Πρωτοφανής η καταστροφή σ' όλες σχεδόν τις καλλιέργειες. Μόνο τα "κοτσάνια" έμειναν όρθια στα βαμβακοχώραφα, τα φύλλα και τα "καρύδια" στρωμένα καταγής. "Λαβωμένες" οι "ρόκες" των καλαμποκιών. Στα μποστάνια, τα καρπούζια και τα πεπόνια ανοιγμένα στη μέση. Τα ζαχαρότευτλα ξεριζωμένα. Τα καπνά "κόσκινο". Οπωροφόρα δέντρα - μηλιές, αμυγδαλιές, ροδακινιές κ. ά. - χωρίς καρπό. Τα σταφύλια στις κληματαριές και στ' αμπέλια "τρυγημένα".
Αλλά και ζώα και πουλερικά χιλιάδες, σκοτωμένα. Αυτοκίνητα τρυπημένα. Σπίτια πλημμυρισμένα.
Κάποιοι καταριούνται την τύχη τους. "Ξεσκέπαστο μαγαζί το χωράφι, στο έλεος του καιρού η παραγωγή" λένε θυμόσοφα. Θυμούνται πως και πέρσι και πρόπερσι, αυτόν τον "καταραμένο Αύγουστο", το χαλάζι είχε καταστρέψει μεγάλο μέρος της σοδειάς. Αλλά φέτος το... παράκανε. Είχε μέγεθος... λεμονιού και ισοπέδωσε τα πάντα.
Αλλοι δεν αρκούνται στα παράπονα προς τον... Υψιστο. Κατηγορούν τους κυβερνώντες, γιατί δεν προχώρησαν σε έργα αντιχαλαζικής προστασίας, αφήνοντας το γεωργό απροστάτευτο.
Και κάποιοι άλλοι - οι πληγέντες παραγωγοί του Ζάρκου Τρικάλων - δε μένουν στα παραπονεμένα λόγια. Πήραν τα τρακτέρ τους κι απέκλεισαν τον Εθνικό δρόμο Τρικάλων - Λάρισας.
Παύλος ΡΙΖΑΡΓΙΩΤΗΣ
Είκοσι λεπτά σφοδρής χαλαζόπτωσης το περασμένο βράδυ του Σαββάτου ήταν αρκετά για να μετατρέψουν την ύπαιθρο της Λάρισας σε βομβαρδισμένο τοπίο. Ο ουρανός έβρεχε παγωμένα... καρύδια και λεμόνια, καταστρέφοντας πάνω από 70.000 στρέμματα - σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις - καλλιεργειών, σκότωσε ζώα και πουλερικά, έπνιξε σπίτια, ενώ απειλήθηκαν και ανθρώπινες ζωές.
Τα χωριά που επλήγησαν περισσότερο είναι τα Μάνδρα, Κουτσόχερο, Λουτρό, Αμυγδαλέα, Αγιοι Ανάργυροι, Ψυχικό, Κυπάρισσος, Βούναινα, Μαυροβούνι, Κοιλάδα, Ραχούλα, Αργυρόμυλοι, Ελευθεραί, Δαμάσι, Μεσορράχη, Κραννώνας, Κάμπος, Δοξαρά, Αγιος Γεώργιος,στις επαρχίες Λάρισας και Φαρσάλων και τα Κοκκινόγη, Γεράνεια, Λόφος,στην Ελασσόνα.
Ηταν τόσο μεγάλο το μέγεθος του χαλαζιού και τόσο ισχυρός ο αέρας που το συνόδευε, που θύμιζαν κόλαση. Οι ζημιές στα βαμβάκια, τα τεύτλα, το καλαμπόκι, τα μποστάνια, τον καπνό, τη βιομηχανική ντομάτα και σε δέντρα τεράστιες. Εκτός, όμως, από τις καλλιέργειες προκλήθηκαν καταστροφές και σε αποθήκες, στάβλους, αυτοκίνητα και σπίτια. Και ήταν πολύ θλιβερό το θέαμα να βλέπεις χιλιάδες σπουργίτια να κείτονται στις ρίζες των δέντρων σκοτωμένα από τις θανατηφόρες "πέτρες" χαλαζιού, όπως και χιλιάδες κοτόπουλα και γαλοπούλες. Σκοτώθηκαν, επίσης, πρόβατα, ακόμα και σκυλιά.
Στο χωριό Μάνδρα το χαλάζι έσπασε τα κεραμίδια του σπιτιού του Γιάννη Παναγιωτίδη και τα νερά έμπαιναν ορμητικά τόσο από την οροφή, όσο και από την μπαλκονόπορτα, ενώ και ο συγχωριανός του Παύλος Γρηγοριάδης με τη γυναίκα του κινδύνεψαν, όταν "βουνό" το χαλάζι έφραξε την είσοδο του σπιτιού, γεμίζοντας νερά το εσωτερικό του. Κίνδυνο αντιμετώπισαν και ο Θόδωρος Μπούτλης με το γιο του Αχιλλέα,από το χωριό Κυπάρισσος, όταν προσπαθώντας να μαζέψουν τις γαλοπούλες τους για να τις προφυλάξουν από το χαλάζι, ένας όγκος νερού και χωμάτων τους παρέσυρε και σώθηκαν την τελευταία στιγμή, χωρίς όμως να σώσουν τις γαλοπούλες, που πάνω από 3.000 σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν.
Περνώντας από τα καφενεία των χωριών που επλήγησαν, βλέπεις έντονη την πικρία των αγροτών που έχασαν άλλη μια χρονιά τη σοδειά τους, την αγανάκτησή τους που η πολιτεία δεν τους προστατεύει, αλλά και την αποφασιστικότητά τους ν' αγωνιστούν για αποζημιώσεις που δικαιούνται. "Κάθε χρόνο κάποια θεομηνία θα μας βαρέσει. Πότε ο παγετός, πότε ο καύσωνας, πότε το χαλάζι και οι πλημμύρες θα μας καταστρέψουν", λέει ένας παραγωγός από τη Μάνδρα κι αναρωτιέται: "Πώς θα τα βγάλουμε πέρα; ".
Πώς να τα βγάλουν πέρα οι αγρότες, όταν τους χτυπούν θεομηνίες και ταυτόχρονα:
"Αν ήμαστε κι εμείς βουλευτές θα διπλασιάζαμε από μόνοι μας τα λεφτά που σοδεύουμε και θα την περνούσαμε βασιλικά", λέει ένας αγρότης που βρήκαμε στο Κουτσόχερο. Τώρα η μόνη απαντοχή των πληγέντων παραγωγών είναι οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ. Βεβαίως - όπως μας είπε ένας αγρότης από την Κοιλάδα- "από τη ζημιά δε βγαίνει κέρδος, αλλά πού αλλού ν' αποταθούμε, οι άμοιροι... ".
Η περιοχή του Ζάρκου Τρικάλων τη γλίτωσε με "ελαφρά τραύματα" από τη χαλαζόπτωση του Σαββάτου, αφού δεν την "έπιασε καλά". Ομως στις 2 μετά τα μεσάνυχτα της Κυριακής ήρθε μια νέα σφοδρή χαλαζόπτωση για να ισοπεδώσει πάνω από 7.000 στρέμματα της περιοχής. Οι Ζαρκινοί και οι κάτοικοι της γειτονικής Πηνειάδας ξύπνησαν το πρωί και είδαν τα χωράφια τους - με βαμβάκια κυρίως, αλλά και με άλλες καλλιέργειες - "οργωμένα" από το χαλάζι. Τρόμαξαν από το μέγεθος της καταστροφής. Αλλά μόλις συνήλθαν από το πρώτο σοκ, μαζεύτηκαν κι αποφάσισαν ομόφωνα ν' αποκλείσουν τον εθνικό δρόμο Τρικάλων - Λάρισας, για ν' απαιτήσουν αποζημιώσεις και για τις ζημιές από τη χαλαζόπτωση, αλλά και από τις πλημμύρες του περασμένου Μάη, που ακόμα δεν πήραν.
Και στις 12 το μεσημέρι χτες δεκάδες τρακτέρ μπήκαν στο οδόστρωμα. Οι παραγωγοί είναι αγανακτισμένοι με την κυβερνητική αδιαφορία και τον εμπαιγμό σε βάρος τους. "Μας υποσχέθηκαν - λέει ο Σπύρος Τσιοτινός,πρόεδρος της κοινότητας Ζάρκου και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Τρικάλων"Η Ανοιξη" - ότι η περιοχή μας, ως ζώνη ανάσχεσης όλων των νερών της Θεσσαλίας, σχεδόν, θα χαρακτηριστεί πλημμυρόπληκτη, αφού κάθε χρόνο πλημμυρίζουμε. Δεν κράτησαν τις υποσχέσεις τους οι κυβερνώντες. Τώρα ήρθε το χαλάζι να ολοκληρώσει την καταστροφή. Και οι αρμόδιοι πάλι "αγρόν ηγόραζον". Ε, ας ακούσουν τη βουή των τρακτέρ, αφού, όπως φαίνεται, δεν άκουσαν την τρομακτική βουή του χαλαζιού. Κι ας είναι σίγουροι ότι έρχονται "άγριες μέρες". Οσο θα μένουμε απροστάτευτοι στις θεομηνίες κι όσο θα συνεχίζεται η αντιαγροτική πολιτική της ΕΕ που εφαρμόζουν οι ελληνικές κυβερνήσεις, εμείς θα βρισκόμαστε στους δρόμους. Δε θα μας "ξεμπήξουν" εύκολα από τη γη μας. Θα στυλώσουμε τα πόδια μας και θ' αγωνιστούμε, "με νύχια και με δόντια", για να μείνουμε στα χωριά μας. Η κυβέρνηση φαίνεται να μην έβγαλε τα κατάλληλα συμπεράσματα από τις μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις που συγκλόνισαν ολόκληρη την Ελλάδα και συνεχίζει στον ίδιο "χαβά". Εδώ είμαστε να τη συνεφέρουμε. Θ' αναγκαστεί να μας πάρει υπόψη της, όταν θα ξαναδεί χιλιάδες "τρακτέρ της οργής" να ξαναβγαίνουν στους δρόμους του αγώνα".
Επιτροπή αγροτών συναντήθηκε χτες το πρωί με τον υπουργό Γεωργίας και του έθεσε συγκεκριμένα αιτήματα τόσο για τις αποζημιώσεις, όσο και για το πάγωμα των χρεών στην ΑΤΕ. Το υπουργείο με ανακοίνωσή του, το απόγευμα, απέφυγε να δεσμευτεί συγκεκριμένα
Επιτροπή αγροτών από την Κρήνη και τις άλλες κοινότητες της περιοχής, συνοδευόμενη από τον Γιάννη Παττάκη,μέλος της Πανθεσσαλικής Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα και πρόεδρο της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Λάρισας, συναντήθηκε χτες με τον υπουργό Γεωργίας Στέφανο Τζουμάκα.Εξέθεσαν το οξύτατο οικονομικό πρόβλημα, που αντιμετωπίζουν μετά την ολοκληρωτική καταστροφή των καλλιεργειών τους, υπογραμμίζοντας ότι το φετινό ήταν το τρίτο κατά συνεχή χρονιά χτύπημα από το χαλάζι, με αποτέλεσμα να είναι καταχρεωμένοι στην Αγροτική Τράπεζα.
Τα κύρια αιτήματα που έθεσαν είναι η ολοκλήρωση, σε σύντομο χρονικό διάστημα, των διαδικασιών εκτίμησης και καταγραφής των ζημιών και η καταβολή των αποζημιώσεων από τον ΕΛΓΑ, η πληρωμή των χρεών τους στην ΑΤΕ να γίνει μετά την είσπραξη των αποζημιώσεων και να σταματήσουν να τρέχουν οι συμβατικοί τόκοι και οι τόκοι υπερημερίας. Ιδιαίτερα εξέφρασαν την αγωνία τους για την αδυναμία του ΕΛΓΑ να πληρώσει τις αποζημιώσεις. Σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο του ΕΛΓΑ, το κράτος υποχρεούται να καταβάλει ισόποσο ποσό με τις συνεισφορές των αγροτών, πράγμα που δεν έχει γίνει ποτέ από το 1987 μέχρι σήμερα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο ΕΛΓΑ να καθυστερεί την καταβολή των αποζημιώσεων. Οι εκπρόσωποι των αγροτών ζήτησαν να δεσμευτεί η κυβέρνηση ότι θα καταβάλει τα απαιτούμενα ποσά. (Πρέπει να σημειωθεί ότι σε σχετική σύσκεψη που έγινε στις 13 Μάη στον ΕΛΓΑ είχε ανακοινωθεί ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαν καταγραφεί σε όλη τη χώρα ζημιές περίπου 70 δισ. δραχμών, ενώ στο ταμείο του ΕΛΓΑ υπήρχαν μόνο 38 δισ. δραχμές).
Ο υπουργός Γεωργίας δεσμεύτηκε ότι οι διαδικασίες καταγραφής θα ολοκληρωθούν γρήγορα και ότι οι πληρωμές των χρεών θα γίνουν μετά την είσπραξη των αποζημιώσεων. Αρνήθηκε, όμως, το πάγωμα των χρεών, (να μην τρέχουν δηλαδή οι συμβατικοί τόκοι), αλλά είπε ότι δε θα επιβαρυνθούν με τόκους υπερημερίας. Οσο για τις υποχρεώσεις του κράτους προς τον ΕΛΓΑ είπε ότι θα υπάρξει δέσμευση από την κυβέρνηση για την κάλυψη του απαιτούμενου ποσού.
Χτες το απόγευμα το υπουργείο Γεωργίας εξέδωσε ανακοίνωση, σπεύδοντας να προκαθορίσει το ποσό που θα δοθεί για τις αποζημιώσεις πριν καν αρχίσει η καταγραφή, ενώ αναφέρει απλά για "διευκολύνσεις" της ΑΤΕ και αποφεύγει κάθε δέσμευση για κάλυψη των ελλειμμάτων του ΕΛΓΑ. Η ανακοίνωση, που υποτίθεται ότι απαντά στην αγωνία των χιλιάδων αγροτών που αντιμετωπίζουν πλέον τον κίνδυνο της ολοκληρωτικής οικονομικής καταστροφής μετά το 3ο χτύπημα από το χαλάζι, έχει ως εξής:
"Στις 9 Αυγούστου σημειώθηκε στο νομό Λάρισας πολύ ισχυρή χαλαζόπτωση, με επίκεντρο τις κοινότητες Κοιλάδας, Κουτσοχέρου, Μαυροβουνίου, Ραχούλας, Μάνδρας. Εχουν πληγεί οι καλλιέργειες αρκετών κοινοτήτων. Οι ζημιές φθάνουν μέχρι 100%.
Ζημιές υπέστησαν καλλιέργειες σε βαμβάκια, τεύτλα, βιομηχανική ντομάτα, μποστανικά και σταφύλια. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις οι ζημιές κυμαίνονται περί τα 70.000 στρέμματα.
Από τον ΕΛΓΑ θα αποδοθούν αποζημιώσεις άνω των 3 δισ. Η εξατομίκευση των ζημιών θα αρχίσει μετά τη δωδεκαήμερη προθεσμία υποβολής των δηλώσεων. Προτεραιότητα θα δοθεί στις ευπαθείς καλλιέργειες που βρίσκονται στο στάδιο της συγκομιδής. Θα αντιμετωπιστεί το θέμα της αδυναμίας πληρωμών από παραγωγούς των ανωτέρω κοινοτήτων που επλήγησαν.
Η ΑΤΕ θα διευκολύνει τους παραγωγούς των κοινοτήτων αυτών με ανάλογη αναστολή πληρωμών για ένα εύλογο χρονικό διάστημα και μέχρι την καταβολή των αποζημιώσεων από τον ΕΛΓΑ".
Στη συνάντηση με τον υπουργό Γεωργίας συμμετείχαν επίσης ο πρόεδρος της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Αγιάς Γιώργος Μίσιος,οι Πέτρος Σίμας καιΜπάμπης Χατζηκομνίσας,μέλη του ΔΣ της ΟΑΣ Λάρισας. Εκτός από το μεγάλο πρόβλημα των καταστροφών από το χαλάζι, τέθηκαν στον υπουργό και άλλα τρία σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν αγρότες της περιοχής. Συγκεκριμένα:
Πέραν αυτών, καθώς η αποζημίωση στους παραγωγούς δίνεται με καθυστέρηση πολλών μηνών, μέχρι και πάνω από ένα χρόνο, η τελική αποζημίωση στην πραγματικότητα είναι ακόμα μικρότερη.
Ζ.
Τη γρήγορη αποζημίωση του 100% των ζημιών, αλλά και το πάγωμα των χρεών των πληγέντων παραγωγών στις τράπεζες και τη μείωση των επιτοκίων δανεισμού, ζητά με ανακοίνωσή της η Νομαρχιακή Επιτροπή Λάρισας του ΚΚΕ. Η ανακοίνωση έχει ως εξής:
"Στα μεγάλα προβλήματα που δημιουργεί στη μικρομεσαία αγροτιά η αντιαγροτική πολιτική της κυβέρνησης και της ΕΕ, ήρθε να προστεθεί με την προχτεσινή πρωτοφανή χαλαζόπτωση η μεγάλη καταστροφή δεκάδων χιλιάδων στρεμμάτων διαφόρων καλλιεργιών (βαμβάκι, τεύτλα, καλαμπόκι, καπνά, οπωροκηπευτικά κλπ.) σε πολλά χωριά του κάμπου της Λάρισας και της επαρχίας Ελασσόνας, δίνοντας τη χαριστική βολή σε χιλιάδες αγρότες αυτών των χωριών, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η καταστροφή κυμαίνεται από 80%-100% των καλλιεργειών, ενώ είναι η τρίτη συνεχής χρονιά που πλήττεται αυτή η περιοχή από χαλάζι, χωρίς να έχουν αποζημιωθεί αρκετοί αγρότες από τις περσινές καταστροφές.
Η νέα μεγάλη καταστροφή από χαλάζι χιλιάδων στρεμμάτων διαφόρων καλλιεργειών αναδείχνει τις μεγάλες ευθύνες τόσο της σημερινής κυβέρνησης όσο και των προηγούμενων, για την απουσία αντιχαλαζικών μέτρων προστασίας στο νομό και ειδικότερα στις περιοχές αυτές.
Η ΝΕ Λάρισας του ΚΚΕ θεωρεί ότι άμεσα πρέπει να γίνει η καταγραφή και εκτίμηση των ζημιών σ' αυτές τις περιοχές που επλήγησαν. Να αποζημιωθούν γρήγορα, χωρίς τις συνηθισμένες καθυστερήσεις, κατά 100% του συνόλου των καταστροφών για να μπορέσουν οι αγρότες να επιβιώσουν. Να δοθούν επίσης οι αποζημιώσεις της περσινής καταστροφής σε όσους δε δόθηκαν ακόμα. Να τροποποιηθεί ο κανονισμός των ΕΛΓΑ, ώστε να αποζημιώνεται το σύνολο της ζημιάς κατά 100%. Να παρθούν μέτρα αντιχαλαζικής προστασίας στο νομό. Να παγώσουν τα χρέη των πληγέντων παραγωγών στις τράπεζες, να μειωθούν τα επιτόκια δανεισμού των πληγέντων".
Ζημιές έπαθαν και οι ροδακινοπαραγωγοί Ημαθίας και Πέλλας
Τεράστιες καταστροφές στις καπνοκαλλιέργειες της επαρχίας Ζίχνης στις Σέρρες προκλήθηκαν από τις δύο απανωτές χαλαζοπτώσεις στην περιοχή. Συνολικά υπολογίζεται ότι πληγήκανε περίπου 1.000 στρέμματα καπνού που υπέστησαν ζημιά από 70% - 100%. Πρόχειροι υπολογισμοί μιλούν για ζημιά ύψους 200 εκατ. δραχμών.
Συγκεκριμένα το χαλάζι για πρώτη φορά χτύπησε στις 2 Αυγούστου, προκαλώντας μικρής έκτασης ζημιές. Ομως την περασμένη Παρασκευή, έδωσε το τελειωτικό χτύπημα στους καπνοκαλλιεργητές της περιοχής, αφού τους κατέστρεψε το καλύτερο μέρος της παραγωγής, δηλαδή το τρίτο και το τέταρτο "χέρι" που δίνουν την ποιότητα στον καπνό. Τα χωριά που πληγήκανε είναι τα: Αγριανή, Γάζωρο, Δαφνούδα, Θολός, Αγιος Χριστόφορος και Εμ. Παππάς.
Οι παραγωγοί έσπευσαν να υποβάλουν τις απαραίτητες δηλώσεις στις Κοινότητες, όμως μέχρι και χτες οι γεωπόνοι του ΕΛΓΑ δεν είχαν "βγει" για τις εκτιμήσεις των ζημιών.
Το νέο πλήγμα αποτελεί και το τελειωτικό για τους καπνοπαραγωγούς του νομού, αφού ακόμη ένα μεγάλο μέρος τους δεν έχει πληρωθεί για την προηγούμενη σοδειά και όσοι πληρώθηκαν εισέπραξαν τιμές χαμηλότερες περίπου κατά 2-3% σε σχέση με πέρσι.
Πρόβλημα με την παραγωγή τους αναμένεται να έχουν επίσης οι ντοματοπαραγωγοί, οι βαμβακοπαραγωγοί, αλλά και όλοι οι καλλιεργητές σε περίπτωση που συνεχιστούν οι βροχοπτώσεις στην περιοχή. Και αυτό γιατί οι μισές καλλιέργειες αυτή την περίοδο βρίσκονται στο στάδιο της συγκομιδής και οι υπόλοιπες στην ανθοφορία.
Ανεπανόρθωτη όμως είναι η ζημιά που υπέστησαν οι ροδακινοπαραγωγοί της Ημαθίας και της Πέλλας. Στους δύο νομούς μπορεί να μην έπεσε τις τελευταίες μέρες χαλάζι και δυνατές βροχές, όμως οι αγρότες κάνουν τον τραγικό απολογισμό από τα προηγούμενα χτυπήματα του καιρού. Τις παγωνιές και τις παρατεταμένες βροχοπτώσεις των δύο προηγούμενων χρόνων, αλλά και της φετινής άνοιξης που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της παραγωγής στην ανθοφορία και το δέσιμο του καρπού.
Στο Νομό Ημαθίας, που άλλοτε πλημμύριζε την εσωτερική αλλά και την αγορά εξωτερικού με ροδάκινα πρώτης ποιότητας, φέτος η παραγωγή αναμένεται να πέσει κατακόρυφα. Στις καλές παραγωγικές περιόδους έδινε μέχρι και 600.000 τόνους ροδάκινα, ενώ φέτος μετά βίας αναμένεται να φτάσει τους 130.000 τόνους.