ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ είναι πολύ σημαντική και ιστορική η απόφαση του Αρείου Πάγου σχετικά με το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων. Κι όχι μόνο είναι σημαντική είναι επίσης και τιμητική για το Ανώτατο Δικαστήριο, που ύστερα από 56 ολόκληρα χρόνια άκουσαν το βόγκο του θανάτου, που έζησε το Δίστομο όταν η η χιτλερική ορδή στις 10 Ιούνη 1944 σκότωνε τη ζωή στο μεγάλο κεφαλοχώρι της Βοιωτίας.

Η ΑΠΟΦΑΣΗ της Ολομέλειας του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου με την προχτεσινή του διάσκεψη απέρριψε σαν αβάσιμους τους ισχυρισμούς του γερμανικού δημοσίου, που υποστήριζε ότι τα ελληνικά δικαστήρια δεν μπορούν να εκδικάσουν τις σχετικές υποθέσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία δέχτηκε την εισήγηση του αρεοπαγίτη Ν. Γεωργίλη. Μειοψήφησαν οι δικαστές Στ. Ματθίας πρόεδρος του Αρείου Πάγου και οι αρεοπαγίτες: Κ. Βαρδαβάκης, Θ. Μπάκας και Γ. Ρήγος.

ΦΥΣΙΚΑ, το μήνυμα μ' αυτήν την απόφαση είναι ευρύτερο. Και δεν περιορίζεται στο ολοκαύτωμα του Διστόμου. Είναι αμέτρητα τα εγκλήματα, που οι χιτλερικοί έχουν διαπράξει πάνω στη γη μας. Από τα μαρτυρικά Καλάβρυτα, το Χορτιάτη, τη Βιάννο και τόσα άλλα. Κατάλογος ατελείωτος ολοκληρωτικής εξόντωσης.

ΜΕ το ολοκαύτωμα του Διστόμου είναι άρρηκτα συνδεμένο κι ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο, ένα ρεπορτάζ, που γράφτηκε πάνω στους νιόσκαφτους τάφους. Ενώ ακόμη κάπνιζαν τα ερείπια του χωριού κι ο θρήνος ακουγόταν στα κράκουρα του Παρνασσού. Είναι το βιβλίο του ιστορικού συγγραφέα και λογοτέχνη του Τάκη Λάππα.

ΤΟ χρονικό, που έμεινε πια με τον τίτλο «Η σφαγή του Διστόμου» στάθηκε εκείνη την εποχή, μέσα στην τραγικότητά του, λαχνός προνομιακός για τον ΕΑΜίτη αντιστασιακό συγγραφέα Τάκη Λάππα, που από τα νιάτα του δούλευε με πάθος στην ιστορία του Εικοσιένα. Κι είχε δώσει μια σειρά βιβλία για τους αγωνιστές του '21.

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ, όπως μας την έχει καταγράψει ο ίδιος ο συγγραφέας, η παρότρυνση, που δέχτηκε τότε από το Γιάννη Κορδάτο, «τον μπαρμπα-Γιάννη» όπως με σεβασμό τον αποκαλούσαν σε μια συνάντηση της ΕΑΜικής ομάδας, της οποίας μέλη ήταν κι οι δυο. Σ' αυτήν τη συνάντηση ο Κορδάτος είχε ιδιαίτερα υπογραμμίσει την εθνική ανάγκη να καταγραφούνε και να συγκεντρωθούνε όλα τα ντοκουμέντα του αντιστασιακού αγώνα.

Ο Γ. ΚΟΡΔΑΤΟΣ ήξερε βέβαια, πως ο Τ. Λάππας δούλευε πάνω στο Εικοσιένα είχε κιόλας βγάλει το βιβλίο του για τον Οδυσσέα Ανδρούτσο κι είχε φωτίσει κι άλλες αγνοημένες μορφές του Αγώνα και του είπε: «... Ενα καινούριο Εικοσιένα γράφεται τώρα στα βουνά και τις πολιτείες, σ' όλη την Ελλάδα. Εχουμε υποχρέωση να καταγράψουμε όσα μπορούμε πιο πολλά. Να τ' αφήσουμε σ' αυτούς, που θα 'ρθουν ύστερα από μας.

Μ' ΑΥΤΟ το έναυσμα ξεκίνησε χωρίς άργητα το κυνηγητό της καταγραφής. Κι ήθελε αποκοτιά τότε να ξεκινήσεις αυτή την αναζήτηση, τους φοβερούς καλοκαιριάτικους μήνες, για να συγκεντρωθούν με ακρίβεια αλλά και με ζωντάνια όλα τα σχετικά υλικά της σφαγής. Αριθμοί, αλλά και μαρτυρίες που έδιναν τη διάσταση του φοβερού εγκλήματος.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ όμως αυτό κι ο αγωνιστής συγγραφέας, που το δούλεψε είχε τις περιπέτειες και τα κυνηγητά στα χρόνια που ακολούθησαν. Κι οι αγωνίες άρχισαν με το τυπογραφείο, καθώς έπεσε να δουλεύεται με τη μάχη της Αθήνας και φυσικά έμεινε μπλοκαρισμένο εκεί με κίνδυνο φυσικά να καταστραφεί.

ΔΕΝ ήταν δημοσιογράφος ο Τ. Λάππας κι όμως το βιβλίο του εκείνο, για την τραγωδία που έζησε τότε το Δίστομο, δουλεύτηκε με την αγωνία και το πάθος ενός άξιου ερευνητή. Χωρίς φόρτο περιγραφών, δίχως περιττές προσθήκες, χωρίς να παραλείπει μια χαρακτηριστική πινελιά και χωρίς επίσης να χάνεται σε απεραντολογίες. Το βιβλίο μένει πάντα δραματικά λιτά πάνω στα γεγονότα. Κι είναι γι' αυτό ντοκουμέντο πολύτιμο της Εθνικής Αντίστασης και της νεότερης ιστορίας μας.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ, εκτός απ' όλα τ' άλλα έγκαιρα και επίκαιρα, προετοιμάστηκε για να το συμπεριλάβει σαν συγκλονιστικό ντοκουμέντο ο ελληνικός φάκελος, που η χώρα μας κατέθεσε στο δικαστήριο της Νυρεμβέργης, καθώς το Νοέμβρη του 1945 άρχιζε η μεγάλη δίκη για τους εγκληματίες του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου.

ΔΕΝ ήταν μοναχά οι επώνυμες καταγγελίες για το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα που διέπραξαν οι ναζί στο Δίστομο. Ηταν ακόμη ο λεπτομερής κατάλογος με τα ονόματα των θυμάτων - ολόκληρες οικογένειες - ο κατάλογος με τα ονόματα των 223 δολοφονημένων. Η συγκέντρωση κι η εξακρίβωση τέτοιων στοιχείων σε μια τόσο δύσκολη περίοδο - το καλοκαίρι του 1944 - στάθηκε ένας πραγματικός άθλος.

ΜΑΖΙ όμως με τους καταλόγους των θυμάτων υπάρχουν λεπτομερή στοιχεία των δολοφόνων και όλα τα στοιχεία για τις μονάδες που σκόρπισαν τη φωτιά και το θάνατο στο χωριό. Υπάρχουν επίσης οι αναφορές του κατοχικού νομάρχη στην κυβέρνηση των κουίσλιγκς στην Αθήνα καθώς και εκθέσεις του Ελληνικού και Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού με πολλές λεπτομέρειες για το φοβερό έγκλημα.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «Η σφαγή του Διστόμου» του Τ. Λάππα μπορεί να 'ναι εθνικό ντοκουμέντο για τον αγώνα του λαού στο φάκελο της Νυρεμβέργης, αλλά άνοιξε για το συγγραφέα του, τότε κι αργότερα, φάκελο και κυνηγητά και διωγμούς, που βάσταξαν για χρόνια. Κι είναι πασίγνωστο πως στο ρωμαίικο, οι φάκελοι και τα φακελώματα «ποτέ δεν πεθαίνουν».

ΦΕΡΝΟΥΜΕ στο νου, μ' αφορμή τη σημαντική αυτή απόφαση του Αρείου Πάγου, τη διήγηση μιας Διστομίτισσας, που κρατώντας πάνω στο στήθος το παιδί της χρονομετρούσε το θάνατο. Μας είπε εδώ και πολλά χρόνια όταν στο μαρτυρικό χωριό ξαναγράφαμε για το «Ρ», με τις μνήμες όσων είχαν ζήσει τη φοβερή μέρα το ρεπορτάζ.

«ΤΟ ΠΑΙΔΙ μου, μου είχε πει η γερόντισσα, που το βαστούσα πάνω στα στήθη άκουσε το ρολόι να χτυπά τις ώρες. Κι άρχισε να τις μετράει. Μια, δυο, τρεις, τέσσερις... Με το πέντε ένας Γερμανός με το πολυβόλο του διαπλάτωσε την πόρτα και θέρισε όλους όσοι βρίσκονταν στο σπίτι. Σκότωσε το παιδί μου... Κι εμένα μ' άφησε βαριά τραυματισμένη. Μια ολόκληρη ζωή ακούω το παιδί να λέει αυτό το πέντε...».

Η ΑΠΟΦΑΣΗ είναι σημαντική και αφορά και πολλά άλλα μαρτυρικά χωριά που έγιναν λαμπάδες και κολύμπησαν στο αίμα και το θάνατο. Αλλά μονάχα η απόφαση δε φτάνει. Χρειάζεται αγώνας για να γίνει πράξη. Χρειάζεται επίσης να θυμίσουμε την τεράστια ευθύνη που έχει η κυβέρνηση με τη σιωπή και τη δουλοπρεπή στάση της προς τους Γερμανούς. Ο ελληνικός λαός δεν ξεχνά τα εγκλήματα του πολέμου, καθώς επίσης κι αυτά σε βάρος της ανθρωπότητας ποτέ δεν παραγράφονται.