ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ «ΡΙΖΟΧΑΡΤΟ»

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ «ΡΙΖΟΧΑΡΤΟ»

Η Ιστορία δεν είναι συνωμοσία

Κλαούντια Φουριάτι: «Επιχείρηση Καραμπίνα ZR», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»

Καμιά φορά κατηγορούνται οι κομμουνιστές ότι παντού βλέπουν ίντριγκες, συνωμοσίες και ραδιουργίες. Λες και δεν υπήρχαν στην ιστορία των ταξικών κοινωνιών και ιδιαίτερα ενάντια σε κάθε προσπάθεια αντίστασης στα κατεστημένα.

Οπου στη σύγχρονη εποχή δημιουργήθηκαν και δημιουργούνται υπολογίσιμοι πυρήνες αντίστασης, πόσο μάλλον μαζικά λαϊκά κινήματα κατά του ιμπεριαλισμού, αναπτύσσονται από την αντίδραση τα πιο εξελιγμένα συστήματα εξόντωσής τους με οποιοδήποτε μέσο.

Δε χωράει αμφιβολία ότι η Κούβα αποτέλεσε στόχο τέτοιων εξοντωτικών αποπειρών από τη μέρα της ανατροπής του καθεστώτος του Μπατίστα, το 1959. Οι τρομοκρατικές ενέργειες του μεγαλύτερου τρομοκράτη παγκοσμίως, των ΗΠΑ, είναι πολλές και εντυπωσιακές και αποτελούν μια πλέον αιματηρή ιστορία επιθέσεων κατά του Νησιού της Επανάστασης, που ωστόσο δεν κατάφεραν να το ανατρέψουν.

Το βιβλίο «Επιχείρηση Καραμπίνα ZR» με υπότιτλο «Η συνωμοσία για τη δολοφονία του Κένεντι και του Κάστρο», της Κλαούντια Φουριάτι, έρχεται να συμπληρώσει ένα κενό, μια ιστορία που δεν είχε ειπωθεί ακόμη. Παρότι κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τη «Σύγχρονη Εποχή» το 1995, δεν έχει ξεπεραστεί από τα γεγονότα και κρατάει μια θλιβερή επικαιρότητα παρακολουθώντας τις πανταχού της Γης τρομοκρατικές ενέργειες κατά λαών από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Τα γεγονότα, που συγκλόνισαν τον κόσμο εκείνη τη χρονιά, το 1963, όταν δολοφονήθηκε ο Κένεντι, συνδέονται στενά με τα τεκταινόμενα στην Κούβα. Η συγγραφέας δούλεψε πολλά χρόνια αξιοποιώντας τα αρχεία της πλευράς που δεν είχε ακουστεί, της Κούβας. Ο αναγνώστης μπορεί να μάθει την ιστορία της μελέτης αυτής στην εισαγωγή του βιβλίου.

Ποιος, λοιπόν, δολοφόνησε τον Κένεντι; Ο αμερικανικός Τύπος το έκανε τότε σίριαλ. Σε πολλά δημοσιεύματα χρησιμοποιήθηκαν και κρατικές πηγές, που θεωρούσαν την Αβάνα ηθικό αυτουργό. Μέχρι σήμερα δολοφόνος θεωρείται ο Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ, ο οποίος, φυσικά, είχε περάσει πριν από τη Μόσχα... Το συμβάν στο Ντάλας καλύφθηκε με τη χροιά, έστω υπονοούμενα, μιας κομμουνιστικής συνωμοσίας. Το βιβλίο της Φουριάτι περιγράφει όλο το δίκτυο των συνωμοσιών των ΗΠΑ. Δεν ήταν καθόλου εύκολη η δουλειά. Με τρόπο κάπως μυθιστορηματικό μας δίνει την ατμόσφαιρα στο πρώτο κεφάλαιο μιλώντας για τη δυσκολία της «διείσδυσης στον αραχνοΰφαντο ιστό του αγνώστου». Για να φρεσκάρουμε τη μνήμη μας το βιβλίο μας δίνει την ιστορική «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» της δεκαετίας του '60 με το ρόλο της Σοβιετικής Ενωσης επί Χρουστσόφ στη λεγόμενη κρίση των πυραύλων και την αποτυχημένη εισβολή των ΗΠΑ στον Κόλπο των Χοίρων της Κούβας τον Απρίλη του 1961. Γεγονότα που όλα έχουν σχέση με την Επιχείρηση Καραμπίνα ZR, το όπλο με το οποίο τελικά σκοτώθηκε ο Κένεντι. Σελίδες γεμάτες ίντριγκα και συνωμοσία των μυστικών υπηρεσιών και κυρίως της CIA. Το βιβλίο δεν εξολισθαίνει, όμως, σε έργο αστυνομικής φαντασίας, αλλά παραμένει ένα ισχυρά τεκμηριωμένο και υπεύθυνα γραμμένο ντοκουμέντο για μια περίοδο με γεγονότα που αναστάτωσαν, που προκάλεσαν και εξακολουθούν να προκαλούν πολλά ερωτήματα και μας διδάσκουν πολλά για τη σημερινή πολιτική των ΗΠΑ στη λατινοαμερικανική ήπειρο.

Η άλλη αναπόφευκτη πλευρά του νομίσματος είναι ότι η σοσιαλιστική Κούβα στη σύντομη ιστορία της ανέπτυξε μια καταπληκτική ικανότητα στο να αποκρούει επιθέσεις και να «τσακώνει» σχέδια εναντίον της. Κάτω από τη συνεχή απειλή τροχίζεται η εξυπνάδα και αποκτιέται η πολύτιμη πείρα, η οποία προκύπτει σωτήρια για μια επανάσταση.

Αννεκε Ιωαννάτου

Ο Ανθρωπος με το ταμπούρλο (1956)

Στίχοι του Τάσου Λειβαδίτη γραμμένοι σε πακέτα τσιγάρα. Κριτική της ποίησης

Αυτό, λοιπόν, είναι η άμεση απάντηση του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη προς όσους διαλαλούν τη θεωρία τους «η τέχνη για την τέχνη». Καταγράφοντας τη σκέψη του σε ελεύθερο στίχο, ο ποιητής κατεβαίνει από το βάθρο ο ίδιος και ξεφεύγει από τη φορμόλη της ιστορικής δόξας, φωνάζοντας «Ε! τι κάθεστε λοιπόν ποιητές. Ποιος θα σας δει κρυμμένους στα σκοτεινά γραφεία σας τα φορτωμένα με χαρτιά για ποιον γράφετε για μας για τον κόσμο τούτο ή για τον ιστορικό του μέλλοντος που θα υποθέσει το τι θέλει να πει ο ποιητής... Γιατί αν θέλετε μια αστική επίφαση υστεροφημίας σας τη χαρίζουμε. Μα τάχα τα ποιήματα να αξίζουν κάτι άμα καταφέρουν τώρα τον άνθρωπο που δε χαρίζει το χρόνο του σε ρεμβασμούς δίχως να σταθεί να στήσει αυτί και να ανοίξει τις πύλες του μυαλού του και να το αφήσει να ριζώσει και να ανθίσει εκεί το λουλούδι της πολυπόθητης άνοιξης. Γιατί αν δεχτεί ο μηχανοδηγός, η αντρογυναίκα της λαϊκής ή ο εναερίτης να σας ακούσει κι αν σας δανείσει ένα μικρό χώρο στη σκέψη τους που τόσες έννοιες την πολιορκούν σημαίνει πως κάτι αξίζει».

Οι ποιητές του καιρού μας, είτε κομπάζουν μακριά από τον κόσμο και ακόμα πιο μακριά από την πνευματική του δίψα κάνοντας τον πνευματικό τους μόχθο στεγνό εμπόρευμα που απευθύνεται στους κατέχοντες, είτε κρύβονται από ντροπή γιατί τους έπεισαν πως αυτό που κάνουν είναι κάτι ασήμαντο και γελοίο. Κι είναι λίγοι, μετρημένοι στα δάχτυλα, αυτοί που επιδιώκουν να φέρουν το πανανθρώπινο αγαθό της απόλαυσής της κοντά στις πλατιές μάζες. Γιατί όταν ο ποιητής γίνει ένα με τους πολλούς, όχι με φτηνή λαϊκίστικη προδιάθεση μα με την ευθύνη που του προσδίδει η θέση του στην κοινωνία, τότε αναπτύσσεται η αίσθηση του ωραίου και αυτό γκρεμίζει τα οχυρά της κακογουστιάς και τα παλάτια του συμβιβασμού γιατί η ποίηση και η τέχνη ξέρει να διεκδικεί το άριστο.

Οι στίχοι του ίδιου γράφτηκαν σε πακέτα τσιγάρα στο καφενείο, στην εξορία, στο δρόμο και ταξίδεψαν από χέρι σε χέρι σε ένα κομμάτι χαρτί κι από στόμα σε στόμα σαν τραγούδι κι έγιναν η ανάσα μας. Κι αλήθεια στις λαϊκές και πάνω στις κολόνες και στις οικοδομές ως και σήμερα τραγουδούν τη «Δραπετσώνα». Ε! τι καθόσαστε λοιπόν ποιητές!

Μαρία ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ

Ε. Γκαλεάνο: «Το βιβλίο των εναγκαλισμών», εκδ. «Κέδρος»

Απόσπασμα

Η τηλεόραση / 5

Τα καλοκαίρια, η ουρουγουανή τηλεόραση αφιερώνει πολύωρα προγράμματα στην Πούντα ντελ Εστε.

Ενδιαφερόμενες περισσότερο μόνο για τα πράγματα παρά για τους ανθρώπους, οι κάμερες φτάνουν σε έκσταση όταν επιδεικνύουν κατοικίες πλουσίων που κάνουν διακοπές. Αυτές οι φανταχτερές επαύλεις μοιάζουν με τα μαυσωλεία από μάρμαρο και μπρούτζο του νεκροταφείου Λα Ρεκολέτα, που είναι η Πούντα ντελ Εστε του «μετά».

Από την οθόνη παρελαύνουν οι εκλεκτοί και τα εμβλήματα της εξουσίας τους. Το σύστημα, το οποίο χτίζει την κοινωνική πυραμίδα από πάνω προς τα κάτω, λίγους ανθρώπους ανταμείβει. Ορίστε οι βραβευμένοι: οι τοκογλύφοι με τα μακριά νύχια και οι έμποροι με τα μεγάλα δόντια, οι πολιτικοί με τις μύτες που μεγαλώνουν και οι δόκτορες με τις λαστιχένιες πλάτες.

Η τηλεόραση επιδιώκει να κολακέψει τους έχοντες το πρόσταγμα στον ποταμό του Αργύρου, μόνο που άθελά της επιτελεί μιαν υποδειγματική παιδαγωγική λειτουργία: μας δείχνει τις κορυφές και παραδίδει σε κοινή θέα την κενότητα και την κακογουστιά των θριαμβευτών κυνηγών του χρήματος.

Κάτω από τη φαινομενική ηλιθιότητα, υπάρχει πραγματική ηλιθιότητα.