Τις ακραίες καταστάσεις απόλυτης μιζέριας και κοινωνικού αποκλεισμού για τα πιο φτωχά λαϊκά στρώματα της χώρας επιδιώκει να διαχειριστεί η κυβέρνηση της ΝΔ μέσω του νομοσχεδίου «Σύσταση Εθνικού Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής» (ΕΤΚΣ), που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα από τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Αλογοσκούφη. Οι εξαγγελλόμενες από την κυβέρνηση παροχές πτωχοκομείου, στο πλαίσιο της πολιτικής που μοιράζει ψίχουλα - ακόμη και με περικοπές δαπανών κοινωνικού χαρακτήρα - αποτελεί ένα ακόμη προανάκρουσμα της επερχόμενης γενικευμένης αντιλαϊκής επίθεσης, στη βάση των κατευθύνσεων της Στρατηγικής της Λισαβόνας. Η πολιτική τους αφήνει στο απυρόβλητο τα προκλητικά υπερκέρδη του μεγάλου κεφαλαίου, εστιάζοντας στο μοίρασμα της φτώχειας για τα εκατομμύρια των φτωχών και στη στατιστική άμβλυνση των διευρυνόμενων ανισοτήτων. Αλλά ακόμη και στη βάση των προσεγγίσεων και της λογικής της ΕΕ και των κυβερνώντων, τα ψίχουλα του Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής δε φτάνουν ούτε καν για τη στατιστική εξάλειψη της επίσημης φτώχειας.

Οι πόροι που υπόσχεται να μοιράσει η κυβέρνηση στον επίσημο -με βάση την ευρωστατιστική - φτωχό πληθυσμό, δηλαδή σε 2,1 εκατ. κατοίκους είναι ένας ακόμη απροκάλυπτος εμπαιγμός. Παρουσιάζοντας το νομοσχέδιο, ο Γ. Αλογοσκούφης είπε πως:

• Μόλις ψηφιστεί το νομοσχέδιο, το ΕΤΚΣ θα προικοδοτηθεί με 100 εκατ. ευρώ.
• Το 2008 θα δοθούν ακόμη 500 εκατ. ευρώ. Δηλαδή η ...βοήθεια - κατά μέσο όρο - είναι μόλις 66 λεπτά τη μέρα!
• Τα ποσά για το ΕΤΚΣ θα αυξάνουν με ρυθμό 500 εκατ. ευρώ το χρόνο για να φτάσουν το 2011 στα 2 δισ. ευρώ (στο νομοσχέδιο δεν προβλέπεται το ύψος των κονδυλίων). Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ευτελή ποσά της τάξης του 0,3% του αναθεωρημένου ΑΕΠ.

Θεωρητικά, οι παροχές πτωχοκομείου αφορούν το 19,6% του πληθυσμού (σύμφωνα με έρευνα του 2004), δηλαδή 832.456 νοικοκυριά με περίπου 2,1 εκατ. μέλη. Το μέτρο της φτώχειας - όπως οι ίδιοι το έχουν ορίσει - είναι μόλις στα 11.864 ευρώ το χρόνο για τετραμελή οικογένεια και στα 5.649,78 ευρώ το άτομο. Σύμφωνα με παλαιότερες κυβερνητικές δηλώσεις, από τους πόρους του Ταμείου εξαιρούνται τα φτωχά αγροτικά νοικοκυριά, με το αιτιολογικό ότι «υπάρχουν οι ενισχύσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής»...

Σύμφωνα με τον υπουργό, η Ελλάδα μαζί με την Ιρλανδία έχουν το υψηλότερο ποσοστό φτώχειας στην ΕΕ των «15», γεγονός που σύμφωνα με τον ίδιο έχει να κάνει με τη «χαμηλή αποτελεσματικότητα των κοινωνικών δαπανών της χώρας». Είναι απόλυτα φανερό το γεγονός ότι ακόμη και αυτά τα μίζερα προγράμματα και δράσεις μέσω του Ταμείου θα προέλθουν είτε από από την ενσωμάτωση άλλων δαπανών είτε ακόμη και από ψαλίδισμα άλλων δαπανών κοινωνικού χαρακτήρα. Οι εν λόγω δράσεις θα θεσμοθετούνται σταδιακά με υπουργικές αποφάσεις, από τα υπουργεία Οικονομίας και Οικονομικών, Υγείας και Απασχόλησης.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, η χρηματοδότηση του ΕΤΚΣ θα γίνεται από:

• Τις ετήσιες εισφορές από τον τακτικό προϋπολογισμό.
• Τη διάθεση του 20% των εσόδων του λογαριασμού ν.128/75, δηλαδή από τα ποσά του φόρου που πληρώνουν όλοι οι δανειολήπτες για κάθε δάνειο. Να σημειωθεί πως το με το συγκεκριμένο κονδύλι επιδοτούνται τα στεγαστικά προγράμματα, όπως του ΟΕΚ, που πλέον σε κάποιο βαθμό ενσωματώνονται στις δράσεις του νέου Ταμείου.
• Τη διάθεση του 20% των ετήσιων εισπράξεων των ειδικών λογαριασμών εκτός κρατικού προϋπολογισμού.

Κριτήριο για να χορηγηθεί σε κάποιον το επίδομα φτώχειας δε θα είναι μόνο το δηλούμενο εισόδημα, αλλά και η οικογενειακή ή επαγγελματική κατάσταση (π.χ. άνεργος, συνταξιούχος κ.ά.). Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο επιδότησης για το πετρέλαιο θέρμανσης με πόρους του Ταμείου, ο υπουργός δήλωσε ότι «μπορεί να εξεταστεί», προσθέτοντας όμως ότι δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς το πώς θα χρησιμοποιηθεί από τα νοικοκυριά.

Η ανασφάλεια και η βεβαιότητα ότι ανά πάσα στιγμή ο καθένας μπορεί να περιέλθει σε κατάσταση φτώχειας και, μάλιστα, με όρους εξαθλίωσης, είναι δύο από τα κύρια στοιχεία που αναδεικνύονται από την έρευνα της «Κάπα research» που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο διάστημα για λογαριασμό του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου της Αθήνας (ΕΒΕΑ) και του υπουργείου Οικονομίας.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας:

• Το 71,8% των ερωτηθέντων ήταν της άποψης ότι «στη διάρκεια της ζωής μας ο καθένας μας μπορεί να πέσει σε κατάσταση φτώχειας».
• Μόλις το 21,7% υποστήριξε την άποψη ότι «ο κίνδυνος της φτώχειας αφορά μόνο συγκεκριμένες ομάδες πολιτών».
• Το 61,9% εμφανίστηκε να το αντιπροσωπεύει η άποψη πως «όλοι κινδυνεύουμε από τη φτώχεια σε κάποια στιγμή της ζωής μας».
• Το 68,4% εκφράζει τη βεβαιότητα ότι στο μέλλον η διαφορά μεταξύ φτωχών και πλουσίων στη χώρα μας θα αυξηθεί.

Πάντως, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο ότι από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει με ένα αρκετά ξεκάθαρο τρόπο ότι σε μια μεγάλη μερίδα των ερωτηθέντων φαίνεται προς το παρόν να «πιάνουν τόπο» τα λεγόμενα και οι ισχυρισμοί της κυρίαρχης προπαγάνδας, σύμφωνα με την οποία ούτε λίγο ούτε πολύ, η φτώχεια συνιστά κατάσταση διαβίωσης με όρους που αγγίζουν την απόλυτη εξαθλίωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα ποσοστό της τάξης του 35,4% από τους ερωτηθέντες όταν ρωτήθηκαν ποια εικόνα τους φέρνει στο μυαλό η λέξη «φτωχός», απάντησε «μια οικογένεια που ζει με στερήσεις σε κάποιο υπόγειο της πόλης», το 17,9% «οικογένεια που αναγκάζεται να βγάλει το παιδί τους από το σχολείο για να δουλέψει», το 17,7% «κάποιον άστεγο που ψάχνει στα σκουπίδια» και ακολουθούν με μονοψήφια ποσοστά άλλες παρόμοιες «εικόνες». Στην ουσία, πρόκειται για μια στρεβλή αντίληψη γύρω από την έννοια της «φτώχειας» στις σύγχρονες συνθήκες, κάτι που συστηματικά επιδιώκουν να καθιερώσουν οι στυλοβάτες του συστήματος, αφού στην πραγματικότητα οι σύγχρονες ανάγκες των λαϊκών νοικοκυριών είναι - και δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς - εντελώς διαφορετικές από εκείνες του παρελθόντος.