"Παλιό όνειρό μου ήταν να περιγράψω εικόνες από τη ζωή στο Λιμένα Βαθέος, την πρωτεύουσα της Σάμου τα περασμένα χρόνια...".

Μανώλης Νικολαϊδης

Από τόσο φλογερούς ερευνητές - μελετητές περιμένουμε πολλά, με σιγουριά για την ποιότητα, τη γλαφυρότητα και τη γρήγορη ροή του λόγου, που σε όλα τα συγγράμματά του ως τώρα αναπαύει το μάτι και προκαλεί γρήγορη ανάλωση του εκλεκτού υλικού του.

Στο πρώτο βιβλίο του Μανώλη Νικολαϊδη "Ο Αλέξανδρος Πασχάλης και το πολύπλευρο έργο του", απολαύσαμε μέσω του προγόνου του Α.Π. κομμάτια από την ιστορία της Σάμου, για να συμπληρωθεί η μελέτη του με το δεύτερο βιβλίο: "Η ζωή στη Σάμο κατά την τελευταία φάση της Ηγεμονίας και μετά (1900 - 1945)", για την καθημερινότητα του νησιού, την οικονομική, πολιτική, εμπορική του εξέλιξη.

Ολοκληρώνοντας χρονικά την περίοδο έως τις ημέρες μας, εκδίδει το τελευταίο βιβλίο "Σαμιώτικες εικόνες", διανθισμένες με βιογραφικά στοιχεία, μοναδικές, συλλεκτικές φωτογραφίες, κι ένα αξιολογότατο αφιέρωμα για τον ήρωα της Κύπρου Γρηγόρη Αυξεντίου, που υπήρξε στενός φίλος του, όταν συνυπηρετούσαν τη στρατιωτική θητεία τους.

Το πάθος του για το νησί, τη θάλασσα, τα ιδιαίτερα καιρικά φαινόμενα στο Λιμένα Βαθέος (Φλουέντζα), την ατμόσφαιρα, την κάθε στράτα και στενό, τους συμπατριώτες και τις ασχολίες τους, παλιές που έσβησαν και καινούριες, που ανθούν, ξεχειλίζει από κάθε γραμμή του κειμένου του. Η βαθιά αγάπη γίνεται γενεσιουργός αιτία, αφού συνεπικουρεί και το ταλέντο στο γράψιμο, μεγάλων αγαθών, όπως ο πλούτος σπουδαίων πληροφοριών, που αποκομίζουμε απ' τις θαυμαστές περιγραφές του, την άφθονη εικονογράφηση, τους ενημερωτικούς πίνακες τοπωνυμίων και ιστορικών ονομάτων, τις πηγές και τη βιβλιογραφία. (εκδόσεις "Γρηγόρη", Αθήνα 1997).

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Σύμφωνα με έναν αρχαίο μύθο, δύο γίγαντες αδελφοί, ο Ωτος και ο Εφιάλτης, όταν ήταν παιδιά, προσπάθησαν να φτιάξουν μια σκάλα για να ανεβούν στον ουρανό, τοποθετώντας το Πήλιο πάνω στην Οσσα και την Οσσα πάνω στον Ολυμπο. Παίζοντας στο γιαλό, γύμναζαν τα χέρια τους, ρίχνοντας μικρά κατά το ανάστημά τους χαλίκια, κατά μήκος του αφρού της θάλασσας. Από τα χαλίκια αυτά, σχηματίστηκαν οι Σποράδες. Στις Σποράδες αφιερώνεται το έκτο λεύκωμα της σειράς των φωτογραφικών οδοιπορικών του Νίκου Δεσύλλα,που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Σύνολο"."Σποράδες. Στα κύματα του Αιγαίου", τιτλοφορείται το όμορφο λεύκωμα - καταγραφή του ποικιλόμορφου τοπίου μιας Ελλάδας που χάνεται...

Οπως αναφέρθηκε στη συνέντευξη Τύπου, με παρουσιαστές της έκδοσης τον ζωγράφο - χαράκτη Παναγιώτη Γράββαλο,την εκδότρια Μαρία Καρατάσου και την αγιογράφο Ανθή Βαλσαμάκη, "τα τέσσερα νησιά, η Σκιάθος, η Σκόπελος, η Αλόννησος και η Σκύρος, παρουσιάζουν μεγάλο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Ξεφυλλίζοντας κανείς το βιβλίο, ανακαλύπτει τα βυζαντινά μοναστήρια με τα ξυλόγλυπτα τέμπλα τους, περπατά μέσα στα σοκάκια με τη χαρακτηριστική αρχιτεκτονική των Σποράδων, γνωρίζει από κοντά τα λαογραφικά έθιμα και βυθίζεται στα γαλαζοπράσινα νερά της θάλασσάς τους".

Τα κείμενα του λευκώματος υπογράφουν ο Σταύρος Αρβανιτόπουλος και άνθρωποι που έχουν βιωματική σχέση με την περιοχή.

• "Παιδιά της θύελλας (Μνήμες και μαρτυρίες για τα προσφυγόπουλα του 1948 ύστερα από 50 χρόνια)",τιτλοφορείται το βιβλίο ντοκουμέντο του Λυσίμαχου Χρ. Παπαδόπουλου, το οποίο εξέδωσε στην Τσεχία,όπου ζει. Το βιβλίο, που αναφέρεται στα προσφυγόπουλα του 1948 και αποδείχνει το ψεύδος περί "παιδομαζώματος" από τους διωκόμενους αγωνιστές του ΔΣΕ, παρουσιάστηκε το περασμένο καλοκαίρι στην Πράγα, σε εκδήλωση που οργάνωσε η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Τσεχίας.Να σημειώσουμε ότι ο συγγραφέας επιχειρεί τώρα να γράψει το δεύτερο σχετικό βιβλίο για τους ενήλικες Ελληνες πρόσφυγες που έφτασαν το 1949 στην τότε ΛΔ Τσεχοσλοβακίας.
• "Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης στον καιρό της Κατοχής" τιτλοφορείται το βιβλίο του Γιώργου Καφταντζή,αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης στη Μακεδονία και μετέπειτα δικηγόρου, ο οποίος πέθανε τον περασμένο Μάρτη. Το ενδιαφέρον αυτό βιβλίο, πλούσιο και σε φωτογραφικά ντοκουμέντα, κυκλοφόρησε από τον "Παρατηρητή" (Αλ. Σταύρου 15, τηλ. 927.685, 938.427, Θεσσαλονίκη). Να σημειώσουμε ότι ο Γ. Καφταντζής, μεταξύ των πολλών λογοτεχνικών, θεατρικών και ιστορικών βιβλίων του, διέσωσε και άγνωστες μαρτυρίες με το βιβλίο του "Θέατρο στα βουνά της Δ. Μακεδονίας τον καιρό της Κατοχής",για το οποίο έχουμε γράψει πρόσφατα.
• Από τον "Παπαδήμα",στη σημαντική επιστημονική αλλά εκλαϊκευμένη σειρά "Λαοί και Πολιτισμοί" κυκλοφόρησε η μελέτη του Εντμόντ Πονιόν "Η καθημερινή ζωή το έτος 1000" σε μετάφραση Σταύρου Βλοντάκη.Το βιβλίο φωτίζει πολλές όψεις της μεσαιωνικής ευρωπαϊκής κοινωνίας, σε μια εποχή καταπίεσης των λαϊκών μαζών από την Εκκλησία και τη φεουδαρχία.
• Από τις εκδόσεις "Φιλιππότη" - "Εριννή",κυκλοφόρησε το "Ημερολόγιο του Αρχιπελάγους 1999 - Χρόνος Α'", το οποίο είναι συνέχεια του γνωστού και λογοτεχνικά πλούσιου "Κυκλαδικού Ημερολογίου" που κυκλοφορούσε επί τρία χρόνια. Το υπό νέα μορφή ημερολόγιο για όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα, στις 270 σελίδες του περιλαμβάνει θαυμάσια κείμενα λογοτεχνών και δημοσιογράφων (ιστορικά, πολιτιστικά, λαογραφικά, ταξιδιωτικά, κ.ά.) εορτολόγιο των μηνών, εκλείψεις και ώρες των ετών 1999 και 2000, πλούσια εικονογράφηση και χρήσιμες πληροφορίες για τα νησιά (ταχυδρομικούς και τηλεφωνικούς αριθμούς κ.ά.).
• Από το "Ποντίκι" κυκλοφόρησε το βιβλίο της Γκρέτχεν Ντούτσκε "Ρούντι Ντούτσκε "Ζήσαμε σαν αγρίμια μια όμορφη ζωή..."".Το βιβλίο που αφορά στον "Κόκκινο Ρούντι" του Μάη του 1968, όπως τον θυμάται η σύντροφος της ζωής του, περιλαμβάνει και αποσπάσματα ομιλιών, κειμένων και συζητήσεών του με διανοητές της εποχής. Θυμίζουμε ότι ο Ντούτσκε πέθανε το 1979 εξαιτίας των τραυμάτων του από τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του το 1968, υποκινημένη από το γερμανικό εκδοτικό συγκρότημα "Σπρίγκερ".
• "Ο έρωτας έβλεπε στη θάλασσα" τιτλοφορείται το πρώτο μυθιστόρημα της εξαιρετικής συναδέλφου Εμυς Πανάγου,που κυκλοφόρησε από τον "Καστανιώτη".Αφήγηση - εικονογράφηση Γιούλη Μαμαλάκη - Βίτμερ.
• Από τις εκδόσεις "Περίπλους" κυκλοφόρησε το αστυνομικό μυθιστόρημα του Τζον Μάντοξ Ρόμπερτς "Εφτά φόνοι στο Forum", το οποίο αναφέρεται στον τελευταίο αιώνα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, κατά τον οποίο το έγκλημα "κυβερνούσε" τη Ρώμη. Μετάφραση Γιώργου Μπαρμπάκη.
• Από το "Πειραματικό Μουσείο Λογοτεχνίας" και τις εκδόσεις "συλλογές" - Αργύρης Βουρνάς κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του γνωστού ηθοποιού Θόδωρου Εξαρχου, συγγραφέα του σημαντικού έργου "Ελληνες Ηθοποιοί" και μεταφραστή. Η "ποιητική περιπλάνηση" του Θ. Εξαρχου, μια "λυτρωτική κατάθεση ψυχής", όπως λέει ο ίδιος, προλογίζεται από τον Γιώργο Κάρτερ.
• Από τα "Νέα Σύνορα - Α. Α. Λιβάνης" κυκλοφόρησε το πρώτο μυθιστόρημα της γνωστής ηθοποιού Μπέττυς Λιβανού Γλυκόξινο κρασί".
• Επανεκδόθηκε όλο το μεταφραστικό έργο του Κώστα Βάρναλη όσον αφορά στον Αριστοφάνη.Μεταφραστικό έργο που αξιοποιήθηκε πολύ από τις αριστοφανικές παραστάσεις στις δεκαετίες των '30, '50, '60 και το οποίο επανακάμπτει καθώς αποδείχνεται ανθεκτικό γλωσσικά και θεατρικά. Πρόκειται για τις αριστοφανικές κωμωδίες "Λυσιστράτη", "Νεφέλες", "Ειρήνη", "Βάτραχοι", "Ιππής", "Πλούτος", "Εκκλησιάζουσες" που κυκλοφόρησαν από τα "Ελληνικά Γράμματα".
• Παντελής Π. Τζούδας "Αυλαία" (ποίηση, Αθήνα 1998, διάθεση στη "Βιβλιαγορά", Ωρωπού 62 Λαμπρινή, τηλ. 2223.244).
• Από τις εκδόσεις "Ενάλιος" κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Κούτα "Οι μυρωδιές της ζωής".
• Από τον "Αίολο" (Αραχώβης 35, τηλ. 3301.553) κυκλοφόρησε η μελέτη του καθηγητή Ψυχιατρικής Λουίς Ρόχας Μάρκος "Ο χωρισμός στο ζευγάρι" (Μετάφραση Μάιρα Φούρναρη - Νατιβίνταντ Γκάλβεθ).
• Γιώργος Βασιλείου "16 Ανακλάσεις" (ποίηση) εκδόσεις "Απόπειρα" Ναυαρίνου 18 - 20, τηλ. 6450.519).
• Σοφία Καλαϊντζάκη - Παντελοπούλου "Κραδασμοί σιωπής" (ποίηση) έκδοση του περιοδικού "Πνευματική Ζωή",διεύθυνση ποιήτριας, Κονίτσης 7 15235 Βριλήσσια).
• Μιχάλης Λεβέντης "Η φεύγουσα" (ποιήματα, εκδόσεις "Δόμος" Μαυρομιχάλη 16, τηλ. 3605.532).
• Φώτης Καγγελάρης "Ασκήσεις αναπνοής" (ποιήματα, εκδόσεις "Διώνη" Μενάγια 14, τηλ. 6499722).
• Στάθης Κουτσούνης "Παραλλαγές του μαύρου" (ποίηση, εκδόσεις "Δελφίνι).
• Δημήτρης Τζιλιβάκης "Συνηχήσεις" (ποίηση, πρόλογος Μ. Γ. Μερακλής,εκδόσεις "Ιδμων".
• Κατερίνα Ν. Θεοφίλη "Χιονιάς με γάντια" (ποίηση).
• Παύλος Εμμανουήλ "Ηλιαχτίδες Πολυγύρου" (ποιήματα, προλογίζουν Θεοχάρης Σιώζος - Λάμπρος Μάλαμας,έκδοση του Δικηγορικού Συλλόγου Χαλκιδικής).
• Νίκος Γρηγοριάδης "Η φωτογραφία μαζί με το τελευταίο μήνυμα" (ποιήματα, εκδόσεις "Κώδικας" Παφλαγόνων 55 Ν. Πεντέλη, τηλ. 8042.301). Από τον "Κώδικα" κυκλοφόρησαν επίσης τα ποιητικά βιβλία Χρυσώ Ι. Λυγίζου - Οικονόμου "Το ημερολόγιο μιας θητείας" και Πέτρου Ι. Λυγίζου "Συναστρίες αγάπης"

Στο "Κέντρο Λόγου και Τέχνης 104" (Θεμιστοκλέους 104) των εκδόσεων "Καστανιώτη" την 1/12 (8 μ.μ.) θα παρουσιαστεί το νέο μυθιστόρημα του Αντώνη Σαμαράκη "Εν ονόματι".Να σημειώσουμε ότι ο Α. Σαμαράκης βρίσκεται αυτές τις μέρες στο Μόναχο, προσκεκλημένος από την εκεί Ελληνική Κοινότητα, σε εκδήλωση της οποίας διαβάστηκαν αποσπάσματα των έργων του τιμώμενου. Οι εκδόσεις "Καστανιώτης" στις 3/12 (1μμ) παρουσιάζουν στη "Στοά του Βιβλίου" το βιβλίο του υφυπουργού Οικονομικών Νίκου Χριστοδουλάκη "Το νέο τοπίο της ανάπτυξης" με ομιλητές τους Ε. Βενιζέλο, Α. Διαμαντοπούλου, Ν. Μουζέλη.

• Στο "Σπίτι της Κύπρου" σήμερα (8.3 μ.μ.) θα παρουσιαστεί το βιβλίο του ιστορικού Ευάνθη Χατζηβασιλείου "Το κυπριακό ζήτημα, 1878 - 1960: Η συνταγματική πτυχή".Θα μιλήσουν οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών Θ. Κουλουμπής, Γ. Παπαδημητρίου, Κ. Σβολόπουλος.
• Στο "Βιβλιοπωλείο" (Μητροπόλεως 31) στις 30/11 (8 μ.μ.) θα παρουσιαστεί το βιβλίο του Μουσείου Μπενάκη "Εικόνες της συλλογής Βελιμέζη",με ομιλητές τον διευθυντή του Μουσείου Αγγελο Δεληβοριά και την συγγραφέα και βυζαντινολόγο Νανώ Χατζηδάκη.
• Στις 28/11 (1 μ.μ.) στου "Ελευθερουδάκη" (Πανεπιστημίου 17) θα παρουσιαστεί το βιβλίο διηγημάτων του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόση Πελεγρίνη "Δεύτερη επιλογή".
• Στο Παλιό Αμφιθέατρο της Ιατρικής (Πανεπιστημίου 30, κεντρικό κτίριο), θα παρουσιάσουν οι εκδόσεις "Γαβριηλίδη" (1/12, στις 8 μ.μ.) το βιβλίο του καθηγητή της Ψυχιατρικής Γιώργου Κ. Λυκέτσου "Το μυθιστόρημα της ζωής μου".Ομιλητές ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κωνσταντίνος Δημόπουλος και οι καθηγητές Κώστας Στεφανής, Δημήτρης Τριχόπουλος.
• Η "Ελληνική Λέσχη του Βιβλίου" (Α. Τσόχα 3, 6463.888), στις 29/11 (6 μ.μ.) θα παρουσιάσει το βιβλίο της Μαρί Μπάτλερ "Το παιδί που δεν ήταν κανενός" (εκδόσεις "Λύχνος").
• Οι εκδόσεις "Ψυχογιός" στις 30/11 (8 μ.μ.) στο εστιατόριο "Καλλίστη" (Ασκληπιού 137) οργανώνουν συνέντευξη του Γερμανού συγγραφέα του βιβλίου "Τα παιδιά του Γκράαλ" Πέτερ Μπέρλινγκ.

Πρώτη ποιητική παρουσία του Κ.Κ. με τη συλλογή "Ερύθανις". Αφαιρετικός, με συμπυκνωμένο λόγο και στοχασμό, ο ποιητής διανύει τα πρώτα του βήματα μ' επιτυχία.

Ευαίσθητος ο Κ.Κ., περιγράφει εικόνες ζωής με λιτότητα και τεχνική αρετή. Χωρίς φλυαρίες, χωρίς στολίδια περιττά, συγκινεί και κερδίζει τον αναγνώστη με την ανθρώπινη ανάσα που διαχέεται μέσα στους στίχους του. Σαν πρώτη προσπάθεια τη χαιρετίζουμε, γιατί στηρίζεται σε γερά θεμέλια όπως είναι η αρμονία, η οικονομία του λόγου και η ψυχική κατάθεση.

"Ο σπόρος και το όνειρο/ έχουν το ίδιο αίμα/ Η γη κι ο νους/ ίδια ψυχή". Κι αλλού: "Τα χώματα/ είν' οι φωνές των ματιών". (Εκδόσεις "Ιωλκός" 1998)

Η Α. Κ. - Χ. από τη Θεσσαλονίκη μας στέλνει την ποιητική της συλλογή "Απαστράπτοντος του κρυστάλλου". Τα ποιήματά της με λυρικούς τόνους, διαπνέονται από ερωτική διάθεση και τρυφερότητα. Ευρηματική, με σφιχτό λόγο δένει τη φωνή της με αρμονικούς ρυθμούς και αισθαντικότητα. Η ποίησή της πλούσια σε έμπνευση και έξαρση ακτινοβολεί, σαγηνεύει τον αναγνώστη.

"Περπάτησα στον ήλιο επάνω/ κι απόμεινα/ φλογίτσα κίτρινη/ να καίω στο σκοτεινό καλοκαιράκι/ δε σ' έχω που με φύσαγες/ τις νύχτες μην πεθάνω/ τις μέρες να σου φέγγω" (εκδόσεις "Νέα Πορεία",Θεσσαλονίκη 1998).

Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ - ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ