Στο φουαγιέ της αίθουσας στον Περισσό είχε στηθεί μια πλούσια και ενδιαφέρουσα έκθεση ντοκουμέντων τόσο από το Αρχείο του ΚΚΕ όσο και από το Ιδρυμα «Γληνός», που στο άνοιγμα της εκδήλωσης το ΚΚΕ απηύθυνε τις ευχαριστίες του σε αυτό και ιδιαίτερα στον Γραμματέα του ΔΣ και υπεύθυνο των Αρχείων του, κ. Γιώργο Μπουμπού, για την αμέριστη βοήθειά του.

Οι επισκέπτες είδαν στην έκθεση το πτυχίο του Δ. Γληνού από τη Φιλοσοφική Σχολή το 1905, το διαβατήριό του, φωτογραφίες με την οικογένειά του, ιδιόχειρες αφιερώσεις στον Γληνό από τον Ν. Καζαντζάκη, τον Κ. Βάρναλη, τον Γ. Ιμβριώτη, χειρόγραφα και άρθρα του Γληνού από τον «Νουμά», την «Αναγέννηση», τον «Νέο Δρόμο» και φυσικά τον «Ριζοσπάστη» και την ΚΟΜΕΠ. Ξεχωριστή ήταν και μια προθήκη αφιερωμένη στο ταξίδι του στην ΕΣΣΔ το 1934, με εισιτήρια θεάτρου, κινηματογράφου, κουπόνια σίτισης, άρθρα που έγραψε μετά την επιστροφή του, αλλά και υλικά από το Πανενωσιακό Συνέδριο Σοβιετικών Συγγραφέων. Στην έκθεση υπήρχαν ακόμα βιβλία και μελέτες που ο ίδιος είχε συγγράψει, καθώς επίσης φωτογραφίες και υλικά από τις εξορίες, χειρόγραφά του, κείμενα διαμαρτυρίας των κρατουμένων, εφημερίδες της εποχής, αλλά και γράμματα από και προς την οικογένειά του, ενώ άλλη μια προθήκη αφορούσε εκδόσεις τιμής προς αυτόν μετά τον θάνατό του.

Παράλληλα οι επισκέπτες έλαβαν ως αναμνηστικό από την εκδήλωση μια κάρτα με φωτογραφία του Γληνού με συνεξόριστούς του στον Αη Στράτη και τα λόγια του: «Ευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος που ζει και πεθαίνει για ένα μεγάλο ιδανικό».

Κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, ενώ ακολούθησαν ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις για πλευρές της σκέψης και του έργου του Δ. Γληνού.

«Σήμερα, τιμώντας τον Δημήτρη Γληνό, τιμάμε τη διαχρονική συμβολή του στη συνεχή αναζωογόνηση της μαρξιστικής σκέψης στη χώρα μας, που αγκάλιασε ένα οπωσδήποτε διευρυμένο πεδίο ενδιαφερόντων.

Το πολύπλευρο έργο του άλλωστε έχει τέτοια σημασία που αναγνωρίστηκε από την UNESCO, τοποθετώντας τον μεταξύ των 100 πιο σημαντικών διανοούμενων όλου του κόσμου, που με τον στοχασμό και τη δράση τους είχαν σημαντική συμβολή στην υπόθεση της εκπαίδευσης, από την εποχή της αυγής του ανθρώπινου πολιτισμού έως τις μέρες μας.

Στο πρόσωπο του Γληνού εντοπίζουμε μια προσωπικότητα που έκανε πράξη την καινοτομία, όχι με το στενό και αγοραίο περιεχόμενο που της δίνουν οι διάφοροι κυβερνώντες, αλλά με αυτό που μπορεί να συνοψιστεί ως επιδίωξη "η επιστήμη να σκέφτεται ανθρώπινα και κάθε άνθρωπος να σκέφτεται επιστημονικά".

Ομως, δυστυχώς, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί όταν η μόρφωση, η παιδεία, η επιστημονική έρευνα προσαρμόζεται ακόμη περισσότερο στις ανάγκες της καπιταλιστικής αγοράς, όπως με το νομοσχέδιο για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων - επιχειρήσεων που ανακοινώθηκε σήμερα (σ.σ. χθες) από τον κ. Μητσοτάκη και το οποίο συνιστά αντιδραστική τομή, και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστεί από τη νεολαία και τον λαό μας», σημείωσε στην αρχή της ομιλίας του ο Δ. Κουτσούμπας.

Παρακάτω, επεσήμανε: «Τρεις είναι οι κεντρικές πράξεις της ζωής του Δημήτρη Γληνού, σύμφωνα με τον ίδιο. Και μέσα σε αυτές απλώνονται επιμέρους, ωστόσο καθοριστικές στιγμές, που επιδρούν διαλεκτικά, σωρευτικά αλλά και ρηξικέλευθα στην πορεία του.

Ο ίδιος, στον αυτοβιογραφικό απολογισμό του, το 1936, προσδιορίζει αυτές τις τρεις "στιγμές" ως εξής: Πρώτη: Το 1917, η Θεσσαλονίκη και η δημοτική γλώσσα στα σχολεία. Δεύτερη: Η διάσπαση του Εκπαιδευτικού Ομίλου και η διακήρυξή του το 1927. Τρίτη: Ο κομμουνισμός, το 1936.

(...) Ο πρώτος κύκλος: Αυτός που ο ίδιος τιτλοφόρησε με επίκεντρο το γλωσσικό ζήτημα. Εδώ θα τον συναντήσουμε να συμμετέχει από το 1911 στον Εκπαιδευτικό Ομιλο, που αποτελούσε φορέα του αστικού κινήματος του δημοτικισμού και της συνολικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Δεν ήταν δηλαδή απλά μια λέσχη προβληματισμού. Ο Γληνός έχει επίγνωση ότι το εκπαιδευτικό και το γλωσσικό ζήτημα είναι εν τέλει πολιτικό και ταξικό ζήτημα, χωρίς να εντοπίζει, φυσικά, ακόμα την προοπτική της εργατικής εξουσίας. Και γι' αυτό παίρνει το μέρος της αστικής τάξης και του τμήματος εκείνου που πρεσβεύει και επιδιώκει αστικούς εκσυγχρονισμούς.

Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι ο Γληνός ήδη στα 1911 είχε επίγνωση των ορίων της αστικής βενιζελικής παράταξης, παρόλο που συνέχισε για τουλάχιστον άλλη μια δεκαετία να εναποθέτει τις ελπίδες του στον βενιζελισμό, για την "από τα πάνω" αστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση (...) Κεντρική πράξη αυτής της περιόδου, κατά τη θητεία του το 1917 ως γραμματέας του υπουργείου Παιδείας και πρόεδρος του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, η εισαγωγή της δημοτικής γλώσσας στο Δημοτικό Σχολείο με τα νέα αναγνωστικά, όπως τα "Ψηλά Βουνά" και το "Αλφαβητάρι" με τον ήλιο, που η αντίδραση του 1920 ζητά "να καώσι"».

Στη συνέχεια ο Δ. Κουτσούμπας αναφέρθηκε αναλυτικά στη δραστηριοποίηση του Γληνού στον Εκπαιδευτικό Ομιλο, στις θυελλώδεις συζητήσεις για την πορεία και τη φυσιογνωμία του, στη διάσπασή του, αλλά και στην κριτική από την πλευρά του ΚΚΕ στο κείμενο της διακήρυξης του Ομίλου, μετά την επικράτηση της γραμμής του Γληνού, σημειώνοντας ότι «η κριτική που άσκησε το ΚΚΕ ήταν σωστή (...) Το 1927 όμως ήταν ακόμα νωρίς για τον Γληνό για να αντιμετωπίσει το θέμα αυτό ολοκληρωμένα και ως κομμουνιστής, παρόλο που συνεχώς ωριμάζει μέσα του η ιδέα της επανάστασης ως προϋπόθεσης για την επίλυση και του εκπαιδευτικού προβλήματος».

Ακολούθως ο Δ. Κουτσούμπας τόνισε: «Θα αναρωτηθεί κανείς, τι είναι αυτό που καθιστά τον Γληνό να αποτελεί σημείο τομής στην παιδαγωγική σκέψη; Ο Γληνός σε κάθε φάση της ζωής του δεν αναλύει απλά την εκπαιδευτική πραγματικότητα, αντιπαραβάλλει εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό σχέδιο διεξόδου. Ο Γληνός κατάφερε να διατυπώσει πρωτότυπη εκπαιδευτική πρόταση, γιατί είχε προσεγγίσει την αστική παιδαγωγική σκέψη και είχε βρεθεί μπροστά στις αντιφάσεις της. Αλήθεια, δείτε πόσο επίκαιρες είναι οι διαπιστώσεις του για το σχολείο στα αστικά κράτη, ή για το πώς το αστικό σχολείο δεν μπορεί να αναπτύξει ουσιαστικά την έννοια της συλλογικότητας, γιατί βασίζεται σε μια ατομιστική κοινωνία.

Εχοντας ξεκαθαρίσει τις υποθέσεις του με την αστική τάξη, από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 ο Γληνός θα ενταχθεί οργανικά στην υπόθεση της ιδεολογικής διαπάλης από τη σκοπιά του κομμουνισμού και του ΚΚΕ. Γράφει στον "Ριζοσπάστη" και στους "Νέους Πρωτοπόρους", στων οποίων από τα μέσα του 1933 συμμετέχει στη Συντακτική Επιτροπή, μέχρι να τους κλείσει η δικτατορία του Μεταξά το 1936. (...)

Ο Γληνός πια αναδεικνύεται ως στρατευμένος διανοούμενος με όλη τη σημασία της λέξης. Παίρνει μέρος στη σκληρή μάχη με τους εκπροσώπους της αστικής ιδεολογίας και της λογοτεχνίας. (...)

Σε μια περίοδο που απλώνεται από τον Οκτώβρη του 1935 και έως τον Φλεβάρη του 1939, ξεκινά πια μια νέα φάση στη ζωή του Δημήτρη Γληνού και στις "τιμές" που του επιφύλαξε το αστικό κράτος: Οι εξορίες. Αη Στράτης, Ανάφη, Ακροναυπλία, Σαντορίνη. Περισσότερο, αντιμετωπίστηκαν από τον ίδιο σαν μια ευλογία - έτσι γράφει - για την παραπέρα ιδεολογική του ωρίμανση.

Στην επιστροφή από τον Αη Στράτη, Γενάρη του '36, θα ανακοινώσει ότι οριστικά προσχωρεί στο Κομμουνιστικό Κόμμα. (...)

Στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ τον Δεκέμβρη του 1942, εκλέγεται στην Κεντρική Επιτροπή και από κει γίνεται μέλος του Πολιτικού Γραφείου και μέλος της Γραμματείας του. Είναι ο συγγραφέας του έργου "Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ". (...) Προετοιμάζεται για να ανέβει στα "Ψηλά Βουνά" της απελευθερωμένης Ελλάδας, όπου θα σχηματιστεί η Προσωρινή Κυβέρνηση. Δεν θα προλάβει όμως να μπει επικεφαλής της ΠΕΕΑ, όπως ήταν η πρόταση της ΚΕ του ΕΑΜ. Θα πεθάνει πάνω στην εγχείρηση στην οποία ήθελε οπωσδήποτε να υποβληθεί, αν και γνώριζε τους κινδύνους, γιατί επιθυμούσε να είναι σε θέση να προσφέρει με τη συμμετοχή του στην Κυβέρνηση του Βουνού. (...)

Τιμώντας τον Γληνό και "περπατώντας" στη γραμμή σκέψης που ο ίδιος ακολούθησε, δηλαδή τη δημιουργική ιστορική μελέτη του παρελθόντος, δίνοντας βάρος στην ουσία και όχι στις μορφές, μπορούμε να διατυπώσουμε με σιγουριά τα εξής: Ο Γληνός είναι γνήσιο παιδί της εποχής του. Αποδεχόμενος και αφομοιώνοντας τον μαρξισμό και τον κομμουνισμό, συναντιέται με την ανάγκη μιας ανατρεπτικής ανασύνθεσης του κόσμου ως ολότητας. Την επανάσταση».

• Ολόκληρη η ομιλία του Δ. Κουτσούμπα στην εκδήλωση για τον Δημήτρη Γληνό θα δημοσιευτεί στον «Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου».

«Τίμησε την ιδιότητα του δασκάλου, όπως τίμησε και την ιδιότητα του κομμουνιστή», είπε στην αρχή της παρέμβασής του ο Θοδωρής Κωτσαντής, Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ, για τον δάσκαλο Γληνό που δόθηκε ολοκληρωτικά στη διδασκαλία, «την αγάπη για τα γράμματα και τους μαθητές του, την αγάπη του για τον λαό και τους αγώνες του, για τον σοσιαλισμό. Και υπήρξε παντού δάσκαλος, από τα σχολεία και τα διδασκαλεία Μέσης Εκπαίδευσης μέχρι και τα μαθήματα που οργάνωνε στις εξορίες και τις φυλακές. Υπήρξε δάσκαλος ακόμη και στις πιο σκληρές και δύσκολες στιγμές», είπε χαρακτηριστικά.

Πρόσθεσε ότι «ως παιδαγωγός διαμόρφωσε πολύ συνολικότερη αντίληψη γύρω από το εκπαιδευτικό σύστημα, για το τι σχολείο και πανεπιστήμιο έχουν ανάγκη τα παιδιά του λαού», ενώ έκανε αναφορές στην επικαιρότητα αυτής της σκέψης του σήμερα, σε αντιδιαστολή με την αντιεκπαιδευτική πολιτική και τις κυβερνητικές εξαγγελίες για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια (βλ. αναλυτικά σελ. 5).

«Στην αναζήτηση, στη μελέτη που τόσο αγαπούσε, βρήκε στον σοσιαλισμό τη διέξοδο, τις απαντήσεις που ζητούσε για το μέλλον. Για την προοπτική της σοσιαλιστικής κοινωνίας δόθηκε ολόπλευρα», υπογράμμισε ο Θ. Κωτσαντής, προσθέτοντας: «Η ζωή και το έργο του δεν είναι μόνο πηγή γνώσης για θέματα παιδείας, είναι πρώτα και κύρια πηγή έμπνευσης για κάθε νέο σήμερα, που ασφυκτιά στο πλαίσιο αυτού του συστήματος, που βλέπει τις αντιφάσεις του, την αδικία και δεν μπορεί να τη δεχτεί, αναζητά απαντήσεις. Τον ίδιο δρόμο θέλουμε να βαδίσουμε, ψάχνοντας, διαβάζοντας, μαθαίνοντας την κοσμοθεωρία μας, πάντα με ανήσυχο πνεύμα και όρεξη να αναζητάμε την αλήθεια, να γνωρίσουμε αυτόν τον κόσμο για να μπορέσουμε να τον αλλάξουμε»!

Ο Θ. Κωτσαντής στάθηκε ακόμα στη μεγάλη σημασία που έδινε ο Γληνός απευθυνόμενος στους φοιτητές «στην ανάγκη η ενασχόληση με τον μαρξισμό να γίνεται με όρους επιστήμης» και συμπλήρωσε ότι «σε συνθήκες που οξύνεται η κρατική καταστολή και οι απαγορεύσεις - χαρακτηριστική η άρνηση του διευθυντή της αστυνομίας να δώσει άδεια για να πραγματοποιηθούν μαθήματα από τον Γληνό - δεν αδράνησε, δεν έπαψε να καθοδηγεί τους φοιτητές. Πήγαινε σε παράνομες μικρές συσκέψεις και συγκεντρώσεις φοιτητών σε συνοικιακά φοιτητικά φτωχόσπιτα της Αθήνας, σε απόκεντρα καφενεία και σε μισοπαράνομες εκδρομές».

Αναφέρθηκε ακόμα στην εμβληματική ομιλία του για τους δρόμους που ανοίγονται μπροστά στους νέους, επισημαίνοντας ότι «ο Γληνός βλέπει μέσα στο αστικό πανεπιστήμιο τη δυνατότητα να δημιουργηθούν ορισμένες προϋποθέσεις για να εισχωρήσουν οι επαναστατικές, μαρξιστικές ιδέες. Φυσικά, όχι να κυριαρχήσουν.

Επί της ουσίας, μας λέει αυτό που γράφουμε και στην πρόταση του Κόμματος για το πανεπιστήμιο. Δηλαδή, ότι υπάρχουν αντικειμενικά περιθώρια, "να αποσπαστούν επιστήμονες από τον ιδεολογικό εναγκαλισμό με την αστική τάξη και (...) να στρατευτούν στην υπόθεση της κοινωνικής απελευθέρωσης στην οποία η επιστήμη διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο"».

Πρόσθεσε ότι ο Δ. Γληνός, όντας μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, είχε την ευθύνη της δουλειάς στη νεολαία και «σύμφωνα με μαρτυρίες, στη συζήτηση για τη δημιουργία μιας ενιαίας οργάνωσης νέων, έθετε ως ουσιαστική προϋπόθεση την ανασυγκρότηση της ΟΚΝΕ». Κι ακόμα ότι μέσα στις γραμμές του ΚΚΕ «η δράση του Γληνού είναι υπόδειγμα για τα χιλιάδες μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ ότι ο κομμουνιστής είναι μαχητής και μόνο μαχητής, συνειδητός, πειθαρχικός, με πρωτοβουλία και πίστη στο Κόμμα για τον ξεσκλαβωμό του λαού».

Και κατέληξε τονίζοντας ότι «παρά τα εμπόδια, παρά τη λυσσασμένη προσπάθεια να υποβαθμίσουν το έργο του, να το σαμποτάρουν, να επιβάλουν τη σιωπή του, όχι μόνο δεν τα κατάφεραν, αλλά έγινε ακριβώς το αντίθετο. Το έργο του αναγνωρίστηκε πλατιά, η σκέψη του, οι παιδαγωγικές πρακτικές του φωτίζουν μέχρι σήμερα. Ο δάσκαλος Δημήτρης Γληνός υψώθηκε στις συνειδήσεις και κέρδισε μία θέση στην καρδιά αυτών που γνώρισαν το έργο του».

Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος και ο φασισμός στην ιδεολογική διαδρομή και διαμόρφωση του Δ. Γληνού ήταν το θέμα της παρέμβασης του Βασίλη Μόσχου, μέλους του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, που επισήμανε ότι από το 1926 ακόμα ο Γληνός «υποστηρίζει ότι οι κρίσεις στο καπιταλιστικό σύστημα είναι σε κάθε περίπτωση σύμφυτες με αυτό και συμπληρώνει ότι ο πόλεμος είναι αποτέλεσμα των κατά καιρούς κρίσεων και όχι μια ανθρώπινη συμπεριφορά αίτιο των κρίσεων».

Και συνέχισε: «Από τη δεκαετία του 1930 και έπειτα, η προσέγγιση του Δημήτρη Γληνού για τον πόλεμο, σταδιακά, απαλλάσσεται από αντιφάσεις, αναγνωρίζει τις νομοτέλειες του πολέμου, αποτυπώνει την εκδήλωσή τους στην παρούσα τότε συγκυρία, περιλαμβάνει πρόταση διεξόδου από αυτόν και περιέχει και την αντιπαράθεση με τις επί του θέματος αστικές θεωρίες».

Αναφέρθηκε στην «Τριλογία του Πολέμου» που γράφει εξόριστος στη Σαντορίνη, σημειώνοντας: «Εκεί, αποδεικνύει την αβασιμότητα θεωριών οι οποίες εξηγούν ή ακόμη δικαιολογούν τον πόλεμο με βάση την τυχαιότητα, την ψυχολογία του πληθυσμού, τη μη ανάπτυξη της ηθικής, τις ηγετικές προσωπικότητες, τις παρελθούσες συμπεριφορές, το εθνικό συμφέρον, το γεωπολιτικό περιβάλλον, την ανθρώπινη φύση, τις φυλετικές διακρίσεις και την αντικατάσταση παρηκμασμένων πολιτισμών από ανερχόμενους. Επειτα, προσδιορίζει, πληρέστερα, ως αιτία του πολέμου το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα, τα αδιέξοδα, τις αντιθέσεις, την ανισομετρία του, την υπάρχουσα καπιταλιστική - οικονομική κρίση, τα συνυφασμένα με αυτό συμφέροντα και τους αναπτυσσόμενους ανταγωνισμούς, ειδικότερα την επιδιωκόμενη ανατροπή των αποτελεσμάτων του Α' Παγκοσμίου Πολέμου από τα ηττημένα σε αυτόν τον πόλεμο καπιταλιστικά κράτη και από όσα θεωρούν τον εαυτό τους "αδικημένο" από τη μεταπολεμική διευθέτηση. Επιπλέον, εντοπίζει τη σημασία του πολέμου στην κοινωνική εξέλιξη και καταλήγει στην αναγκαιότητα μετασχηματισμού του σε κοινωνική επανάσταση και στην αναγκαιότητα επικράτησης του σοσιαλισμού».

Για τον φασισμό, ο Β. Μόσχος εξήγησε ότι «όσο το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα και το ΚΚΕ διαμορφώνουν τη γραμμή του "αντιφασιστικού μετώπου", ο Δημήτρης Γληνός δρα στο πλαίσιό της», ωστόσο διατηρεί σημεία από την πρότερη προγραμματική αντίληψη. «Πιο συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι ο φασισμός είναι παράγωγο του καπιταλιστικού συστήματος, κυρίως αποτέλεσμα της προετοιμασίας μιας σειράς κρατών για τον επικείμενο πόλεμο, της επιδιωκόμενης οικονομικής σταθεροποίησής τους, και της ανάγκης για εξάλειψη του οποιουδήποτε εσωτερικού μετώπου. Επιπλέον, αντιλαμβάνεται τον φασισμό ως οριστικοποίηση της αντιδραστικότητας του καπιταλιστικού συστήματος και συνεπακόλουθα τη φασιστική ιδεολογία ως εξέλιξη της αστικής ιδεολογίας στην εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού. Φυσικά, αποδομεί και την ταύτιση φασισμού - σοσιαλισμού από τους αστούς».

Ο Β. Μόσχος πρόσθεσε ότι ο Γληνός πρόβλεψε «τη χρησιμοποίηση του φασισμού ως "όπλου" κατά των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων, του αγώνα τους, του σοσιαλισμού και της ΕΣΣΔ και διαπιστώνει πρόσθετα ότι ενισχύεται για τον παραπάνω λόγο και από αστούς των κρατών, τα οποία διατηρούν το κοινοβουλευτικό σύστημα. (...) Επιπρόσθετα, ο Δημήτρης Γληνός καταλογίζει στη σοσιαλδημοκρατία ενίσχυση όσων αιτιών και παραγόντων οδήγησαν στον φασισμό και αδράνεια κατά την επικράτηση του», τόνισε ο Β. Μόσχος και κατέληξε υπογραμμίζοντας ότι ο Γληνός «μας έδωσε πλούσιες επεξεργασίες και ανέπτυξε θέσεις χρήσιμες για την υπέρβαση αδυναμιών στη στρατηγική του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και του ΚΚΕ πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στη διάρκειά του και μετά από αυτόν, επομένως χρήσιμες και σήμερα στον αγώνα για την ανατροπή της αστικής εξουσίας και τον σοσιαλισμό».

Εστιάζοντας κυρίως στο φιλοσοφικό έργο του Δ. Γληνού, ο Δημήτρης Κοιλάκος, μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ, φώτισε πλευρές σχετικά με την κατάληξη της διαδρομής της σκέψης του κομμουνιστή διανοούμενου σε αυτό που ο ίδιος προσδιόριζε ως «τον κόσμο της αληθινής ζωής».

«Μέσα από την ανάπτυξη του φιλοσοφικού έργου του Γληνού - τόνισε - βλέπουμε να αναδεικνύεται με ξεκάθαρο τρόπο το ζήτημα της κομματικότητας στη φιλοσοφία, αλλά και γενικά στην επιστήμη. Κι αυτό γιατί το έργο του χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξή του μέσα σε συνθήκες διαπάλης με τις κυρίαρχες αστικές αντιλήψεις και τους βασικούς εκφραστές τους, με επίγνωση των κρίσιμων επίδικων της εποχής και με αυτά ως γνώμονα, φωτίζοντάς τα ολοκληρωμένα στην ιστορική τους διάσταση και προοπτική. Σε κάθε βήμα της πορείας διαμόρφωσης και ανάπτυξης της επιστημονικής προσωπικότητας του Γληνού, η ιδεολογική στράτευση συνοδευόταν και από την αντίστοιχη πολιτική στράτευση και δράση (...) και κάθε τέτοιο βήμα περιείχε μέσα και το σπέρμα του επόμενου», τόνισε.

Επισήμανε ότι «ο μαχητικός χαρακτήρας της συμβολής του Γληνού στην ανάπτυξη της μαρξιστικής λενινιστικής φιλοσοφικής σκέψης στην Ελλάδα αποτυπώνεται με χαρακτηριστικό τρόπο στην αντιπαράθεσή του την τριετία 1932-1934 με τους νεοκαντιανούς του λεγόμενου "κύκλου της Χαϊδελβέργης", με ηγετικές μορφές τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο και τον Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο, και την αρθρογραφία των περιοδικών "Αρχείο Φιλοσοφίας και Θεωρίας των Επιστημών" και "Ιδέα"».

Και αναφέρθηκε αναλυτικά σε πλευρές αυτής της μαχητικής διαπάλης, για να τονίσει συμπερασματικά: «Μέσα από τις τοποθετήσεις του, ο Γληνός αναδεικνύει ότι ο άνθρωπος, ως κομμάτι της φύσης κι ο ίδιος, παλεύει μέσα της κι αλλάζει τη θέση του έναντι αυτής, την υποτάσσει, ενώ ταυτόχρονα, αλλάζει κι ο ίδιος, και ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας μπορεί με την πράξη να κατακτά τη γνώση του κόσμου και του εαυτού του. Μια γνώση και μια πράξη που δεν αφορούν μόνο τον φυσικό κόσμο, αλλά και την κοινωνική πραγματικότητα. Κι όπως συν τω χρόνω συνειδητοποιεί θεωρητικά μα και βιωματικά κι ο ίδιος, η επαναστατική δραστηριότητα για τον μετασχηματισμό αυτής της κοινωνικής πραγματικότητας δεν εδραιώνεται σε κάποιες αυθαίρετες ιδέες και αρχές, αλλά στην επιστημονική γνώση της ίδιας της πραγματικότητας που στοχεύει να αλλάξει, και για την επιτυχία αυτής της αλλαγής μπορεί και πρέπει να υπολογίζει στις δυνατότητες που διανοίγονται με την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας.

Με τις παρεμβάσεις και το έργο του, ο Γληνός δεν αρκείται στο μαχητικό αντιπάλεμα των ιδεαλιστικών θέσεων, αλλά συμβάλλει και στην προαγωγή της μαρξιστικής φιλοσοφίας», σημείωσε ο Δ. Κοιλάκος για να καταλήξει: «Ο Γληνός έδειξε ότι είναι απαραίτητη η προαγωγή της διαλεκτικοϋλιστικής θεώρησης για τη φύση, την κοινωνία και τη νόηση ως της φιλοσοφίας που όχι μόνο εξηγεί τον κόσμο "πληρέστερα και ικανοποιητικότερα από κάθε άλλη φιλοσοφία", όπως έλεγε, αλλά και ως φιλοσοφίας που "βοηθά να αλλάξει ο κόσμος", καθώς είναι ο "προάγγελος μιας καινούργιας μέρας", σύμφωνα με μια εμπνευσμένη διατύπωσή του».