Οι εργαζόμενοι στον τουρισμό, οι μικροί ξενοδόχοι και ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων δωματίων, αλλά και οι εργατικές οικογένειες, υφίστανται, ο καθένας από την πλευρά του και με διαφορετικό τρόπο, τις αρνητικές συνέπειες δύο παραγόντων: Της εξάρτησης της τουριστικής αγοράς από τους μεγάλους οργανωτές ταξιδιών (τουρ οπερέιτορς) και της δράσης των μεγάλων τουριστικών συγκροτημάτων. Πρόκειται για παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές και τις πληρότητες, τα κέρδη ή τις ζημιές των μικρών καταλυμάτων, το κόστος παραθερισμού για την εργατική οικογένεια.

Τα ξένα ταξιδιωτικά γραφεία έχουν τη δυνατότητα να προκρίνουν κάποιες περιοχές έναντι άλλων και να εξασφαλίζουν ιδιαίτερα χαμηλές τιμές για τους πελάτες τους. Η πίεση αυτή μεταφράζεται σε ορισμένες περιπτώσεις σε αύξηση τιμών για τους αυτόνομους τουρίστες που έρχονται σε απευθείας επαφή με τα τουριστικά καταλύματα, ενώ κερδισμένες από αυτήν την υπόθεση είναι οι μεγάλες ξενοδοχειακές αλυσίδες.

Οι τρεις μεγάλοι ευρωπαίοι τουρ οπερέιτορ ελέγχουν περίπου το 70% της τουριστικής κίνησης σε όλη την Ευρώπη. Η TUI είναι η μεγαλύτερη εταιρεία. Οι πελάτες της προτιμούν κατά σειρά τις: Ισπανία, Ελλάδα, Τουρκία. Το 2005 περίπου 2,5 εκατ. τουρίστες ήρθαν στην Ελλάδα μέσω αυτής. Αντιστοιχούν στο 30% των αφίξεων από 12 χώρες που αποτελούν παραδοσιακές πηγές τουριστών για τη χώρα μας ή το 19% όλων των Ευρωπαίων ή το 16% του συνόλου των τουριστών που επισκέφτηκαν την Ελλάδα! Σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία του δεύτερου μεγαλύτερου τουρ οπερέιτορ της Ευρώπης, του «Thomas Cook», το 2005 το 8,4% της ταξιδιωτικής δαπάνης των πελατών του κατέληξε στην Ελλάδα.

Το 2006 ήρθαν στην Ελλάδα 17,3 εκατ. αλλοδαποί τουρίστες. Σε όλα τα καταλύματα πραγματοποιήθηκαν 57,8 εκατ. διανυκτερεύσεις (το 75% από αλλοδαπούς). Οι τουριστικές εισπράξεις έφτασαν τα 11,36 εκατ. ευρώ.

Ολιγοήμερες και σπαστές θα είναι και φέτος οι διακοπές για τον Ακη Ζ., εργαζόμενος και αυτός και η σύζυγός του σε εταιρεία κατασκευής επίπλων, με δύο παιδιά. Ο ίδιος κάνει και δεύτερη δουλειά, σε εταιρεία κέτερινγκ τα Σαββατοκύριακα. «Χρειάζομαι ξεκούραση, χρειαζόμαστε τις διακοπές. Σχολάω Δευτέρα ξημερώματα, πάω κατευθείαν στην πρωινή δουλειά, κλείνω 24 ώρες δουλεύοντας και άυπνος. Αλλά και τις καθημερινές, φεύγουμε από το σπίτι στις 6 το πρωί και πριν από τις 5 μ.μ. δεν επιστρέφουμε».

Συνήθως φεύγουν για μια βδομάδα με Κοινωνικό Τουρισμό. Οταν δε δικαιούνται, κάνουν ελεύθερο κάμπινγκ, αλλιώς «δε βγαίνει». Φέτος, επειδή δεν μπορεί να λείψει από τη δεύτερη δουλειά, οι διακοπές θα είναι σπαστές και ολιγοήμερες. «Δουλεύω 16 χρόνια και μόλις φέτος έφτασα τα 1.200 ευρώ καθαρά. Από το 2001 μέχρι το 2007 δεν είχα πάρει αύξηση. Η σύζυγός μου δουλεύει 10 χρόνια και με το ζόρι φτάνει τα 1.000 ευρώ. Ο γιος μου είναι φαντάρος, η μικρή έχει φροντιστήρια, πώς να περισσέψουν και για διακοπές, όπως τις έχουμε ανάγκη;», σημειώνει στον «Ρ».

«Κάθε χρόνο πάμε για λίγες μέρες κάπου που επιλέγουμε και την υπόλοιπη άδεια την περνάμε σ' ένα εξοχικό σπίτι που υπάρχει. Δε γίνεται διαφορετικά. Είναι πολλά τα έξοδα», λένε ο Ερι, ηλεκτροτεχνίτης και η Ειρήνη, ιδιωτική υπάλληλος. Φέτος θα πάνε για μια εβδομάδα στη Σάμο με Κοινωνικό Τουρισμό, που δικαιούται ο ένας από τους δύο. «Η "συμμετοχή" που θα πληρώσουμε για το δωμάτιο είναι 301 ευρώ! Σκέψου να μην είχαμε και τον Κοινωνικό Τουρισμό».

Τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια - οικονομική θέση - 2 άτομα και ένα μηχανάκι έφτασαν τα 283 ευρώ. «Σχεδόν όσο το επίδομα αδείας. Δηλαδή, θέλουμε σχεδόν 600 ευρώ για 7 μέρες μόνο διαμονή και εισιτήρια. Για βενζίνη θα χρειαστούμε τουλάχιστον 60 ευρώ και πολύ συντηρητικά 50 ευρώ την ημέρα για φαγητό». Με 700 και 850 ευρώ το μήνα, τα περιθώρια για πολυήμερες διακοπές στενεύουν πολύ...

Σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι στην Ελλάδα δε θα μπορέσουν να απολαύσουν φέτος καλοκαιρινές διακοπές, αλλά και οι υπόλοιποι μισοί αναφέρουν ότι θα μειώσουν το συνολικό χρόνο των διακοπών τους.

Αυτά είναι τα κυριότερα στοιχεία που προκύπτουν από έρευνα του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ), που πραγματοποιήθηκε από τις 7-11 Ιούνη 2008 σε 600 άτομα. Ως βασικότερες αιτίες για τη μη πραγματοποίηση διακοπών, αναφέρονται οι οικονομικοί λόγοι κατά 73%, οι επαγγελματικές υποχρεώσεις κατά 20% και άλλοι λόγοι κατά 7%.

Ειδικότερα, από την έρευνα προέκυψε ότι το 47% των ερωτώμενων δήλωσε ότι δεν προγραμματίζει, ούτε πιστεύει ότι τελικά θα κάνει διακοπές το καλοκαίρι, ενώ το υπόλοιπο 53% θα πάει διακοπές. Απ' αυτούς, το 72% είπε ότι θα κάνει διακοπές σε ιδιόκτητο, συγγενικό ή φιλικό σπίτι.

Αναφορικά με το χρονικό διάστημα καλοκαιρινής ξεκούρασης: Το 30% θα περιοριστεί σε μία βδομάδα διακοπών, το 34% στις 10 μέρες και το 25% στις 15 μέρες. Το 6,5% θα απολαύσει 20ήμερες διακοπές, ενώ το 1,5% θα κάνει διακοπές 30 ημερών.

Σύμφωνα με το ΙΝΚΑ, το κόστος των 15ήμερων διακοπών για μια τετραμελή οικογένεια αγγίζει τα 3.300 ευρώ.

Για το ΚΚΕ, οι διακοπές είναι αναφαίρετο δικαίωμα της λαϊκής οικογένειας, η ικανοποίηση του οποίου πρέπει να υπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες και όχι τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας. Στην κατεύθυνση αυτή, διεκδικεί:

• 30 μέρες άδεια για όλους τους εργαζόμενους.
• Το επίδομα αδείας να ισούται με ένα μισθό.
• Τα πλοία, τα αεροπλάνα, τα τρένα και γενικά οι μεταφορές και οι υποδομές τους να γίνουν κρατική - λαϊκή περιουσία.
• Να μειωθούν στο 50% τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια. Να δίνονται δωρεάν ακτοπλοϊκά εισιτήρια για τα μικρά παιδιά και για τους νέους που δεν εργάζονται (μαθητές, φοιτητές, σπουδαστές), με μόνη προϋπόθεση την επίδειξη πάσο.
• Να καταργηθούν όλα τα διόδια.
• Να υπάρχει ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση στις ακτές.
• Να υπάρχει δωρεάν πρόσβαση σε όλα τα μνημεία, μουσεία, σε όλους τους φυσικούς και πολιτιστικούς χώρους της χώρας μας.
• Να εξασφαλιστούν δωρεάν διακοπές και ιαματικός τουρισμός για τους συνταξιούχους.
• Να παρέχονται προγράμματα κοινωνικού τουρισμού για όλους τους εργαζόμενους με οποιαδήποτε μορφή απασχόλησης (μερική απασχόληση, συμβάσεις ορισμένου χρόνου κλπ.), τους ανέργους και τους φτωχούς και μεσαίους αγρότες χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
• Να δημιουργηθούν δημόσιες και δωρεάν παιδικές κατασκηνώσεις για τα παιδιά όλων των εργαζομένων και των ανέργων, που θα λειτουργούν όλο το καλοκαίρι.
• Να δημιουργηθούν δωρεάν οργανωμένοι χώροι αναψυχής (κάμπινγκ) για όλους τους νέους.
• Να δημιουργηθούν δημόσιοι και δωρεάν οργανωμένοι χώροι αναψυχής με ειδικό εξοπλισμό, υποδομές και εκπαιδευμένο προσωπικό για τα άτομα με ειδικές ανάγκες.
• Οι μαθητικές εκδρομές να ενταχθούν στο σχολικό πρόγραμμα, να είναι δημόσιες και δωρεάν, να πληρώνονται από το κράτος.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Ελένη ΜΑΪΛΗ, Αθηνά ΖΥΜΑΡΗ, Γιώργος ΦΛΩΡΑΤΟΣ