Δύο φορές θύματα της αντεργατικής πολιτικής της κυβέρνησης που πρόθυμα υλοποιούν πολλές δημοτικές αρχές, είναι οι εργαζόμενοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (TA) που προσλήφθηκαν είτε μέσω των δημοτικών επιχειρήσεων, είτε μέσω προγραμμάτων με ημερομηνία λήξης, όπως Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης (ΤΣΑ), «Βοήθεια στο Σπίτι», φύλαξη στα σχολεία, σχολικοί τροχονόμοι και άλλα. Από τη μία μεριά, ζουν σε καθεστώς συνεχούς ανασφάλειας, αφού το μέλλον είναι αβέβαιο μετά τη λήξη της σύμβασής τους, ενώ καλούνται ως δημότες να χρηματοδοτήσουν με το πενιχρό εισόδημά τους τη συνέχιση αυτών των προγραμμάτων, τα οποία για να τα υλοποιήσουν οι δήμοι επιβάλλουν ή αυξάνουν τα ανταποδοτικά τέλη. Η κυβέρνηση, διά των υπουργών της, υπήρξε σαφής σχετικά με το πώς επιθυμεί να συνεχιστεί η λειτουργία μιας σειράς κοινωνικών υπηρεσιών που πέρασαν στους δήμους: Με αυτοχρηματοδότηση!

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των περίπου 675 εργαζομένων, που είχαν προσληφθεί μέσω των δημοτικών επιχειρήσεων, στο Δήμο Ανω Λιοσίων. Η Δημοτική Αρχή αφού τους «ξεζούμισε», απασχολώντας τους σε διάφορες υπηρεσίες που είχε ανάγκη κατά καιρούς, ακόμα και σε πάγιες και διαρκείς ανάγκες του δήμου, μόλις την προηγούμενη βδομάδα τους διαμήνυσε την απόλυσή τους, καθώς οι συμβάσεις τους έληξαν. Σε «αναμμένα κάρβουνα» βρίσκονται και οι περίπου 131 εργαζόμενοι στο Περιστέρι, οι οποίοι προσλήφθηκαν μέσω των ΤΣΑ. Περίπου 100 συμβασιούχοι απολύθηκαν το Μάρτη στο Δήμο Αιγάλεω. Αντίστοιχα απολύσεις είχαμε στους Δήμους Πάτρας και Αγρινίου. Ανάστατοι είναι οι περίπου 300 εργαζόμενοι στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», καθώς και οι περίπου 1.500 σχολικοί φύλακες, καθώς η συνέχιση των προγραμμάτων στα οποία εργάζονται επαφίεται στη βούληση των δήμων. Αν οι δήμοι έχουν χρήματα θα συνεχίσουν να τα λειτουργούν, με μόνιμους, αλλά και με μερικούς απασχολούμενους, όπως είναι η προτροπή της κυβέρνησης. Το ίδιο αναμένεται να γίνει και με τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, τα οποία πολυδιαφήμισε η κυβέρνηση ως βήμα για την επίτευξη της «ποιότητας των υπηρεσιών» που παρέχονται στους πολίτες. Τα ΚΕΠ καλούνται τώρα να λειτουργήσουν με δικά τους χρήματα οι δήμοι, ενώ αναμένεται να στελεχωθούν και με μερικώς απασχολούμενους, κυρίως φοιτητές.

Οι ευθύνες της πλειοψηφίας των προσκείμενων σε ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΣΥΝ Δημοτικών Αρχών που αποδέχτηκαν - πολλές φορές με ενθουσιασμό - τη λογική αυτών των προγραμμάτων, προκειμένου να εξυπηρετήσουν προεκλογικές και πελατειακές σκοπιμότητες, είναι τεράστιες. Με την αποδοχή της υλοποίησης τέτοιων προγραμμάτων συμβάλλουν στην υλοποίηση των κυβερνητικών στόχων αποδιάρθρωσης των εργασιακών σχέσεων, στη διαμόρφωση στους δημότες της συνείδησης ότι θα πρέπει να πληρώνουν για κάθε υπηρεσία που τους παρέχεται. Στην αποδοχή, τέλος, της πολιτικής αποδιάρθρωσης του τομέα κοινωνικής πρόνοιας, μέσω της υλοποίησης τέτοιων προγραμμάτων, από μεγάλο κομμάτι εργαζομένων ή ανέργων που έχουν ανάγκη από δουλιά.

Με πρόσχημα το υπαρκτό πρόβλημα της ανεργίας, οι δήμοι μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε μηχανισμούς εκτόνωσης της ανάγκης για δουλιά, εφαρμόζοντας προγράμματα περιορισμένου χρόνου, με συμβάσεις που δεν πληρούν τα στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα. Ανοίγει έτσι μια ακόμα κερκόπορτα για τον ακρωτηριασμό των κατακτήσεων της εργατικής τάξης. Παράλληλα, ανατρέπεται η φιλοσοφία της λειτουργίας των δήμων, που είναι η παροχή υπηρεσιών που έχουν ανάγκη οι πολίτες και για τις οποίες έχουν πληρώσει, αφού μια σειρά από κοινωνικές υπηρεσίες που περνούν στους δήμους, με τα προγράμματα που προαναφέραμε, δεν αποτελούν οργανωμένες υπηρεσίες, αλλά παρέχονται σε πρόσκαιρη βάση.

Οι προθέσεις της κυβέρνησης να «βάλει μπροστά» τους δήμους στο τιμόνι της προώθησης της απασχολησιμότητας επικυρώνονται με το νομοσχέδιο για τη μερική απασχόληση και τον νέο Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. Αυτό που επιδίωκε με την εφαρμογή των ΤΣΑ - η γενίκευση της μερικής απασχόλησης, η υπονόμευση των συλλογικών συμβάσεων, των ωραρίων εργασιών, των ασφαλιστικών και άλλων κοινωνικών δικαιωμάτων - υλοποιείται με τη μερική απασχόληση, ενώ ο Κώδικας διαμορφώνει το πλαίσιο ώστε οι δήμοι απρόσκοπτα να αναλάβουν τη συγκεκριμένη ευθύνη.

Αναφερόμενος στις νέες αρμοδιότητες κοινωνικού χαρακτήρα που μεταφέρθηκαν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση - όπως παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί, σχολικοί τροχονόμοι, φύλαξη στα σχολεία, «Βοήθεια στο Σπίτι», Κέντρα Οικογενειακής Φροντίδας, κλπ. - ο υπουργός Εσωτερικών, Κ. Σκανδαλίδης, στην ομιλία του στο συνέδριο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΠΟΕ ΟΤΑ), στη Χαλκιδική, στα μέσα Μάη, είχε πει χαρακτηριστικά: «Μιλάμε για καινούριες αρμοδιότητες, που θα χρηματοδοτηθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό, όπως επίσης και από τους χρήστες διαφόρων υπηρεσιών». Είναι προφανές ότι το βάρος των δαπανών λειτουργίας αυτών των αρμοδιοτήτων θα το αναλάβουν οι ίδιοι οι δημότες. Αλλωστε η ίδια η προσκείμενη σε ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΣΥΝ ηγεσία της Κεντρικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ), η οποία ένθερμα υποστήριξε την ανάληψη αυτών των αρμοδιοτήτων από την Αυτοδιοίκηση, ομολογεί τώρα πως στον κρατικό προϋπολογισμό δε γράφτηκαν κονδύλια προς τους δήμους για την άσκησή τους. Και ζητά ένα μικρό ποσό από την κυβέρνηση, περίπου 350 εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να διαχειριστούν οι δήμοι την οικονομική τους μιζέρια. Την ίδια ώρα η ΚΕΔΚΕ αρνείται να διεκδικήσει την απόδοση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση των χρημάτων που της χρωστούν οι κυβερνήσεις από το 1990 μέχρι και σήμερα και αγγίζουν τα περίπου 3 τρισ. δραχμές. Αντίθετα συναινεί στον υπό ψήφιση νέο Κώδικα Δήμων που διαμορφώνει το πλαίσιο ώστε να λειτουργήσουν οι δήμοι ως επιχειρήσεις, παραδίδοντας υπηρεσίες τους στο ιδιωτικό κεφάλαιο, ξεπουλώντας τη δημόσια υπηρεσία και συμβάλλοντας έτσι στην παραπέρα αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων.

Στην προσπάθεια να σχηματίσουμε πληρέστερη την εικόνα για το τι συμβαίνει σήμερα με τους συμβασιούχους στην ΤΑ, απευθυνθήκαμε σε δυο εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σε ανθρώπους, οι οποίοι από καιρό επισήμαναν τα προβλήματα που προκύπτουν με την εφαρμογή τέτοιων σχέσεων εργασίας ακόμα και για την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών.

Ο Αγάπιος Σαχίνης, δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης και επικεφαλής της παράταξης «ΘεσσαλοΝΙΚΗ Τώρα» επισημαίνει την ανάγκη για όλες τις πάγιες και διαρκείς ανάγκες οι ΟΤΑ να προσλαμβάνουν μόνιμο προσωπικό. Μόνον έτσι θα περιοριστεί δραστικά η εργασιακή ομηρία - όπως τη χαρακτηρίζει - που επικρατεί σήμερα με τους χιλιάδες συμβασιούχους επί ξύλου κρεμάμενους άμα τη λήξει της σύμβασης.

Ειδικά για το Δήμο Θεσσαλονίκης αναφέρει ότι η προσκείμενη στη ΝΔ διοίκηση συχνά - πυκνά επικαλείται ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν της επιτρέπει να προσλάβει μονίμους γι' αυτό και απασχολεί συμβασιούχους. Ομως η διοίκηση Παπαγεωργόπουλου - προσθέτει ο Αγ. Σαχίνης - δεν προσανατολίζεται σε προσλήψεις με αξιοκρατικές διαδικασίες και με βάση τις πραγματικές ανάγκες των δημοτών, αλλά κινείται στη λογική βολέματος των «δικών» της παιδιών.

Ο επικεφαλής της «ΘεσσαλοΝΙΚΗ Τώρα» τονίζει ότι οι λεγόμενες ελαστικές μορφές εργασίας στην ΤΑ προωθούνται κατόπιν κεντρικής πολιτικής επιλογής που συναποφασίζεται στα κεντρικά της ΕΕ. Η πολιτική αυτή θέλει εργασίες και υπηρεσίες της ΤΑ να εκχωρούνται στους ιδιώτες, στους εργολάβους. Σε αυτό το πλαίσιο χρησιμοποιούνται φτηνοί εργαζόμενοι, δίχως δικαιώματα, όποτε τους χρειάζεται ο εργολάβος.

Αναφερόμενος σε υπηρεσίες όπως η «Βοήθεια στο σπίτι» εκφράζει την κάθετη αντίθεση της παράταξης, με τον τρόπο που προσφέρεται σήμερα στους απόμαχους της δουλιάς: «Πάνε να καταργήσουν τα αυτονόητα. Η εξυπηρέτηση αυτών των ανθρώπων δεν μπορεί να γίνεται περιστασιακά και από όποιους δήμους έχουν την οικονομική δυνατότητα να την προσφέρουν, ή για όποιους δημότες έχουν τη δυνατότητα να τη μισθώσουν. Αντίθετα, πρέπει να αποτελεί σταθερή κοινωνική πολιτική με ευθύνη της κεντρικής διοίκησης».

Για δε τους σχολικούς φύλακες, τους αναφέρει ως άλλο ένα χαρακτηριστικό πρόγραμμα όπου η κυβέρνηση μεταθέτει στην ΤΑ αρμοδιότητες, χωρίς από ένα σημείο κι έπειτα να δίνει και τα αντίστοιχα αναγκαία κονδύλια. Οι ΟΤΑ ωθούνται να βάλουν επιπλέον φόρους στους δημότες για να εξοικονομήσουν πόρους, να πληρώσουν τους φύλακες και αυτοί να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στους δημότες. Και είναι επιπλέον φόροι, καθώς αυτές οι υπηρεσίες έχουν ήδη πληρωθεί μια φορά από τους φορολογούμενους μέσω της άμεσης φορολογίας.

Ο Στέλιος Μπενετάτος, δήμαρχος Νίκαιας, παρέλαβε μια χαοτική κατάσταση, ύστερα από την οκταετία Τράπαλη, ο οποίος με τις πλάτες του κυβερνώντος κόμματος, φόρτωσε το δήμο με τεράστια χρέη και δεκάδες απλήρωτους συμβασιούχους.

Μιλώντας στο «Ρ» περιγράφει μια κατάσταση με περίπου 200 συμβασιούχους, οι οποίοι πληρώθηκαν φέτος από το δήμο χρήματα που τους χρωστούσε η διοίκηση Τράπαλη από πέρσι. Σημειώστε ότι τα χρήματα στα Ταμεία της Νίκαιας είναι ελάχιστα. Το μισθολόγιο των μονίμων είναι στα 900.000 ευρώ χώρια τα επιδόματα, και τα έσοδα από τα δημοτικά τέλη 450.000. Η ούτως ή άλλως πενιχρή κρατική επιχορήγηση (τόσο μικρή ώστε δεν επαρκεί για να καλύψει ο δήμος τις ανάγκες του ως οργανισμός, αλλά και κυρίως των δημοτών) οδεύει στα τοκοχρεολύσια των δανείων της περιόδου Τράπαλη και για τις προκαταβολές, που ο πρώην δήμαρχος έλαβε, για να καλύψει μερικές από τις τρύπες που άνοιξε στα οικονομικά του δήμου.

Σημειώνει την ανάγκη, η κυβέρνηση να αναλάβει την ευθύνη για τη μονιμοποίηση και τη χρηματοδότηση - ως οφείλει - των 200 συμβασιούχων των οποίων οι συμβάσεις λήγουν. Κατακρίνει το «θεσμό» της πρόσληψης συμβασιούχων, για να καλύψουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Υπογραμμίζει ότι γενικά πρέπει σε κάθε δήμο να γίνεται προγραμματισμός, να διαπιστώνονται οι πάγιες ανάγκες, οι προσλήψεις να γίνονται με διαφανείς διαδικασίες και γι' αυτές τις θέσεις οι σχέσεις εργασίας να είναι μόνιμες.

Αναφερόμενος σε προγράμματα όντως η «Βοήθεια στο Σπίτι» και οι σχολικοί φύλακες, που τώρα χρηματοδοτούνται από την κεντρική διοίκηση, επισημαίνει, ότι αν η κυβέρνηση σταματήσει - όπως και σχεδιάζει - τη χρηματοδότησή τους, οι δήμοι δε θα καταφέρουν λόγω έλλειψης των αναγκαίων πόρων να συνεχίσουν τα προγράμματα.

«Πρόκειται για το παλιό κόλπο της κυβέρνησης να μεταφέρει στους ΟΤΑ αρμοδιότητες χωρίς τους αντίστοιχους πόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αρμοδιότητες που θα μπορούσε να διατηρήσει και να αναπτύξει, αν φυσικά ακολουθούσε άλλη, φιλολαϊκή πολιτική. Τι θα χρειαζόταν η "Βοήθεια στο Σπίτι", αν είχε ένα ανεπτυγμένο κράτος κοινωνικής πρόνοιας; Στο δοσμένο πλαίσιο και με την εφαρμοζόμενη πολιτική, με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στην ΤΑ, ύστερα από ένα χρονικό διάστημα, μοιραία φτάνουμε στο σημείο οι δήμοι να μην μπορούν να συνεχίσουν τα προαναφερόμενα προγράμματα. Οι δημότες να μένουν δίχως τις αντίστοιχες υπηρεσίες, οι δε εργαζόμενοι στα προγράμματα να μένουν στο δρόμο, καθώς οι συμβάσεις εργασίας τους λήγουν και δεν υπάρχουν χρήματα για να ανανεωθούν», καταλήγει.

Είναι ανάγκη πλέον το συνδικαλιστικό κίνημα και ο λαός να πάρει στα χέρια του την κατάσταση, να συγκρουστεί με την πολιτική ΕΕ - κυβέρνησης και δήμων, τα αποτελέσματα της οποίας τα βλέπουμε με τις εκρηκτικές διαστάσεις που έχουν πάρει οι απολύσεις στους δήμους. Να απαιτήσει μόνιμη, σταθερή εργασία με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Αυτό είναι το συμπέρασμα απ' την κουβέντα που είχαμε με τον Μπάμπη Βορτελίνο, στέλεχος του ΠΑΜΕ και γραμματέα της ΠΟΕ - ΟΤΑ.

Για το πώς φτάσαμε σ' αυτήν την κατάσταση, ο Μπ. Βορτελίνος μας λέει: «Εχουμε μαζικές απολύσεις σε πάνω από 25 δήμους σε όλη τη χώρα, μόνο στα Λιόσια έχουμε 675. Φαίνεται ότι το φαινόμενο αυτό θα συνεχιστεί σε περισσότερους δήμους, όπου χιλιάδες εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι. Φτάσαμε σ' αυτό το σημείο, γιατί η κυβέρνηση έχει οδηγήσει σε μαρασμό την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μειώνει τους πόρους με διάφορους τρόπους, ενώ, από την άλλη, μεταβιβάζει με διάφορους τρόπους αρμοδιότητες, που είναι δικές της υποχρεώσεις. Απ' τη στιγμή που δε δίνει τους ανάλογους πόρους, οι δήμοι αυξάνουν τα τροφεία και τα ανταποδοτικά τέλη. Σ' αυτά, προσθέτοντας την ανάπτυξη των πελατειακών σχέσεων στους δήμους, μέσω των προσλήψεων στις δημοτικές επιχειρήσεις με συμβάσεις με ημερομηνία λήξης, βλέπουμε πώς φτάνουμε ως εδώ».

Απ' την εικόνα που έχει από την υλοποίηση των διαφόρων κοινωνικών προγραμμάτων (σχολικοί φύλακες, βοήθεια στο σπίτι, Κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών) μιλάει για το πώς θα καταφέρουν οι δήμοι να τα συνεχίσουν τώρα, που οι περισσότεροι δήμαρχοι δηλώνουν αδυναμία, ενώ η κυβέρνηση αρνείται πλέον να τα χρηματοδοτήσει: «Η κυβέρνηση, προκειμένου να μην πληρώνει απ' τον κρατικό κορβανά υπηρεσίες κοινωνικού χαρακτήρα, τις μεταφέρει στους δήμους, μέσω των δημοτικών επιχειρήσεων, προσλαμβάνοντας κόσμο με Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης, μοιράζοντας, ουσιαστικά, μία θέση σε τρεις εργαζόμενους. Τα προβλήματα θα είναι ακόμα πιο οξυμένα τώρα που τελειώνουν τα προγράμματα και ο δημότης θα κληθεί να ξαναπληρώσει, αφού έχει ήδη πληρώσει, για τις υπηρεσίες αυτές, διαφορετικά οι εργαζόμενοι θα απολυθούν».

Για την κατάσταση αυτή, είναι τεράστιες οι ευθύνες της πλειοψηφίας των δημάρχων της σημερινής Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της ΚΕΔΚΕ, προσθέτει. «Το μοντέλο αυτοδιοίκησης κυβέρνησης - ΕΕ θέλει δημάρχους - φορομπήχτες. Δεν είναι ζήτημα διαχείρισης, το ζήτημα είναι τι πολιτική εφαρμόζεις και σε όφελος ποιου, του λαού ή του κεφαλαίου. Για να είναι η πολιτική φιλολαϊκή, χρειάζεται να βρεθείς σε κόντρα με την πολιτική της κυβέρνησης, να συγκρουστείς και να διεκδικήσεις πόρους».

Για την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσουν οι δήμοι, ώστε να μη μετατρέπονται σε μοχλούς αποδιάρθρωσης των εργασιακών σχέσεων και για το τι πρέπει να διεκδικηθεί από το συνδικαλιστικό κίνημα, ο συνδικαλιστής τονίζει: «Είναι απαραίτητο να γίνονται προσλήψεις μόνιμου προσωπικού. Μόνο αν υπάρχουν πραγματικά εποχιακές ανάγκες, μπορούμε να έχουμε εποχιακούς εργαζόμενους. Δεν είναι εποχιακοί οι εργαζόμενοι που εργάζονται με συνεχόμενες 8μηνες και 12μηνες συμβάσεις. Το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να βρίσκεται μπροστά και να μην αφήσει κανένας εργαζόμενος να απολυθεί και να διεκδικήσει τη μονιμοποίησή τους».

Τέλος, ο Μπ. Βορτελίνος, όσον αφορά τη μερική απασχόληση, απαντάει: «Ο,τι ισχύει ήδη στους ΟΤΑ με τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης. Το νέο νομοσχέδιο έρχεται σαν κερασάκι στην τούρτα. Θα μοιράζει μία θέση σε δύο εργαζόμενους, αφού το όριο απασχόλησης είναι 20 ώρες».