Στην πλούσια και ζωντανή συζήτηση που ακολούθησε, σκέψεις, απόψεις και εμπειρία κατέθεσε πλήθος σπουδαστών και εκπαιδευτικών. Αναδείχτηκε η ταξική φύση της εκπαίδευσης, τα οικονομικά βάρη που επωμίζεται η λαϊκή οικογένεια για να σπουδάσει τα παιδιά της, το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι σπουδαστές, η εκμετάλλευση που υφίστανται στην πρακτική άσκηση και στην εργασία.

Στη συζήτηση το λόγο πήραν πολλοί εκπαιδευτικοί, που ανέδειξαν ότι η τεχνική - επαγγελματική εκπαίδευση απευθύνεται στα παιδιά της εργατικής τάξης, ότι η ταξική επιλογή γίνεται όλο και πιο πρόωρα στο σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα. Ακόμα, σχολιάστηκαν τα νέα αντιδραστικά βιβλία στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, η έλλειψη καλλιτεχνικής και μουσικής παιδείας καθώς και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί στην εργασία.

«Η ποιότητα των σπουδών είναι ταυτόσημη της τσέπης των γονιών», τόνισε ο Νίκος Λάππας, πρόεδρος του Συλλόγου Σπουδαστών Δημοσίων ΙΕΚ. Και πρόσθεσε: «Απέναντι σε όλο αυτό το αντιδραστικό σκηνικό βρίσκεται ο σύλλογος, που διεκδικεί δημόσιες και δωρεάν επαγγελματικές σχολές. Που απαιτεί να μην πληρώνουν διπλάσια χρήματα οι μετανάστες. Που απαιτεί τη χορήγηση του πάσου. Που εναντιώνεται στην απαγόρευση της συνδικαλιστικής δράσης μέσα στα ΙΕΚ. Που ζητάει δουλιά με δικαιώματα ενάντια στο δουλεμπόριο των εργαζομένων που γίνεται μέσα από την πρακτική και τα γραφεία διασύνδεσης. Είμαστε νέοι. Θέλουμε να μάθουμε, θέλουμε και να ζήσουμε».

Την εμπειρία των μαθητών που επιλέγουν τελικά τα ΤΕΕ μετέφερε ο Βασίλης Καλαμαράς, μαθητής σε ΤΕΕ. Τόνισε ότι «η ελευθερία επιλογής που μας λένε αρχίζει και τελειώνει στο πόσο γεμάτη είναι η τσέπη του καθενός». Εξήγησε ότι η πλειοψηφία των μαθητών που πηγαίνει στα ΤΕΕ βρίσκεται μπροστά στο εξής δίλημμα: «`Η να κόψει το σχολείο μετά το Γυμνάσιο γιατί πρέπει να δουλέψει ή να δουλέψει και να πηγαίνει στα απογευματινά και νυχτερινά, όπου η κατάσταση είναι άθλια ή στα πρωινά ΤΕΕ για να μάθει μια υποτιθέμενη τέχνη».

Ο Σωτήρης Δημητροκάλης, εκπαιδευτικός στην ΤΕΕ, σημείωσε: «Η λογική και η φιλοσοφία και της νέας αλλαγής, με την ίδρυση των ΕΠΑΛ - ΕΠΑΣ, είναι ίδια με τις προηγούμενες. Πρόκειται για προσπάθεια προσαρμογής στις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις της ΕΕ, ώστε να αυξηθεί στην Ελλάδα ο αριθμός των μαθητών που στρέφονται στην κατάρτιση και να προσεγγίσει το μέσο όρο της ΕΕ, υπερβαίνοντας το 50%, ενώ σήμερα είναι μόνο 35% με τάση μείωσης τα τελευταία χρόνια».

Την εμπειρία από τις συνθήκες που βιώνουν οι εργαζόμενοι και οι σπουδαστές στον τομέα του επισιτισμού και του τουρισμού μετέφερε στην εκδήλωση η Γεωργία Φλούδα, πρόεδρος του Σωματείου Ξενοδοχοϋπαλλήλων. Σημείωσε ότι μεγάλο μέρος των νέων αναζητά εργασία στο συγκεκριμένο κλάδο και τόνισε ότι πολλά παιδιά στρέφονται στα ΙΕΚ ενώ λίγα καταφέρνουν να μπουν στις 8 δημόσιες σχολές τουριστικών επαγγελμάτων, όπου μπορεί να μην πληρώνουν δίδακτρα, «αντιμετωπίζουν όμως πολλά προβλήματα, στέγαση, μεταφορά, κλίμα τρομοκρατίας, εκπαιδευτικά προβλήματα».

Μιλώντας στην εκδήλωση η Μ. Ζευγώλη, εκ μέρους της Κομμουνιστικής Ανανέωσης, σημείωσε ότι όσα μέτρα παίρνονται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι στην κατεύθυνση «η εκπαίδευση να υπηρετεί ακριβώς τη διαιώνιση των τάξεων κατ' αρμοδιότητα», δηλαδή το παιδί του γιατρού να γίνεται γιατρός, του μηχανικού μηχανικός κ.ο.κ.

Η Ε. Μηλιαρονικολάκη, επικεφαλής του Τμήματος Παιδείας της ΚΕ του ΚΚΕ, τόνισε ότι μέσα από τις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις οδηγούν την εκπαίδευση σε κάτι χειρότερο από τα ΙΕΚ και επισήμανε: «Μέσα στην επαγγελματική κατάρτιση βάζουν και τις γνώσεις που μπορεί να αποκτήσει κανείς παρεμπιπτόντως, τυχαία και άθελά του μέσα από την καθημερινή του ζωή». Εξήγησε ότι «εμείς δεν είμαστε κατά μονάχα των ΤΕΕ, των ΕΠΑΛ και των ΕΠΑΣ. Είμαστε κατά και του σημερινού λυκείου, του σημερινού διπλού δικτύου, είμαστε κατά και των δυο μορφών που έχει σήμερα το σχολείο. Γιατί και οι δυο αυτές μορφές δεν είναι γενική παιδεία. Το ένα είναι προθάλαμος για τα πανεπιστήμια και κάνει τη διαλογή, και το άλλο είναι για τα παιδιά που δεν μπορούν να πάνε στο πανεπιστήμιο. Εμείς μιλάμε για κατάργηση και των δυο αυτών τύπων σχολείου και θέλουμε ένα ενιαίο σχολείο».

Κλείνοντας τη συζήτηση, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλ. Παπαρήγα, υπογράμμισε: «Οι επαγγελματικές διεκδικήσεις των εκπαιδευτικών δεν μπορούν να διαχωριστούν από την κατάσταση στην Παιδεία και από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ασκούν το επάγγελμα». Και τόνισε ότι η Παιδεία την οποία διεκδικεί το ΚΚΕ είναι με βάση τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες, υπογραμμίζοντας: «Οι διεκδικήσεις μας είναι τέτοιες που βοηθάν το σήμερα και ανοίγουν το δρόμο για το αύριο. Αλλωστε, ο αντίπαλος φέρνει αλλαγές στην Παιδεία που θα γίνουν προπομπός για γενικότερες αλλαγές στο σύνολο της οικονομίας, του πολιτικού συστήματος κλπ. Επομένως, η πάλη σήμερα για τη δωρεάν σύγχρονη λαϊκή Παιδεία είναι πάλη και στο πεδίο της κοινωνικής συνείδησης. Είναι το κίνημα εκείνο το οποίο βοηθάει και την πολιτικοποίηση».

Στην ομιλία της, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, επισήμανε ότι «όταν κυβερνητικοί παράγοντες, η σημερινή κυβέρνηση και η προηγούμενη, αλλά και υποστηρικτές της κυρίαρχης πολιτικής μιλάνε για την παιδεία, βάζουν ένα "π" κεφαλαίο, και συνήθως καταναλώνουν διθυραμβικά λόγια για την παιδεία». Προβάλλουν, σημείωσε, «ότι σήμερα όλα τα προβλήματα που υπάρχουν σ' αυτόν τον τόπο, από την κοινωνική εγκληματικότητα μέχρι και παγκόσμια τα προβλήματα του πολέμου, σε τελευταία ανάλυση είναι θέμα παιδείας, θέμα κουλτούρας, θέμα μορφωτικού επιπέδου».

Ωστόσο, εξήγησε, «οι άνθρωποι δε χωρίζονται σε μορφωμένους και αμόρφωτους» και συμπλήρωσε ότι «υπάρχουν άνθρωποι με τεράστια μόρφωση και συνήθως αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία έχουν μόρφωση, έχουν τελειώσει πανεπιστήμιο. Αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να είναι αντιλαϊκοί, εγκληματίες, διεφθαρμένοι, με ό,τι συνεπάγεται αυτό».

Εξήγησε ότι η προβολή της παιδείας με αυτόν τον τρόπο, γίνεται ακριβώς για «να τεκμηριώσουν και τη θέση ότι σήμερα όλα τα προβλήματα, η φτώχεια, η πείνα, ο πόλεμος μπορούν να αντιμετωπιστούν με αλλαγές στην παιδεία. Και πρόκειται πραγματικά για μεγάλο ψέμα».

Ακόμα υπογράμμισε ότι αυτές οι απόψεις προβάλλουν πως «ο κόσμος δεν μπορεί να αλλάξει, η καπιταλιστική κοινωνία δεν μπορεί να αλλάξει, δεν μπορεί να αλλάξει η πραγματικότητα. Οτι αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι ο άνθρωπος μέσω της παιδείας. Και όταν λένε να αλλάξει ο άνθρωπος μέσω της παιδείας, εννοούν να προσαρμοστεί ο άνθρωπος σε μια ταξική κοινωνία, στην κοινωνία των κερδών, στην κοινωνία που όχι απλώς παράγει αλλά έχει απόλυτο στοιχείο τον πόλεμο, τη βία, την καταστολή, τη διαφθορά κλπ.».

Η Αλ. Παπαρήγα, σημείωσε ότι η παιδεία και η επαγγελματική κατάρτιση «δεν είναι φάρμακο για την απασχόληση» και συμπλήρωσε ότι «η ανεργία χτυπάει σήμερα και τους πτυχιούχους πανεπιστημίου και τους απόφοιτους λυκείου. Οπωσδήποτε δε χτυπάει μόνο αυτούς - που λέγαμε παλιά - ανειδίκευτους ή ειδικευμένους σε ορισμένους τομείς της επαγγελματικής δραστηριότητας. Η ανεργία χτυπάει όλους, όλες τις ηλικίες και μεγαλύτερος είναι ο δείκτης στους νέους και τις γυναίκες».

Και τόνισε ότι «το ΚΚΕ είχε, έχει και θα έχει πάντα ψηλά τη γνώση, την επιστήμη. Είναι μέσα στη φύση και την ιδεολογία του. Μόνο που για εμάς η μόρφωση, η γνώση και η επιστήμη πρώτα πρώτα είναι δημιούργημα του ανθρώπου. Για εμάς η επιστήμη και το επίπεδο που έχει φτάσει σήμερα, είναι μια απόδειξη ότι μπορεί να υπάρξει λαϊκή ευημερία, στο βαθμό που η επιστήμη είναι στην υπηρεσία του λαού, στο βαθμό που υπάρχει μια εξουσία τέτοια που και με τα επιστημονικά δεδομένα θα δώσει τη δυνατότητα στο λαό να ζει καλύτερα».

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας της, η Αλ. Παπαρήγα τόνισε ότι «η επιστήμη, η μόρφωση, τα πάντα έχουν ταξική διάσταση». Εξήγησε ότι «η Παιδεία είναι ταξική. Και γι' αυτό χρειάζεται και ένα ταξικό κίνημα να την αντιμετωπίσει». Υπογράμμισε ότι «δεν μπορεί να υπάρξει και εθνική πολιτική στην Παιδεία. Δεν είναι εθνικό θέμα, είναι λαϊκό θέμα, παλλαϊκό θέμα. Αλλά είναι ταξικό. Και επομένως δεν μπορούμε να τα βρούμε. Εγώ θα το έλεγα καθαρά: Δεν έχουμε την πρόθεση να τα βρούμε. Και αυτό είναι κάτι που χαρακτηρίζει το ΚΚΕ. Να μην έχει την πρόθεση να τα βρει με τα κόμματα του κεφαλαίου. Πρόθεση δεν έχουμε να τα βρούμε, δε θέλουμε να τα βρούμε. Αμα θέλαμε θα τα βρίσκαμε. Θα βάζαμε πολύ νερό στο κρασί, εντελώς νερωμένο και θα τα βρίσκαμε».

«Το ΠΑΣΟΚ πρωτοστάτησε στην αλλαγή του άρθρου 16. Μπορεί να δυσκόλεψε την κυβέρνηση, αλλά δε δυσκόλεψε την πολιτική το κεφαλαίου, που θέλει μη κρατικά Πανεπιστήμια», σημείωσε. Και πρόσθεσε ότι «εμείς από την αρχή είπαμε όχι στην αναθεώρηση του άρθρου 16. Το εργατικό κίνημα, το κίνημα της νεολαίας, σε σύμπλευση με τις ριζοσπαστικές δυνάμεις, μπορεί να παρεμποδίσει και στην πορεία να ανατρέψει αυτήν την πολιτική».