Associated Press

Ο Μπλερ σε αποστολή καθησυχασμού στην Αίγυπτο

«Εάν ο Οσάμα Μπιν Λάντεν εξαφανιζόταν από το χάρτη αύριο» θα τόνιζε σε κάποιες από τις πολυπληθείς του δηλώσεις ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Αρι Φλέισερ, «αυτός ο πόλεμος θα συνεχιζόταν και μετά. Γιατί ένα και μόνο πρόσωπο δεν είναι εν συνόλω αυτό για το οποίο κηρύξαμε τον πόλεμο». Ξαφνικά, οι πύραυλοι, οι βόμβες διείσδυσης και διασποράς που σφυροκοπούν το Αφγανιστάν και «στοχεύουν αποκλειστικά στρατιωτικούς στόχους», όπως διατείνονται οι Αμερικανοί αξιωματούχοι... δεν έχουν καμία σχέση με τους «πρώτους υπόπτους», αυτών που φέρονται ως «εγκέφαλοι» των τραγικών και καταστροφικών γεγονότων της 11ης Σεπτεμβρίου. Ο υπουργός Αμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ, θα αποπροσωποποιήσει ακόμη περισσότερο αυτό τον πόλεμο εν εξελίξει πια. «Αυτός ο πόλεμος είναι όπως ο ψυχρός πόλεμος» θα επισημάνει και θα συμπληρώσει ότι θα διαρκέσει «χρόνια, όχι εβδομάδες ή μήνες». Εξάλλου, όπως αποσαφηνίζει ο «στόχος δεν είναι ένα πρόσωπο».

Associated Press

Τα «γεράκια» με το «περιστέρι» που αποδείχνεται όλο και πιο πολύ «κουκουβάγια»...

Τα μηνύματα έχουν αλλάξει συλλήβδην, είναι πιο σύνθετα και συνάμα πιο ασαφή, καθώς πια τα ακροατήρια είναι πιο συγκεκριμένα και ήδη διαφοροποιημένα εκ των αρχικών τους θέσεων. Η στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών εάν και δεν είναι απολύτως ξεκάθαρη ως προς τα μέσα, αλλά και την έκτασή της -χρονική και τοπική - ως προς τους στόχους της φαίνεται ότι μάλλον είναι ξεκάθαρη. Είναι η εξουσία και η κυριαρχία όπου αυτό είναι δυνατόν και εννοείται με πρώτη και καλύτερη την ευρύτερη περιοχή του Καυκάσου. Και όχι μόνο...

Associated Press

Βόμβες έτοιμες να διασκορπιστούν και σε άλλες χώρες;

Ενα μικρό ρήγμα εμφανίζεται να υπάρχει και εντός της αμερικανικής κυβέρνησης, εξαιτίας της μη εμφάνισης από την ημέρα της έναρξης των επιθέσεων του υπουργού Εξωτερικών, Κόλιν Πάουελ. Αναλυτές και «έγκριτα μέσα» κάνουν λόγο περί διάστασης μεταξύ των «γερακιών και των περιστεριών», όπου «περιστέρι» σε αυτή την περίπτωση, είναι η «κουκουβάγια» Κόλιν Πάουελ που δηλώνει ότι «θα είναι τρέλα μία επέκταση του πολέμου», ενώ από την άλλη όχθη του Ατλαντικού τόσο Γάλλοι, όσο και Ρώσοι αξιωματούχοι εμφανίζονται διαφοροποιημένοι, τονίζοντας ότι «θα πρέπει οι Ηνωμένες Πολιτείες να προσέξουν καλά με το θέμα των αμάχων». Ο Γάλλος πρωθυπουργός Λιονέλ Ζοσπέν είναι μάλιστα πιο αυστηρός, τονίζοντας ότι εάν οι ΗΠΑ συνεχίσουν να χτυπούν αμάχους θα πρέπει να το «ξανασκεφτούμε».

Παράλληλα, ενσκήπτει και κόντρα μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας, καθώς κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του γαλλικού Κοινοβουλίου, βουλευτές «επιτίθενται φραστικά» κατά της Βρετανίας, τονίζοντας ότι η Βρετανία αντί να παραδίδει μαθήματα, θα έπρεπε καλύτερα να βάλει σε μία τάξη τα εσωτερικά της, «όπου οργιάζουν οι τρομοκρατικές οργανώσεις, ενώ είναι και η μόνη χώρα που δεν έχει κάνει τίποτα ως προς τη διερεύνηση του ξεπλύματος του μαύρου χρήματος». Ενώ και ο Γερμανός καγκελάριος, Γκέρχαρντ Σρέντερ, που βρέθηκε στην Ουάσιγκτον, αν και η χώρα του παρουσιάζεται ως «ζηλωτής», ως προς την άμεση και ενεργό συμμετοχή της στον πόλεμο, ερωτηθείς από δημοσιογράφους μετά το πέρας της συνάντησης, αποφεύγει να απαντήσει συγκεκριμένα.

Ολα αυτά μέχρι την Πέμπτη, όπου πρώτος και καλύτερος ο Κόλιν Πάουελ αναδιπλώνεται, δηλώνοντας ότι τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί, ενώ ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Αρμιτάζ, δήλωνε ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αναλάβουν δράση εναντίον χωρών όπως η Συρία και το Ιράκ, αν εκείνες δεν ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των Αμερικανών και των συμμάχων τους για συνεργασία. Ο Μπους, πάντως, μιλώντας για τη Συρία, είπε ότι η Δαμασκός έχει ήδη έρθει σε διαβουλεύσεις με την Ουάσιγκτον, εκείνο όπως που αναμένει η κυβέρνησή του είναι το αποτέλεσμα αυτών των διαβουλεύσεων. Το «μέτωπο» όμως διευρύνεται ακόμη περισσότερο, με τη λίστα με τους 22 πλέον καταζητούμενους, που «εκτός του Αφγανιστάν, μεγάλος αριθμός ζει και στο Ιράν», ενώ η Ουάσιγκτον ανοίγει και άλλα μέτωπα στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» εκτός του Αφγανιστάν και στη Νοτιοανατολική Ασία, με αναφορές σε Φιλιππίνες, Ινδονησία και Μαλαισία. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «Ιντιπέντεντ», ομάδα Αμερικανών συμβούλων ήδη ετοιμάζει τις βαλίτσες της για τις Φιλιππίνες, προκειμένου να βοηθήσει την κυβέρνηση της χώρας στον πόλεμο κατά της «Αμπού Σαγιάφ» που δρα στο νότο.

Ολα τα μάτια είναι πια στραμμένα σε οποιαδήποτε μουσουλμανική χώρα, και όχι μόνο προς τις αραβικές. Στη δημοσιοποίηση της απόρρητης έκθεσης της βρετανικής κυβέρνησης και ενώ ο Τόνι Μπλερ βρισκόταν στην περιοχή του Κόλπου, το ντοκουμέντο Γουάιτχολ, «Καταβάλλοντας τη Διεθνή Τρομοκρατία: Στόχοι της εκστρατείας», δίνεται έμφαση «στην αραβοϊσραηλινή σύγκρουση, το Κασμίρ και τα προβλήματα στον Καύκασο», προσδίδοντας με αυτόν τον τρόπο μία ακόμη «νομιμοποίηση» ως προς τις προοπτικές και τους στόχους αυτού του πολέμου, παρότι επισήμως ακόμη η βρετανική κυβέρνηση αγωνιά να πείσει τους πάντες ότι «το Ιράκ δεν είναι στόχος, αφού δεν έχουμε στοιχεία».

Τι μέλλει γενέσθαι; Αγνωστο. Μπορεί οι γενικότεροι στόχοι να έχουν αποσαφηνιστεί, αλλά οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και όχι πάντα «κατά το δοκούν» της Δύσης. Ειδικά, αναλογιζόμενοι την ανακοίνωση του «Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης» - συμμετέχουν όλοι «οι νεόκοποι σύμμαχοι» των ΗΠΑ, κυρίως από φόβο - όπου ενώ καταδικάζεται κάθε μορφή τρομοκρατίας, ζητούν να διαχωριστεί από το Ισλάμ και «θα είναι απαράδεκτη και καταδικαστέα οποιαδήποτε επίθεση κατά αραβικής και μουσουλμανικής χώρας». Οπως και την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στη Σαουδική Αραβία, και κυρίως στο Πακιστάν, όπου η σύγκρουση υποβόσκει και έχει άδηλο τέλος. Το Πακιστάν, που έχει και στη διάθεσή του πυρηνικά...

«Η αλήθεια και η ενημέρωση είναι το πρώτο μεγάλο θύμα κάθε πολέμου», υπενθυμίζουν πολλοί δημοσιογράφοι και αναλυτές. Με αφορμή τις πρόσφατες «συστάσεις» του Λευκού Οίκου προς τα αμερικανικά, και όχι μόνο, ΜΜΕ το, μείζονος σημασίας, ζήτημα της κάλυψης των δραματικών γεγονότων των τελευταίων εβδομάδων έρχεται στη δημοσιότητα μέσα από σειρά άρθρων. Και αυτό που επισημαίνουν αρκετοί αναλυτές είναι ότι «δεν πρόκειται πλέον για πληροφόρηση, έστω και ελεγχόμενη, πρόκειται για προπαγάνδα πολέμου».

Ισως δεν είναι τυχαίο ότι μετά από τις «συμβουλές» της Αμερικανίδας συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, Κοντολίζα Ράις, όλα τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα των ΗΠΑ (NBC, ABC, CNN, Fox, MSNBC) κατέληξαν στην, πρωτοφανή στα χρονικά, «πατριωτική» συμφωνία να μη μεταδίδουν μηνύματα του Μπιν Λάντεν ή της «Αλ Κάιντα», παρά μόνο να τα αναφέρουν περιληπτικά. Σε αυτήν την κατεύθυνση, πιέζεται ασφυκτικά και το Αl Jazeera, του Κατάρ, που, πριν από μερικούς μήνες, για τους New York Times και τον Τόμας Φρίντμαν, ήταν «πρότυπο ελεύθερης ενημέρωσης».

«Αυτός ο πόλεμος είναι ένα φεστιβάλ ψεμάτων και όσο συνεχίζεται τα πράγματα θα γίνονται χειρότερα», τονίζει, σε άρθρο του στην Guardian, o Πίτερ Πρέστον. Ο Βρετανός αναλυτής, επικαλούμενος την πείρα του από την κάλυψη του πολέμου στα Φόκλαντς, υπενθυμίζει στην κοινή γνώμη ότι «όλες οι, κατά τα άλλα, αξιόπιστες πηγές -αξιωματούχοι, κυβερνητικοί κλπ. - σε περίοδο πολέμου είναι ακριβώς η πηγή της παραπληροφόρησης». Απευθύνοντας, μάλιστα, έκκληση στην κοινή λογική, αναρωτιέται «αν ποτέ είναι δυνατό να πιστέψει κανείς ότι όλες αυτές οι καταπληκτικές στρατιωτικές και στρατηγικές πληροφορίες δίνονται στη δημοσιότητα. Μετά το πρώτο σοκ των επιθέσεων σε βάρος των ΗΠΑ, έπρεπε να ισορροπήσει και πάλι η κατάσταση. Και αυτό έγινε...».

«Η μέθοδος που καλύπτονται οι πολεμικές συγκρούσεις από τα δυτικά ΜΜΕ είναι απελπιστικά ίδια», τονίζει, επίσης στην Guardian, ο Φίλιπ Νάιτλεϊ, υπενθυμίζοντας ότι υπάρχουν συγκεκριμένα στάδια διαμόρφωσης της πολεμικής προπαγάνδας. Το πρώτο είναι η κρίση: Με τις επαναλαμβανόμενες εικόνες της καταστροφής, με τις αλλεπάλληλες πληροφορίες για τη στρατιωτική υπεροπλία και το «αναπόφευκτο» της πολεμικής σύρραξης.

Το δεύτερο στάδιο είναι η «δαιμονοποίηση του ηγέτη του αντιπάλου». Μέθοδος που εφαρμόστηκε, λέει ο Νάιτλεϊ, τόσο στον πόλεμο του Κόλπου, όσο και στον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία. «Δοκιμασμένη μέθοδος είναι ο παραλληλισμός του εκάστοτε ηγέτη με τον Χίτλερ. Τα αντανακλαστικά είναι άμεσα. Εγινε με τον Σαντάμ Χουσεΐν, όπως και με τον Μιλόσεβιτς. Τώρα γίνεται με τον Μπιν Λάντεν. Παράλληλα, ο εχθρός παρουσιάζεται τρελός. Ο Χουσεΐν ήταν ένας διαταραγμένος ψυχοπαθής, ο Μιλόσεβιτς ένας τρελός και ο Μπιν Λάντεν μανιακός».

Την ίδια στιγμή, τονίζει ο Νάιτλεϊ, όλοι όσοι τολμούν να αμφισβητήσουν αυτές τις «αδιαπραγμάτευτες αλήθειες» αποκομίζουν σταθερά τους χαρακτηρισμούς «φιλο-τρομοκράτες, τρελοί, απολογητές». Τώρα, π.χ., η Mirror αποκαλεί τους φιλειρηνιστές διαδηλωτές «παραπληροφορημένους και διαταραγμένους ανθρώπους, έτοιμους να υπερασπιστούν κάθε άλλη χώρα, πλην της πατρίδας τους. Είναι ο εσωτερικός εχθρός».

Το τρίτο στάδιο είναι αυτό της δαιμονοποίησης του εχθρικού λαού. Το καλύτερο εργαλείο είναι η παρουσίαση «κτηνωδιών». «Οπως παρουσίαζαν οι βρετανικές εφημερίδες τους ναζί να πετούν στον αέρα, με συνέπεια το θάνατο, τα νεογέννητα στα μαιευτήρια της Τσεχοσλοβακίας, έτσι παρουσιάστηκαν οι Ιρακινοί στρατιώτες να πράττουν στο Κουβέιτ (Daily Telegraph, το Σεπτέμβριο του 1990), τονίζει ο Νάιτλεϊ. Και επειδή δεν υπήρχε κανένα αποδεικτικό στοιχείο, βρέθηκε μία μάρτυρας να περιγράψει με σπαραξικάρδιο τρόπο την κτηνωδία στον αμερικανικό Κογκρέσο και μέσω ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο».

«Δύο χρόνια αργότερα, συνεχίζει, αποδείχτηκε ότι η, χρηματοδοτούμενη από την κουβεϊτιανή ηγεσία, οργάνωση "Πολίτες για ένα Ελεύθερο Κουβέιτ" είχε κλείσει συμφωνία με τη διαφημιστική "Hill & Knowlton" για την προώθηση της αμερικανικής στρατιωτικής επέμβασης στο Ιράκ. Επίσης, αποδείχτηκε ότι το συμπαθέστατο κοριτσάκι ήταν η κόρη του πρεσβευτή του Κουβέιτ στις ΗΠΑ. Ο πόλεμος του Κόλπου, όμως, είχε τελειώσει. Μήπως δε γίνεται τώρα το ίδιο; Δεν προβάλλονται αποτρόπαιες εικόνες, δεν ανακαλύπτονται διάφοροι μετανοημένοι Ταλιμπάν, που καταγγέλλουν φρικώδη βασανιστήρια; Δεν αμφισβητεί κανείς το ότι συμβαίνουν. Αμφισβητεί τον τρόπο και το σκοπό για τον οποίο παρουσιάζονται τώρα».

Πολύ πριν την έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων, τα ΜΜΕ είχαν «καταληφθεί» από πρώην ή ενεργούς στρατιωτικούς, οι οποίοι με ψυχρό ύφος ανέλυαν «πώς θα γίνει ο πόλεμος», επιβάλλοντας σε δημοσιογράφους και κοινό, ορολογία στη χειρότερη περίπτωση απάνθρωπη στην καλύτερη ουδέτερη, υπογραμμίζει ο Ρόμπερτ Φισκ, στην Independent. «Τι εννοεί ο Μπους τρομοκρατία; Ποιανού τρομοκρατία; Τι σημαίνει θα κυνηγηθούν και σε άλλες χώρες οι τρομοκράτες; Ποιες είναι αυτές;», είναι μερικές από τις ερωτήσεις που οι δημοσιογράφοι θα έπρεπε να θέτουν, τονίζει ο Φισκ, χωρίς να υιοθετούν αβασάνιστα τα πάντα.

Τόσο ο Φισκ, όσο και ο Ρικ Σαλούτιν, απευθύνει έκκληση στην κοινή γνώμη «να μην πάψει να σκέφτεται» και να αμφισβητεί τις «πολεμικές απλουστεύσεις, όπως: Είμαστε οι καλοί. Είναι το κακό. Είναι ένας πόλεμος. Οποιος δε συμφωνεί, είναι τρελός ή χειρότερος από τους κακούς». Ορολογία, που, όπως υπογραμμίζουν, στοχεύει να προσφέρει καταφύγιο στην κοινή γνώμη, που προηγουμένως έχει βυθιστεί στον πανικό. Αλλωστε, παρατηρεί ο Νόρμαν Σόλομον, «σε αυτόν τον πόλεμο, που δεν υπάρχουν στοιχεία, αλλά εκτιμήσεις, που οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν τις ίδιες παραφράσεις: Εμείς - εσείς, τρομοκρατικά χτυπήματα, ο Θεός θα μας βοηθήσει, δε θα πρέπει να ξεχνά κανείς ότι τα ΜΜΕ έχουν αναλάβει την προπαγάνδα. Και, ως γνωστόν, οι πόλεμοι κερδίζονται, κυρίως, στα μετόπισθεν και όχι στα πεδία των μαχών, που, ούτως ή άλλως, σήμερα, δεν είναι και τόσο ξεκάθαρα».