Associated Press

Καταστροφή και εξαθλίωση

Αν σφίγγεται η καρδιά του ανθρώπου μόνο στο άκουσμα ότι μνημεία χιλιάδων ετών ισοπεδώθηκαν, τότε οι λέξεις αποδεικνύονται ανήμπορες να εκφράσουν το μέγεθος της ανθρώπινης τραγωδίας. Οι νεκροί, όπως εκτιμούσαν αξιωματούχοι του ΟΗΕ που συντονίζουν τις προσπάθειες διάσωσης, δεν αποκλείεται να φθάσουν τις 50.000. Τέσσερα 24ωρα μετά το μοιραίο χτύπημα, είχαν ανασυρθεί 28.000 νεκροί, ενώ αγνοούνταν ολόκληρες οικογένειες και πολλές συνοικίες δεν είχαν, ακόμη, προσεγγιστεί από τους διασώστες.

Η ιρανική ηγεσία απηύθυνε, εξαρχής, έκκληση στη διεθνή κοινότητα. Ο Πρόεδρος Χαταμί ευχαρίστησε για «την ανθρωπιά που υπάρχει ακόμη στον κόσμο», τονίζοντας ότι «η καταστροφή είναι τόσο μεγάλη που δε θα μπορούσαμε να την αντιμετωπίσουμε μόνοι μας ό,τι και αν κάναμε». ΟΗΕ και ανθρωπιστικές οργανώσεις εκλιπαρούν, πλέον, για αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας και ιατροφαρμακευτικού υλικού, φοβούμενοι ότι μόλις οι εικόνες της καταστροφής σβήσουν από τις τηλεοπτικές οθόνες, οι δεκάδες χιλιάδες άστεγοι επιζώντες θα αφεθούν στην τύχη τους απειλούμενοι από επιδημίες, κρύο και πείνα.

Ο ανθρώπινος πόνος ήταν πάντα ένας σημαντικός παράγοντας άσκησης και πολιτικής, όμως. Η λεγόμενη «διπλωματία των σεισμών» μοιάζει να τίθεται σε λειτουργία και στην περίπτωση του Ιράν, που αποδέχτηκε τη γενναιόδωρη και άμεση προσφορά βοήθειας των ΗΠΑ. Αν και οι δύο πλευρές ξεκαθάριζαν ότι η ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου δεν αλλάζει τις σχέσεις των δύο χωρών, είναι γεγονός ότι αμερικανικά αεροσκάφη προσγειώθηκαν για πρώτη φορά μετά από 23 χρόνια στο ιρανικό έδαφος. Είναι, επίσης, γεγονός ότι ο Αμερικανός ΥΠΕΞ έδωσε το στίγμα των προθέσεων της Ουάσιγκτον, δηλώνοντας ότι «ορισμένες τελευταίες εξελίξεις είναι θετικές και οι ΗΠΑ είναι ανοιχτές στο διάλογο».

Από την άλλη, είναι γνωστό ότι η κοινωνική κατάσταση είναι εκρηκτική εντός Ιράν. Η ισοπέδωση μιας ολόκληρης περιοχής ασκεί, σαφώς, ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις στην ιρανική ηγεσία, κάτι που, όπως φαίνεται, το γνωρίζει και η ίδια σπεύδοντας να δώσει «παρών» στην πληγείσα περιοχή. Το κατά πόσο μια ανείπωτη ανθρώπινη τραγωδία θα δώσει το εναρκτήριο λάκτισμα σε αλυσιδωτές διπλωματικές και πολιτικές εξελίξεις μένει να αποδειχτεί πάνω στα ερείπια του Μπαμ.

Τα στοιχεία που δημοσιεύονται στο γερμανικό Τύπο σαν απολογισμός του απερχόμενου έτους και σαν προοπτική για το 2004 για τη Γερμανία, προκαλούν απαισιοδοξία... «74% των πολιτών εκτιμούν την οικονομική κατάσταση χειρότερη απ' ότι πριν ένα έτος. Μόνο 21% βλέπουν για το επόμενο έτος μια άνοδο, ενώ 70% το υπολογίζουν μάλλον με περισσότερους ανέργους. 88% των πολιτών δηλώνουν ότι η εμπιστοσύνη τους στο κοινωνικό κράτος έπεσε ακόμα περισσότερο».

Αυτό το αποτέλεσμα δημοσκόπησης δημοσίευσε στις 29 Δεκέμβρη η ημερήσια εφημερίδα του Βερολίνου και του Βρανδεμβούργου «Μπερλίνερ Κουρίρ».

Δεν παραλείπει ωστόσο να προσθέσει ότι η κυβερνητική σοσιαλδημοκρατία θα αποστείλει στους πολίτες μηνύματα αισιοδοξίας: «Στις 14 Γενάρη κατά τη δεξίωση για το νέο έτος (σ.σ. ο καγκελάριος Σρέντερ) θα εξαγγείλει συνταγές με τις οποίες το SPD θα σημειώσει πάλι πορεία επιτυχίας. Το 2004 θα είναι έτος ανανέωσης υπόσχεται η ηγεσία του SPD».

Ανάλογες είναι οι διαπιστώσεις άλλων γερμανικών εφημερίδων, π.χ. της «Νόιες Ντόιτσλαντ» της ίδιας μέρας. Είναι σχετικά χαρακτηριστικές τέσσερις ειδήσεις της που δημοσιεύονται πρωτοσέλιδα: «Ενα στα 10 παιδιά σύντομα στη φτώχεια», «Μετανάστευση από την Ανατολή (την πρώην ΓΛΔ). Αιτία: Καμία εργασία», «Δηλώσεις αρρώστων στο κατώτατο σημείο. Αιτία: ο φόβος για τη δουλιά». Αλλη μια είδηση σε εσωτερική σελίδα τιτλοφορείται: «Ερευνητής του μέλλοντος: Κανένα όνειρο πια».

Το περιεχόμενο αυτών των απαισιόδοξων ειδήσεων είναι ότι από δηλώσεις υπεύθυνων ινστιτούτων και ξεχωριστών επιστημόνων προκύπτει πως: ο αριθμός των παιδιών και νέων που θα χρειαστεί να ζουν στα επόμενα δύο χρόνια από κοινωνική βοήθεια θα ανέλθει από 1 εκατομμύριο σε 1,5 εκατομμύρια, δηλαδή 1 στα 10 παιδιά, ενώ ως τώρα ήταν 1 στα 15. Με τις μειώσεις των διάφορων κοινωνικών παροχών (υγείας, ανεργίας, συντάξεων κλπ.) ο αριθμός των ανέργων που παίρνουν μόνο επίδομα κοινωνικής πρόνοιας θα ανέλθει από 2,8 εκατομμύρια (σήμερα) μελλοντικά σε 4,5 εκατομμύρια.

Το περιοδικό «Focus» αναφέρει το αποτέλεσμα μελέτης σύμφωνα με την οποία από το 1990 μετανάστευσαν από την πρώην ΓΛΔ στο δυτικό τμήμα της χώρας 820.000 - κυρίως νέοι - σε αναζήτηση εργασίας. Η εφημερίδα «Βελτ» δημοσίευσε στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Υγείας, σύμφωνα με τα οποία το 2003 δήλωσαν άρρωστοι 10% λιγότεροι από το 2002, από φόβο μη χάσουν τη δουλιά τους.

Στην είδηση, ότι οι Γερμανοί δεν έχουν πια όνειρα, αναφέρονται στοιχεία έρευνας ινστιτούτου του Αμβούργου, σύμφωνα με τα οποία οι Γερμανοί «έγιναν ρεαλιστές και δεν ονειρεύονται πια πόσο καλά νιώθουν στο ζεστό λουτρό της ευημερίας»: Οι φωνές για εξασφάλιση της σύνταξης ανήλθαν από 79% - το 2002 - σε 80% το 2003. Επίσης 80% των νέων μέχρι 19 ετών φοβούνται για τη μόρφωσή τους και την εξεύρεση εργασίας.

Ο παραπάνω υπότιτλος είναι ο πραγματικός τίτλος με τον οποίο δημοσιεύτηκε στη «Νόιες Ντόιτσλαντ» (24/12) συνέντευξη του Πάουλ Σάατκαμπ, εκπροσώπου της «Αρμουτς - Κονρερέντς» της γερμανικής κυβέρνησης. Το όργανο αυτό είναι τμήμα του διαδικτύου «European Anti Poverty Network» και συνεργάζεται και με το Κοινωνικοπολιτικό Φόρουμ της ΕΕ.

Ο Σάατκαμπ είναι σοσιαλδημοκράτης. Τα στοιχεία που αναφέρει στη «Νόιες Ντόιτσλαντ» είναι τα εξής:

«Το ψαλίδι μεταξύ φτωχών και πλουσίων άνοιξε (επί κυβέρνησης SPD - Πρασίνων) περισσότερο. Σύμφωνα με ορισμό της ΕΕ θεωρείται φτωχός, όποιος έχει έσοδα λιγότερα από το μέσο όρο εισοδήματος στην ΕΕ». Στη Γερμανία αυτοί είναι σχεδόν 3.000.000 απ' όσους παίρνουν επίδομα κοινωνικής πρόνοιας, αλλά και άνεργοι, μέλη οικογενειών τους και άλλες ομάδες. Υπολογίζουμε 10.000.000 Γερμανούς πολίτες που ζουν σε φτώχεια. Η Ατζέντα 2010 μπορεί να αφαιρέσει κατά την άποψή μας τη βάση ύπαρξης σε άλλα 3-4 εκατ. ανθρώπους... Για τους πληττόμενους μένει η εκλογή μεταξύ πανούκλας και χολέρας... Διαπιστώνεται ότι κάτι περισσότερο από το ένα τρίτο της γερμανικής κοινωνίας διαθέτει τα δύο τρίτα του πλούτου, ενώ το ένα πέμπτο (της κοινωνίας) δεν έχει απολύτως τίποτα. Από το 2003 γίνεται η μεγαλύτερη αναδιανομή από τα κάτω προς τα πάνω στη γερμανική ιστορία».