ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).--

«Η παρουσίαση από τον ΓΓ του ΟΗΕ της πρότασης για συνολική επίλυση του κυπριακού προβλήματος είναι ένα θαρραλέο και σημαντικό βήμα, στο οποίο η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) πρέπει να παράσχει την πλήρη υποστήριξή της (...). Η ΕΕ έχει επανειλημμένα εκφράσει την προτίμησή της υπέρ της ένταξης μιας επανενωμένης Κύπρου (...). Τα εμπλεκόμενα μέρη πρέπει να αδράξουν την ευκαιρία και να καταλήξουν σε συμφωνία πριν από το τέλος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στα τέλη του χρόνου (...). Πρέπει να αναληφθούν όλες οι προσπάθειες ώστε, χρησιμοποιώντας τον πολύ περιορισμένο χρόνο που απομένει, να έχουμε μια θετική κατάληξη».

Με τα ανωτέρω, που περιέχονται σε γραπτή ανακοίνωση του αρμοδίου για τη διεύρυνση επιτρόπου, Γερμανού Γκίντερ Φερχόιγκεν, η Κομισιόν υποδέχτηκε χτες, από τις Βρυξέλλες, την πρόταση του Κ. Ανάν για επίλυση του Κυπριακού. Αργότερα σε ομιλία του στο ινστιτούτο «European Policy Centre» των Βρυξελλών, ο Γκ. Φερχόιγκεν χαρακτήρισε «ισορροπημένες» τις προτάσεις Ανάν, αφού παρέχονται «εγγυήσεις» προς τις δυο κοινότητες στην Κύπρο ότι καμιά δε θα «κυριαρχήσει» επί της άλλης. Ο επίτροπος τόνισε ότι «δεν είναι τυχαία» η χρονική στιγμή που επιλέχθηκε για την υποβολή του σχεδίου επίλυσης, και κάλεσε τα εμπλεκόμενα μέρη να προχωρήσουν σε συμφωνία «πριν» από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης (12-13 του Δεκέμβρη 2002).

Η θετική ανταπόκριση της Κομισιόν ήταν αναμενόμενη, αφού σε ό,τι την αφορά, δηλαδή στη συμβατότητα της προτεινόμενης λύσης με το «κοινοτικό κεκτημένο», υπήρχε εκ των προτέρων διαβούλευση μεταξύ Βρυξελλών και ΓΓ του ΟΗΕ.

Ο Γκ. Φερχόιγκεν αναγνώρισε ότι υπάρχουν προτάσεις που δε συμβαδίζουν με το κοινοτικό κεκτημένο, απέφυγε όμως να τις κατονομάσει, και δήλωσε διατεθειμένος να επιδείξει «ευελιξία», ακόμη και να αποδεχτεί «παρεκκλίσεις» και «μεταβατικές περιόδους εξαίρεσης» σε όσους τομείς «προσαρμογής» θα χρειαστεί να (...) επιβαρυνθούν εξαιτίας της προσχώρησης ολόκληρης της Κύπρου στην ΕΕ. Η Κομισιόν θα εξετάσει, με τη σειρά της, «λεπτομερώς» τις προτάσεις Κ. Ανάν και θα δημοσιοποιήσει τις εκτιμήσεις της, μετά, βέβαια, από την «κατ' αρχήν» αποδοχή του σχεδίου ως «θετικής βάσης» διαπραγμάτευσης από τα εμπλεκόμενα μέρη.

Η Κομισιόν δεν εμπλέκεται άμεσα στην αποδοχή ή όχι του «σχεδίου Ανάν», θα είναι όμως ο τελικός αποδέκτης των όποιων συμφωνιών αφού αποτελεί τον «εγγυητή» της συμβατότητας ενδεχόμενης λύσης με το «κοινοτικό κεκτημένο».

Η Κομισιόν, σύμφωνα με τη «θετική» γνωμοδότηση για την ένταξη της Δημοκρατίας της Κύπρου στην ΕΕ (30 του Ιούνη 1993) δεν έχει λόγο για τη «θεσμική ισορροπία της τελικής διευθέτησης», αρκεί «να καταστεί δυνατή με αυτή τη διαδικασία η καθιέρωση οργάνων που να είναι σε θέση να ασκούν τις αρμοδιότητές τους κατά τρόπο αποτελεσματικό και λειτουργικό» (παράγραφος 21). Από πλευράς Κομισιόν «θα ήταν σκόπιμο να ληφθεί μέριμνα, με την προοπτική μελλοντικής προσχώρησης, ώστε η διαδικασία λήψης αποφάσεων στο επίπεδο της εκτελεστικής εξουσίας και του νομοθετικού ελέγχου να είναι συμβατή με τους κοινοτικούς μηχανισμούς διαβούλευσης και λήψης αποφάσεων και να επιτρέπει στις κυπριακές αρχές αφ' ενός να υιοθετήσουν το κοινοτικό κεκτημένο και αφ' ετέρου να το εφαρμόσουν αποτελεσματικά στο σύνολο της νήσου».

Οσον αφορά στην ουσία της πολιτικο-στρατιωτικής διευθέτησης, η Κομισιόν και πάλι δεν εμπλέκεται άμεσα. Σύμφωνα, όμως, με την παράγραφο 22 της γνωμοδότησης του 1993, «από την πλευρά της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ), η ανάγκη προώθησης μιας πολιτικής διευθέτησης επιβάλλεται πολύ περισσότερο, καθόσον η παρούσα κατάσταση θα καθιστούσε δυσχερή την αποδοχή και την εφαρμογή εκ μέρους της Κύπρου των υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της Συνθήκης για την ΕΕ. Τα πολιτικά προβλήματα που συνδέονται με τη σημερινή κατάσταση θα είχαν αναπόφευκτα αντίκτυπο στην πολιτική της Κοινότητας και ειδικότερα έναντι της Τουρκίας». Πρόκειται για μια (...) φαρμακερή «πρόβλεψη» της Κομισιόν, που αναγνωρίζει ότι το Κυπριακό είναι στη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ, αλλά διεκδικεί εκ των υστέρων δικαίωμα επικύρωσης της όποιας διευθέτησης, όχι τόσο για την Κύπρο, όσο για τις σχέσεις ΕΕ και Τουρκίας. Αυτή η «πρόβλεψη» του 1993 αποτελεί σήμερα την ουσία του ζητήματος. Ως εκ τούτου, και χτες, οι θετικές αντιδράσεις στο σχέδιο Κ. Ανάν για το Κυπριακό συνδέθηκαν, εκ των πραγμάτων, με τα ευρύτερα γεωστρατηγικά παιχνίδια στην περιοχή. Ο Γκ. Φερχόιγκεν εξέφρασε την πλήρη αντίθεσή του στον καθορισμό ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία στη Σύνοδο Κορυφής της Κοπεγχάγης, αφού δεν πληρεί τα «πολιτικά κριτήρια» για την προσχώρηση. Αναγνώρισε πάντως ότι ασκούνται έντονες πιέσεις προς ικανοποίηση των τουρκικών απαιτήσεων, επιβεβαιώνοντας έμμεσα τη φημολογία ότι οι ΗΠΑ «πιέζουν» τη Γερμανία, για ικανοποίηση των τουρκικών απαιτήσεων, με αντάλλαγμα την αποκατάσταση των διαταραγμένων αμερικανο-γερμανικών σχέσεων. Από την πλευρά του και ο στρατοκράτης της ΕΕ, Χ. Σολάνα, παρενέβη, χτες, με δηλώσεις του σχετικά με το σχέδιο Κ. Ανάν κάνοντας λόγο για «παράθυρο ευκαιρίας» στην επίλυση του Κυπριακού. Κάλεσε μάλιστα όλα τα εμπλεκόμενα μέρη «να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την εξεύρεση μιας εποικοδομητικής λύσης».

Και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Πατ Κοξ, έκανε λόγο για «ιστορική πρωτοβουλία». Στις Βρυξέλλες κάνουν λόγο για επίλυση του Κυπριακού (...) αλληθωρίζοντας προς την Αγκυρα. Εξάλλου, σύμφωνα με τις ομόφωνες αποφάσεις των Βρυξελλών για τον ευρωστρατό, η ΕΕ έχει εγγυηθεί, εκ των προτέρων, τα «συμφέροντα ασφαλείας» της Τουρκίας στην «εγγύς» περιοχή.

«Οταν ξεκίνησε η διαδικασία ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, είχαμε προειδοποιήσει ότι η Κύπρος θα υποστεί δύο κακά: Πρώτον, τις επιπτώσεις από την ένταξη στην ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη το χαρακτήρα της ΕΕ και την εμπειρία της χώρας μας από την ένταξη. Και, δεύτερον, ότι η διαδικασία της ένταξης θα ήταν αφορμή για να υποστεί πιέσεις η Κυπριακή Δημοκρατία, προκειμένου να δεχτεί λύσεις έξω από το πλαίσιο αποφάσεων του ΟΗΕ και έξω από αυτά που είχαν συμφωνηθεί ανάμεσα στις δύο κοινότητες, δηλαδή τη διζωνική Ομοσπονδία».

Τα παραπάνω υπογράμμισε ο Κώστας Αλυσσανδράκης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ευρωβουλευτής του ΚΚΕ, με δηλώσεις του από τα Γιάννενα, για να προσθέσει: «Οι εξελίξεις είναι δυσάρεστες, αλλά δεν έχουν χαθεί όλα. Περιμένουμε να υπάρξουν από τον κυπριακό λαό και από πολιτικές δυνάμεις αντιστάσεις».

Αναφερόμενος στο ρόλο της ΕΕ, αφού ανέφερε πως ο Κ. Ανάν έχει την έγκριση των Βρυξελλών, τόνισε σχετικά: «Είναι γεγονός ότι η ΕΕ ποτέ δεν έχει μιλήσει για κατοχή, για εισβολή. Στα έγγραφά της, αναφέρεται στα Κατεχόμενα σαν βόρειο τμήμα της Κύπρου. Ποτέ δεν παραδέχτηκε τον υπαίτιο του κυπριακού προβλήματος. Βάζει ως προτεραιότητα η Κύπρος να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της απέναντι στην ΕΕ. Και πίσω από το κάλυμμα αυτής της μίας φωνής μπορεί να υπάρχει ένα υπόβαθρο με δύο κράτη, όπως προτείνει ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών. Το απαράδεκτο είναι ότι απαιτείται απάντηση στο σχέδιο αυτό μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ».

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ρομάνο Πρόντι δήλωσε χτες πως η Ευρωπαϊκή Ενωση θα μπορούσε να αποδεχτεί «τη δεύτερη καλύτερη λύση» και να προχωρήσει στην ένταξη της διαιρεμένης Κύπρου στους κόλπους της, εκτός αν υπάρξει πολιτική διευθέτηση μέχρι τη Σύνοδο της ΕΕ τον επόμενο μήνα. «Θα με χαροποιούσε αν εντασσόταν ολόκληρη η Κύπρος. Εξαιτίας της πολιτικής διαίρεσης, πρέπει να διαλέξουμε τη δεύτερη καλύτερη λύση -να ενταχτεί, δηλαδή, ένα τμήμα της Κύπρου», τόνισε ο Πρόντι σε συνέντευξή του στο «Ρόιτερ».

«Αν υπάρξουν νέα πολιτικά γεγονότα που θα επιτρέψουν την πρώτη επιλογή μας, αυτό θα μας χαροποιήσει», πρόσθεσε.