Tov "εκσυγχρονιστικό" στόχο της κατάργησης του Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων (ΟΑΕ) μέχρι στο τέλος του 1998, που συνάδει με τη γενικότερη πολιτική του ..."λιγότερου κράτους", έχει βαλθεί να υλοποιήσει η κυβέρνηση. Στα πλαίσια αυτά, τρεις εναπομείνασες βιομηχανίες από το μακρύ κατάλογο των επιχειρήσεων που τη δεκαετία του '80 πέρασαν στον έλεγχο του Οργανισμού σέρνοντας μαζί τους δεκάδες και εκατοντάδες δισεκατομμύρια χρέη των προηγούμενων διοικήσεών τους, βρίσκονται προ των πυλών για ιδιωτικοποίηση. Πρόκειται για τους "Βωξίτες Ελευσίνας", τη ΣΟΦΤΕΞ και τη ΛΑΡΚΟ. Η πρώτη, μετά από έναν αποτυχημένο διαγωνισμό για την πώλησή της, αναμένει απόφαση είτε για δεύτερο διαγωνισμό, είτε για εκκαθάριση που ισοδυναμεί με κλείσιμο. Η ΣΟΦΤΕΞ βρίσκεται εδώ και δύο χρόνια στο στάδιο της αναζήτησης αγοραστή μέσω διεθνούς διαγωνισμού, ενώ το ενδεχόμενο να βρεθεί και αυτή σε εκκαθάριση δεν το αποκλείουν ανεπίσημα ακόμη και οι ίδιοι οι κυβερνητικοί παράγοντες, παρότι επισήμως εμφανίζουν ως πρώτιστο ενδιαφέρον τους τη συνέχιση της λειτουργίας της επιχείρησης. Οσο για τη ΛΑΡΚΟ, τη μοναδική παραγωγό νικελίου της Ευρώπης και από τις μεγαλύτερες βαριές βιομηχανίες της χώρας, άρχισαν ήδη οι διαδικασίες για το ξεπούλημά της, οι οποίες συνοδεύονται με μια σειρά περικοπές στα εργασιακά δικαιώματα και νόμιμες αμοιβές των εργαζομένων.

Και οι τρεις είναι κερδοφόρες επιχειρήσεις, που όμως βαρύνονται από τα χρέη των προηγούμενων ιδιοκτητών. Η κυβέρνηση, ωστόσο, φαίνεται και δηλώνει αποφασισμένη να ολοκληρώσει το καταστροφικό έργο των ιδιωτικοποιήσεων επιχειρήσεων που βούλιαξαν στα χρέη ιδιώτες και εξυγιάνθηκαν με χρήματα του ελληνικού δημοσίου και παρά το κακό προηγούμενο του εκ νέου "βουλιάγματος" (από ιδιώτες στους οποίους παραδόθηκαν, βλέπε Π - Π, Ναυπηγεία Ελευσίνας κ.ά). Παρά όμως τις "φιλότιμες" κυβερνητικές προσπάθειες, ο στόχος των ιδιωτικοποιήσεων δε φαίνεται να προχωρά με τους επιθυμητούς για την κυβέρνηση ρυθμούς. Οι λόγοι ποικίλουν και σχετίζονται τόσο με το κλίμα που η ίδια κυβέρνηση έχει δημιουργήσει, του ξεπουλάμε όπως - όπως και όσο - όσο. Μια κατάσταση, που οι υποψήφιοι αγοραστές έχουν εκτιμήσει καταλλήλως και έτσι παίζουν όπως αυτοί θέλουν, προχωρώντας σε ένα ανείπωτο αλισβερίσι με τους εκπροσώπους της κυβέρνησης, οι οποίοι πλέον δεν τηρούν καν τα προσχήματα. Και δεν τα τηρούν, επειδή όλα όσα μπορεί να συνδέονται με το ζήτημα της δημόσιας περιουσίας, από το θέμα του ξεπουλήματος μέχρι και το περιβόητο πολιτικό κόστος, αφήνουν παγερά αδιάφορους τους κυβερνώντες, στην προσπάθειά τους να ικανοποιήσουν όσο γίνεται καλύτερα τις αξιώσεις και τα σχέδια του μεγάλου κεφαλαίου. Αδιαφορούν για το μέλλον των επιχειρήσεων σήμερα, όπως αδιαφορούσαν τόσα χρόνια για την κατάσταση που δημιούργησε στις προς πώληση εταιρίες η εφαρμοζόμενη πολιτική.

Επειδή όμως αυτή η κυβέρνηση σε κάποιους δίνει εξετάσεις για το πόσο αποφασισμένη είναι να προχωρήσει στις ιδιωτικοποιήσεις, έχει δείξει και δηλώνει και αποφασισμένη να ξεπεράσει τις όποιες δυσκολίες. Ετσι, στην ιστορία αυτή των ιδιωτικοποιήσεων, είδαμε να αλλάζουν πολλά νομικά θέσφατα, που σε άλλες περιπτώσεις επικαλούνται ως εμπόδια. Για παράδειγμα, για την πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας, μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, προχώρησαν στις απαραίτητες ρυθμίσεις ξεπερνώντας νομικά εμπόδια. Το ίδιο έκανε και για τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, ενώ για όλες τις εταιρίες, που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο δρόμο προς την ιδιωτικοποίηση, η κυβέρνηση έχει δεχτεί το Δημόσιο να δίνει εγγυήσεις για το όποιο τίμημα θα καταβάλουν οι αγοραστές και μάλιστα και σε κάποιες περιπτώσεις για τις επενδύσεις που θα εμφανίσουν ότι κάνουν.

Την κυβέρνηση δεν απασχολεί καθόλου, και το έχει δείξει, η βιωσιμότητα και η ανάπτυξη των επιχειρήσεων, όπως αδιαφορεί για την εικόνα που παρουσιάζει η παραγωγική βάση της χώρας και για το ζήτημα της απασχόλησης των εργαζομένων συνολικά και εκείνων που απασχολούνται στις επιχειρήσεις αυτές ειδικότερα. Αντίθετα, ενισχύει τον κάθε αεριτζή επιχειρηματία με χρήματα από τον κρατικό κορβανά, στο όνομα της ανάπτυξης της "ανταγωνιστικότητας" και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, οι οποίες παραμένουν φαντάσματα. Παράλληλα με την ενίσχυση των επιχειρηματιών που εμφανίζονται ως επενδυτές, από τις ιδιωτικοποιήσεις των επιχειρήσεων του ΟΑΕ ενισχύονται και μια σειρά από συμβούλους και μελετητές ιδιώτες, καθώς είθισται να απαιτούνται μελέτες επί μελετών πριν από κάθε πώληση, οι οποίες και ακριβοπληρώνονται, για να μείνουν απλώς στα διάφορα συρτάρια του υπουργείου Ανάπτυξης. Υπάρχει επίσης μία ακόμη κατηγορία που επιβιώνει αξιοπρεπώς από τις ιδιωτικοποιήσεις, αυτή των εκκαθαριστών, οι οποίοι έπονται των συμβούλων, μελετητών και "επενδυτών". Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι το 40% των επιχειρήσεων του ΟΑΕ είναι σε καθεστώς εκκαθάρισης επί 10 χρόνια, το 32% επί 7 χρόνια και το υπόλοιπο 25% επί πέντε χρόνια. Αυτή τη στιγμή, 40 επιχειρήσεις του ΟΑΕ βρίσκονται σε καθεστώς εκκαθάρισης και αξίζει να σημειωθεί ότι κανένας αρμόδιος δεν είναι σε θέση να ενημερώσει σε ποια φάση βρίσκονται, καθώς το πλέγμα των εκκαθαριστών φαίνεται να είναι ανεξέλεγκτο. Πολύ συχνά εξάλλου στελέχη του ΟΑΕ ερωτούμενα σχετικά δηλώνουν, δε γνωρίζουμε, αρνούνται να μας ενημερώσουν, δεν ελέγχονται από κανέναν, ενώ εμμέσως αφήνουν να εννοηθεί ότι οι διάφοροι εκκαθαριστές "αρμέγουν" κανονικά τις επιχειρήσεις και τον Οργανισμό. Δε θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι αυτό που σίγουρα "τρέχει" και φαίνεται να έχει και διάρκεια γύρω από τον ΟΑΕ, τις επιχειρήσεις του και τις ιδιωτικοποιήσεις, είναι το "πλιάτσικο" που έχει στηθεί εδώ και μια δεκαετία από επιτήδειους "ημετέρους". Σ' αυτό το φόντο, τρέχουν οι εξελίξεις - και κυρίως οι εκβιαστικές μεθοδεύσεις της κυβέρνησης σε βάρος των εργαζομένων - γύρω από την πώληση της ΣΟΦΤΕΞ, των "Βωξιτών Ελευσίνας", αλλά και της ΛΑΡΚΟ, ενώ το μέλλον και των τριών διαγράφεται αβέβαιο.

Χρύσα ΛΙΑΓΚΟΥ

Χωρίς ευχάριστες εκπλήξεις, κυλάει και η φετινή περίοδος των θερινών εκπτώσεων για τη συντριπτική πλειοψηφία του εμπορικού κόσμου. Το εισόδημα των καταναλωτών αποδεικνύεται, για άλλη μια φορά, ανεπαρκές, ώστε να ανατρέψει τη συνεχιζόμενη εδώ και χρόνια πτώση του τζίρου στην αγορά, παρόλο που σε κάποιες περιοχές και σε συγκεκριμένα είδη το ποσοστό των εκπτώσεων φτάνει σύμφωνα με τον πρόεδρο της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ) μέχρι και 70%. Αυτό, άλλωστε, λένε και οι ίδιοι οι έμποροι, αλλά μπορεί να το διαπιστώσει κανείς, κάνοντας μια βόλτα στα καταστήματα και μάλιστα σε περιοχές που θεωρούνται εμπορικές, τόσο στο κέντρο της Αθήνας, όσο και στις συνοικίες. Η εικόνα που επικρατεί είναι εικόνα πλήρους ακινησίας, που όσο προχωράει ο Αύγουστος αναμένεται ότι θα χειροτερεύει για τους μαγαζάτορες σε μια άδεια Αθήνα. Σύμφωνα με τους συνδικαλιστικούς εκπροσώπους των εμπόρων, η πτώση του τζίρου σε σχέση με τις περσινές καλοκαιρινές εκπτώσεις είναι ένα το κρατούμενο. Αυτό που αλλάζει είναι το ποσοστό στο οποίο κυμαίνεται που ποικίλει ανάλογα με την περιοχή. Την εικόνα αυτή μεταφέρει και ο Εμπορικός Σύλλογος της Αθήνας, σύμφωνα με εκπροσώπους του οποίου τα πράγματα αποδείχτηκαν όσο άσχημα αναμενόταν, με δεδομένα τα καθηλωμένα εισοδήματα των εργαζόμενων καταναλωτών.

Οπως είπε, μιλώντας στο "Ρ", ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου της Ν. Ιωνίας Δ. Καψάμπελης,μια περιοχή που για δεκαετίες θεωρείται κατ' εξοχήν εμπορική, η κατάσταση για τους εμπόρους διαγράφεται με τα πιο μελανά χρώματα. Κι αυτό, παρά τα μεγάλα ποσοστά εκπτώσεων που φτάνουν μέχρι το μισό της προ έκπτωσης τιμής, τα οποία είναι και απολύτως πραγματικά κυρίως στα μικρομάγαζα που "καίγονται" να ρευστοποιήσουν τα είδη που έχουν μείνει στα ράφια, λόγω της αναδουλιάς όλου του προηγούμενου διαστήματος για να μην τους βρει η καινούρια σεζόν με αδιάθετο εκτός εποχής στοκ. Οπως λένε οι έμποροι της περιοχής, η μικρή κίνηση που παρουσιάστηκε το πρώτο δεκαπενθήμερο των εκπτώσεων τον Ιούλη - που και πάλι, βέβαια, δεν ήταν αρκετή για να καλύψει τις τεράστιες απώλειες του τζίρου που υπάρχει όλο το χρόνο - όταν οι καταναλωτές, εισπράττοντας το ισχνό επίδομα διακοπών πραγματοποίησαν κάποιες τελείως απαραίτητες αγορές, ανακόπηκε εντελώς το επόμενο διάστημα. Οσο για τις επόμενες τρεις τελευταίες βδομάδες των εκπτώσεων, όλα δείχνουν ότι τα πράγματα δε θα είναι καλύτερα, πολύ περισσότερο, όταν πρόκειται για "νεκρό" μήνα, εξαιτίας της μεγάλης απουσίας του καταναλωτικού κοινού σε διακοπές.

Ετσι, η μεγάλη διάρκεια των εκπτώσεων, η εξάντληση και της τελευταίας μέρας που προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία, ολόκληρου δηλαδή του διμήνου, αποδεικνύεται και πάλι ότι δεν αποτελεί λύση για το δραματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι εκατοντάδες χιλιάδες μικρέμποροι, που είναι η πτώση του τζίρου. Πολύ περισσότερο, σε συνδυασμό με το "μπάχαλο" που επικρατεί στο καθεστώς προσφορών - εκπτώσεων με τις ευλογίες της κυβέρνησης, που κυνηγώντας τον πληθωρισμό έχει λύσει στην πράξη τα χέρια των μεγαλοκαταστημάτων να πραγματοποιούν "προσφορές" όλο το χρόνο, εκφυλίζοντας το θεσμό των εκπτώσεων και ασκώντας άγριο ανταγωνισμό σε βάρος των μικρών εμπόρων. Οι ίδιοι οι έμποροι - και δε μιλάμε για εμποροβιομήχανους, αλλά για τη συντριπτική πλειοψηφία του εμπορικού κόσμου, που είναι οι αυτοαπασχολούμενοι και εκείνοι που κρατάνε τα μαγαζιά τους μαζί με την οικογένειά τους ή με 1 - 2 εργαζόμενους - τονίζουν ότι ένας μήνας εκπτώσεων αυστηρά το καλοκαίρι και ένας το χειμώνα και δύο δεκαήμερα προσφορών το χρόνο είναι υπεραρκετά για να γίνονται πραγματικές εκπτώσεις, εξυπηρετώντας το καταναλωτικό κοινό και για να ξεπουλήσουν οι έμποροι το στοκ στο τέλος εποχής. Το πρόβλημα της δραματικής πτώσης του τζίρου των μαγαζιών, όπως αποδεικνύουν τα τελευταία χρόνια, δε λύνεται με το να γίνονται εκπτώσεις με τον ένα ή τον άλλο τρόπο όλο το χρόνο, αφού, και σχεδόν τσάμπα να πουλάνε τα προϊόντα τους οι έμποροι, οι καταναλωτές, ούτως ή άλλως, αδυνατούν να συντηρήσουν την αγορά, καθώς η πορεία του τζίρου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξέλιξη των λαϊκών εισοδημάτων.

Παρ' όλ' αυτά, το υπουργείο Ανάπτυξης, διατεινόμενο ότι θα βάλει χέρι στον εκφυλισμό του θεσμού, ετοίμασε ένα σχέδιο νόμου για το καθεστώς των εκπτώσεων και προσφορών, με το οποίο επί της ουσίας... δεν αλλάζει τίποτα. Απλώς αντί να ανακοινώνουν οι εμπορικοί σύλλογοι ότι εκπτώσεις - τυπικά - θα γίνονται Γενάρη - Φλεβάρη το χειμώνα και Ιούλη - Αύγουστο το καλοκαίρι, θα το ανακοινώνει το υπουργείο. Οσο για τις προσφορές, το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου δεν προσδιορίζει ούτε κάθε πότε θα μπορούν να γίνονται ούτε για πόσο. Απλώς θα το αποφασίζει ο υπουργός Ανάπτυξης, όποτε το κρίνει σκόπιμο. Ανάλογα, δηλαδή, με τις πιέσεις των μεγαλεμπόρων και το πότε πρέπει να βρει τρόπους να "δαμάσει" η κυβέρνηση τον τιμάριθμο, θα ανακοινώνονται περίοδοι προσφορών. Στην τακτική, εξάλλου, του να προσπαθεί η κυβέρνηση όπως - όπως να δείξει ότι ασκεί "αντιπληθωριστική" πολιτική και ότι οι τιμές είναι υπό έλεγχο, μας έχει συνηθίσει. Από τότε που απελευθερώθηκε ο τρόπος καθορισμού των τιμών, δηλαδή, από τότε που νομιμοποιήθηκε η ασυδοσία των "μεγάλων", τόσο στον τομέα της παραγωγής, όσο και στο εμπόριο, να κάνουν κουμάντο κατά τα συμφέροντά τους και να προσδιορίζουν με τον πλέον αυθαίρετο τρόπο τις τιμές, κάθε φορά που ο πληθωρισμός της "ξεφεύγει", ξαναπροβάλλουν την καραμέλα των "συμφωνιών κυρίων" για δήθεν συγκράτηση των τιμών σε κάποια προϊόντα. Στα ίδια πλαίσια, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης ανακοίνωσε την υποτιθέμενη συμφωνία που έκανε με τους ιδιοκτήτες των σούπερ μάρκετ - παραχωρώντας τους με συγκεκριμένα ανταλλάγματα, όπως να κάνει τα στραβά μάτια στην εφαρμογή της αγορανομικής διάταξης για την αναγραφή των εκπτώσεων που τους παρέχουν οι βιομηχανίες - για μείωση των τιμών σε μια σειρά ειδών ευρείας λαϊκής κατανάλωσης που έχουν μεγαλύτερη επίπτωση στον πληθωρισμό. Μια συμφωνία, που, απ' ό,τι φαίνεται, δεν πρόκειται καν να προχωρήσει, αφού οι μεγαλοεπιχειρηματίες στο χώρο του εμπορίου επικαλούνται την απροθυμία των συναδέλφων τους στη βιομηχανία να ακολουθήσουν σε μειώσεις των τιμών, γεγονός που ακυρώνει τις περιβόητες ανακοινώσεις της κυβέρνησης, που, έτσι κι αλλιώς, ήταν πολύ περιορισμένου ενδιαφέροντος για την πλειοψηφία των καταναλωτών εργαζομένων.

Μελίνα ΖΙΑΓΚΟΥ