Δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι της Δανίας ξεχύθηκαν πρόσφατα στους δρόμους, αντιδρώντας στην αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης. Το μέλλον που επιφυλάσσει η «ευελφάλεια» είναι εφιαλτικό για την εργατική τάξη της Ευρώπης

Ωθηση στα σχέδια του ευρωενωσιακού κεφαλαίου και των πολιτικών του εκπροσώπων για την πλήρη ανατροπή των εργασιακών σχέσεων στα κράτη - μέλη δίνει η Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ευελφάλεια - «flexicurity» [COM (2007) 359 τελικό] που δημοσιοποιήθηκε στις 27 του Ιούνη 2007. Η ανακοίνωση εκφράζει την αντιλαϊκή πολιτική της ΕΕ σχετικά με την απασχόληση και εντάσσεται στη Στρατηγική της Λισαβόνας. Δηλαδή, στο στόχο της αύξησης της κερδοφορίας των ευρωπαϊκών μονοπωλίων μέσα από την ακόμη μεγαλύτερη ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και γενικότερα των εργαζομένων.

Στα πλαίσια αυτής της αντιλαϊκής - αντιδραστικής πολιτικής επιλογής του ευρωενωσιακού κεφαλαίου, η ΕΕ με τις κεντροδεξιές και κεντροαριστερές κυβερνήσεις των κρατών - μελών αξιοποιούν τον αστικό νεολογισμό, την έννοια της ευελφάλειας («flexicurity»), την ευελιξία δηλαδή στην εργασία, συνδυασμένη δήθεν με την ασφάλεια, για τη δημιουργία του νέου μοντέλου εργαζομένου, του απασχολήσιμου. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για την πλήρη αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων, ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του κεφαλαίου και στην κατεδάφιση όλων των συστημάτων κοινωνικής προστασίας των εργαζομένων.

Ορισμένες βασικές παρατηρήσεις για την Ανακοίνωση της Επιτροπής:

1. Το καινούριο στοιχείο που αναδεικνύεται μέσα από την Ανακοίνωση είναι ότι η έννοια και η ιδέα της «ευελφάλειας» αποκτά πιο παγιωμένα χαρακτηριστικά, εξελίσσεται σε ένα ενιαίο και ολοκληρωμένο σχέδιο που θα μπει σε εφαρμογή σε όλη την ΕΕ, μια «δέσμη κοινών αρχών», που θα αποτελέσει συμφωνία σε επίπεδο ΕΕ, αν και όχι με τον ίδιο τυποποιημένο τρόπο και μέθοδο, αλλά πάνω σε γενικές αρχές και κατευθύνσεις, ανάλογα με τις ανάγκες του κεφαλαίου σε κάθε κράτος - μέλος.

Συνδέεται άρρηκτα με την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής για τη μεταρρύθμιση του Εργατικού Δικαίου, της οποίας στην ουσία αποτελεί συνέχεια και ένα ενιαίο σύνολο. Η υλοποίησή της απαιτεί την αντιδραστική μεταρρύθμιση του Εργατικού Δικαίου των κρατών - μελών και την κατεδάφιση όλων των κατακτήσεων της εργατικής τάξης, που αποτυπώνονται μέχρι σήμερα σ' αυτό.

Στα πλαίσια αυτά ο προγραμματισμός είναι: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μέχρι το τέλος του 2007 να εγκρίνει ένα σύνολο κοινών αρχών για την «ευελφάλεια», που θα ενσωματωθούν στις κατευθυντήριες γραμμές των κρατών - μελών για την ανάπτυξη και την απασχόληση.

2. Κεντρικά στοιχεία της είναι η «ευελιξία» της αγοράς εργασίας και η αλλαγή της αντίληψης σε σχέση με την ασφάλεια του εργαζόμενου, όχι πια ως εξασφάλιση της θέσης εργασίας του, αλλά ως εξασφάλιση ότι μπορεί να έχει εργασία.

Το ολοκληρωμένο αυτό σχέδιο για την ευελφάλεια αφορά στο σύνολο των σχέσεων εργασίας και πιο συγκεκριμένα:

α) Στην ευελιξία των αγορών εργασίας.

β) Στην οργάνωση της εργασίας.

γ) Στις εργασιακές σχέσεις.

δ) Στην ασφάλεια της απασχόλησης με την έννοια που προαναφέρθηκε, δηλαδή την ύπαρξη γενικά κι αόριστα της απασχόλησης.

ε) Στην Κοινωνική Ασφάλιση.

Ανάμεσα στα βασικά στοιχεία των προωθούμενων αλλαγών συγκαταλέγονται και τα παρακάτω:

α) Απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, με το επιχείρημα ότι η ύπαρξη ορίων και προϋποθέσεων για τις ομαδικές απολύσεις αποθαρρύνει δήθεν τους εργοδότες από το να κάνουν προσλήψεις.

β) Διά βίου μάθηση, δηλαδή μισοειδίκευση και μισοκατάρτιση του εργατικού δυναμικού. Το κεφάλαιο έχει ανάγκη από εργατική δύναμη που να διαθέτει ένα στοιχειώδες επίπεδο βασικών γνώσεων και κατάρτισης, που να ανταποκρίνεται στο σημερινό επίπεδο της τεχνολογικής ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και μέσων. Ομως, ακόμη και το κόστος αυτής της απόκτησης των βασικών, στοιχειωδών δεξιοτήτων και ικανοτήτων της εργατικής τάξης επιχειρεί και πάλι να το φορτώσει στην ίδια την εργατική τάξη. Σύμφωνα με την Ανακοίνωση, «ο καταμερισμός του κόστους, π.χ., μέσω ταμείων σε επίπεδο κλάδου, μπορεί εν μέρει να λύσει αυτό το πρόβλημα». Δηλαδή, το κόστος της εκπαίδευσης και της κατάρτισης δε θα βαρύνει το κεφάλαιο, αλλά θα το επωμιστούν ειδικά ταμεία, στα οποία θα εισφέρουν οι εργαζόμενοι και το κράτος, μέσα από τους προϋπολογισμούς (από τη φορολόγηση των εργαζομένων).

γ) Περικοπή των κοινωνικών παροχών, ιδίως των παροχών κάλυψης της ανεργίας, με το επιχείρημα ότι τα σημερινά συστήματα είναι γενναιόδωρα και «αποθαρρύνουν» τους εργαζόμενους από το να βρουν εργασία, ενώ προτιμούν να παραμένουν άνεργοι!

δ) Κομβικό σημείο για την προώθηση των αντιδραστικών αυτών αναδιαρθρώσεων είναι η ανάπτυξη της αντίληψης του «κοινωνικού εταιρισμού», μέσα από έναν «εθνικό κοινωνικό διάλογο των εταίρων», με την ενεργό συμμετοχή και των κυβερνήσεων, δηλαδή η αξιοποίηση των συμβιβασμένων ηγεσιών των εργατικών οργανώσεων, ώστε να ελαχιστοποιήσουν τις αντιδράσεις και την αντίσταση της εργατικής τάξης. Γι' αυτό προτείνεται να αποτελέσει το κεντρικό ζήτημα της τριμερούς κοινωνικής συνόδου το 2008.

Σύμφωνα με την Ανακοίνωση, οι βασικές αρχές της «ευελφάλειας» είναι οι παρακάτω:

1) ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ. Τόσο στην αγορά εργασίας, όσο και στα πλαίσια της επιχείρησης. Δηλαδή, μερική απασχόληση, συμβάσεις ορισμένου χρόνου, υπονόμευση και κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, αποδιοργάνωση του χρόνου εργασίας, απελευθέρωση των απολύσεων.

2) ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ. Που σημαίνει μείωση των κοινωνικών παροχών (επιδόματα ανεργίας, κλπ.), κατεδάφιση των συστημάτων κοινωνικής προστασίας και ασφάλισης.

3) ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ. Το οποίο μεταφράζεται σε κινητικότητα στο σύνολο της ΕΕ, αλλά και διαρκής μετάβαση από τη μία εργασία στην άλλη. Συνδυάζεται με την απελευθέρωση των απολύσεων και την κατεδάφιση των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, αφού ο εργοδότης θα μπορεί να απολύει χωρίς το κόστος της αποζημίωσης, ενώ ο εργαζόμενος θα είναι υποχρεωμένος να αποδέχεται οποιαδήποτε θέση εργασίας αν θέλει να επιβιώσει.

4) ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΣΤΙΣ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ.

5) ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ - ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ. Το κόστος θα το πληρώσει και πάλι η εργατική τάξη.

Στο Παράρτημα Ι της Ανακοίνωσης αναπτύσσονται 4 διαφορετικές μέθοδοι εφαρμογής της πολιτικής της «ευελφάλειας». Πρόκειται για διαφορετικά μοντέλα, ανάλογα με το επίπεδο της καπιταλιστικής ανάπτυξης των διαφόρων χωρών της ΕΕ και το επίπεδο των κατακτήσεων της εργατικής τάξης σε καθεμία απ' αυτές. Το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η εφαρμογή των αρχών της «ευελφάλειας», ώστε να υπάρξει εξίσωση στο κατώτατο επίπεδο όποιων δικαιωμάτων των εργαζομένων απομείνουν.

Τα παραδείγματα του Παρατήματος ΙΙ από Αυστρία, Δανία, Ολλανδία, Ισπανία και Ιρλανδία (που χρησιμοποιούνται ως παραδείγματα και στην Πράσινη Βίβλο για το Εργατικό Δίκαιο) δείχνουν το εφιαλτικό μέλλον που προετοιμάζουν για την εργατική τάξη. Κοινά στοιχεία των παραδειγμάτων αυτών είναι:

• Η μείωση των αποζημιώσεων απόλυσης (Αυστρία, Ισπανία)
• Η διαρκής κινητικότητα στην εργασία (Δανία, Ολλανδία)
• Η μείωση μισθών, συμβάσεις μερικής απασχόλησης, ενίσχυση των δουλεμπορικών γραφείων, αλλαγές στην εργατική νομοθεσία (Ολλανδία)
• Η ανάπτυξη της μισοκατάρτισης με χρήματα των εργαζομένων, μέσα από ειδικά ταμεία (Ιρλανδία)

Η σχετική Ανακοίνωση της Επιτροπής για την ευελφάλεια «flexicurity» [COM (2007) 359 τελικό 27/6/2007] προωθείται με συνοπτικές διαδικασίες στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στις 28 του Νοέμβρη 2007, προκειμένου να αξιοποιηθεί στην επικαιροποιημένη πρόταση για τη Στρατηγική της Λισαβόνας, την οποία επεξεργάζεται ο μηχανισμός της ΕΕ και πρόκειται προσεχώς να ανακοινώσει το Συμβούλιο.

Η οργάνωση και η κλιμάκωση της πάλης της εργατικής τάξης με το ΚΚΕ και τις συνεπείς ταξικές δυνάμεις του Πανεργατικού Αγωνιστικού Μετώπου ενάντια στο σύνολο της αντιλαϊκής πολιτικής και των φορέων της, σε συνδυασμό με τη διεκδίκηση των σύγχρονων αναγκών της εργατικής - λαϊκής οικογένειας, τη Λαϊκή Εξουσία, αποτελούν πρόσκληση - πρόκληση για τους εργαζόμενους, τα λαϊκά στρώματα, τη νεολαία.