Η εκτίμηση της ιστορικής πορείας της ΓΣΕΕ, αλλά και κυρίως η δράση της σήμερα και κατά πόσον αυτή αντιστοιχεί στις ανάγκες και στη θέληση των εργατών, είναι το αντικείμενο της συζήτησης που κάναμε με τους συνδικαλιστές, Γ. Μαυρίκο,γενικό γραμματέα και τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της Συνομοσπονδίας, Ζωή Σώκου και Χ. Κατσώτη.

Το κυριότερο ζήτημα σήμερα, για τη Ζ. Σώκου,είναι "να απαντήσουμε αν η ΓΣΕΕ ανταποκρίνεται σήμερα στα μεγάλα προβλήματα, που ταλανίζουν τους εργαζόμενους και την ελληνική κοινωνία, όπως το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, η ανεργία, οι απολύσεις, η καταστροφή της παραγωγικής βάσης, τα ασφαλιστικά, φορολογικά κ.ά. Αν, δηλαδή, η ΓΣΕΕ ανταποκρίνεται σε αυτές τις ανάγκες και είναι μπροστάρης για την επίλυσή τους...".

"Για να φτάσεις σε αυτό - θα πει ο Χ. Κατσώτης - πρέπει να δεις πρώτα πως ιδρύθηκε η ΓΣΕΕ, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και σχεδόν ταυτόχρονα με την ίδρυση του ΣΕΚΕ, η πρωτοπόρα δράση, του οποίου συνέβαλε σημαντικά στην προώθηση των συμφερόντων της εργατικής τάξης και στην καλύτερη οργάνωσή της. Η ίδρυση της ΓΣΕΕ έγινε σε μια περίοδο που δειλά - δειλά αναπτυσσόταν η βιομηχανία και μαζί της οι αγώνες των εργατών για εξανθρωπισμό των συνθηκών δουλιάς και αμοιβής τους. Ακόμα, η ίδρυση της ΓΣΕΕ ήταν αποτέλεσμα των προσπαθειών από το τέλος του προηγούμενου αιώνα και των σοσιαλιστικών ομίλων που εξέφραζαν την ανάγκη των εργατών για σταμάτημα της εξαθλίωσης και για το δικαίωμα στη ζωή".

Εχει σημασία - όπως θα πει η Ζ. Σώκου - η γραμμή εξυπηρέτησης των ταξικών συμφερόντων που κυριάρχησε στην ίδρυση της ΓΣΕΕ και "που μετουσιώθηκε στους βασικούς προγραμματικούς της στόχους, που ήταν: Η βελτίωση των συνθηκών δουλιάς και ζωής και το σταμάτημα της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο".

Η πορεία της ΓΣΕΕ δεν ήταν ευθύγραμμη, θα πει ο Χ. Κατσώτης,αναφερόμενος στις συνεχείς παρεμβάσεις της εργοδοσίας και των κυβερνήσεων με στόχο τον έλεγχό της. Παρεμβάσεις, που πολλές φορές πήραν το χαρακτήρα των ανοιχτών απαγορεύσεων, διώξεων, συλλήψεων, φυλακίσεων, συνδικαλιστικών και δικαστικών πραξικοπημάτων, ακόμα και δολοφονιών αγωνιστών, όπως του ιστορικού κομμουνιστή γενικού γραμματέα της ΓΣΕΕ, Μήτσου Παπαρήγα.

Δίνοντας το στίγμα της όλης πορείας, ο Γ. Μαυρίκος θα πει: "Με εξαιρέσεις μια μικρή περίοδο στο ξεκίνημά της, κάποιες αναλαμπές περιορισμένες στη δεκαετία του 1920, τη φάση της ενωτικής ΓΣΕΕ και στα 1946 με τις λίγες μέρες της ηγεσίας του Κ. Θέου και τους 4 μήνες της ηγεσίας του θρυλικού γραμματέα της ΓΣΕΕ Δ. Παπαρήγα,τα υπόλοιπα χρόνια της ύπαρξης και δράσης της, ήταν μάλλον δίσεκτα. Από το 1918, μέχρι το 1983, πέρασε από φάσεις αντιδραστικές, υποτελείς, μέχρι καθαρά φασιστικές. Από το 1983 ως την Αλεξανδρούπολη (14/7/94), πέρασε φάση, θα έλεγα χοντρικά, του "επιστημονικού ρεφορμισμού", "ευρωπαϊκής" προσαρμογής και αυταπατών. Πρέπει, βεβαίως, να επισημάνουμε ότι αυτή ακριβώς την περίοδο, κάτω από την επίδραση του συσχετισμού δυνάμεων, υπήρξαν στιγμές όπου παίρνονταν αποφάσεις θετικές για το κίνημα, με αποτέλεσμα να αναγκάζονται κυβερνήσεις και εγκάθετοι να παίρνουν και μέτρα πραξικοπηματικά ενάντια στις ταξικές δυνάμεις του συνδικαλιστικού κινήματος και άλλα. Τέλος, από την Αλεξανδρούπολη ως σήμερα, είναι δρόμος ξεκάθαρα υποταγής και διαμόρφωσης μιας εργατικής αριστοκρατίας, που νέμεται και ωφελείται από τη σημερινή κατάσταση".

Δεν πρέπει να ξεχνάμε - θα προσθέσει η Ζ. Σώκου - τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξαν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, "η θέληση των οποίων, η οξύτητα των προβλημάτων που πίεζαν ασφυκτικά και η ανάγκη της έκφρασής τους μέσα από τις δικές τους οργανώσεις, κατάφερνε με ομολογουμένως μεγάλες θυσίες, στην πράξη να ακυρώνονται οι κυβερνητικές παρεμβάσεις".

Συνεχίζοντας ο Γ. Μαυρίκος τονίζει ότι "στα 78 αυτά χρόνια την τιμή και την υπόληψη του συνδικαλιστικού κινήματος αποτέλεσαν μαζί με τις παραπάνω εξαιρέσεις, ο ΕΡΓΑΣ, ο ΔΕΣΚ, τα 115 και τα ΣΑΔΕΟ, η στάση και η δράση δεκάδων Εργατικών Κέντρων, Ομοσπονδιών, Σωματείων και άλλων συντονιστικών μορφών, η συνεπής στάση και πάλη χιλιάδων στελεχών του ΚΚΕ, μέσα και έξω από τα όργανα του μαζικού κινήματος".

Οπως θα πει ο Χ. Κατσώτης,"σοβαρό ρόλο έπαιζε πάντα ο συσχετισμός δυνάμεων. Αυτός καθόριζε την πορεία της ΓΣΕΕ, τη γραμμή της ταξικής πάλης ή τη γραμμή της συναίνεσης που ακολουθούσε, που απ' τη δεύτερη έχασαν πολλά οι εργαζόμενοι".

Το ερώτημα επανέρχεται: Σήμερα τι γίνεται; Ο Γ. Μαυρίκος θα πει πως "σήμερα στη φάση αυτή της γενικευμένης επίθεσης του πολυεθνικού, μονοπωλιακού κεφαλαίου και των πολιτικών του εκφραστών, μπροστά στο συνδικαλιστικό κίνημα, δυο δρόμοι υπάρχουν. Ο ένας είναι ο δρόμος της συναίνεσης, της συνενοχής, ο ρεαλισμός της υποταγής και της ενσωμάτωσης. Είναι ο γνώριμος δρόμος που ακολουθεί η πλειοψηφία των οργάνων του συνδικαλιστικού κινήματος, με συνενοχή των ΠΑΣΚΕ - ΔΑΚΕ - ΣΥΝ. Τα αποτελέσματά του γνωστά και κυρίως αισθητά στη ζωή και τη δουλιά της εργατικής τάξης: Διετείς συμβάσεις, ιδιωτικοποιήσεις, κατάργηση ΑΤΑ, 0 + 0 = 14, εργασιακός μεσαίωνας, μονόπλευρη λιτότητα, κλείσιμο εργοστασίων, κέρδη και υπερκέρδη για το κεφάλαιο κλπ. Αυτός είναι δρόμος ήττας, δρόμος ντροπής".

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση - θα πει ο Χ. Κατσώτης - "προβάλλει έντονα η ανάγκη αλλαγής συσχετισμού δυνάμεων" και θα συμπληρώσει η Ζ. Σώκου πως"είναι καθαρό ότι ο αγώνας χιλιάδων ανθρώπων επώνυμων και ανώνυμων, το αίμα που χύθηκε, οι ζωές που χάθηκαν, δεν έγιναν για να φτάσουμε στο σημείο της υποχώρησης μέσα απ' το διάλογο".

"Εμείς, απέναντι σε αυτό το δρόμο", τονίζει ο Γ. Μαυρίκος, "αντιπαραθέτουμε το δρόμο της διεκδίκησης της ταξικής πάλης. Το ρεαλισμό του αγώνα. Το ρεαλισμό της επιβίωσης, της μόρφωσης, της απασχόλησης για όλους, το ρεαλισμό για κοινωνική ασφάλιση, για 8ωρο και για ανθρώπινες συντάξεις.

Απέναντι στο ραγιάδικο, επαρχιακό ευρωπαϊσμό, αντιπαραθέτουμε την ανυπακοή, την απείθεια, την κόντρα στις επιλογές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το δρόμο που σήμερα, αυτές τις μέρες, ακολουθούν εκατοντάδες χιλιάδες εργατοϋπάλληλοι σ' ολόκληρη την Ευρώπη με τους αγώνες και τη δράση τους.

Ανάμεσα στις δυο αυτές γραμμές αναπτύσσεται έντονη αντιπαράθεση. Για το πού θα γείρει αύριο η πλάστιγγα, θα εξαρτηθεί πρωταρχικά από την όξυνση της ταξικής πάλης. Αποτελεί αυτό προϋπόθεση για την αλλαγή των συσχετισμών. Είναι προϋπόθεση για τη συγκρότηση σε κοινωνικό επίπεδο του μετώπου κόντρα στα μονοπώλια και τις πολυεθνικές.

Οι κομμουνιστές αισιοδοξούμε. Υπάρχουν μεγάλα προβλήματα στην εργατική τάξη, υπάρχει η ταξική αντίληψη ζωντανή μέσα στο κίνημα, υπάρχει συσσωρευμένη αγωνιστική εμπειρία, υπάρχουν χιλιάδες εργαζόμενοι που ανεξάρτητα από παραταξιακές λογικές δεν παραδίνονται. Αντιστέκονται, παλεύουν. Να γιατί αισιοδοξούμε".

Ντίνα ΝΤΑΒΟΥ

Ο επαναστατικός αέρας που σκόρπισε πριν 79 χρόνια η Μεγάλη Οχτωβριανή Επανάσταση, το φούντωμα της ελπίδας για μια άλλη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, επέδρασαν καθοριστικά και στην εργατική τάξη της χώρας μας. Μαζί με μια ανάταση των αγώνων, επιταχύνονται οι μακρόχρονες και επίπονες προσπάθειες για την κατάκτηση μιας συλλογικής έκφρασής της. Οι προσπάθειες αυτές καταλήγουν στις 21 Οκτώβρη (3 Νοέμβρη) του 1918,το "Α Πανελλαδικό Συνέδριο για την ενοποίηση των συνδικαλιστικών οργανώσεων".Αποτέλεσμα αυτού του συνεδρίου ήταν η ίδρυση της Γενικής Συνομοσπονδίας των Εργατών Ελλάδας.Λίγες μέρες μετά στις 4 Νοέμβρη (17 Νοέμβρη) αρχίζει στον Πειραιά το πρώτο Πανελλαδικό Σοσιαλιστικό Συνέδριο που ιδρύει τοΣοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας,το οποίο στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό.Η Ελληνική εργατική τάξη έχει σημειώσει δυο ιδιαίτερα σημαντικές κατακτήσεις.

Εννιά μέρες διαρκούν οι εργασίες του συνεδρίου για την ενοποίηση των συνδικάτων. Παίρνουν μέρος 182 αντιπρόσωποι, εκπροσωπώντας περί τα 65.000 μέλη. Μετά από σκληρή ιδεολογική πάλη ανάμεσα στις τρεις τάσεις που διαμορφώθηκαν στο συνέδριο (τη σοσιαλιστική, τη συντηρητική - ρεφορμιστική και την αναρχοσυνδικαλιστική), υιοθετήθηκε με συντριπτική πλειοψηφία (158 ψήφοι) σαν βασική αρχή της Συνομοσπονδίας, η πάλη των τάξεων και "ο μαχητικός αγώνας των εργατών και υπαλλήλων, μακριά από κάθε αστική κηδεμονία, για τις δίκαιες διεκδικήσεις τους".Καθοριστικό ρόλο στη διοργάνωση και στην επικράτηση των ταξικών χαρακτηριστικών στο καταστατικό της ΓΣΕΕ, έπαιξε το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, που έδωσε μάχες ενάντια στη λογική του ρεφορμισμού που επικρατούσε στα Εργατικά Κέντρα Αθήνας - Πειραιά (ήταν κάτω απ' την επιρροή των Φιλελευθέρων).

Είναι χαρακτηριστικό το παρακάτω απόσπασμα από τη Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας, του Γ. Κορδάτου: "Οι αντιδραστικοί φρένιασαν από το κακό τους, γιατί η εργατική τάξη της Ελλάδας απόχτησε ανώτατο ηγετικό όργανο, τη ΓΣΕΕ και βάλθηκαν από την πρώτη μέρα να ανατρέψουν τα αποτελέσματα του συνεδρίου, αλλά δεν τα κατάφεραν".