Σε νέο πεδίο δικομματικού καυγά εξελίσσεται η «ευκαιρία που χάθηκε» για συνολική διευθέτηση των ελληνοτουρκικών διαφορών, την περίοδο της ανάληψης της κυβερνητικής εξουσίας από τη ΝΔ.

Οπως επιβεβαίωσε, με συνέντευξή του στο «Εθνος», ο Γ. Παπανδρέου η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έφτασε πολύ κοντά σε συνολική συμφωνία με την Τουρκία για την υφαλοκρηπίδα μέσω της επιδιαιτησίας της Χάγης.

Στη συνέντευξή του, ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε ότι «χρειαζόταν ένα τελικό σπρώξιμο για μια συνολική συμφωνία», τονίζοντας ότι «εκτός από τις διερευνητικού χαρακτήρα συνομιλίες μεταξύ διπλωματών, είχαν γίνει και σοβαρές πολιτικές επαφές με την ηγεσία της γειτονικής χώρας». Η συγκεκριμένη τοποθέτηση του Γ. Παπανδρέου αποτελεί συνέχεια της πρότασης που διατύπωσε ο ίδιος τον Ιούνη του 2006 να προχωρήσει η χώρα σε «επέκταση των χωρικών υδάτων».

Στη συνέντευξή του, στο «Εθνος», ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης υποστηρίζει επίσης ότι: «Ο κ. Σημίτης παρέδωσε στον κ. Καραμανλή υπόμνημα για τις διερευνητικές επαφές και βεβαίως ολόκληρο το αρχείο των επαφών, αρκετές εκατοντάδες σελίδων υπάρχουν στο υπουργείο Εξωτερικών».

Από την πλευρά του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Θ. Ρουσόπουλος απέφυγε να απαντήσει επί της ουσίας στις δηλώσεις του Γ. Παπανδρέου για τη «συμφωνία», προκαλώντας ουσιαστικά τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ να γίνει πιο συγκεκριμένος. «Κατά την αποχώρηση της κυβέρνησης Σημίτη μετά τις εκλογές του 2004, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Τάσος Γιαννίτσης είχε παραδώσει στον υπουργό Πέτρο Μολυβιάτη σχετικό σημείωμα με τις συνομιλίες που είχαν γίνει με την Τουρκία, "από το οποίο ουδόλως προκύπτει ότι υπήρξε πρόοδος"», υποστήριξε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

Μάλιστα, ο Θ. Ρουσόπουλος κάλεσε τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ να δηλώσει «ποιες ήταν αυτές οι επαφές, ποιοι τις έκαναν, ποιο ήταν το αντικείμενό τους, ποιο ήταν το αποτέλεσμά τους και αν είχε ενημερώσει κάποιον επί του θέματος πλην του Κ. Σημίτη». Αμεση ήταν η αντίδραση του εκπροσώπου Τύπου του ΠΑΣΟΚ Ν. Αθανασάκη:«Τα πράγματα σε ό,τι αφορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις προφανώς είναι όπως τα λέει ο κ. Παπανδρέου στη συνέντευξή του στο "Εθνος" και όχι όπως θέλει να τα περιγράψει ευθέως ή με υπονοούμενα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και η κυβέρνηση γενικότερα».

Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας είχε ξεκάθαρα τοποθετηθεί στο θέμα με δήλωση της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκας Παπαρήγα, στις 9 του περασμένου Ιούνη, μετά τη συνάντησή της με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Πιο συγκεκριμένα, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ είχε πει:

«Το ΚΚΕ ήταν και είναι υπέρ του διαλόγου, ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Ενας διάλογος που κατά τη γνώμη μας πρέπει να γίνει έξω από τις προδιαγραφές και τα πλαίσια του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και άλλων διεθνών παραγόντων. Το λέμε αυτό γιατί πρέπει να πάρουμε υπόψη ότι τόσο στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, όσο και στα πλαίσια της ΕΕ υπάρχει ανοχή μέχρι και νομιμοποίηση των αξιώσεων της Τουρκίας σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας.

Ο διάλογος ανάμεσα στις δύο χώρες, βεβαίως, δεν μπορεί και δεν πρέπει να περιλαμβάνει τις "γκρίζες ζώνες", τις βραχονησίδες, την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών ή τον ακρωτηριασμό κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας. Ο διάλογος θα πρέπει να αποβλέπει σε μία συμφωνία όπου αμοιβαία θα κατοχυρώνονται τα κυριαρχικά δικαιώματα και η εδαφική ακεραιότητα και των δύο χωρών.

Εμείς θεωρούμε ότι είναι νόμιμο δικαίωμα της Ελλάδας να κάνει χρήση των 12 μιλίων στα χωρικά ύδατα. Βεβαίως, το πότε θα ασκήσει αυτό το δικαίωμα πρέπει να το συνεξετάσει μαζί με άλλους παράγοντες. Ανεξάρτητα από το πότε θα ασκήσει αυτό το δικαίωμα, πρέπει να έχει όλη την τεχνική προετοιμασία και τη διπλωματική και στην Ευρώπη και παγκόσμια, πράγματα που κατά τη γνώμη μας έχουν πάρα πολύ καθυστερήσει.

Για να συνοψίσω, το κυρίως ζήτημα που υπάρχει ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Εδώ πρέπει να γίνει ο διάλογος και εφόσον δε συμφωνήσουν, να καταφύγουν σε μια διεθνή επιδιαιτησία, είναι γνωστά τα όργανα της επιδιαιτησίας. Και αυτός ο διάλογος, επαναλαμβάνω, πρέπει να διεξαχθεί χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Και στα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας περιλαμβάνεται η ικανότητά της, η δυνατότητά της να προστατέψει την άμυνα του ελληνικού χώρου όταν χρειαστεί. Οπως επίσης να ασκεί οικονομικές δραστηριότητες στο χώρο που της ανήκει.

Εμείς θα επιμείνουμε στην ανάπτυξη διαλόγου, ακόμα κι όταν ο διάλογος αυτός δεν μπορεί να οδηγήσει σε ένα θετικό αποτέλεσμα, να υπάρχουν συστηματικές προσπάθειες για να μειώνεται η ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες, πέρα από την ανάγκη οι δύο λαοί να είναι κοντά, να αγωνίζονται μαζί, να μην επιτρέπουν τον εθνικισμό, το σοβινισμό, ταυτόχρονα σε επίπεδο κυβερνήσεων, σε επίπεδο κρατών πρέπει να παίρνονται μέτρα μείωσης της έντασης. Μέτρα, ώστε να αποφύγουμε κάποια επεισόδια που μπορεί να οδηγήσουν σε μια εκτροπή της κατάστασης και, παίρνοντας πάντα υπόψη ότι η Ελλάδα και η Τουρκία δε συνυπάρχουν μόνες τους, ζουν σε μία περιοχή στην οποία προχωρούν τα επιθετικά - επεμβατικά σχέδια του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, μια περιοχή που έχει και θερμές εστίες πολέμου και ενδεχομένως ετοιμάζονται και άλλες».

• «Οι σοσιαλιστές έχουμε ξεκάθαρη θέση για την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας με μία πραγματική υποψηφιότητα, αλλά και με όλες τις υποχρεώσεις», δήλωσε χτες ο Γ. Παπανδρέου, μετά τη συνάντηση που είχε στην Αγκυρα με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ βρέθηκε στην Τουρκία και είχε συναντήσεις ως συμπρόεδρος της Αντιπροσωπείας του «Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος» που επισκέφτηκε την Τουρκία.

Δοκιμάζονται οι σχέσεις Αθήνας και Λευκωσίας, καθώς η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι η κυπριακή ηγεσία προβάλλει μη ρεαλιστικές απαιτήσεις στο παζάρι που εξελίσσεται μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας.

Οπως είναι γνωστό, η κυπριακή κυβέρνηση ζητά το αυτονόητο, δηλαδή την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Αγκυρα. Μάλιστα, η Λευκωσία εμφανίζεται έτοιμη να ικανοποιηθεί και με έμμεσο τρόπο, αν δηλαδή η Τουρκία επιτρέψει την πρόσβαση κυπριακών πλοίων και αεροπλάνων σε τουρκικά λιμάνια και αεροδρόμια. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι το κυπριακό αίτημα χαρακτηρίζεται δίκαιο και αυτονόητο, η ελληνική κυβέρνηση δεν πρόκειται να δώσει τη συγκατάθεσή της σε κινήσεις της Λευκωσίας που θα εμποδίζουν την εξέλιξη των ευρωτουρκικών συνομιλιών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, όπως φάνηκε και από τη συνάντηση που είχαν ο Τάσσος Παπαδόπουλος και η Ντόρα Μπακογιάννη το περασμένο Σαββατοκύριακο στη Λευκωσία, οι δύο χώρες αναζητούν κοινή στρατηγική για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες που αναμένονται μέσα στο προσεχές τρίμηνο.

Η διαφορά μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο οι δύο πλευρές προσεγγίζουν τη φόρμουλα που προωθεί η φιλανδική Προεδρία της ΕΕ. Σύμφωνα με τον προωθούμενο συμβιβασμό, η Τουρκία θα ανοίξει κάποια αεροδρόμια και λιμάνια για κυπριακά πλοία και αεροπλάνα, ενώ η Κύπρος θα δεχτεί τις απευθείας εμπορικές συναλλαγές των τουρκοκυπρίων με την ΕΕ. Ταυτόχρονα, θα ξεκινήσει η διαδικασία για την επαναλειτουργία του λιμανιού της Αμμοχώστου υπό διεθνή έλεγχο. Η Αθήνα βλέπει με καλό μάτι μια τέτοια εξέλιξη, ενώ ο Τάσος Παπαδόπουλος έχει δηλώσει στο παρελθόν πως δε θεωρεί ικανοποιητικό και σαφές το αντάλλαγμα της επαναλειτουργίας του λιμανιού της Αμμοχώστου, από τη στιγμή μάλιστα που δε γίνεται σαφής πρόβλεψη για το πότε και αν θα επανέλθουν στις εστίες τους οι εκδιωχθέντες το 1974.

Στη συνάντηση μεταξύ Τάσου Παπαδόπουλου και Ντόρας Μπακογιάννη, η οποία έγινε την περασμένη Κυριακή στο Προεδρικό Μέγαρο στη Λευκωσία και κράτησε μία ώρα, συζητήθηκε, όπως είπε η Ελληνίδα υπουργός Εξωτερικών, σε λεπτομέρειες, η κατάσταση σε διάφορα θέματα με κύριο αυτό των ευρωτουρκικών σχέσεων. «Η Ευρώπη πρέπει με ψυχραιμία και αντικειμενικότητα, με βάση τα ευρωπαϊκά κριτήρια και το ευρωπαϊκό κεκτημένο να αξιολογήσει την Τουρκία και την ευρωπαϊκή της πορεία», δήλωσε χαρακτηριστικά η υπουργός Εξωτερικών. Η Ντόρα Μπακογιάννη, όταν ρωτήθηκε κατά πόσο θα υπάρξει σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ενωσης, εξέφρασε την άποψη ότι «είναι πρόωρο να κάνουμε τέτοιου είδους εκτιμήσεις». Επανέλαβε δε, ότι η Ελλάδα υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, «διότι πιστεύει ότι οι μεταρρυθμίσεις και οι αλλαγές, τις οποίες θα χρειαστεί να κάνει η χώρα αυτή, είναι προς το στρατηγικό συμφέρον της Ελλάδας και της Κύπρου». Συγχρόνως, η υπουργός Εξωτερικών σημείωσε ότι «πρόκειται για μακρά διαδρομή, που θα περάσει και μέσα από την επίλυση του Κυπριακού».