Φωτογραφίες ωμές, συγκλονιστικές. Μια γυναίκα άσπρη σαν το πανί μαζί με το παιδί της, νεκροί και οι δύο, στα πλακάκια του νεκροτομείου. Μια γυναίκα που κάποτε θα ήταν ωραία! Ενας άντρας - λεβέντης άντρας - να κείτεται με τα μάτια ανοιχτά μπροστά στο παράλογο του πρόωρου θανάτου. Ανθρώπινα σώματα διαμελισμένα, σαν κομμένα δέντρα, σαν καμένα δέντρα. Τα μάτια ενός παιδιού. Φώτα στο σκοτάδι. Οι γέφυρες όπως κάποτε ήταν και όπως είναι σήμερα...

Μιλάμε για την έκθεση φωτογραφίας που οργάνωσε η Πολιτιστική Επιτροπή του Συλλόγου Υπαλλήλων Τράπεζας Ελλάδος, προκειμένου να συμβάλει στη βαθύτερη κατανόηση των επιπτώσεων της ΝΑΤΟικής επιδρομής κατά της Νέας Γιουγκοσλαβίας. Στα εγκαίνιά της, που έγιναν πρόσφατα, η Κλαίρη Καραγιάννη που είχε την ευθύνη της οργάνωσης απήγγειλε ποιήματα, ένα παραμύθι εμπνευσμένο από το δράμα του γιουγκοσλαβικού λαού και μίλησε για το δίλημμα που αντιμετώπισε. Επρεπε να εκτεθούν μερικές από αυτές τις φωτογραφίες που σίγουρα θα σοκάρουν το κοινό; Η απάντηση ήταν τελικά θετική, γιατί "αν δεν μπορούμε να αντέξουμε τέτοιες εικόνες, τι να πουν αυτοί που τα παθαίνουν;". Η εκδήλωση έγινε με την παρουσία του πρέσβη της Γιουγκοσλαβίας και η συγκίνηση ήταν έντονη σ' όλη τη διάρκεια των εγκαινίων. Δικά της ποιήματα εμπνευσμένα από τον πόλεμο απήγγειλε η Γιώγια Σιώκου, ενώ η Εύα Κωστανταράκη από το ΕΚΑ μίλησε για τα "αόρατα αποτελέσματα" της επίθεσης, την οικολογική καταστροφή και το μη εμπλουτισμένο ουράνιο που πέφτει πάνω στη Γιουγκοσλαβία, επισημαίνοντας ότι σε αποστολές στην πολύπαθη χώρα οι ισχυροί "εγγυώνται την ασφάλεια των τροφίμων, αλλά όχι και των ανθρώπων που τα συνοδεύουν". Οι τσαρλατάνοι γελάνε απροκάλυπτα για τα "λάθη" τους, καταγγέλθηκε στη διάρκεια της βραδιάς, όπου ακούστηκαν ποιητικά σχόλια του Εκτορα Απολλωνάτου: "Το ρολόι στο χέρι του νεκρού δείχνει ένα χρόνο που δε θα έρθει ποτέ...". Τίποτα δε θα ξαναγίνει όπως πριν τονίστηκε... "σε άλλες περιπτώσεις οι ζωοφιλικές οργανώσεις θα ξεσηκώνονταν, αλλά σήμερα πρόκειται για ανθρώπους...".

Στη διάρκεια της εκδήλωσης διαβάστηκαν αποσπάσματα από γράμμα που έστειλε σε φίλο του στο Λονδίνο ο καθηγητής Μιροσλάβ Μιλίσεβιτς, διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Βελιγραδίου. (Το γράμμα έφτασε στην Ελλάδα με Ε - MAIL στην γιατρό - συγγραφέα Μαρία Αρβανίτη - Σωτηροπούλου, πρόεδρο της Πανελλήνιας Ιατρικής Εταιρείας για την προστασία του περιβάλλοντος και κατά της Πυρηνικής και Βιοχημικής Απειλής).

"Εχουμε έλλειψη υλικού - γράφει ο καθηγητής - και φαντάζεσαι πως αισθάνονται οι χειρουργοί που πρέπει να χειρουργούν... Δεν μπορώ πια να γράψω ούτε να διαβάσω... Ο,τι βλέπεις στις ειδήσεις δεν έχει τίποτε κοινό με τα τρομερά πράγματα που πραγματικά συμβαίνουν σε μας... Πάνω από 300 σχολεία και πανεπιστημιακά κτίρια έπαθαν ζημιές. Πάνω από ένα εκατομμύριο προσχολικοί, σχολικοί και πανεπιστημιακοί μαθητές δεν πάνε πια σχολείο... Οταν τ' αεροπλάνα δεν πετούν, έχεις ακόμη την αίσθηση ότι τα ακούς... Φαντάσου να βλέπεις τα κτίρια που μεγάλωσες να καταρρέουν και να γίνονται σκόνη. Είναι σαν κάποιος να διαγράφει ένα κομμάτι από τη ζωή του... Γιατί τόση βία, μίσος, καταστροφή;

...το πρόβλημα είναι ότι το τέλος δεν είναι ορατό και οι άνθρωποι αλλάζουν. Οι αδύναμοι συντρίβονται, οι ψυχοπαθολογικοί αγωνίζονται, οι φυσιολογικοί υποφέρουν και εγώ είμαι σίγουρος ότι τίποτε εδώ δε θα είναι το ίδιο ξανά...".

"Τι να πούμε μπροστά σε τέτοια οδύνη;". Ηταν η σειρά της Χαράς Αργυροπούλου και του Νίκου Τουλιάτου (φωνή - κρουστά σε ελεύθερο αυτοσχεδιασμό) να "μιλήσουν". Η φωνή της Χαράς με την έμπνευση της στιγμής υψώνεται πότε σαν μοιρολόι, πότε - με συνοδεία των κρουστών - σαν μυδραλιοβόλο, η ίδια μεταμορφώνεται καθώς τραγουδάει. "Στις χτυπημένες πολιτείες πέφτει μια κίτρινη βροχή..."

"... για τα παιδιά που χάθηκαν στο μαγεμένο δάσος - τα πιο ωραία παραμύθια μου 'χεις διηγηθεί, αχ! είναι εκείνα που μιλούν για τα παιδιά που έχουν χαθεί...".

"Το νήμα ψάχνω - γιατί, και πώς και πού... Γιατί; γιατί;..".

"Ελπίζω, θα πει στο τέλος, κάποτε να μην υπάρχουν γλώσσες και να επικοινωνούμε με την ψυχή μας".

Η συγκίνηση της τέχνης, αλλά και η ωμή πραγματικότητα των φωτογραφιών, ένα χέρι που αρπάζει την καρδιά μας... Αυτός ο βρώμικος πόλεμος, με την οδύνη και την οργή που προκαλεί, φαίνεται ότι έχει ήδη αρχίσει να γονιμοποιεί τις δημιουργικές δυνάμεις των ανθρώπων στην πατρίδα μας, να αφυπνίζει ευαισθησίες...

Συνέπεια του παράνομου αυτού πολέμου θα είναι ο αφανισμός ενός ολόκληρου λαού, αφού εκεί τον οδηγούν η καταστροφή της υποδομής της χώρας του και η οικονομική του εξαθλίωση!

Εκκληση για τον τερματισμό του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία με πρωτοβουλία της Ενωσης Ελληνίδων Νομικών (ΕΕΝ) στάλθηκε σε διάφορους φορείς ευρωπαϊκών κρατών, οι οποίοι καλούνται να ενώσουν τη δική τους φωνή με τη δική μας, για να σταματήσει η ένοπλη επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία. Εκτός από την ΕΕΝ την έκκληση υπογράφουν ο Δικηγορικός Σύλλογος της Αθήνας, η Επιτροπή Γυναικών της ΓΣΕΕ, το Ιδρυμα Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας, ο Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Στο κείμενο επισημαίνεται ότι η βίαιη επέμβαση σε μια ανεξάρτητη χώρα είναι νομικά εντελώς απαράδεκτη, αφού δεν έγινε σύμφωνα με τις επιταγές του Διεθνούς Δικαίου, αλλά επίσης είναι και απάνθρωπη. Τονίζεται ότι οι συνεχιζόμενοι βομβαρδισμοί έχουν ως αποτέλεσμα το θάνατο αθώου άμαχου πληθυσμού Σέρβων και Κοσσοβάρων, τη δημιουργία άπειρου αριθμού προσφύγων, αλλά και την τεράστια καταστροφή του περιβάλλοντος και πολλών ιστορικών μνημείων της Γιουγκοσλαβίας με παγκόσμια σημασία και εκφράζεται η βεβαιότητα πως αν συνεχιστεί αυτή η ένοπλη αγριότητα - που οδηγεί στον αφανισμό ενός ολόκληρου λαού - νικητής θα είναι μόνο η έμπρακτη περιφρόνηση μεγάλων ανθρωπίνων αξιών, όπως η αξία του ανθρώπου, η ατομική ελευθερία και η εθνική ανεξαρτησία, αξίες που εμείς οι Ευρωπαίοι με τόσους αγώνες θεμελιώσαμε και διαδώσαμε σε όλη την ανθρωπότητα. Καλούνται τελικά οι αποδέκτες της έκκλησης να ζητήσουν την καταδίκη της τρομακτικής αυτής κυριαρχίας της φρίκης και καταστροφής και να απαιτήσουν από τις κυβερνήσεις τους να τερματίσουν τη συμμετοχή τους στον πόλεμο αυτό και ακόμα να δοθεί λύση σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο.

Το κείμενο της έκκλησης, σε αγγλική μετάφραση, στάλθηκε μεταξύ άλλων σε Δικηγορικούς Συλλόγους Γυναικών και στη Διεθνή Ομοσπονδία Γυναικών Νομικών Επαγγελμάτων.

"Και έχει ανάγκη ο σημερινός άνθρωπος, που κύκλω βάλλεται από τις ορδές των "πολιτισμένων" σε εισαγωγικά βαρβάρων, έχει ανάγκη ενός πολιτισμού της τέχνης, της ποίησης και της αγάπης. Του σεβασμού του ανθρώπου από τον άνθρωπο και του ενός λαού από τον άλλο λαό, όσο ταπεινός και αν είναι ο ένας, όσο ανήμπορος.

Είναι ο πολιτισμός ο μόνος απομείναν εμποδός των πολέμων. Κοιτάζουμε γύρω μας και βλέπουμε στα αδελφικά Βαλκάνια ποταμούς τα αίματα και σωρούς τα ερείπια. Χλομή, καταβιασμένη, η παγκόσμια δικαιοσύνη, ανήμπορη η διπλωματία και οι πολιτικοί να κοιτάζουνε πώς να μην ενοχλήσουνε το μεγάλο και αδηφάγο θηρίο, την Αμερική. Ευνουχισμένοι και όλοι οι Οργανισμοί της ειρήνης, ο ΟΗΕ ανύπαρκτος. Μόνον ο πολιτισμός, φίλες και φίλοι, παράγει ανθρωπιά και ειρήνη, μόνον εκείνος μπορεί να φέρει την άνοιξη στη Γη.

Ο Κορνάρος έχτισε μια φωλιά για να κουρνιάσουνε εκεί μέσα όλες οι αρετές του κόσμου. Η γενναιότητα, η δικαιοσύνη, η σοφία και η σωφροσύνη, ο έρωτας και η αγάπη, η θυσία και η φιλαλία. Η λεβεδιά και η παρρησία. Ο έρωτας ο μεγάλος και ακαταμάχητος θεός, ο Ρωτόκριτος και η Αρετούσα. Ω έρως ανίκατε μάχαν... Ο έρωτας, ο τσαλακωμένος θεός, από την έβδομη τέχνη, τη χυδαία τέχνη των αρχόντων της πέρα δύσης (της φονικής)".

(Από την προσφώνηση της Ρένας Κιτσοπανίδου - Μπαρουλάκη, προέδρου της Ενωσης Γυναικών Κρήτης στην πρόσφατη παρουσίαση του "Ερωτόκριτου" που οργάνωσε η Ενωση Γυναικών Κρήτης μαζί με την "Πολιτιστική Κρήτη").

"Βρισκόμαστε σε μια επικίνδυνη καμπή να πισωγυρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πού πάμε; Οι αρμοδιότεροι για να αντιδράσουν, όπως ο ΟΗΕ, δεν έχουν παρέμβει ουσιαστικά για να προασπίσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι απλοί θεατές στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας όπου πλήττεται ο άμαχος πληθυσμός. Το ΝΑΤΟ έχει γίνει επιθετική οργάνωση - υπερδύναμη. Και εμείς γινόμαστε υποχείρια αυτής της υπερδύναμης. Στο μέλλον η CIA μπορεί να δημιουργεί συνεχώς θέματα στα σύνορα χρησιμοποιώντας τις μειονότητες και να βρισκόμαστε διαρκώς επί ποδός πολέμου.

Μιλάνε για εθνοκάθαρση στη Γιουγκοσλαβία, αλλά εκεί ο πληθυσμός των Κοσσοβάρων αντί να μειώνεται, όπως θα ήταν φυσικό σε μια εθνοκάθαρση, έχει πενταπλασιαστεί τα τελευταία λίγα χρόνια. Αντίθετα, στη Βόρεια Κύπρο έχουν απομείνει μόνο τετρακόσιοι Ελληνες από τις 260.000 που ζούσαν εκεί - και αυτοί που "κόπτονται" για τα ανθρώπινα δικαιώματα κάνουν πως δε βλέπουν ούτε ακούνε αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, ούτε δικαστικές αποφάσεις βάσει των οποίων η Τουρκία έχει καταδικαστεί σε αποζημιώσεις. Οι λαοί του κόσμου, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, όλοι μαζί θα πρέπει να ασκήσουμε πίεση στις κυβερνήσεις.Μόνο έτσι θα ξαναγίνουμε άνθρωποι, όχι κοιτάζοντας προς τα κάτω τα κέρδη μετά... τον πόλεμο, όπως τα κοράκια, αλλά προς τα πάνω! Η λέξη άνθρωπος σημαίνει ακριβώς αυτό "θεωρώ άνω" (βλέπω ψηλά0...

Τα παραπάνω είπε η πρόεδρος του Ιδρύματος για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου Αλίκη Γιωτοπούλου - Μαραγκοπούλου στην τελετή για τη συμπλήρωση είκοσι χρόνων - χρόνων γόνιμων και μαχητικών του Ιδρύματος. Η εκδήλωση έγινε την περασμένη Τρίτη στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, μετά τη λήξη διεθνούς συνεδρίου - φυσικά για τα ανθρώπινα δικαιώματα...

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ