«Οι γονείς συνεχώς προβληματιζόμαστε για την πορεία εξέλιξης των παιδιών μας, θέλουμε να τα βοηθήσουμε ώστε να γίνουν όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένοι ενήλικες, να στηρίξουμε αυτήν την όμορφη πορεία προς την ενηλικίωση.

Εχουμε διαπιστώσει τη δυσκολία που υπάρχει με το διάβασμα. Σαφώς δεν αφορά μόνο τα παιδιά, είναι δυσκολία που αφορά και εμάς ως γονείς. Εχει δυσκολέψει ο τρόπος ζωής, τα άστατα ωράρια εργασίας, η κούραση από τις υποχρεώσεις, το γεγονός ότι είμαστε σε ένα διαρκές κυνήγι για να καλύψουμε τις ανάγκες των παιδιών σε δραστηριότητες πολιτισμού και αθλητισμού που τόσο έχουν ανάγκη, να τους παρέχουμε την όποια στήριξη χρειάζονται, και δυστυχώς από το κράτος δεν βοηθιόμαστε.

Ολα αυτά έχουν επιδράσει και στη δική μας σχέση με το διάβασμα. Ομως χρειάζεται να προβληματιστούμε.

Εχουμε διαπιστώσει από την πείρα μας ότι υπάρχει ζήτημα με τη συγκρότηση του προφορικού και γραπτού λόγου στα παιδιά. Ερευνες έχουν δείξει ότι ακόμα και προβλήματα που αντιμετωπίζουν μαθητές και μαθήτριες στα μαθήματα των θετικών επιστημών (φυσική, χημεία, μαθηματικά) δεν αφορούν σε πολλές περιπτώσεις αδυναμία κατανόησης των επιστημονικών εννοιών αλλά αδυναμία κατανόησης της εκφώνησης. Τα παιδιά δεν κατανοούν τι τους ζητάει ένα πρόβλημα, μία άσκηση, ζήτημα που σχετίζεται με κενά στην κατανόηση της γλώσσας.

Ταυτόχρονα βλέπουμε ότι και δυστυχώς το ίδιο το πρόγραμμα του εκπαιδευτικού συστήματος σπρώχνει στην "πρόχειρη χρήση" της γλώσσας (συνταγές μαγειρικής και σύνταξη e-mail, περιορισμός της έκθεσης σε 350 λέξεις) ενώ το γενικότερο περιβάλλον που μεγαλώνουν τα παιδιά τα ωθεί σε μία γρήγορη και επιφανειακή πρόσβαση στην πληροφορία, χωρίς να τους δίνει τη δυνατότητα να σκύψουν με μια ηρεμία στον πλούτο και την αφομοίωση της γνώσης, της πιο ουσιαστικής γνωριμίας με τα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού.

Θεωρούμε ότι η διάδοση του λογοτεχνικού βιβλίου θα συμβάλει ουσιαστικά και σε αυτές τις πλευρές, διαδραματίζοντας ταυτόχρονα τον ουσιαστικότερο ρόλο που μπορεί να αποτελέσει το λογοτεχνικό βιβλίο στην ανάπτυξη του παιδιού: Να ανοίξει τους ορίζοντες, να καλλιεργήσει τον συναισθηματικό του κόσμο, τη φαντασία, το αισθητικό του κριτήριο και, ειδικά φτάνοντας στην περίοδο της εφηβείας, να δώσει απαντήσεις σε προσωπικούς προβληματισμούς και αναζητήσεις, να ενισχύσει και το συνολικότερο κριτήριο για τη ζωή.

Ξέρουμε ότι θα συναντήσουμε δισταγμούς και αμφιβολίες για ένα τέτοιο εγχείρημα μπροστά στον όγκο των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε καθημερινά και στην εκπαίδευση και στη ζωή. Τρέχουμε για τα σοβαρά κτιριακά προβλήματα, για τις ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς, σε σχολικούς νοσηλευτές, για προβλήματα που ακουμπούν ακόμα και τη σωματική ασφάλεια των παιδιών. Τρέχουμε για να καλύψουμε την ύλη, να μη δημιουργηθούν κενά. Θα αντιμετωπίσουμε και το "τώρα ποιος ενδιαφέρεται γι' αυτά...". Εχουμε το συνολικότερο άγχος για τη ζωή σε μια κοινωνία που έχει δυσκολέψει.

Ομως θεωρούμε ότι μπορούμε όχι μόνο να πιάσουμε την αρχή του νήματος, αλλά να δώσουμε συνέχεια με μια σταθερότητα σε πολύ όμορφες πρωτοβουλίες γονιών και εκπαιδευτικών που με πολύ μεράκι πραγματοποιούνται στα σχολεία. Οπως εκθέσεις βιβλίων, παρουσιάσεις ολόκληρων λογοτεχνικών βιβλίων που πραγματοποιούν εκπαιδευτικοί στις τάξεις.

Αυτές τις προσπάθειες θέλουμε να στηρίξουμε, να αναδείξουμε, να σκεφτούμε κι άλλες και σε συνεργασία συλλόγων γονέων και συλλόγων εκπαιδευτικών να δώσουμε ώθηση ώστε να μπει το λογοτεχνικό βιβλίο στη ζωή περισσότερων παιδιών και γονιών.

Συνεχίζοντας το νήμα για όλους τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς που θέλουν να υπερνικήσουν τις δυσκολίες και να δώσουν όσα περισσότερα λιθαράκια γίνεται, ώστε τα παιδιά να χτίσουν την προσωπικότητά τους, να χαράξουν τον δρόμο στο ταξίδι της ζωής.

Η Ομοσπονδία στην τρίμηνη καμπάνια που θα αφιερώσει για τη διάδοση του Λογοτεχνικού Βιβλίου:

• Αποστέλλει επιστολή ενημέρωσης και καλέσματος κοινών πρωτοβουλιών σε Συλλόγους Διδασκόντων και στη ΔΟΕ και ΟΛΜΕ.
• Συντάσσει φάκελο προτεινόμενων δραστηριοτήτων, ο οποίος θα εμπλουτίζεται σταθερά και θα βρίσκεται μόνιμα στην ιστοσελίδα της Ομοσπονδίας.
• Θα πραγματοποιήσει συναντήσεις με εκδοτικούς οίκους για την εξασφάλιση προσφορών για Συλλόγους Γονέων και Ενώσεις.
• Θα πραγματοποιήσει συνάντηση με την Πανελλήνια Ενωση Φιλολόγων για ανταλλαγή απόψεων.
• Θα πραγματοποιήσει συναντήσεις με το Εικαστικό Επιμελητήριο, τον Πανελλήνιο Μουσικό Σύλλογο, την Πανελλήνια Ενωση Θεατρολόγων για ανταλλαγή απόψεων για την προώθηση του Λογοτεχνικού Βιβλίου και με άλλες μορφές τέχνης.
• Δίνει κατάλογο βιβλίων για αξιοποίηση για προσχολική ηλικία, Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς φορείς.
• Προκηρύσσει Διαγωνισμό Εικαστικής Δημιουργίας: "Δημιουργία Πρωτότυπου Εξωφύλλου Κλασικού Λογοτεχνικού Βιβλίου". Οι 50 καλύτερες δημιουργίες θα τυπωθούν με ευθύνη της Ομοσπονδίας, ενώ στα σχολεία που ανήκουν οι μαθητές/μαθήτριες θα γίνει προσφορά βιβλίων για την ενίσχυση της βιβλιοθήκης τους. Σε όλους τους/τις συμμετέχοντες θα δοθεί έπαινος, ενώ υπάρχει δυνατότητα ομαδικής συμμετοχής είτε μέσω Συλλόγου Γονέων είτε μέσω του Σχολείου.
• Θα αναδείξει αιτήματα προς τους δήμους και το υπουργείο Παιδείας για τη στήριξη των σχολικών βιβλιοθηκών, της διάδοσης του λογοτεχνικού βιβλίου και με πρακτικά μέτρα από το κράτος (επιδότηση για την αγορά βιβλίων από μαθητές και εκπαιδευτικούς, ενίσχυση του μαθήματος της λογοτεχνίας μέσα στο σχολικό πρόγραμμα κ.τ.λ.)».

Από τα πρώτα πράγματα που εξήγγειλε ο πρώην υπουργός Παιδείας Κυρ. Πιερρακάκης με την ανάληψη των καθηκόντων του το 2023, που το επαναλάμβανε σχεδόν σε κάθε συνέντευξή του, ήταν ότι θα καθιερώσει στο μάθημα της Λογοτεχνίας στο σχολείο να διδάσκονται οι μαθητές ολόκληρα λογοτεχνικά βιβλία. Πολύ ωραία, θα έλεγε κανείς, αφού για χρόνια στο μάθημα της γλώσσας αφαιρούσαν τη λογοτεχνία και την αντικαθιστούσαν με ...συνταγές μαγειρικής και μικρές αγγελίες, πάλι καλά που θα επαναφέρουν λογοτεχνικά βιβλία! Να ενισχύσουν και τη φιλαναγνωσία, που τόσο μεγάλη ανάγκη υπάρχει. Είναι χαρακτηριστικές εξάλλου οι διηγήσεις μάχιμων εκπαιδευτικών, δασκάλων και φιλολόγων για το πώς ξυπνάει η προσοχή των μαθητών, το ενδιαφέρον τους και η συζήτηση μέσα στην τάξη όταν διδάσκονται λογοτεχνικά κείμενα του Ανθολογίου, σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία στο μάθημα της Γλώσσας. Δυο χρόνια τώρα, όμως, βιβλία δεν είδαμε στα σχολεία.

Και ήρθε χθες το υπουργείο Παιδείας να «ξαναζεστάνει τη σούπα» της σχετικής εξαγγελίας. Εδωσε στη δημοσιότητα μια λίστα ενός βιβλίου ανά τάξη για Νηπιαγωγείο και Δημοτικό, και δύο βιβλίων ανά τάξη για το Γυμνάσιο και το Λύκειο, με την υπόσχεση ότι ...θααα μοιραστούν κάποια στιγμή στα σχολεία και ...θααα επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί για το πώς θα τα αξιοποιήσουν κ.λπ. Και επειδή ήδη τελειώνει ο Μάρτης, έπειτα έρχονται οι διακοπές του Πάσχα και μετά η σχολική χρονιά οδεύει προς το τέλος της, ειδικά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση είναι αμφίβολο αν θα προλάβουν οι μαθητές να «πάρουν μυρωδιά» από τα λογοτεχνικά βιβλία. Τι έκανε λοιπόν επιπλέον το «δαιμόνιο» υπουργείο Παιδείας; Πέρασε τα βιβλία σε μια πλατφόρμα σε ακουστική μορφή («audiobooks») και οι μαθητές καλούνται να τα ...ακούσουν από το κινητό ή το τάμπλετ τους.

Ωστόσο τα audiobooks, που μπορεί να είναι μια πολύ καλή λύση για ανθρώπους με προβλήματα όρασης και άλλες δυσκολίες, ή και ως πρόσβαση στη λογοτεχνία γενικώς, στις περιπτώσεις των μικρών παιδιών, που θέλουμε να τα μάθουμε να διαβάζουν λογοτεχνία, δεν λειτουργούν ως εξοικείωση αλλά ως απομάκρυνση από την ανάγνωση. Ακόμα και για τα παιδιά Προσχολικής Αγωγής, που δεν γνωρίζουν ανάγνωση, η αφήγηση ενός βιβλίου από τον δάσκαλο ή τον γονιό προϋποθέτει την επαφή του παιδιού με το βιβλίο, το παιδί βλέπει τις εικόνες του βιβλίου και έτσι λειτουργεί ενθαρρυντικά στην ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας.

Αντί για ενίσχυση της φιλαναγνωσίας, λοιπόν, γυρνάμε πάλι στην προώθηση των ηλεκτρονικών συσκευών και εφαρμογών. Αντί το υπουργείο να μελετήσει ένα πρόγραμμα για να πιάσουν τα παιδιά ένα αξιόλογο βιβλίο στα χέρια τους και να ταξιδέψουν στις σελίδες του, με τη φροντίδα και την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών τους, με την ανταλλαγή σκέψεων και συναισθημάτων που γεννούν τα βιβλία με τους συμμαθητές τους, τους πετάει μια εφαρμογή και το «μπαλάκι» της ...ατομικής ευθύνης να κάτσουν οι μαθητές από μόνοι τους να ακούσουν ολόκληρα βιβλία.

Μετά από όλα τα παραπάνω, αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία η καμπάνια της Ομοσπονδίας Γονέων Αττικής για τη διάδοση του λογοτεχνικού βιβλίου. Δείχνει τον κόπο, το νοιάξιμο και τη φροντίδα των γονιών, που «γειωμένοι» με την καθημερινότητα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι και τα παιδιά τους, και χωρίς φυσικά να έχουν τα μέσα που έχει ολόκληρο υπουργείο Παιδείας, σχεδίασαν με ολιστική προσέγγιση μια σειρά δράσεις για τη διάδοση του λογοτεχνικού βιβλίου και της φιλαναγνωσίας. Το υπουργείο Παιδείας, για άλλη μια φορά, φαίνεται πολύ ...λίγο.