Πρώτος σταθμός η Αρτέμιδα. Ο δρόμος για το χωριό δε σ' αφήνει να ξεχάσεις τι έγινε πέρσι. Καμένη γη. Σ' αυτή ζουν οι κάτοικοι της Ηλείας και δεν μπορούν να ξεχάσουν, ούτε ώρα, τις φλόγες που έκαψαν τους δικούς τους ανθρώπους και κατέστρεψαν τα πάντα. Η Αρτέμιδα παραμένει χωριό - φάντασμα. Φτάνουμε στο καφενείο του χωριού, είναι κλειστό. Εξω, σ' ένα τραπεζάκι, κάθεται ο 71χρονος Αντώνης Μπάμης. Ευτυχώς έχει έρθει η οικογένειά του απ' την Αθήνα να τον δει.

Στην «αφελή» ερώτηση για το τι γίνεται ένα χρόνο μετά τις φωτιές, απαντά: «Ο,τι ήταν να γίνει έγινε. Τι χειρότερο θα γίνει. Τι να φοβηθούμε; Μήπως αρπάξει φωτιά; Και τι να κάψει;». Μας λέει ότι «έχασε» τα χωράφια του. Η σύνταξη του ΟΓΑ και τα εξευτελιστικά ποσά που πήρε, μέχρι τώρα, για αποζημίωση δε φτάνουν για να ζήσει. «Πάλεψα μια ώρα με τη φωτιά». Σηκώνει το χέρι και μας δείχνει τα καμένα: «Τα χάσαμε όλα»...

Ανηφορίζοντας στο χωριό βρίσκουμε το χώρο όπου είναι εγκαταστημένα τα λυόμενα. Την απόλυτη ησυχία διακόπτουν οι φωνές δύο μικρών παιδιών. Σ' ένα λυόμενο μένει η Αγγελική Κυριακοπούλου και φιλοξενεί για το καλοκαίρι τα δύο εγγόνια της. Το σπίτι, λέει, «ευτυχώς το φτιάχνει το κυπριακό κράτος. Μας καθυστέρησαν, όμως, με την άδεια στην Πολεοδομία. Απ' το Μάη ταλαιπωρούμαστε». Οι ελιές που είχε κάηκαν. Δεν προλαβαίνει να τελειώσει την κουβέντα της και δακρύζει: «Πέρυσι είχαμε το δικό μας λάδι. Φέτος αγοράζω λάδι»...

Φτάνουμε στο χωριό Μάκιστος. Τα στενά του χωριού είναι γεμάτα μπάζα. Γύρω - γύρω ίσα που στέκονται τα κατεστραμμένα σπίτια. Η Παναγιώτα Πόθου μένει με τον άντρα της σ' ένα λυόμενο. Ζούνε με 650 ευρώ, με «τη σύνταξη του ΟΓΑ και, ευτυχώς, άλλα 350 ευρώ το μήνα επειδή ο άντρας είναι πρόεδρος της κοινότητας». Στο καφενείο του χωριού συναντάμε τον 80χρονο Αντώνη Κοκαλιάρη. Τον είχαμε ξαναδεί πέρσι, μια μέρα μετά τη φωτιά.

Μας είχε περιγράψει τι πέρασε: «Αντίκρισα τη φωτιά και έτρεξα πίσω στη γυναίκα μου που είναι ανάπηρη και της είπα: "Κάτσε εδώ και θα κάνω ό,τι μπορώ". Προσπάθησα με το λάστιχο να βρέχω το σπίτι. Παράλληλα, έριχνα νερό στο κεφάλι μου και πάνω σε όλο μου το σώμα για να μη με πιάσει η σπίθα και λαβρώσω. Με βοήθησε ο αέρας και σωθήκαμε».

Φέτος αυτό που έχει να μας πει ήταν ότι «το κράτος είναι μόνο λόγια». Στο χωριό την ανακατασκευή των σπιτιών έχει αναλάβει η οικογένεια Βαρδινογιάννη. Λέγεται ότι οι κάτοικοι υπογράφουν ένα χαρτί, όπου δηλώνουν ότι δεν έχουν καμία απαίτηση απ' το κράτος για να ξαναφτιάξουν το σπίτι τους.

Γυρισμός στη Ζαχάρω. Τα δέντρα φαίνονται πιο μαύρα και τα βουνά πιο γυμνά, μετά τις συζητήσεις με κατοίκους των δύο χωριών. Στην πόλη η πραγματικότητα «κρύβεται» πίσω απ' τους κεντρικούς δρόμους και τους ήχους των αυτοκινήτων. Ο Σπήλιος Κάρτας διαμαρτύρεται για την εκδήλωση που θα κάνει ο δήμος την Κυριακή (σ.σ. σήμερα), για τα θύματα της φωτιάς.

Την εκδήλωση δεν τη θέλουν ούτε οι άλλοι συγγενείς των θυμάτων (την επιστολή τους είχε δημοσιεύσει ο «Ρ» την περασμένη βδομάδα). Ο Σπ. Κάρτας τονίζει ότι «ο δήμος δεν ήταν ποτέ κοντά στις οικογένειες των θυμάτων, ποτέ δεν ήρθε να συλλυπηθεί την οικογένεια». Προσθέτει πως «έπρεπε να βγάλει μια ανακοίνωση ότι αναβάλλονται όλες οι εκδηλώσεις», αλλά «μέχρι και καλλιστεία σκύλων διοργάνωσε»! Οπως λέει χαρακτηριστικά: «Ας βρούνε άλλους τρόπους να προβληθούν».

Την πρώτη εικόνα για την «αποκατάσταση» στους αγρότες μάς τη δίνει ο Δημήτρης Κολιαδήμας, αγρότης, μέλος του ΔΣ της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ηλείας. Εχει χάσει 500 ρίζες ελιές και η αποζημίωση, μέχρι ώρας, είναι ελάχιστη. Για τα μηχανήματα του ζητούν διάφορα δικαιολογητικά. Προς το παρόν, το σχετικό έντυπο, που μας δείχνει, γράφει αποζημίωση «0».

Ο Χρήστος Γιαννόπουλος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ηλείας, μας εξηγεί τι έχουν πάρει μέχρι τώρα οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι (αναφέρουμε τα στοιχεία στο κομμάτι της «αποκατάστασης»). Μας περιγράφει την τελευταία κοροϊδία που έζησαν οι κτηνοτρόφοι της περιοχής. Πριν ένα μήνα, δύο - τρεις μέρες πριν έρθει ο πρωθυπουργός, μπήκαν χρήματα στους λογαριασμούς τους. Μετά την ολοκλήρωση της επίσκεψης «αποσύρθηκαν» λόγω συμψηφισμού!

Η επόμενη επίσκεψή μας είναι στα ορεινά χωριά Αγ. Αννα και Γούμερο. Η Αγ. Αννα, πριν τις φωτιές, ήταν «πνιγμένη» στο πράσινο. Το χρώμα της έχει αλλάξει... (φωτ.). Στο δρόμο για το χωριό πολλά δέντρα είναι έτοιμα να σπάσουν και να πέσουν στην άσφαλτο (φωτ.). Κανείς δεν έχει ενδιαφερθεί να τα κόψει για «να μη γίνει κανένα κακό». Οι κάτοικοι της Αγ. Αννας λένε ότι τη βοήθεια τους την έδωσαν ο απλός κόσμος και όχι το κράτος. Στη συζήτηση στο καφενείο ο Διαμαντής Διαμαντόπουλος, γραμματέας του Συλλόγου Πυροπλήκτων Αγ. Αννας, σχολιάζει: «Εάν υπήρχε κάποιος στο χωριό που δεν είχε ούτε ένα περιουσιακό στοιχείο, όμως νοσηλεύτηκε 17 μέρες στο νοσοκομείο με τα χέρια του καμένα, δεν είναι πυρόπληκτος;»...

Η συζήτηση πηγαίνει στις αποζημιώσεις. Μας αναφέρει και αυτός τον εμπαιγμό των κτηνοτρόφων τις μέρες της επίσκεψης του πρωθυπουργού: «Λίγες μέρες πριν την επίσκεψη του κ. Καραμανλή, τον Ιούλη, στην πατρίδα μας, είχαν κατατεθεί κάποια χρήματα. Συγκεκριμένα στη μητέρα μου, Θ. Διαμαντοπούλου, κατατέθηκαν 780 ευρώ για οικόσιτα. Εχουμε κοινό λογαριασμό. Μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού έλειπαν 570»!

Η συζήτηση πηγαίνει στην αποκατάσταση. Οι ιδιοκτήτες σπιτιών πρέπει να πληρώσουν για την άδεια οικοδομής, για να απομακρύνουν τα μπάζα και φυσικά να βάλουν επιπλέον χρήματα (εάν έχουν) ή να δανειστούν. Ο Γιάννης Γεωργόπουλος, κτηνοτρόφος, θυμάται ότι του είχαν καεί 24 ζώα. Η στάνη του ήταν δίπλα στο δρόμο. Τα έθαψε δύο μέρες μετά τις φωτιές γιατί η μυρωδιά δεν αντεχόταν. Η αρμόδια υπηρεσία ήρθε μετά και δεν καταγράφτηκαν. Δεν πήρε αποζημίωση.

Στο ορεινό Γούμερο υπάρχει απόγνωση. Στο καφενείο λένε «μας βάλανε φωτιά, μας κάψανε, μας καταστρέψανε». Στο κέντρο του χωριού ένα σπίτι κατεστραμμένο γεμάτο μπάζα. Συναντάμε τον αγροτοκτηνοτρόφο Φώτη Γεωργακόπουλο, στο σπίτι του. «Μας δώσανε το τριχίλιαρο και λες και το χρυσάφι», λέει για την προεκλογική ενίσχυση της κυβέρνησης. Περιγράφει τις δυσκολίες των κτηνοτρόφων για να ξαναστήσουν τη στάνη τους.

Για να φτιάξεις το στάβλο σου, το δασαρχείο σού ζητάει τοπογραφικό και πρέπει να είναι 15 μέτρα μακριά από δάσος και μακριά από δρόμο, περιγράφει. Η γραφειοκρατία αναγκάζει πολλούς να φτιάξουν το στάβλο μόνοι τους. Πριν τις φωτιές οι κτηνοτρόφοι είχαν στους στάβλους φυσική περίφραξη, σε μεγάλο μέρος, τώρα πρέπει να βάλουν παντού. «Εχουμε γίνει τσοπάνοι του '50» καταλήγει ο Φ. Γεωργακόπουλος.

Οπως ήδη αναφέραμε, η καταστροφή στο περιβάλλον είναι τεράστια. Για το θέμα συζητήσαμε με τον Πάνο Κανακάρη, πρόεδρο της εξελεγκτικής επιτροπής της οικολογικής κίνησης «Ο Λαπίθας», ο οποίος δραστηριοποιείται στην περιοχή Σκιλλούντος, Ανδρίτσαινας, Ζαχάρως, Φιγαλείας, Αλιφείρας. Σημειώνει ότι «δυστυχώς, με εξαίρεση τα 3.000 δέντρα που φυτέψαμε σε συνεργασία με το δασαρχείο στο βουνό Λαπίθας, δεν έχει γίνει τίποτα στην περιοχή».

Αντίθετα, «πάνε να καταστρέψουν και το μοναδικό δάσος της Στροφυλιάς στον Καϊάφα. Με το πρόσχημα να απομακρύνουν τους καμένους κορμούς βάλανε μέσα ερπυστριοφόρα τα οποία καταστρέφουν το λεπτό έδαφος και καταπατούν τα μικρά δενδρύλλια που έχουν βγει». Επισημαίνει ότι «τα τελευταία χρόνια επί κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ σε κάθε 11 στρέμματα που καίγονταν γινόταν προσπάθεια αναδάσωσης ενός στρέμματος, που σημαίνει ότι δε θέλουν το δάσος».

Τέλος, κατά την επίσκεψή μας στο Δασαρχείο Ολυμπίας μιλήσαμε με τον δασολόγο, Παύλο Βαβλιάρα. Μεταξύ άλλων, μας ενημέρωσε ότι στην περιοχή του Δασαρχείου Ολυμπίας κάηκαν 210.000 στρέμματα δάσους, συνολικά 400.000 στρέμματα μαζί με τις αγροτικές εκτάσεις. Απ' αυτά τα 15.000 στρέμματα χρειάζονται αναδάσωση γιατί είχαν ξανακαεί.