφανώς και οι τρεις χώρες, δεμένες σφικτά στο άρμα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, δεν τολμούν ούτε σε επίπεδο "δηλώσεων" να εκφράσουν θέσεις που αντιβαίνουν στα αμερικανικά συμφέροντα και αποφάσεις.

Από την πλευρά του ο Ελληνας πρωθυπουργός επιχείρησε να "αξιοποιήσει" τη συνάντηση των Δελφών για να "διακηρύξει" την έντονη ανησυχία του, μην τυχόν και "χτυπήσει" το ΝΑΤΟ στο Κόσσοβο. Μάλιστα, όπως διαβιβάστηκε... αρμοδίως στον Τύπο, ο πρωθυπουργός "μοιράστηκε" αυτή του την ανησυχία με τους πρωθυπουργούς της Γαλλίας και της Ιταλίας.

Στα τηλεφωνήματα αυτά εξαντλήθηκε η παρέμβαση της Αθήνας για να αποτρέψει τη ΝΑΤΟική επίθεση στο Κόσσοβο, καθώς η κυβέρνηση ούτε διανοήθηκε να ασκήσει βέτο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Αναφερόμενη στη σχετική πρωτοβουλία Σημίτη για διαμεσολάβηση στην υπόθεση του Κοσσυφοπεδίου, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, κατά την περιοδεία τηςστην Καλλιθέα, την Κυριακή, δήλωσε χαρακτηριστικά:

"Θεωρώ ότι η πρωτοβουλία που εξάγγειλε ο κ. Σημίτης χτες για ειρηνική διευθέτηση έχει σοβαρή αδυναμία, και κυρίως υποκρισία, γιατί από τη μία υπέγραψε ή ανέχθηκε την επιλογή του ΝΑΤΟ να βομβαρδίσει, να κάνει στρατιωτική επίθεση στο Κόσσοβο και τη Σερβία, και την άλλη μέρα εμφανίζεται σαν "περιστέρι" ειρηνευτικών πρωτοβουλιών. Για να έχει νόημα μια τέτοια ειρηνευτική πρωτοβουλία έπρεπε να "πατάει" στο βέτο στο ΝΑΤΟ και κατά των ξένων επεμβάσεων, αλλιώς πολύ φοβάμαι ότι ο κ. Σημίτης συντελεί στο να προωθηθεί η "πολιτική ειρήνη" με το πιστόλι στον κρόταφο".