Για δεύτερη συνεχόμενη μέρα ο πρόεδρος και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ κάλεσαν την ελληνική κυβέρνηση να αποταθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ και να καταγγείλει τη συμπεριφορά της Τουρκίας, προκειμένου να προασπίσει τα «δίκαια της χώρας»...

Το ΠΑΣΟΚ, ακολουθώντας πιστά την πολιτική εξυπηρέτησης των σχεδιασμών των «ευρωατλαντικών» ιμπεριαλιστικών κέντρων, προτείνει ουσιαστικά την υπαγωγή των ελληνοτουρκικών σχέσεων στην «επιδιαιτησία» της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, των οργανισμών δηλαδή που συντηρούν και αυξάνουν την ένταση των σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών και στηρίζουν την επιθετικότητα της Τουρκίας.

Ο υπεύθυνος του Τομέα Εξωτερικής Πολιτικής, Ασφάλειας και Αμυνας του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, Χρ. Παπουτσής, όπως προχτές και ο Γ. Παπανδρέου, ζήτησε να ενημερωθεί το ΝΑΤΟ για τις εξελίξεις στο Αιγαίο. Να ενημερωθεί το ΝΑΤΟ που έχει εδραιώσει την κυριαρχία του στο Αιγαίο με την πολιτική που ακολουθούν οι κυβερνήσεις του δικομματισμού, προωθεί τη διχοτόμησή του και δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα στην Ελλάδα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 10 ναυτικά μίλια...

«Υπάρχει μεγάλη αγανάκτηση σε όλους για τη συνεχιζόμενη ένταση στο Αιγαίο, στον εναέριο χώρο, για τη διαρκή αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της πατρίδας μας από την Τουρκία», δήλωσε χτες ο Χρ. Παπουτσής, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ υπέγραψε τη «Συμφωνία της Μαδρίτης», που αναγνωρίζει «τα ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο»... Προχώρησε σ' αυτή τη δήλωση όταν η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ υπέγραψε τη συμφωνία του Ελσίνκι, με την οποία η Ελλάδα αποδέχεται να μεταβεί στο Δικαστήριο της Χάγης και να θέσει θέμα «επίλυσης ελληνοτουρκικών διαφορών», πέρα της υφαλοκρηπίδας.

Εξάλλου χτες ο Γ. Παπανδρέου σε ένα προσωπικό κρεσέντο υποκρισίας... ξεχνώντας προφανώς τις δηλώσεις του περί «βήμα προς βήμα προσέγγιση με την Τουρκία», που συνδυαζόταν με την πολιτική του «ζεμπέκικου», κατηγόρησε την κυβέρνηση και τον Κ. Καραμανλή, που ακολουθεί την ίδια πολιτική με τις «κουμπαριές», πως «η κυβέρνηση πίστεψε ότι με δήθεν προσωπικές σχέσεις θα μπορούσε να κάνει υψηλή πολιτική στο Αιγαίο, αλλά διαψεύστηκε με δραματικό τρόπο»...

Μιλώντας στα εγκαίνια των νέων γραφείων της δημοτικής οργάνωσης του ΠΑΣΟΚ στο Ιλιο, συνεχίζοντας το «σικέ» παιχνίδι των εντυπώσεων, ανέφερε ότι η κυβέρνηση της ΝΔ «πορεύεται χωρίς σχέδιο, χωρίς πρωτοβουλίες, χωρίς στρατηγική, χωρίς δράση και εγρήγορση» και ισχυρίστηκε ότι επί των ημερών του ΠΑΣΟΚ «μας άκουγαν και μας υπολόγιζαν και μπορούσαμε να διαπραγματευτούμε από θέση ισχύος».

Ο Γ. Παπανδρέου, παράλληλα, οξύνοντας τη δικομματική αντιπαράθεση, επανέλαβε τη θέση του ότι «η πολιτική της κυβέρνησης Καραμανλή θα οδηγήσει σε μικρά και μεγάλα επεισόδια και μεγάλη ένταση».

Σε χαμηλούς αλλά ταυτόχρονα και κατηγορηματικούς τόνους η Αγκυρα παρουσίασε την εκδοχή της για τη σύγκρουση των πολεμικών αεροσκαφών στην Κάρπαθο, υπογραμμίζοντας τις πάγιες θέσεις της για την έρευνα και διάσωση εντός του FIR Αθηνών.

Σύμφωνα με την τουρκική εκδοχή, η οποία παρουσιάστηκε με ανακοίνωση του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας της γειτονικής χώρας, «το ελληνικό αεροσκάφος προσέκρουσε στο τουρκικό από πίσω και κάτω, ενώ το τουρκικό αεροσκάφος εκτελούσε εκπαιδευτική πτήση και δεν έκανε ελιγμούς». Στην τουρκική ανακοίνωση σημειώνεται πως «δεν υπήρξε αερομαχία».

Σύμφωνα με την εκδοχή της Αγκυρας, τα τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη απογειώθηκαν από το στρατιωτικό αεροδρόμιο Νταλάμαν, για να πραγματοποιήσουν εκπαιδευτική πτήση στο διεθνή εναέριο χώρο της Μεσογείου. Στην ανακοίνωση του τουρκικού ΓΕΑ αναφέρεται ότι «οι ελληνικές αρχές κατεύθυναν δύο ελληνικά αεροσκάφη τύπου "F-16" με σκοπό να παρεμποδιστούν τα αεροσκάφη μας. Τα ελληνικά αεροσκάφη πλησίασαν και παρενόχλησαν τα αεροσκάφη μας, κατά παράβαση των κανόνων του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO)».

Σημειώνεται επίσης ότι με βάση τους κανόνες αυτούς, «τα αεροσκάφη μπορούν να προσεγγιστούν μόνο σε απόσταση χιλίων ποδιών». Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η σύγκρουση έγινε στις 12.45, υπό μορφή πρόσκρουσης του ελληνικού αεροσκάφους πάνω στο τουρκικό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, στο πλαίσιο συμφωνιών στους κόλπους του ΝΑΤΟ έχουν αποδεχτεί τη ΝΑΤΟική απαίτηση, σύμφωνα με την οποία τα μαχητικά αεροσκάφη των χωρών μελών του ΝΑΤΟ δεν είναι υποχρεωμένα να αποστέλλουν σχέδια πτήσης όταν κινούνται εντός του FIR Αθηνών, αρκεί να έχουν ενημερώσει το στρατηγείο του ΝΑΤΟ για τις κινήσεις τους.

Εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ όταν χτες ρωτήθηκε στις Βρυξέλλες για το περιστατικό απέφυγε να σχολιάσει τη σύγκρουση των αεροσκαφών και περιορίστηκε στη δήλωση ότι σε αυτά τα θέματα η Ατλαντική Συμμαχία δε διαδραματίζει κανένα ρόλο.

Ο εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ σημείωσε επίσης ότι ζητήματα όπως το χτεσινό, το οποίο σχετίζεται με τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας, αφορά πρωτίστως τις δύο ενδιαφερόμενες χώρες.

Η Αγκυρα, έχοντας προβάλλει έμπρακτα τη θέση της για δικαιώματα συνδιαχείρισης στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, αποστέλλοντας στην περιοχή της σύγκρουσης των αεροσκαφών σωστικά μέσα τα οποία δεν τέθηκαν υπό τον ελληνικό συντονισμό, εμφανίστηκε χτες με «συναινετική» διάθεση.

«Ελπίζουμε ότι πριν από τις αρχές Ιούνη θα υπάρξει εξέλιξη στο ζήτημα της κόκκινης τηλεφωνικής γραμμής μεταξύ του Εθνικού Κέντρου Αεροπορικού Ελέγχου Λάρισας και του αντίστοιχου τουρκικού κέντρου στο Εσκίσεχιρ», δήλωσε ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Ναμίκ Ταν, προβάλλοντας, εκ των υστέρων, μια εικόνα... διαλλακτικότητας και ενδιαφέροντος για την αποφυγή των εντάσεων.

Ο Ν. Ταν ρωτήθηκε σχετικά με την προχτεσινή σύγκρουση στον εναέριο χώρο νότια της Καρπάθου και υπογράμμισε «εμείς επιθυμούμε να υπάρχει ειρήνη, γαλήνη και σταθερότητα στο Αιγαίο. Ελπίζουμε η ίδια αντίληψη να υπάρχει στους Ελληνες και Ελληνοκύπριους».

Πηγές του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τον όρο «Ελληνοκύπριοι», υπογράμμισαν ότι η αναφορά αυτή σχετίζεται με το γενικό στόχο περί σταθερότητας στην περιοχή και όχι με ζητήματα εναέριου χώρου.

Τέλος, το τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «Ανατολή», επικαλούμενο τουρκικές διπλωματικές πηγές, σημειώνει ότι «δεν τίθεται θέμα παραβίασης FIR» και ότι «το FIR έχει σχεδιαστεί για πολιτικά και όχι για στρατιωτικά αεροσκάφη». Οι ίδιες πηγές ανέφεραν επίσης ότι το περιστατικό έγινε εκτός της περιοχής του Αιγαίου και ότι από τις σχετικές έρευνες προκύπτει ότι «εκείνο που προσέκρουσε, ήταν το ελληνικό αεροσκάφος».

Ακαρπες ήταν και χτες, τουλάχιστον μέχρι το βράδυ, οι έρευνες για την ανεύρεση του σμηναγού Κωνσταντίνου Ηλιάκη, κυβερνήτη του ελληνικού μαχητικού «F-16» που συγκρούστηκε με τουρκικό μαχητικό του ίδιου τύπου, προχθές στη θαλάσσια περιοχή νοτιοανατολικά της Καρπάθου. Ο έρευνες γίνονται με θαλάσσια και εναέρια μέσα στην ευρύτερη περιοχή του συμβάντος. Τα μόνα ευρήματα ήταν η κάσκα και ο εξοπλισμός επιβίωσης του άτυχου πιλότου, από τη φρεγάτα «Λήμνος».

Το επεισόδιο, όσον αφορά στην επιχειρησιακή του διάσταση θεωρείται πλέον λήξαν, ωστόσο οι πολιτικές και διπλωματικές του προεκτάσεις μένουν ανοιχτές. Πάντως χτες δε σημειώθηκαν τουρκικές παραβιάσεις. Κοινός παρονομαστής των επίσημων αντιδράσεων τόσο της ελληνικής όσο και της τουρκικής πλευράς είναι οι χαμηλοί τόνοι. Κατά τα άλλα η χτεσινή μέρα πέρασε με ανακύκλωση πλευρών του περιστατικού, που άπτονται τόσο του θέματος του FIR όσο και της αρμοδιότητας έρευνας και διάσωσης.

Κεντρικό θέμα αναδείχτηκε το εάν υπήρξε προσπάθεια αναχαίτισης των τουρκικών αεροσκαφών ή η σύγκρουση έγινε σε φάση αναγνώρισης. Αυτό γιατί από την τουρκική πλευρά προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι τα στρατιωτικά αεροσκάφη δεν υποχρεούνται να υποβάλλουν σχέδια πτήσης όταν πετάνε στο διεθνή εναέριο χώρο, πράγμα που η ελληνική πλευρά δεν αποδέχεται επικαλούμενη τους διεθνείς κανόνες για την εναέρια κυκλοφορία στο χώρο του FIR, όπου η δικαιοδοσία ελέγχου των πτήσεων της ανήκει. Σε κάθε περίπτωση πάντως δεν προβλέπεται αναχαίτιση στο FIR, αλλά μόνο αναγνώριση. Η ελληνική πλευρά όμως προβάλλει το επιχείρημα ότι εφόσον τα τουρκικά αεροσκάφη πετούσαν σε πολεμικό σχηματισμό με κατεύθυνση τον ελληνικό εναέριο χώρο δικαιούται μετά την αναγνώριση να επιχειρήσει την αναχαίτισή τους. Βέβαια, στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως λέγεται, η σύγκρουση συνέβη στη φάση της αναγνώρισης.

Το άλλο θέμα που αναδείχτηκε συνδέεται με την έρευνα και διάσωση. Γύρω από το θέμα αυτό περιστράφηκε και η «μάχη» για τη διάσωση του Τούρκου πιλότου μετά τη συντριβή των αεροσκαφών. Οπως ανακοινώθηκε επίσημα από το ΓΕΕΘΑ, ο Τούρκος πιλότος αρνήθηκε τη βοήθεια και στη συνέχεια «κατόπιν αιτήματος της τουρκικής πλευράς επετράπη η παραλαβή του Τούρκου χειριστή από τουρκικό ελικόπτερο, το οποίο κατέφθασε μετέπειτα στην περιοχή». Σύμφωνα όμως με άλλες πληροφορίες απείλησε με το πιστόλι του τους Ελληνες διασώστες.

Η άρνηση του Τούρκου πιλότου να δεχτεί ελληνική βοήθεια έγινε προκειμένου να μην αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία έρευνας και διάσωσης από τις ελληνικές αρχές σε αυτή την περιοχή. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι τα τουρκικά θαλάσσια και εναέρια μέσα συνέχισαν τις έρευνες στην περιοχή και μετά την παραλαβή από το τουρκικό ελικόπτερο του διασωθέντος πιλότου. Επίσης είναι γεγονός ότι τα τουρκικά μέσα διάσωσης σε καμία φάση της επιχείρησης δε δέχτηκαν συντονισμό από το ελληνικό κέντρο έρευνας και διάσωσης.