Με το μανδύα της υποτιθέμενης «ελεύθερης σκέψης, προσδιορισμένη από θεωρήσεις επιστημονικές, αλλά και ανθρωπιστικές, να απορρίψουμε απόψεις παλαιές και αποδεχόμενοι νέες αντιλήψεις να σχεδιάσουμε την καινούρια μας πολιτική», το νέο ΕΣΔ έρχεται να πλασάρει ως «πρωτοποριακή» τη χορήγηση υποκαταστάτων μέσω του ΕΣΥ, τον παραγκωνισμό της πρωτογενούς πρόληψης, την εκχώρηση της απεξάρτησης σε ιδιώτες, την πριμοδότηση της υποκατάστασης. Κι όλα αυτά τη στιγμή που χώρες, όπως η Δανία, αναφέρουν ότι σχεδόν οι μισοί θάνατοι από ναρκωτικά προέρχονται από μεθαδόνη...

Συγκεκριμένα, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι στόχος είναι η «επικαιροποίηση της νομοθεσίας», με την έκδοση ΠΔ για τους όρους άδειας και λειτουργίας θεραπευτικών μονάδων και συμβουλευτικών σταθμών και τροποποίηση της νομοθεσίας για τη χορήγηση υποκαταστάτων (συνταγογράφηση από τους γιατρούς του ΕΣΥ). Υπενθυμίζεται ότι πριν ένα χρόνο το ΣτΕ είχε αποσύρει παρόμοιο ΠΔ κρίνοντας ότι είναι αντίθετο με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. Ουσιαστικά, προτείνεται η νομιμοποίηση των ιδιωτικών κλινικών που εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόσο, η μετατροπή του κράτους σε νόμιμο «έμπορο ουσιών» υποκατάστασης, χωρίς να πληρεί καμία προϋπόθεση και με τον κίνδυνο δημιουργίας μιας ιδιότυπης «πιάτσας» στα νοσοκομεία.

Σε άλλο σημείο επικεντρώνεται στη «δημιουργία νέων μονάδων υποκατάστασης σε όλη την Ελλάδα». Δηλαδή, πριμοδοτείται η υποκατάσταση σε βάρος της θεραπείας, την ίδια στιγμή που φορείς από κάθε γωνιά της Ελλάδας διατυπώνουν το αίτημα για τη δημιουργία «στεγνών» θεραπευτικών προγραμμάτων.

Επίσης, αναφέρεται ότι «οι έτοιμες λύσεις του παρελθόντος ουδόλως αποδίδουν. Η παλαίωση αυτή ισχύει ακόμα και για λύσεις που σχεδιάστηκαν πριν από μια έστω δεκαετία...». Ποιες είναι οι έτοιμες λύσεις; Με ποια κριτήρια μιλάμε για παλαίωση; Ποιες υπηρεσίες αξιολογήθηκαν και με ποιο τρόπο; Ενώ γίνεται λόγος για «αρχή της υγειονομικής δημοκρατίας που απαιτεί αφενός να καλύπτονται οι ανάγκες υγείας όλων των πολιτών και αφετέρου να λαμβάνεται υπόψη η γνώμη των ατόμων, αλλά και της κοινωνίας των πολιτών...». Στην «υγειονομική δημοκρατία» εντάσσονται και η διάλυση του λεγόμενου κράτους Πρόνοιας, η ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών Υγείας και η εμπορευματοποίηση του ανθρώπινου πόνου;

Σε ένα άλλο σημείο αναφέρεται: «Το φαινόμενο της καθήλωσης σε ξεπερασμένα πρότυπα και σε βαλσαμωμένα, ιεροποιημένα σχεδόν σχήματα παραμένει ακόμα έντονο και καταστρεπτικό...». Προφανώς οι συντάκτες του ΕΣΔ αναφέρονται στα κλειστά θεραπευτικά προγράμματα και στα προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης. Αξίζει να υπενθυμίσουμε τα στοιχεία της επίσημης έκθεσης για το 2006 του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, σύμφωνα με τα οποία η Δανία ανέφερε τη μεθαδόνη ως αιτία τοξίνωσης στο 44% των θανάτων το 2004, η Γερμανία ανέφερε ότι 345 περιπτώσεις θανάτων οφείλονται σε ουσίες υποκατάστασης.

Ακόμη, το ΕΣΔ μιλάει για «θεώρηση της ουσιοεξάρτησης και μάλιστα της ηρωινοεξάρτησης ως νόσου με την κατ' ακολουθία αναγκαία επιλογή μιας ορθολογικής και αληθώς ολιστικής θεραπευτικής διαδικασίας...». Είναι ξεκάθαρο ότι τέτοιου είδους αντιφάσεις οδηγούν σε επικίνδυνα αδιέξοδα. Η εξάρτηση από ουσίες είναι ένα καθαρά κοινωνικό φαινόμενο, πολυπαραγοντικό και πολυδιάστατο και η αντιστροφή αυτής της πραγματικότητας θεωρείται ανορθολογισμός και μεταφυσική αντίληψη που χαρακτηρίζει με έναν ολοκληρωτικό και άρα επικίνδυνο τρόπο χιλιάδες νέους σαν αρρώστους.

Γίνεται αναφορά στο «σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την ελευθερία, τη δημοκρατία, την ισότητα, την αλληλεγγύη, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα». Η ανεργία, η σχολική διαρροή, η οικονομική και πολιτιστική φτώχεια εμπίπτουν στις προαναφερθείσες κατηγορίες και έννοιες; Εάν ναι τι έχει γίνει μέχρι σήμερα ώστε να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα, που, σημειωτέον, σχετίζονται άμεσα με την εξάρτηση από ναρκωτικές ουσίες; Στην ίδια σελίδα γίνεται αναφορά στην απόφαση της Λισαβόνας για την «Οικονομία της γνώσης» και τους τρεις πυλώνες της: 1) Ερευνα, 2) Καινοτομία και 3) Διάχυση της πληροφορίας. Τίθενται τρία βασικά ερωτήματα: α) Ερευνα για ποιους; β) Ποιο το περιεχόμενο των καινοτομιών; γ) Ποιο το περιεχόμενο της πληροφορίας που διαχέεται; Οσο για την αναφορά στη συστηματική αξιολόγηση των υπαρχουσών θεραπευτικών μονάδων, δε διευκρινίζεται πώς θα γίνει αυτό, από ποιους θα γίνει και με ποιους όρους.

«Πρόκειται για ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔ) που πριμοδοτεί την υποκατάσταση σε βάρος της θεραπείας, υποβαθμίζει την πρόληψη και υποθηκεύει τις ελπίδες χιλιάδων απεξαρτημένων νέων για μια δίκαιη και ισότιμη κοινωνική επανένταξη», σημειώνει με ανακοίνωσή της, η Πανελλαδική Συντονιστική Επιτροπή των Φορέων που εμπλέκονται άμεσα στον αγώνα της αντιμετώπισης της εξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες - Εθνικό Συμβούλιο κατά των Ναρκωτικών (ΕΣΥΝ), Σύλλογος Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης, Επιτροπή Εργαζομένων στο 18 ΑΝΩ, Σύλλογοι Γονέων Θεραπευτικών Κοινοτήτων, Πανελλήνια Ενωση Νοσοκομειακών Ψυχολόγων (ΠΕΝΟΨΥ).

Παράλληλα, η Πανελλαδική Συντονιστική Επιτροπή επισημαίνει ότι το νέο ΕΣΔ «χαρακτηρίζεται από γενικόλογες και αόριστες προσεγγίσεις με σαφή έλλειψη συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων, προσανατολισμών και στόχων. Αυτή η γενικόλογη και αόριστη προσέγγιση του προβλήματος των ναρκωτικών στη χώρα μας γίνεται επικίνδυνη, γιατί αφ' ενός μεν δεν προβλέπει τίποτα το συγκεκριμένο και αφ' ετέρου αφήνει ανοιχτή τη δυνατότητα να γίνουν αυθαίρετες παρεμβάσεις γραφειοκρατικού χαρακτήρα. Από αυτή την άποψη το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τη χορήγηση αδειών ίδρυσης και λειτουργίας θεραπευτικών κέντρων και συμβουλευτικών σταθμών για τα ναρκωτικά που επανέρχεται επαναφέρει σημαντικά ζητήματα που ανατρέπουν την ισχύουσα αντιναρκωτική πολιτική στη χώρα μας».

«Διαχωρίζεται η συνταγογράφηση από την ψυχοκοινωνική στήριξη, αφού προβλέπεται η συνεργασία των συνταγογραφούντων ιατρών με κέντρα συμβουλευτικής για τη συμπληρωματική ψυχοκοινωνική θεραπεία. Η εξάρτηση χαρακτηρίζεται σαν νόσος και έτσι ιατρικοποιείται η θεραπεία, ψυχιατρικοποιείται η παροχή υπηρεσιών απεξάρτησης, πριμοδοτείται η ευρεία χορήγηση υποκατάστατων χωρίς όρους, θεσμοθετείται η συνταγογράφηση υποκατάστατων από τους γιατρούς του ΕΣΥ, υποβαθμίζεται η Πρόληψη και δε λαμβάνεται υπόψη η γνώμη των αρμόδιων επιστημονικών φορέων, των κοινωνικών φορέων και της ελληνικής κοινωνίας γενικότερα», σημειώνεται.

«Κάτι τέτοιο, αναφέρεται στην ανακοίνωση, διακόπτει το θεραπευτικό συνεχές και καταργεί το ρόλο της θεραπευτικής σχέσης που είναι μια καθοριστική και αναγκαία προϋπόθεση της διαδικασίας ψυχοκοινωνικής στήριξης. Πρόκειται για σαλαμοποίηση των δομών παροχής υπηρεσιών απεξάρτησης με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πριμοδοτείται η δημιουργία ομίλου εθελοντών που θα υποκαθιστούν τις αρμοδιότητες του κράτους και ταυτόχρονα ενισχύεται ο ρόλος των χορηγών σε ορισμένα όπως αναφέρεται προγράμματα».

Οσο για το ρόλο του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), η Συντονιστική Επιτροπή υπογραμμίζει ότι μετατρέπεται σε ένα γραφειοκρατικό όργανο προώθησης της κυβερνητικής πολιτικής και αναλαμβάνει την εποπτεία και την αξιολόγηση των υπηρεσιών απεξάρτησης με τη δημιουργία επιτροπής αξιολόγησης. Να σημειωθεί ότι στην επιτροπή αξιολόγησης δεν έχουν πρόσβαση οι πλέον αρμόδιοι φορείς, δηλαδή τα θεραπευτικά προγράμματα που ήδη λειτουργούν στη χώρα μας.

Η Πανελλαδική Συντονιστική Επιτροπή Φορέων καλεί τον ελληνικό λαό να συστρατευθεί στις γραμμές ενός Αντιναρκωτικού Κοινωνικού Κινήματος που να απαιτεί ένα άλλο ΕΣΔ, με κεντρική στρατηγική, ενιαία φιλοσοφία και αντίληψη, με έμφαση κυρίως στην πρόληψη, στη θεραπεία και στην κοινωνική επανένταξη των απεξαρτημένων ατόμων, να συντονίσει την πάλη του ενάντια στις αιτίες που οδηγούν πολλούς νέους ανθρώπους στη χρήση και στην εξάρτηση από ναρκωτικές ουσίες.