Associated Press

Πάνω από 210 εκατομμύρια είναι τα ανήλικα παιδιά που εργάζονται σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τα επίσημα μόνο στοιχεία

Στις αναπτυγμένες χώρες υπάρχουν τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια παιδιά που αναγκάζονται να δουλεύουν. Ενώ πολλοί περισσότεροι είναι συνολικά οι ανήλικοι που εργάζονται και μάλιστα μέσα σε άθλιες συνθήκες, χωρίς δικαιώματα, χωρίς ελέγχους. Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ (1997), οι ανήλικοι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ φτάνουν τα 5,5 εκατομμύρια, στη Γερμανία τις 800.000. Στη Μεγάλη Βρετανία το 66% των 14χρονων δουλεύουν παράλληλα με το σχολείο. Στην Ελλάδα, καταγράφονται πάνω από 87.800 παιδιά 14-19 ετών (4.800 14χρονοι και 83.000 15-19 χρόνων) που έχουν μπει στην παραγωγή.

Με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα κατά της Παιδικής Εργασίας (12 Ιούνη) ο «Ρ» παρουσιάζει μια συζήτηση με τέσσερις εργαζόμενους μαθητές που συνάντησε σ' ένα απ' τα στέκια τους.

Κυνηγούν το μεροκάματο για να «τσοντάρουν» στα έξοδα της οικογένειας (από τη συζήτηση με τη συντάκτρια του «Ρ»)

Η Μαρίνα, που έξι μέρες τη βδομάδα φυλάει ένα μωρό 4 μηνών, εξηγεί πως μόνο, «την Κυριακή το απόγευμα, ξεκουράζομαι, κάνω ένα μπάνιο, κάθομαι λίγο, κοιτάζω τα μαθήματα...».

«Είχαμε κάποια οικονομικά προβλήματα στο σπίτι κι έπρεπε να δουλέψω», λέει η 22χρονη Σάντυ, μαθήτρια στη Γ' Γυμνασίου, εξηγώντας πώς άρχισε να δουλεύει πριν χρόνια.

«Είναι πολύ δύσκολο... Δεν έχεις ελεύθερο χρόνο... Παίρνω μαζί μου τα βιβλία, να κάνω κάτι όταν κοιμάται το μωρό, αλλά δεν μπορείς, πρέπει να το φροντίζεις συνέχεια...» σημειώνει η Μαρίνα. Από τα 600 ευρώ που παίρνει το μήνα, δίνει τα 200 για τρέχοντα έξοδα του σπιτιού (ρεύμα, κοινόχρηστα κλπ.) Αλλοι δουλεύουν για να πληρωθεί το φροντιστήριό τους. Αλλοι «χάνουν» τάξεις ακριβώς επειδή δουλεύουν.

Η κοπέλα αναδεικνύει δηλαδή ότι, για τα εκατομμύρια των ανήλικων εργαζομένων που κυνηγάνε το μεροκάματο ακόμα και πριν συμπληρώσουν τα 14 χρόνια τους, η δουλιά δεν είναι «ελεύθερη επιλογή», όπως πάνε να μας πείσουν όσοι συντηρούν την άγρια εκμετάλλευση τόσων παιδιών και κρύβουν την ενοχή τους. Οπως αντίστοιχα μιλούν για το δικαίωμα της... «επιλογής» μεταξύ π.χ. ενός δημόσιου και ενός ιδιωτικού νοσοκομείου, χωρίς να λένε βέβαια ότι το δεύτερο μπορεί να μην έχει το απαραίτητο ειδικευμένο προσωπικό ή τον κατάλληλο εξοπλισμό...

Ολα αυτά τα παιδιά θα έπρεπε να χορταίνουν το παιχνίδι, να απασχολούνται και να έχουν πρόσβαση σε αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, στην ποιοτική ψυχαγωγία, ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή ανάπτυξη του ψυχισμού και της προσωπικότητάς τους. Να μελετούν, να παρακολουθούν ανεμπόδιστα τα μαθήματά τους και να έχουν δικαίωμα στην ολόπλευρη μόρφωση, να «ρουφάνε» ό,τι τους προσφέρει (και θα έπρεπε να προσφέρει) το σχολείο, μέχρι τα 18 τους χρόνια. Ωστε να αποκτήσουν όλα τα απαραίτητα εφόδια για τη δημιουργική και ομαλή τους ένταξη στην κοινωνία.

Αντ' αυτού, ο 16χρονος Ρόστικ δουλεύει ως σερβιτόρος σε μια καφετερία, είναι συνάδελφος της μητέρας του. Οταν εκείνος φεύγει για το σπίτι, εκείνη πιάνει δουλιά. Μπορεί να δουλέψει «και 12ωρα», με 3,20 ευρώ την ώρα. «Αν πεις να κάνεις διάλειμμα, σου λένε "το άλλο, με τον Τοτό το ξέρεις";... Οταν δεν έχει πελάτες, έχει περισσότερη δουλιά, να καθαρίσεις, να ετοιμάσεις...».

Ο φίλος του ο Κωστής είναι μόνο 17 χρονών κι έχει πάει για μεροκάματο ήδη σε γραφείο μεταφορών, σε τατουατζίδικο, τώρα είναι σε αλυσίδα φαστ-φουντ. Ο Κωστής άκουσε για το Συνδικάτο Επισιτισμού, σκέφτεται τώρα να πάει να γραφτεί. Γιατί; «Για όλα τα ζητήματα, ν' αγωνιστώ για τα προβλήματα...», υπογραμμίζει, ενθουσιασμένος στην ιδέα ότι, μαζί με τ' άλλα παιδιά από το συνδικάτο μπορούν να φτιάξουν ομάδα ποδοσφαίρου. Ο εφηβικός ενθουσιασμός συναντά το ανώριμο ακόμα ταξικό ένστικτο του νεαρού εργάτη.

Τα αδιέξοδα στα οποία η πολιτική της ΕΕ εγκλωβίζει την εργατική - λαϊκή οικογένεια αποτυπώνονται στα πετσοκομμένα δικαιώματα που έχουν τα παιδιά της, και στη μόρφωση και στην εργασία.

Από τον ελάχιστο χρόνο που υπάρχει για μελέτη, μέχρι τη ραγδαία υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας και την ανυπαρξία ουσιαστικής στήριξης (ή μη εφαρμογή όσων τυπικά προβλέπονται) των εργαζόμενων μαθητών, παντού προδιαγράφεται το μέλλον που η κυρίαρχη τάξη επιφυλάσσει σ' αυτά τα παιδιά: να καταλήξουν φτηνοί εργάτες, χωρίς δικαιώματα, χωρίς απαιτήσεις, χωρίς προσδοκίες. Ευάλωτοι στην ενσωμάτωση και την υποταγή. Δεν είναι ούτε φυσιολογικό, ούτε «αναγκαίο κακό» εκατομμύρια παιδιά να γίνονται αντικείμενο στυγνής εκμετάλλευσης από την πιο τρυφερή τους ηλικία.

Γι' αυτό κι είναι κρίσιμο, ειδικά αυτά τα παιδιά, να συστρατευτούν από νωρίς με τις δυνάμεις της αντεπίθεσης. Να παλέψουν μέσα από τις γραμμές του μαθητικού κινήματος, να δώσουν ώθηση στην ωρίμανση και τον αγωνιστικό του προσανατολισμό. Αλλά και να βρουν στο πλευρό τους το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα. Η ίδια η πείρα γεννά την ανάγκη ν' αποκτήσουν από νωρίς δεσμούς με την τάξη της οποίας άλλωστε αποτελούν γνήσια παιδιά και κομμάτια.

Σύμφωνα με το Ν.1837/1989 («Για την προστασία των ανηλίκων κατά την απασχόληση και άλλες διατάξεις») και το ΠΔ 62/1998 («Μέτρα για την προστασία των νέων κατά την εργασία, σε συμμόρφωση με την οδηγία 94/33ΕΚ»):

• Απαγορεύεται η εργασία ανηλίκων που δεν έχουν συμπληρώσει τα 15 τους χρόνια.
• Εφηβοι που δεν έχουν συμπληρώσει τα 16 τους χρόνια, καθώς και όσοι ανήλικοι που φοιτούν σε γυμνάσια, λύκεια κάθε τύπου, τεχνικές ή επαγγελματικές σχολές, δημόσιες ή ιδιωτικές αναγνωρισμένες από το κράτος δεν επιτρέπεται να δουλεύουν πάνω από έξι ώρες τη μέρα και 30 ώρες τη βδομάδα.
• Για τους νέους που φοιτούν σε γυμνάσια, λύκεια κάθε τύπου, σε δημόσιες ή ιδιωτικές αναγνωρισμένες από το κράτος τεχνικές ή επαγγελματικές σχολές, η δουλιά αρχίζει ή λήγει δύο τουλάχιστον ώρες μετά τη λήξη ή πριν την έναρξη των μαθημάτων αντιστοίχως.
• Απαγορεύεται η υπερωριακή απασχόληση των εφήβων (15-18 χρονών).
• Για κάθε δραστηριότητα στην οποία πρόκειται να απασχοληθούν νέοι, ο εργοδότης οφείλει να έχει στη διάθεσή του μια γραπτή εκτίμηση των κινδύνων που υπάρχουν για τους νέους και συνδέονται με την εργασία τους.
• Απαγορεύεται η εργασία των εφήβων από 10 μ.μ. μέχρι 6 π.μ.
• Οι έφηβοι δικαιούνται ελάχιστη ανάπαυση 12 συνεχών ωρών για κάθε 24 ώρες.
• Δικαιούνται επίσης εβδομαδιαία ελάχιστη ανάπαυση 2 συνεχών ημερών εκ των οποίων η μία πρέπει να είναι Κυριακή.
• Αν ο ημερήσιος χρόνος εργασίας υπερβαίνει τις 4,5 ώρες εργασίας, παρέχεται διάλειμμα τουλάχιστον τριάντα συνεχών λεπτών.

Πόσοι εργοδότες τηρούν κάτι από όλα τα παραπάνω, με την ανοχή μάλιστα της εκάστοτε κυβέρνησης;.. Η πάλη μέσα από τα συνδικάτα είναι μονόδρομος για την υπεράσπιση, αλλά και τη διεύρυνση των κατακτήσεων που η εργατική τάξη έχει κερδίσει με αίμα.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Αναστασία ΜΟΣΧΟΒΟΥ