Οι κυβερνήσεις εναλλάσσονται αλλά ο πήχης της φορολογικής αφαίμαξης των μισθωτών, συνταξιούχων, ΕΒΕ, αγροτών, των λαϊκών τάξεων και στρωμάτων ανεβαίνει σε νέα ύψη. Το γεγονός αυτό προκύπτει και για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν πέρσι (2004) και θα δηλωθούν με τις φετινές φορολογικές δηλώσεις. Εκτός όλων των άλλων η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και η διάδοχη της ΝΔ φρόντισαν να διατηρήσουν τη φορολογική κλίμακα (αφορολόγητα όρια, κλιμάκια, συντελεστές φορολογίας) στα ίδια επίπεδα με αυτά που ίσχυσαν για τα εισοδήματα του 2003. Είναι κοινός τόπος πως αυτή η πρακτική - σύνηθες φαινόμενο στο πλαίσιο της εφαρμοζόμενης πολιτικής - αποτελεί έναν ακόμη τρόπο πρόσθετης φορολογικής επιβάρυνσης των λαϊκών στρωμάτων. Με αυτό τον τρόπο οι κυβερνώντες παίρνουν πίσω με το άλλο χέρι τα ψίχουλα των όποιων αυξήσεων της εισοδηματικής πολιτικής. Δεν αναγνωρίζουν ούτε καν τον επίσημο τιμάριθμο. Πολύ περισσότερο, δεν αναγνωρίζουν τα απανωτά κύματα της πραγματικής ακρίβειας που έχουν «ξελαφρώσει» τα πενιχρά εισοδήματα. Να διευκρινίσουμε πως οι πρόσφατες αναπροσαρμογές που επήλθαν με τον φορολογικό νόμο της ΝΔ ισχύουν για τα φετινά (2005) εισοδήματα που θα δηλωθούν στην Εφορία τον επόμενο χρόνο.

Γεγονός είναι, πάντως, ότι η φορολογική αφαίμαξη δε συντελείται στη φάση της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων. Αντίθετα, με την υποβολή της δήλωσης μεγάλος αριθμός εργαζομένων και συνταξιούχων θα μπορέσει να πάρει πίσω ένα μέρος ή και ολόκληρο το ποσό του φόρου που παρακρατήθηκε (και αποδόθηκε στα κρατικά ταμεία) κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους.

Να σημειωθεί πως και οι διάφορες φοροεκπτώσεις που ισχύουν είναι οι ίδιες ακριβώς με αυτές των εισοδημάτων του 2003. Και στο επίπεδο αυτό η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (ο φορολογικός νόμος για τα εισοδήματα των ετών 2003-2004 είναι δικό της έργο) φρόντισε να βάλει το «χέρι» της πετσοκόβοντας ή και καταργώντας μια σειρά από φοροεκπτώσεις που ίσχυσαν τα προηγούμενα χρόνια.

Στις φετινές δηλώσεις έχει καταργηθεί το «απλοποιημένο» έντυπο (Ε1Α) και κατά συνέπεια όλοι οι φορολογούμενοι θα υποβάλουν το 4σέλιδο έντυπο Ε1. Ολα τα χρηματικά ποσά (έσοδα-δαπάνες) πρέπει να αναγραφούν με δύο δεκαδικά ψηφία προκειμένου να αποφευχθούν καθυστερήσεις στην εκκαθάριση. Σε όλους τους κωδικούς υπάρχει προεκτυπωμένη υποδιαστολή μετά σκιαγραφημένος χώρος, όπου θα αναγραφούν τα 2 δεκαδικά ψηφία. Οσοι υποβάλλουν δήλωση για πρώτη φορά θα πρέπει να το δηλώσουν στην Εφορία σημειώνοντας «Χ» πάνω στο τετραγωνίδιο «ΝΑΙ» στον κωδικό 327 (πίνακας 2).

Τα εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις συμπληρώνονται στον πίνακα 4, που βρίσκεται στην πρώτη σελίδα του εντύπου Ε1, με βάση τις βεβαιώσεις αποδοχών που έχουν χορηγήσει οι εργοδότες ή τα ασφαλιστικά ταμεία και οι οποίες απαραίτητα συνυποβάλλονται στην Εφορία.

Μισθωτοί: Στους κωδικούς 301-302 αναγράφεται το καθαρό ποσό από μισθούς και ημερομίσθια, όπως προκύπτει από τις βεβαιώσεις, χωρίς να αφαιρεθούν τα ποσά του φόρου που παρακρατήθηκε. Σε περίπτωση βεβαιώσεων από περισσότερους εργοδότες ή Ταμεία ο φορολογούμενος θα πρέπει να αθροίσει τα σχετικά ποσά.

Συνταξιούχοι: Τα εισοδήματα αυτά δηλώνονται κατά περίπτωση μέχρι και σε τρεις διαφορετικούς κωδικούς. Στον κωδικό 303-304 (πίνακας 4) συμπληρώνεται το καθαρό ποσό από κύριες συντάξεις. Στον αμέσως επόμενο κωδικό (321-322) αναγράφονται τα καθαρά ποσά από επικουρικές συντάξεις. Το ΕΚΑΣ (καθαρό ποσό) συμπληρώνεται στον αμέσως επόμενο κωδικό 305-306. Να σημειωθεί πως το πενιχρό βοήθημα των χαμηλοσυνταξιούχων προστίθεται στα υπόλοιπα εισοδήματα των συνταξιούχων και φορολογείται.

Θα σταθούμε στους μισθωτούς, που παράλληλα έχουν να δηλώσουν και εισοδήματα από «ελευθέρια επαγγέλματα» (πίνακας 4Δ στη δεύτερη σελίδα του εντύπου). Σε αυτήν την περίπτωση συμπληρώνεται απαραίτητα ένα άλλο συνοδευτικό έντυπο (Ε3). Τα στοιχεία που προκύπτουν μεταφέρονται πάνω στη βασική δήλωση. Στο Ε3 υπάρχει φέτος ένας ακόμη πίνακας που αφορά στη λεγόμενη περαίωση για τους ΕΒΕ και μικρές επιχειρήσεις τους οποίους επιχειρούν να ξεζουμίσουν με πρόσθετα «αντικειμενικά» χαράτσια.

Εισοδήματα από ενοίκια: Οσοι εισπράττουν ενοίκια υποβάλλουν και το συνοδευτικό έντυπο Ε2 (αναλυτική κατάσταση μισθωμάτων από ακίνητα). Τα ποσά μεταφέρονται στον πίνακα 4Ε του βασικού φορολογικού εντύπου. Να σημειωθεί πως, κατ' αρχήν, τα εισοδήματα ενοικίων συμπληρώνονται σε 12μηνη βάση ανεξάρτητα από το αν απομένει κάποια καθυστερημένη οφειλή που πληρώθηκε στο επόμενο έτος.

Η συμπλήρωση του πίνακα 8 (στην 4η σελίδα) αφορά όλους τους μισθωτούς και συνταξιούχους. Και οι δύο κατηγορίες συμπληρώνουν τον κωδικό 313-314 (φόρος που αναλογεί) καθώς και τον αμέσως επόμενο 315-316, ο οποίος αφορά στα ποσά που παρακρατήθηκαν. Σε όλες τις περιπτώσεις μεταφέρονται τα ποσά που υπάρχουν στις βεβαιώσεις των εργοδοτών ή των ασφαλιστικών ταμείων. Με βάση τις εντολές του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών προς τα λογιστήρια ο φόρος που παρακρατήθηκε, σε κάθε βεβαίωση, είναι χαμηλότερος σε ποσοστό 2,5% από το φόρο που αναλογεί με βάση τη φορολογική κλίμακα.

Τα λαϊκά στρώματα και τάξεις δεν έχουν κάτι να κρύψουν. Στο επίπεδο αυτό η αύξηση των ορίων (όπως, για παράδειγμα, των αυτοκινήτων σε πάνω από 50.000 ευρώ -εργοστασιακή αξία) έγινε προκειμένου να διευκολύνει τους «έχοντες και κατέχοντες». Ομως, για λόγους καταγραφής, όλοι οι κάτοχοι ΙΧ αυτοκινήτου πρέπει απαραίτητα να συμπληρώσουν τα στοιχεία κυκλοφορίας (πίνακας 5) χωρίς όμως να συμπληρώσουν τους κωδικούς 851-852. Περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται συγκεντρωμένα στον ίδιο πίνακα 5 (στην ένδειξη 2). Στον κωδικό 725-726 συμπληρώνονται τυχόν ποσά για δωρεές ή γονικές παροχές. Στον αμέσως επόμενο, 727-728, τα ποσά των τοκοχρεολυτικών δόσεων για δάνεια και για χρεώσεις μέσω πιστωτικών καρτών για την αγορά «μη καταναλωτικών αγαθών». Στον επόμενο πίνακα, 6, αναγράφονται, ανά κατηγορία, τα ποσά που προβλέπονται στο νόμο και τα οποία μειώνουν τα τεκμαρτά εισοδήματα, στην περίπτωση που αυτά υπερβαίνουν τα δηλωθέντα.

Κάθε κατηγορία δαπάνης, προκειμένου να αναγνωριστεί από την Εφορία, πρέπει να συνοδεύεται από τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Εξαίρεση αποτελούν οι μικροδαπάνες του νοικοκυριού, οι οποίες, να σημειωθεί, ισχύουν για τελευταία φορά καθώς η κυβέρνηση της ΝΔ «φρόντισε» να τις καταργήσει για τα εισοδήματα του 2005. Η κάθε κατηγορία εκπίπτουσας δαπάνης καταγράφεται με σαφήνεια και συμπληρώνεται στον πίνακα 7. Ο κωδικός 051-052 αφορά στα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης για τον ίδιο το φορολογούμενο, τη σύζυγο και για τα προστατευόμενα μέλη του νοικοκυριού. Στη δήλωση θα αναγραφεί μόνο το ποσό που πλήρωσε ο φορολογούμενος (χωρίς τυχόν συμμετοχή του ασφαλιστικού ταμείου). Για τις δαπάνες νοσηλείας είναι απαραίτητη και η βεβαίωση του διευθυντή του νοσοκομείου. Ο αμέσως επόμενος κωδικός (053-054) «υποχρεωτικές εισφορές σε ταμεία ασφάλισης, ΤΕΒΕ, ΤΣΑ κτλ.» αφορά μόνο σε τυχόν προαιρετικές ασφαλιστικές εισφορές μισθωτών. Δεν αφορά στις υποχρεωτικές ασφαλιστικές εισφορές των μισθωτών, οι οποίες άλλωστε δε συμπληρώνονται πουθενά. Η δαπάνη για τόκους στεγαστικών δανείων που αφορούν στην απόκτηση πρώτης κατοικίας συμπληρώνεται, κατά περίπτωση, σε τρεις διαφορετικούς κωδικούς ανάλογα με το χρόνο σύναψης του δανείου. Τα ποσά για ασφάλιστρα συμπληρώνονται στον κωδικό 073-074. Στις οικογενειακές δαπάνες (075) ο φορολογούμενος προκειμένου να πετύχει τη μεγαλύτερη παρεχόμενη έκπτωση φόρου (75 ευρώ) αρκεί να συμπληρώσει το ποσό των 500,00 ευρώ. Τα ενοίκια που πληρώθηκαν για την κύρια κατοικία του νοικοκυριού συμπληρώνονται στην ένδειξη 10 του πίνακα 5. Είναι απαραίτητη η συμπλήρωση του ονόματος του ιδιοκτήτη και του ΑΦΜ του. Στον κωδικό 811-812 αναγράφεται το καθαρό ποσό του ενοικίου. Η ένδειξη 11 αφορά στα νοίκια για την κατοικία προστατευόμενων παιδιών που σπουδάζουν σε αναγνωρισμένες σχολές του εσωτερικού. Σε περίπτωση τέτοιας δαπάνης χρειάζεται να συμπληρωθεί και ο πίνακας 9 (επίσης στην τελευταία σελίδα του Ε1) που αφορά στα «στοιχεία προσώπων που συνοικούν με τους φορολογούμενους και τους βαρύνουν». Τέλος, στην ένδειξη 12 αναγράφονται τα δίδακτρα για τον υπόχρεο και τη σύζυγο (κωδικοί 079-080) και στην αμέσως επόμενη αράδα η σχετική δαπάνη για κάθε παιδί ξεχωριστά.

Η κυβέρνηση της ΝΔ ζητά από τους κατόχους ακόμη και αμελητέας αξίας ακίνητης περιουσίας να υποβάλλουν φέτος μαζί με τις φορολογικές δηλώσεις και τα έντυπα Ε9. Πρόκειται για «χαρτογράφηση» του χώρου ενόψει και της προετοιμαζόμενης «αναμόρφωσης» στη φορολογία, που θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τους μικρούς σε αντίθεση με τη σχεδιαζόμενη κατάργηση του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας, που αργά ή γρήγορα θα υλοποιηθεί από την κυβέρνηση.

Κομβικό χρονικό σημείο για το ποιοι έχουν και ποιοι όχι υποχρέωση υποβολής του Ε9 είναι η 1η Γενάρη του 2005. Οσοι τη συγκεκριμένη ημερομηνία κατείχαν ακίνητα ή «εμπράγματα δικαιώματα» σε ακίνητα υποχρεώνονται στη δήλωση, ανεξάρτητα εάν μέχρι την υποβολή της δήλωσης τη μεταβίβασαν σε τρίτους (πώληση, γονική παροχή, δωρεά). Οσοι την 1η Γενάρη 2005 δεν ήταν ιδιοκτήτες ακινήτων δεν έχουν αυτή την υποχρέωση.

Το Ε9 υποβάλλεται σε 2 αντίτυπα. Κατ' αρχή στο βασικό φορολογικό έντυπο (Ε1) συμπληρώνεται και ο κωδικός 617 του πίνακα 2.

Από τις οδηγίες του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών προκύπτουν και τα παρακάτω:

• Στις δηλώσεις που θα υποβληθούν το 2005 τυχόν ακίνητα που έχουν τα «προστατευόμενα μέλη» θα συμπεριληφθούν στη δήλωση του κηδεμόνα.
• Η δήλωση συμπληρώνεται από τον υπόχρεο, σε ενιαίο έντυπο για τη σύζυγο και τα τέκνα.
• Σε περίπτωση που ο σύζυγος ή τα παιδιά δεν έχουν δικό τους ΑΦΜ υποχρεώνονται να συνυποβάλλουν και το ειδικό έντυπο (Μ1) για την καταχώριση στα μητρώα της Εφορίας και την απόκτηση δικού τους ΑΦΜ.
• Δεν υποβάλλονται οι τίτλοι κυριότητας.
• Φυσικό πρόσωπο που δεν έχει εισοδήματα, έχει όμως ακίνητα, υποχρεώνεται να υποβάλλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1), όπου θα αναγράψει μόνο τα στοιχεία του. Στο Ε9, θα δηλώσει τα ακίνητα.
• Στον πίνακα 1 του Ε9 γράφονται τα οικόπεδα και τα κτίσματα, ανεξάρτητα αν είναι εντός ή εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού. Στον πίνακα 2 συμπληρώνονται τα στοιχεία αγροτεμαχίων και εκτάσεων, που είναι εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού.
• Τα στοιχεία της συζύγου συμπληρώνονται υποχρεωτικά είτε έχει ακίνητα στην κατοχή της είτε όχι.