Copyright 2018 The Associated

Η βάση «Bondsteel» στο Κόσσοβο αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες βάσεις των ΗΠΑ διεθνώς (φωτ. από επίσκεψη του Κοσσοβάρου «πρωθυπουργού» Χαραντινάι τον Αύγουστο)

Τη βδομάδα που πέρασε, η Ρωσία εξέφρασε την «ανησυχία» της για τις εξελίξεις συνολικά στα Βαλκάνια (όπου προχωρά ορμητικά η αμερικανοΝΑΤΟική διείσδυση), προκαλώντας συζήτηση στο Συμβούλιο Ασφαλείας (ΣΑ) για την απόφαση της κυβέρνησης των Κοσσοβάρων Αλβανών να προχωρήσουν σε μετατροπή των «Δυνάμεων Ασφαλείας» σε τακτικό στρατό.

Παρεμβαίνοντας στη συζήτηση, ο πρέσβης της Ρωσίας στο ΣΑ, Βασίλι Νεμπέζνια, κατήγγειλε την απόφαση ως παραβίαση του Ψηφίσματος 1244 του ΟΗΕ (που θεωρεί το Κοσσυφοπέδιο σερβική επικράτεια) και ζήτησε την άμεση ακύρωσή της. Περιέγραψε τον αποκαλούμενο «κοσσοβάρικο στρατό» ως «υπαρξιακή απειλή» για τους Σέρβους, ενώ επέκρινε και την απόφαση των κοσσοβάρικων αρχών να επιβάλουν δασμούς σε μια σειρά εισαγόμενα από τη Σερβία προϊόντα, ενώ σχολιάζοντας τη στάση ειδικά της ΕΕ για τις τελευταίες εξελίξεις στα Βαλκάνια, δήλωσε «πολύ απογοητευμένος».

Οπως είπε, «από τη μία πλευρά (η ΕΕ) ισχυρίζεται ότι παίζει το ρόλο ενός αντικειμενικού μεσολαβητή και, από την άλλη, παραβλέπει την παράνομη δημιουργία του κοσσοβάρικου στρατού. Η αντίδραση της ΕΕ στην τελευταία απόφαση της Πρίστινας μπορεί να αποκληθεί μόνο "ακίνδυνη"» (στα Αγγλικά χρησιμοποιήθηκε ο όρος «toothless» = «ξεδοντιασμένος») και προειδοποίησε ότι «η εξέλιξη αυτή επαναφέρει τον κίνδυνο νέων συγκρούσεων στα Βαλκάνια, μια περιοχή όπου οι συγκρούσεις συνεχώς επαναλαμβάνονται».

Από τη μεριά των ΗΠΑ, πάντως, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανέλαβε μεσοβδόμαδα να υπενθυμίσει ότι «το Κόσσοβο αποτελεί κρίσιμο εταίρο στις προσπάθειές μας να εγγυηθούμε την ειρήνη και τη σταθερότητα σε όλη την Ευρώπη», με επιστολή του στον ηγέτη του Κοσσόβου, Χασίμ Θάτσι.

Με αυτήν ο Τραμπ περιέγραψε ξανά τη σημασία που τα Βαλκάνια έχουν για την υπεράσπιση της «ευρωπαϊκής ασφάλειας» (προφανώς πρώτα και κύρια από τη Ρωσία) και κάλεσε την ηγεσία του Κοσσόβου να αξιοποιήσει τη «μοναδική ευκαιρία» που (όπως ανέφερε) υπάρχει για «ειρηνευτική συμφωνία» με τη Σερβία. Κάλεσε την κοσσοβάρικη ηγεσία να σταθεί «με ενιαία φωνή κατά τις ειρηνευτικές συνομιλίες» και να απέχει «από ενέργειες που θα καθιστούσαν πιο δύσκολη την επίτευξη συμφωνίας».

Υποστήριξε ότι «η αποτυχία να επωφεληθείτε από αυτήν τη μοναδική ευκαιρία (σ.σ. για συμφωνία με τη Σερβία) θα ήταν μια τραγική οπισθοδρόμηση, καθώς είναι απίθανο να παρουσιαστεί σύντομα μια νέα ευκαιρία για μια συνολική ειρήνη» και επανέλαβε ότι η Ουάσιγκτον είναι έτοιμη να στηρίξει προσπάθειες για συμφωνία «που θα εξισορροπεί τα συμφέροντα Σερβίας και Κοσσόβου».

Τέλος, δήλωσε ότι θα χαιρόταν να υποδεχτεί στο Λευκό Οίκο τους Προέδρους του Κοσσόβου και της Σερβίας στο πλαίσιο επίτευξης μιας τέτοιας «ιστορικής συμφωνίας». Να σημειωθεί ότι ο Τραμπ έστειλε αντίστοιχη επιστολή και στον Πρόεδρο της Σερβίας (η οποία θυμίζουμε διατηρεί σημαντικές σχέσεις και με τη Ρωσία) Αλεξάνταρ Βούτσιτς.

Τις δικές της κινήσεις προσπαθεί να ενισχύσει και η ΕΕ, που οργάνωσε μάλιστα άτυπη Σύνοδο με τους ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. «Οι εταίροι της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια (σ.σ. Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Κόσσοβο, Μαυροβούνιο, Σερβία και ΠΓΔΜ) πρέπει σήμερα περισσότερο από ποτέ να εργαστούν από κοινού για να υλοποιηθεί ο κοινός στόχος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, της σταθεροποίησης της ειρήνης και ασφάλειας και για να επενδύσουν στην περαιτέρω περιφερειακή συνεργασία...», δήλωσε μετά από τη συνάντηση η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι.

Επιπλέον, η Μογκερίνι είχε στις αρχές της βδομάδας χωριστές συναντήσεις με την πρωθυπουργό της Σερβίας Αννα Μπρνάμπιτς. «Η δέσμευση της Σερβίας για εξομάλυνση των σχέσεων με το Κόσσοβο είναι κρίσιμο θέμα για την πρόοδο της ενταξιακής της πορείας», είπε η Μογκερίνι, εκφράζοντας ξανά τις προσδοκίες της ΕΕ «Σερβία και Κόσσοβο να ανταποκριθούν σύντομα στη δέσμευσή τους για διάλογο».

Μάλιστα, η Μογκερίνι ζήτησε την άμεση ακύρωση των δασμών που πρόσφατα επέβαλαν οι κοσσοβάρικες αρχές σε προϊόντα προερχόμενα από τη Σερβία, ενώ για το θέμα του «κοσσοβάρικου στρατού» είπε ότι «τα όσα προβλέπονται (σήμερα) για τις "Δυνάμεις Ασφαλείας του Κοσσόβου" θα έπρεπε να αλλάξουν μόνο μέσα μια σταδιακή και χωρίς αποκλεισμούς διαδικασία σε συμφωνία με το "Σύνταγμα" του Κοσσόβου».

Να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Μογκερίνι - Μπρνάμπιτς, δημοσιογράφος αναφέρθηκε σε «δύο διαδικασίες που "τρέχουν" παράλληλα όσον αφορά το Κόσσοβο: Εναν διάλογο εδώ στις Βρυξέλλες και μια συγκεκριμένη διπλωματική "εκστρατεία" που η Σερβία οργανώνει αλλού», προκαλώντας την παρέμβαση της Μπρνάμπιτς, που υπογράμμισε: «Είναι λογικό η Πρίστινα να έχει παρασκηνιακές επαφές με χώρες, αλλά το Βελιγράδι να μην μπορεί να έχει επαφές με κάποιες...».

Η ίδια είπε ότι η δημιουργία κοσσοβάρικου στρατού αποτελεί τη «μεγαλύτερη απειλή για την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα». Αλλά και ο Πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, είπε ότι δεν συμμερίζεται την αισιοδοξία Τραμπ και όλο νόημα πρόσθεσε ότι παρατηρεί πως προχωρούν «πολλές διαφορετικές πρωτοβουλίες» για τα Βαλκάνια.

Πολύτιμες υπηρεσίες για την προώθηση των αμερικανοΝΑΤΟικών σχεδιασμών στα Βαλκάνια προσφέρει φυσικά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, κατά τη συνάντηση που είχε την Παρασκευή με τον Σέρβο Πρόεδρο Βούτσιτς, υπογράμμισε ότι η συμφωνία με το Κόσσοβο «είναι μια δύσκολη προσπάθεια από την οποία η Σερβία δεν πρέπει να αποπροσανατολιστεί».

Εφερε μάλιστα ως παράδειγμα συνεργασίας τη συμφωνία των Πρεσπών, ενώ χρησιμοποίησε ακόμα και την κατάσταση στο Κυπριακό, για να υποστηρίξει πως η εμπειρία δείχνει ότι «η μη λύση δημιουργεί δυσχερέστερο περιβάλλον για την επόμενη μέρα». Πάντως, ο Βούτσιτς υποστήριξε ότι «δεν βρισκόμαστε κοντά σε οποιαδήποτε λύση».

Στην ίδια κατεύθυνση αναμένονται να αξιοποιηθούν και τα αποτελέσματα της 6ης τετραμερούς Συνάντησης Βουλγαρίας - Ελλάδας - Ρουμανίας - Σερβίας που ξεκίνησε την Παρασκευή.

Αλλωστε, μην ξεχνάμε ότι στο Ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά τον «Στρατηγικό Διάλογο» ΗΠΑ - Ελλάδας, οι ΗΠΑ «επαίνεσαν την ηγεσία και το όραμα της Ελλάδας για την προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας και συνεργασίας, ιδίως με τις πρωτοβουλίες της Αθήνας στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, ώστε να διασφαλιστούν κοινά, περιφερειακά οφέλη σε Οικονομία και Ασφάλεια». Ενώ ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο, στο πλαίσιο του «Διαλόγου», ξεκαθάρισε ότι η διευρυμένη συνεργασία Ελλάδας - ΗΠΑ αλλά και ειδικά η συμφωνία των Πρεσπών θα συμβάλουν στη μείωση της «κακόβουλης ρωσικής επιρροής» στην περιοχή.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το φόντο των εξελίξεων φωτίζει μια παρέμβαση που έκανε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Σάλιβαν, που μεσοβδόμαδα επισκέφτηκε τα Σκόπια, από όπου κατήγγειλε ότι η Ρωσία «αντιτίθεται στη συμφωνία των Πρεσπών και ουδείς αμφιβάλλει ότι θα κάνει τα πάντα για να προωθήσει το δικό της συμφέρον και να υπονομεύσει τη διαδικασία εφαρμογής της συμφωνίας».

Ο Σάλιβαν μίλησε σε εκδήλωση που οργανώθηκε στο πανεπιστήμιο Κύριλλου και Μεθόδιου και πρώτα εξήγησε χρήσιμες πλευρές της συμφωνίας των Πρεσπών, που περιέγραψε ως «έναν δύσκολο συμβιβασμό, που χρειάστηκε χρόνο, υπομονή και θαρραλέα ηγετική στάση». Είπε λοιπόν ότι πρόκειται για έναν συμβιβασμό που επιτεύχθηκε για «να προχωρήσουν οι στρατηγικοί στόχοι για μεγαλύτερη σταθερότητα και ευημερία στην περιοχή, στόχους που οι φίλοι σας σε Αμερική και Ευρώπη μοιράζονται...».

Αφού αναγνώρισε ότι «όπως σε κάθε συμβιβασμό, έτσι και τώρα οι δύο πλευρές νιώθουν ότι κάτι έχασαν», αλλά και ότι οι ΗΠΑ ανυπομονούν να υποδεχτούν σύντομα τη Μακεδονία στο ΝΑΤΟ ως «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», επισήμανε:

«Ο κόσμος, όπως γνωρίζετε, έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία 20 χρόνια. Η σύγκρουση μεγάλων δυνάμεων έχει επιστρέψει στο προσκήνιο - κάποιοι θα έλεγαν ότι ποτέ δεν έφυγε - και η Μακεδονία βλέπει ότι δέχεται τις προσπάθειες της Ρωσίας να υπονομεύσει την ανεξαρτησία της και να εμποδίσει τη δημοκρατική επιλογή των πολιτών της Μακεδονίας και άλλων εθνών της περιοχής που πιστεύουν ότι το μέλλον τους βρίσκεται στη Δύση...».

Και συνεχίζοντας να εξηγεί ότι «το βασικότερο επίκεντρο της επίσκεψής μου στην περιοχή είναι η αντιμετώπιση της κακόβουλης επιρροής της Ρωσίας», υποστήριξε ότι «στόχος της Ρωσίας είναι να εμποδίσει την εθνική κυριαρχία των χωρών που βρίσκονται στα δυτικά της σύνορα». Είπε ότι «η Ρωσία δεν αποτελεί φίλο των μικρών εθνών» και «το όραμά της είναι νεο-ιμπεριαλιστικό» και αναφέρθηκε κατά σειρά σε όλα τα μέτωπα στα οποία ξεπροβάλλουν καθαρά οι βαθιές αντιθέσεις και κόντρες ανάμεσα στη Μόσχα και τη Δύση: Στενά του Κερτς, Ουκρανία, Γεωργία.

Κατά τ' άλλα ο Σάλιβαν τόνισε ότι «η Μακεδονία αποτελεί ισχυρό εταίρο και στο Συνασπισμό για την αντιμετώπιση του ISIS», σημειώνοντας πως το 2019 θα γίνει νέα άσκηση Αμερικανών - Σκοπιανών στρατιωτών στο Κρίβολακ, περιοχή στη νότια ΠΓΔΜ που το τελευταίο εξάμηνο επανέρχεται σε συζητήσεις για «εναλλακτικές» σχετικά με τη διενέργεια αμερικανοΝΑΤΟικών γυμνασίων στην ευρύτερη περιφέρεια. Μάλιστα, τον περασμένο Αύγουστο στο Κρίβολακ έγινε η αμερικανο-σκοπιανή άσκηση «Decisive Strike 2019» («Αποφασιστικό Χτύπημα 2019»). Τότε Αμερικανοί αξιωματούχοι σημείωναν ότι επρόκειτο και για ένα είδος «τεστ» για το αν το πεδίο μπορεί όντως να αξιοποιηθεί για ακόμα μεγαλύτερες ασκήσεις και συνεκπαιδεύσεις. Επισήμαιναν ότι το πεδίο ασκήσεων του Κρίβολακ παρέχει παρόμοιες δυνατότητες με άλλα, μεγαλύτερα, σε χώρες όπως η Γερμανία (πεδίο του Γκράφενβοερ), αλλά επειδή βρίσκεται στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Τέτοιες εκτιμήσεις και προτάσεις για την αξία που αποκτά η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στα Βαλκάνια αποκτούν νέα σημασία, υπό το φως των νέων εξελίξεων και σε περιοχές όπως η Συρία, από όπου η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ότι «αποσύρει» τα στρατεύματα, καθώς περνά στην «επόμενη φάση» ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας»...