ΛΟΝΔΙΝΟ - ΜΑΔΡΙΤΗ - ΡΩΜΗ - ΣΑΝΤΙΑΓΟ.-

"Η ώρα των ηττημένων έφθασε", τόνισαν πολλοί μετά την "ιστορική" απόφαση της Βουλής των Λόρδων, που μπορεί να οδηγήσει τον Πινοτσέτ στο εδώλιο του κατηγορουμένου για να δικαστεί για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η ανακούφιση και η ευφορία του μεγαλύτερου μέρους της οικουμένης βαδίζει παράλληλα με τις "σκιές" των ερωτηματικών που εκχέονται από την ίδια τη φύση της υπόθεσης.

Γεγονός αναμφισβήτητο είναι ότι για πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα να αποδοθεί δικαιοσύνη για τους 3.197 νεκρούς και αγνοούμενους και τα 100.000 θύματα της 17χρονης στυγερής δικτατορίας του Πινοτσέτ. Η δυνατότητα αυτή έκανε να ηχήσουν πολύ πιο δυνατά οι πανηγυρισμοί των χιλιάδων στην πρωτεύουσα της χώρας, από τις αποδοκιμασίες και την οργή ορισμένων νοσταλγών της πιο ζοφερής περιόδου της σύγχρονης ιστορίας της Χιλής.

Ολες οι χιλιανές προοδευτικές μαζικές οργανώσεις έσπευσαν να χαιρετίσουν και να γιορτάσουν αυτή την "ιστορική απόφαση". Αντίθετα τα περισσότερα κόμματα εμφανίζονται πιο συγκρατημένα, μια και οι "προσπάθειες κατευνασμού των παθών βρίσκονται σε εξέλιξη", όπως δηλώνουν. Φωτεινή εξαίρεση - τουλάχιστον με τις υπάρχουσες πληροφορίες - αποτελεί το ΚΚ της Χιλής που με χτεσινή ανακοίνωσή του τονίζει: "Δεν υπάρχουν λόγια για να εκφράσουμε τη χαρά και τη συγκίνησή μας για την ιστορική απόφαση της αγγλικής δικαιοσύνης. Επιτέλους επικρατεί η δικαιοσύνη και όχι το έγκλημα και η ατιμωρησία. Επιτεύχθηκε μία τεράστια νίκη χάρη σε όλους τους λαούς του κόσμου και τους Χιλιανούς, που ποτέ δεν έπαψαν να αγωνίζονται για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη. Δημιουργήθηκε ένα διεθνές προηγούμενο: "Ο Πινοτσέτ, παρά την υπεράσπιση της κυβέρνησης και της Δεξιάς, καταδικάστηκε να παραπεμφθεί σε δίκη"". Ενώ σε άλλο σημείο αποσαφηνίζει τη λειτουργία της δικαιοσύνης της χώρας και την πορεία εκδημοκρατισμού: "Η δικαιοσύνη δεν είχε ούτε έχει εξασφαλιστεί στη Χιλή. Για να γίνει δυνατό αυτό, απαιτούνται αλλαγές στο ισχύον θεσμικό καθεστώς. Πρέπει να αποκτήσουμε νέο σύνταγμα, νέο εκλογικό νόμο, να ακυρωθεί ο νόμος της αμνηστίας και να επιτραπεί η δράση της δικαιοσύνης".

Παρ' όλα αυτά η κυβέρνηση, ενώ γνωρίζει ότι η τιμωρία του Πινοτσέτ θα συμβάλλει στην απόδοση πραγματικής δικαιοσύνης, ωστόσο δε σταματά τις προσπάθειες για την απελευθέρωσή του. Παραμερίζοντας λοιπόν την αρχική σαστιμάρα ο Πρόεδρος Εντουάρντο Φρέι έστειλε εσπευσμένα τον υπουργό Εξωτερικών Χοσέ Ινσούλσα προκειμένου να πείσει το Βρετανό υπουργό Εσωτερικών Τζακ Στρο - στα χέρια του οποίου κρέμεται πλέον η τύχη του πρώην δικτάτορα - να αφήσει τον Πινοτσέτ ελεύθερο. Τίποτα δεν είναι ακόμα σίγουρο, αν και το πρώτο αποφασιστικό βήμα με την απόφαση ότι "δε χαίρει διπλωματικής ασυλίας" έχει γίνει. Χτες ο Στρο ζήτησε χρονικό περιθώριο μιας ακόμη εβδομάδας, προκειμένου να εξετάσει το αίτημα της Ισπανίας για την έκδοση του Πινοτσέτ. Στο μεταξύ ο 83χρονος Πινοτσέτ, ο οποίος βρίσκεται υπό αστυνομική επιτήρηση σε κλινική του Λονδίνου, φέρεται αποφασισμένος να δώσει μάχη, για να αποφύγει την έκδοσή του, με αλλεπάλληλες προσφυγές κατά της ενδεχόμενης θετικής απόφασης του Στρο ως προς το ισπανικό αίτημα.

Ομως είναι αρκετά δύσκολο μετά τις προχτεσινές εξελίξεις, να μην εκδοθεί τελικά ο Πινοτσέτ στην Ισπανία, αν και ο Ισπανός πρωθυπουργός Χοσέ Μαρία Αθνάρ φέρεται να "προσεύχεται" η Βρετανία να εμποδίσει τελικά την έκδοσή του στη Μαδρίτη, ανέφεραν σήμερα κυβερνητικές πηγές. Η κυβέρνηση, η οποία βρίσκεται σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση, καθώς προσπαθεί να αποφύγει την επιδείνωση στις σχέσεις της με τη Χιλή, είναι ως αυτή τη στιγμή ιδιαίτερα προσεκτική στις αντιδράσεις της. Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ η απόφαση της βρετανικής Βουλής των Λόρδων έγινε δεκτή με μεγάλη ικανοποίηση από πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες και όλα τα κόμματα της Ισπανίας, πλην του κυβερνώντος "Λαϊκού Κόμματος", η ισπανική κυβέρνηση αποφεύγει κάθε ερμηνεία σε βάθος της "ιστορικής" αυτής απόφασης, εκφράζοντας απλά και μόνο το "σεβασμό" της στο έργο της δικαιοσύνης. "Πρέπει να σεβαστούμε την απόφαση της βρετανικής δικαιοσύνης", δήλωσε ο εκπρόσωπος της ισπανικής κυβέρνησης, εξηγώντας "ότι υπάρχουν ακόμα πολλά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν" πριν το Λονδίνο αποφασίσει για το αίτημα έκδοσης στην Ισπανία του Χιλιανού πρώην δικτάτορα. "Η ισπανική κυβέρνηση ελπίζει ενδόμυχα ότι η Βρετανία θα ενεργήσει με ανθρωπιστικά κριτήρια - λόγω της προχωρημένης ηλικίας του Πινοσέτ - και ότι θα τον βάλει σε ένα αεροπλάνο για τη Χιλή", δήλωσε κυβερνητική πηγή.

Δεν είναι όμως μόνο ο Αθνάρ που κινείται νευρικά στην καρέκλα του μετά την προχτεσινή απόφαση. Διαφορετικές μεν, αλλά όμως "ανησυχίες", εξέφρασε χτες και ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, αφού διατύπωσε φόβους ότι η υπόθεση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη συμφιλίωση στη Χιλή. Σε δηλώσεις του στο ραδιόφωνο της RAI, ο Ντίνι τόνισε ότι η επιθυμία των ευρωπαϊκών χωρών "είναι αντίθετη από αυτήν της δημοκρατικής κυβέρνησης της Χιλής", ενώ υπογράμμισε ότι η Ιταλία έχει καταδικάσει τις βιαιότητες που διέπραξε το καθεστώς του Πινοτσέτ, ο Ντίνι τόνισε ότι η σημερινή κατάσταση είναι "πολύ ιδιαίτερη".

Ολες αυτές οι αντιφατικές αντιδράσεις προσθέτουν άφθονο υλικό στα παρασκήνια της υπόθεσης, εγείροντας και πάλι τα αρχικά ερωτηματικά για τα συμφέροντα και τις σκοπιμότητες που κρύβονται πίσω απ' όλα αυτά. Δεν είναι μόνο τα διπλωματικά αδιέξοδα που μπορεί να προκληθούν ή τα υποτιθέμενα πισωγυρίσματα, αλλά μια ολόκληρη φιλολογία που έχει πυροδοτηθεί με αφορμή την υπόθεση Πινοτσέτ, που δικαίως ακολουθεί το δρόμο για τη δικαιοσύνη. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις της Μέρι Ρόμπινσον,ύπατου αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η οποία εκτίμησε ότι η απόφαση της βρετανικής Βουλής των Λόρδων να μην αποδεχτεί την ασυλία του Πινοτσέτ, ενισχύει την ανάγκη ύπαρξης ενός διεθνούς ποινικού δικαστηρίου. Ενα τέτοιο δικαστήριο "θα επέτρεπε να παρακολουθηθεί και να τιμωρηθεί παντού σε όλον τον κόσμο, το διεθνές έγκλημα και θα βοηθούσε να ξεπεραστούν οι δυσκολίες που ανακύπτουν μεταξύ των κυβερνήσεων και των αποφάσεων της εθνικής δικαιοσύνης, σχετικά με τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των διαφόρων κρατών", τόνισε η Ρόμπινσον σε ανακοίνωσή της που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα στη Γενεύη, αφήνοντας μια "πικρή γεύση" σε όσους χάρηκαν, αφού μπορεί η δίκαιη δίωξη του Πινοτσέτ να γίνει η αφορμή για διώξεις με "αλλότρια κριτήρια".

ΤΟΚΙΟ.-

Η στάση και δράση της Ιαπωνίας στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο και όχι η Ταϊβάν ήταν τελικώς το μικρό "αγκάθι" στις σινο-ιαπωνικές σχέσεις, όπως τουλάχιστον διαπίστωσε ο Κινέζος Πρόεδρος Ζιάνγκ Ζεμίν στη διάρκεια των δύο πρώτων ημερών της επίσημης επίσκεψής του στην Ιαπωνία. Αλλα ζητήματα που απασχόλησαν τις συναντήσεις του Κινέζου Προέδρου με κορυφαία στελέχη της ιαπωνικής κυβέρνησης ήταν η αντιμετώπιση και δανειοδότηση περιβαλλοντικών και γεωργικών προγραμμάτων, όπως επίσης και η ανάπτυξη των σινο-ιαπωνικών οικονομικών σχέσεων.

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Ζιάνγκ Ζεμίν, "κρίσιμο" πρόβλημα στις διμερείς σχέσεις Πεκίνου - Τόκιο παραμένει η εμμονή της Ιαπωνίας να μην "αντιμετωπίζει" ευθαρσώς το βαρύ παρελθόν της στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Ισως, γιατί ποτέ δεν αποστάλθηκε στην Κίνα επίσημο ιαπωνικό έγγραφο που να καταγράφει την προ τριών ετών "συγνώμη" του τότε πρωθυπουργού της Ιαπωνίας, Τομιίτσι Μουραγιάμα, από τις χώρες της Ασίας που έζησαν κάτω από την ιαπωνική κατοχή. Οπως είναι γνωστό, η τότε "συγνώμη" του Μουραγιάμα είχε προκαλέσει την ικανοποίηση των γειτόνων της Ιαπωνίας, αλλά και αναταραχή κυρίως στους κύκλους των συντηρητικών πολιτικών του Τόκιο. Εξαιτίας, μάλιστα, του "διχασμού" που προκάλεσε τότε στους κόλπους της ιαπωνικής κυβέρνησης, η "ταπεινή" συγνώμη Μουραγιάμα δεν πήρε τη μορφή επίσημου ιαπωνικού εγγράφου με αποστολέα την Κίνα. Αυτό το γεγονός κάνει, μάλιστα, το Πεκίνο να θεωρεί πως στην ουσία η Ιαπωνία δεν παραδέχτηκε τα ανοσιουργήματα που έκανε σε βάρος της Κίνας στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου.

Τελικώς, μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις και έπειτα από καθυστέρηση έξι ωρών, η Κίνα και η Ιαπωνία εξέδωσαν κοινή δήλωση για τις σχέσεις των δύο χωρών, στην οποία το Τόκιο εκφράζει "βαθιές τύψεις", αλλά όχι και "συγνώμη" για την ιαπωνική εισβολή κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η δήλωση, που δε φέρει την υπογραφή ούτε του Ιάπωνα πρωθυπουργού Κέιζο Ομπούτσι ούτε του Κινέζου Προέδρου Ζιάνγκ Ζεμίν, εκδόθηκε με έξι ώρες καθυστέρηση, μετά από έντονη διαμάχη για την ακριβή διατύπωση στο επίμαχο θέμα. Πάντως, στο ζήτημα αυτό, ο Ιάπωνας αυτοκράτορας Ακιχίτο απέφυγε διπλωματικά το "σκόπελο", κάνοντας στο επίσημο δείπνο την ευχή για... "μακροχρόνιες σχέσεις" μεταξύ των δύο χωρών.

Η Ταϊβάν ήταν ένα ακόμη θέμα "κλειδί" στη συνάντηση Ζεμίν - Ομπούτσι. Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός καθησύχασε τον Κινέζο ηγέτη ότι το Τόκιο υποστηρίζει την πολιτική του Πεκίνου "περί μίας Κίνας", όπερ σημαίνει ότι το Τόκιο συμπαρατάσσεται στο πλευρό της Κίνας, μη αναγνωρίζοντας την Ταϊβάν ως ανεξάρτητη χώρα, αλλά ως σινική επαρχία.

Ο Ομπούτσι αναφέρθηκε και στο σύμφωνο στρατιωτικών σχέσεων Ιαπωνίας - ΗΠΑ, λέγοντας ότι πρόκειται απλώς για μία αμιγώς "αμυντική" συμφωνία που δεν έχει ως σημείο αναφοράς κανένα συγκεκριμένο γειτονικό έθνος.

Τέλος, ο Ομπούτσι προσέφερε στον Κινέζο ηγέτη δάνεια ύψους 3,2 δισ. δολαρίων με στόχο την πραγματοποίηση 28 προγραμμάτων περιβάλλοντος, γεωργίας και ανάπτυξης στην Κίνα για τα έτη 1999-2000. Το ποσό είναι μικρό, σημείωσε ο Ομπούτσι, επικαλούμενος τις γνωστές οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει τον τελευταίο καιρό η Ιαπωνία...

Μέσα στο επόμενο 48ωρο, οι επιχειρηματίες, φοιτητές και αντιπροσωπείες πολιτών που συνοδεύουν τον Κινέζο Πρόεδρο, θα πραγματοποιήσουν σειρά σημαντικών επαφών όχι μόνο στο Τόκιο, αλλά και στις δύο βόρειες ιαπωνικές πόλεις, Σεντάι και Σαπόρο.

Η επίσημη επίσκεψη του Προέδρου Ζεμίν στην Ιαπωνία είναι η πρώτη που γίνεται από Κινέζο ηγέτη, μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου.

Ξέσπασμα εορταστικών εκδηλώσεων στη Μαδρίτη μετά την ανακοίνωση της απόφασης