ΛΙΣΑΒΟΝΑ.-

Ο υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ζορζέ Σαμπάιο είναι ο νικητής στις προεδρικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή στην Πορτογαλία, λαμβάνοντας το 53,43% των ψήφων σε αντίθεση με τον συντηρητικό υποψήφιο, πρώην πρωθυπουργό Ανιμπάλ Καβάκο Σίλβα, που συγκέντρωσε το 46,17%. Στις κάλπες προσήλθαν να ψηφίσουν 8,8 εκατομμύρια ψηφοφόροι τόσο από την ηπειρωτική χώρα όσο και από τα αρχιπελάγη της Μαδέρας και των Αζορών.

Η επιτυχία του Σαμπάιο στις προεδρικές εκλογές δίνει τη δυνατότητα για πρώτη φορά από την Επανάσταση των Γαριφάλων το 1974 στους Σοσιαλιστές να ελέγχουν τόσο την Προεδρία της Δημοκρατίας όσο και την κυβέρνηση. Σε διάστημα τριών ετών το Σοσιαλιστικό Κόμμα κέρδισε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις: Δημοτικές εκλογές, εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο, βουλευτικές και τις προχτεσινές προεδρικές.

Στις δημοτικές εκλογές του Δεκέμβρη του 1993 οι Σοσιαλιστές αναδείχτηκαν πρώτη δύναμη με 36,1%, ενώ στις ευρωεκλογές του Ιουνίου του '94 ήρθαν πάλι πρώτοι με ποσοστό 34,87%, με 10 ευρωβουλευτές στο Στρασβούργο. Τον περασμένο Οκτώβρη, οι Σοσιαλιστές έλαβαν το 43,76% και 112 έδρες στη Βουλή, χάνοντας την απόλυτη πλειοψηφία για 4 μόλις έδρες.

Ο νέος Πρόεδρος θα αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του στις 9 του Μάρτη, την επόμενη της αναχώρησης του Μάριο Σοάρες από το Παλαί ντε Μπελέμ, την έδρα της Προεδρίας.

Οπως ήταν αναμενόμενο, όλες οι εφημερίδες της χώρας αφιέρωσαν χτες τις πρώτες σελίδες τους στην εκλογή του Σαμπάιο στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Το "Ντάριο ντε Νοτίσιας" έχει τον τίτλο "Η Πορτογαλία προς τα αριστερά" και αναφέρει ότι η εκλογή του Σαμπάιο αποτελεί σαφή και αναμφισβήτητη νίκη επί του αντιπάλου του, Καβάκο Σίλβα και συμβάλλει στη στροφή της Πορτογαλίας προς τα Αριστερά.

Μια άλλη εφημερίδα της Λισαβόνα, η "Πούμπλικο", τονίζει ότι δίνοντας τη νίκη στον Σαμπάιο, οι Πορτογάλοι δημιούργησαν μία άνευ προηγουμένου κατάσταση στην εσωτερική πολιτική: "Μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία, μια κυβέρνηση και έναν Πρόεδρο της ίδιας πολιτικής απόχρωσης". Υπό τον τίτλο: "Το τέλος του Καβακισμού", η εφημερίδα γράφει στο κύριο άρθρο της: "Για πρώτη φορά σε διάστημα δέκα ετών ο Καβάκο Σίλβα υπέστη μια σημαντική εκλογική ήττα. Οι προηγούμενες ήττες του PSD - κατά τις δημοτικές εκλογές και τις ευρωεκλογές - αν και μικρές, συγκλόνισαν τον Καβακισμό και το αλαζονικό του ύφος. Αλλά δε σήμαναν το τέλος του. Αυτή είναι η σημασία της χτεσινής (προχτεσινής) ψήφου των Πορτογάλων: Εκφράζοντας την προτίμησή τους προς τον Σαμπάιο απέναντι στον Καβάκο Σίλβα οι εκλογείς, πέραν της προσωπικής ήττας που του επιφύλαξαν, υπέγραψαν την πράξη θανάτου του Καβακισμού".

Αξίζει να σημειωθεί ότι η οικονομική εφημερίδα "Ντιάριο Εκονόμικο" αναφέρει ότι η εκλογή του Σαμπάιο δεν προκάλεσε ανησυχία στους οικονομικούς κόλπους της Πορτογαλίας. "Οι οικονομικοί κύκλοι της χώρας αντιμετώπισαν με ηρεμία την εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας. Αν και οι τρεις προσωπικότητες στην πολιτική ηγεσία της χώρας είναι Σοσιαλιστές, οι οικονομικοί παράγοντες με τους οποίους ήρθε σε επαφή το "Ντιάριο Εκονόμικο" έδωσαν σαφή δείγματα εμπιστοσύνης".

Υπενθυμίζεται ότι ο Ζορζέ Σαμπάιο υποστηρίχτηκε από τους Σοσιαλιστές, το Κομμουνιστικό Κόμματος και την αριστερίστικη "Λαϊκή Δημοκρατική Ενωση". Οι δύο τελευταίοι απέσυραν την τελευταία βδομάδα τους υποψήφιούς τους και κάλεσαν τα μέλη και τους οπαδούς τους να ψηφίσουν τον Σαμπάιο.

Ο Καβάκο Σίλβα, που ηγείτο του κυβερνητικού κεντροδεξιού συνασπισμού του "Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος" μέχρι το περασμένο Οκτώβρη, δεν είχε σε αυτές τις προεδρικές εκλογές την επίσημη υποστήριξη του "Λαϊκού Κόμματος" της Δεξιάς, του τρίτου κόμματος της χώρας. Το κίνημα του Αντόνιο Μοντέιρο προτίμησε να κρατήσει στάση ουδετερότητας, δίνοντας ελευθερία ψήφου στους οπαδούς του κόμματός του, που έχει 15 βουλευτές στο Κοινοβούλιο. Αντίθετα όμως, ο Καβάκο Σίλβα είχε την απόλυτη υποστήριξη του πρώην Προέδρου της χώρας, του στρατηγού Αντόνιο Ραμάλο.

ΣΑΡΑΓΕΒΟ.-

Εμπλοκή στην προγραμματισμένη απελευθέρωση εκατοντάδων Σερβοβόσνιων αιχμαλώτων πολέμου προκάλεσε η άρνηση της βοσνιακής κυβέρνησης να συμμορφωθεί με σχετικό πρόγραμμα της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού. Η βοσνιακή κυβέρνηση προχώρησε σ' αυτή την κίνηση, ζητώντας πληροφορίες για την τύχη περίπου 24.000 μουσουλμάνων που ζούσαν κατά τη διάρκεια του πολέμου στα ελεγχόμενα από τους Σερβοβόσνιους εδάφη. Ενα 24ωρο νωρίτερα, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Κλάους Κίνκελ και ο διοικητής των ΝΑΤΟικών πολυεθνικών δυνάμεων στη Βοσνία, ναύαρχος Λέιτον Σμιθ, πραγματοποιούσαν επίσκεψη στο Μόσταρ, προειδοποιώντας για μία ακόμη φορά ότι εάν δεν εκτονωθεί σύντομα η κατάσταση στην πόλη τότε απειλείται με κατάρρευση η κροατομουσουλμανική ομοσπονδία...

Ο Ζακ Ντε Μάγιο, εκπρόσωπος της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, εξέφρασε τη λύπη του για τη ματαίωση του προγράμματος συνολικής απελευθέρωσης αιχμαλώτων πολέμου, τονίζοντας ότι με τον τρόπο αυτό δεν έγινε ένα σημαντικό βήμα για την οικοδόμηση της ειρήνης στην περιοχή. Ο Ντε Μάγιο υποστήριξε ότι παρά την προ μίας βδομάδας άρνηση της βοσνιακής κυβέρνησης να υπογράψει σχετικό πρόγραμμα του Ερυθρού Σταυρού, οι Κροάτες της Βοσνίας, αλλά και οι Σερβοβόσνιοι ήταν χτες έτοιμοι να προχωρήσουν αμοιβαία στην απελευθέρωση αιχμαλώτων πολέμου.

Μέσα στο περασμένο Σαββατοκύριακο, η προσοχή εστιάστηκε στο Μοστάρ και λιγότερο στη σύντομη επίσκεψη του Προέδρου Κλίντον στη Βοσνία. Γερμανοί, Κροάτες και μουσουλμάνοι της Βοσνίας συναντήθηκαν την περασμένη Κυριακή στο Μόσταρ για να συζητήσουν την εφαρμογή των διεθνών συνθηκών που αφορούν τη συγκεκριμένη πόλη. Εκεί βρίσκονταν και ο ΝΑΤΟικός διοικητής των πολυεθνικών δυνάμεων στη Βοσνία, Λέιτον Σμιθ, και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Κλάους Κίνκελ, οι οποίοι έκαναν έκκληση για εκτόνωση της έντασης που υπάρχει στην πόλη με αφορμή τις συγκρούσεις ανάμεσα σε μουσουλμάνους και Κροάτες. Οι δύο άνδρες προειδοποίησαν ότι η κρίση στο Μόσταρ απειλεί σοβαρά το μέλλον της κροατομουσουλμανικής ομοσπονδίας και, κατά συνέπεια, και την εφαρμογή της επιβεβλημένης από τις ΗΠΑ Συνθήκης του Ντέιτον. Πάντως, η υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Σουζάνα Ανιέλι, ανακοίνωσε ότι θα καταβάλει προσπάθειες μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ώστε να γίνει νέα παρέμβαση προς τον Πρόεδρο της Κροατίας, Φράνιο Τούτζμαν, για την εκτόνωση της κρίσης στο Μόσταρ. Σύμφωνα με τα όσα είπε η Ιταλίδα υπουργός στον διορισμένο από την ΕΕ διοικητή του Μόσταρ, Χανς Κόσνικ, ο Κροάτης Πρόεδρος θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για ό,τι γίνεται στο Μοστάρ, υποστηρίζοντας ότι εκείνοι που θέλουν να διατηρήσουν την πόλη διαιρεμένη είναι "κυρίως οι Κροάτες"...

Οι οπαδοί του Ζ. Σαμπάιο ξεχύθηκαν στους δρόμους μετά την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων

ΜΠΟΥΖΟΥΜΠΟΥΡΑ.-

"Πεδίο μάχης" θύμιζε χτες το κέντρο της πρωτεύουσας του Μπουρούντι, Μπουζουμπούρα. Δεκάδες νεαροί ένοπλοι, μέλη της φυλής των Τούτσι, έστησαν πύρινα οδοφράγματα σε διάφορα μέρη της πόλης (ακόμη και μπροστά από το κτίριο της υπηρεσίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας του ΟΗΕ), χρησιμοποιώντας αναποδογυρισμένα αυτοκίνητα ή σωρούς από πέτρες. Τα χτεσινά επεισόδια δεν πήραν μεγάλες διαστάσεις. Ηταν, όμως, αρκετά για να πυροδοτήσουν την ένταση και τους φόβους για την έναρξη νέας αιματοχυσίας ανάμεσα στις φυλές Τούτσι και Χούτου.

Οι ένοπλοι της φυλής Τούτσι έστησαν οδοφράγματα σε διάφορα σημεία της Μπουζουμπούρα στο πλαίσιο απεργιακής κινητοποίησης που έχουν κηρύξει εδώ και μία βδομάδα, με μοναδικό αίτημα την παραίτηση της κυβέρνησης του Σιλβέστρε Ντιμπαρουνγκάγια, προέδρου αυτής της αφρικανικής χώρας. Σύμφωνα με τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, έκρηξη χειροβομβίδων και ανταλλαγές πυρών σημειώθηκαν στα βόρεια και δυτικά προάστια της Μπουζουμπούρα, χωρίς να γίνει γνωστό εάν προκλήθηκαν θύματα ή τραυματίες.

Μόνο μέσα στο 1993 περισσότεροι από 100.000 πολίτες (κάθε ηλικίας) έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα των φυλετικών συγκρούσεων ανάμεσα στους Χούτου(που είναι η φυλή με τα περισσότερα και οικονομικά ασθενέστερα μέλη στο Μπουρούντι) και τους Τούτσι (που, αν και μειοψηφία, έχουν κατακτήσει θέσεις - κλειδιά στο στρατό και την εξουσία). Σύμφωνα με εκτιμήσεις αξιωματούχων του ΟΗΕ, οι περσινές συγκρούσεις προκάλεσαν το θάνατο τουλάχιστον 15.000 ατόμων. Μάλιστα, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι έχει προτείνει την αποστολή κυανόκρανων στο γειτονικό με το Μπουρούντι Ζαϊρ για την αποφυγή βιαιότατων σφαγών, παρόμοιες με αυτές που αιματοκύλησαν τη Ρουάντα πριν δύο χρόνια.

ΡΩΜΗ.-

Αρχισε χτες τις διαβουλεύσεις ο Πρόεδρος της Ιταλίας, Οσκαρ Λουίτζι Σκάλφαρο, με στόχο την κάλυψη του πολιτικού κενού ύστερα από την παραίτηση του πρωθυπουργού Λαμπέρτο Ντίνι, με σκοπό την πλήρωση του πολιτικού κενού στη χώρα.

Πρώτος προσήλθε χτες στο Κιρινάλιο ο Τζιοβάνι Λεόνε, πρώην Πρόεδρος της χώρας και αναμενόταν για αργότερα συναντήσεις με τον πρώην Πρόεδρο Φραντσέσκο Κοσίγκα, τον πρόεδρο της Γερουσίας Κάρλο Σκονιαμίλιο και την πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Ιρένε Πιβέτι. Θα ακολουθήσουν τέσσερις διαδοχικές μέρες διαβουλεύσεων με τους αρχηγούς των 26 κομμάτων ή πολιτικών ομάδων του ιταλικού Κοινοβουλίου.

Σκοπός των διαβουλεύσεων είναι να διαπιστωθεί αν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση που θα απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του Κοινοβουλίου ή αν η μοναδική διέξοδος είναι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.

Ωστόσο, έντονες ανησυχίες για την επιτυχία της ιταλικής προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση λόγω της κυβερνητικής κρίσης, εξέφρασαν αξιωματούχοι του υπουργείου Εξωτερικών.

Η υπουργός Εξωτερικών, Σουζάνα Ανιέλι, παρότι προσπάθησε να καλύψει αυτούς τους φόβους, λέγοντας ότι "γνωρίζουν ότι η ευρωπαϊκή πολιτική της Ιταλίας δε θ' αλλάξει", παραδέχτηκε τελικά ότι "η κυβερνητική κρίση οπωσδήποτε δεν πρόκειται να διευκολύνει το έργο της ιταλικής προεδρίας".