Την (αμφι)λεγόμενη «νέα οικονομία» φαίνεται να ανακάλυψαν οι «εταίροι» στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το θέμα μπήκε στην ημερήσια διάταξη της πρόσφατης συνάντησης των υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (ΕΚΟΦΙΝ) και προσέλαβε διαστάσεις πανάκειας για τα μύρια όσα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι οικονομίες των κρατών της ευρωζώνης. Ο Γ. Παπαντωνίου σε μια προσπάθεια τετραγωνισμού του κύκλου πρόβαλε το εξής σχήμα: Το Ευρώ απαξιώνεται όχι γιατί υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα με την ΕΕ αλλά γιατί υπάρχει... «έλλειμμα ανάπτυξης» της ευρωενωσίτικης οικονομίας με τις ΗΠΑ. Και το έλλειμμα αυτό προήλθε από το γεγονός ότι οι ΗΠΑ προηγήθηκαν, κατά πώς είπε, στη σύνταξη πλεονασματικών προϋπολογισμών, αλλά κυρίως στην ανάπτυξη της νέας οικονομίας. Ο πλεονασματικός προϋπολογισμός είναι ένας από τους όρους του συμφώνου σταθερότητας και πολλοί οι τρόποι για να επιτύχει κανείς κάτι τέτοιο. Αυτό που απομένει λοιπόν δεν είναι άλλο παρά η ανάπτυξη της «νέας οικονομίας»... Οπερ έδει δείξαι. Το σχήμα αυτό δεν αντέχει σε κάποια κριτική - οι λογικές ανακολουθίες του και οι αντιφάσεις του είναι προφανείς. Ολόκληρος ο ντόρος γίνεται για το συμπέρασμα, στο οποίο θα πρέπει (ντε και καλά) να καταλήξει. Συμπέρασμα το οποίο φαίνεται να δίνει μια ορισμένη διέξοδο στην ευρωπαϊκή πλουτοκρατία, ανάλογη με αυτή που ακολουθήθηκε στις ΗΠΑ.

Αυτό που κατ' αρχήν θα πρέπει να σημειωθεί είναι το γεγονός ότι απολογιστικά στοιχεία για την κατάσταση της «νέας οικονομίας» στις ΗΠΑ δεν υπάρχουν, καθώς ο «τομέας» είναι σχετικά νέο φαινόμενο. Φαινόμενο, το οποίο κραυγάζει την καταφανή, έτσι κι αλλιώς, κυριαρχία του χρηματιστηριακού κεφαλαίου. Ενα δεύτερο στοιχείο, είναι το γεγονός ότι η ανάπτυξη της νέας οικονομίας δείχνει, με τρόπο ανάγλυφο, τη σύμφυση κράτους και μονοπωλίων. Αυτό, βέβαια, δεν έχει να κάνει με τη... θεωρία περί διαπλοκής και άλλων δαιμονίων. Είναι η ουσία της καπιταλιστικής ανάπτυξης- αυτής δηλαδή που απομένει ακόμη- στην ιμπεριαλιστική εποχή. Ας ξαναδιαβάσουμε τον Λένιν:«Η προσωπική ένωση» των τραπεζών με τη βιομηχανία συμπληρώνεται με την «προσωπική ένωση» αυτών ή εκείνων των εταιριών με την κυβέρνηση». (Απαντα Λένιν, Εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ.27 σελ. 344.). Η παράθεση του αποσπάσματος γίνεται, μόνο και μόνο, για να υπενθυμίσουμε την απλή αλήθεια ότι οι επαναστάτες, για να παραμένουν τέτοιοι, θα πρέπει να μπαίνουν στην ουσία των ζητημάτων να δείχνουν τη ζοφερή κατάσταση στην οποία, χέρι-χέρι, κράτος και μονοπώλια σέρνουν τους εργαζόμενους. Αλλά για τη νέα οικονομία όπως πάει να διαμορφωθεί στη χώρα μας θα αναφερθούμε παρακάτω.

Ας αναρωτηθούμε, πρώτα, τι στο καλό είναι αυτό που γοητεύει τόσο πολύ τους πλουτοκράτες και τους διάφορους αναλυτές; Τι είναι αυτό, που σε τελευταία ανάλυση, εμπεριέχεται στη νέα οικονομία; Βέβαια το «Ιντερνετ», τα μικροτσίπς, τα προγράμματα για ηλεκτρονικούς υπολογιστές η «υψηλή» τεχνολογία γενικά είναι αρκετά ενδιαφέροντα πράγματα (εμπορεύματα). Αυτό όμως δεν αρκεί για να σαγηνεύσει. Ούτε και η σαγήνη της διαπλοκής τους με τους σχετικούς δείκτες του αμερικανικού χρηματιστηρίου αρκεί, αν και όλα αυτά μαζί συνθέτουν την « γκλάμουρους εικόνα», το πρόσωπο που επιδιώκουν να προβάλουν προς τα έξω οι επιχειρηματίες του χώρου. Το φετίχ τους όμως δεν είναι αυτό. Και δεν είναι άλλο παρά η απαξίωση της εργασίας- η αύξηση της σχετικής υπεραξίας-κάτι που συμβαίνει περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, στο χώρο της «νέας οικονομίας».

Αυτό που (συν)κινεί τις χρηματαγορές ιδιαίτερα το τζογάρισμα πάνω στα κρατικά ομόλογα (κρατικό χρέος) είναι τα στοιχεία που ανακοινώνονται, κάθε μήνα, για την κατάσταση στην αγορά εργασίας. Και τα παραδείγματα που έχουμε τους τελευταίους μήνες από τις ΗΠΑ είναι πάρα πολλά. Και αυτό για το οποίο, πρώτα και κύρια, ενδιαφέρονται οι ρεντιέρδες είναι η παραγωγικότητα, δηλαδή η σχέση της αξίας του παραγόμενου προϊόντος με την αξία της εργατικής δύναμης που εμπεριέχει. Η σχέση αυτή μπορεί να μεγεθυνθεί σε βάρος της εργατικής δύναμης, (χαράς ευαγγέλια για τους κερδοσκόπους) με τη χρήση νέων μορφών τεχνολογίας. Ετσι ακόμη και στην περίπτωση που δε μειωθούν οι ονομαστικοί μισθοί, μειώνεται η αξία της εργατικής δύναμης. Τα πράγματα ωστόσο είναι ακόμη χειρότερα για τους εργαζόμενους, καθώς η «νέα οικονομία» είναι ταυτόχρονα και ο προνομιακός χώρος επιβολής των «ευέλικτων μορφών απασχόλησης». Από τις εμπειρικές παρατηρήσεις μάλιστα προκύπτει ότι η καταβολή ασφαλιστικών και άλλων εισφορών από τους εργοδότες του συγκεκριμένου χώρου είναι, τουλάχιστον, αμφίβολη. Είναι, λοιπόν, προφανές ότι στη «νέα οικονομία» εφαρμόζονται όλες οι παλιές και καλοδουλεμένες συνταγές. Αλλωστε, ακόμη και αστοί οικονομολόγοι και αναλυτές διατυπώνουν πολλές ενστάσεις και αμφιβολίες για τον νεόκοπο όρο. Αυτό φυσικά δεν εμποδίζει την ειδικά ενδιαφερόμενη μερίδα του παραδοσιακού αστικού Τύπου να συσκοτίζει όσο είναι δυνατόν τα πράγματα.

Στην Ελλάδα το όλο καθεστώς βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα. Οχι γιατί οι διάφορες εταιρίες που επιχειρούν στο - και γύρω από το - διαδίκτυο δεν έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους. Αυτό που λείπει είναι η ρύθμιση, κάποιο πλαίσιο τέλος πάντων, που θα καθορίσει τους όρους του παιχνιδιού, τους όρους συγκέντρωσης των κεφαλαίων στα χέρια λίγων εταιριών, όταν το τοπίο ξεκαθαρίσει. Το «κενό» έρχεται να καλύψει το κράτος. Τις προάλλες ανακοινώθηκε η ίδρυση κρατικής εταιρίας με την επωνυμία Ταμείο Νέας Οικονομίας (ΤΑΝΕΟ). Εργο της συγκεκριμένης κρατικής εταιρίας είναι να διαθέτει ζεστό δημόσιο χρήμα στους επιχειρηματίες του συγκεκριμένου χώρου. Χρήμα που σύμφωνα με τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή μπορεί να προέλθει «από τον κρατικό προϋπολογισμό και από τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις». Ο Παπαντωνίου μάλιστα έδωσε και ένα δείγμα γραφής, λέγοντας ότι στα επόμενα χρόνια θα διατεθούν κάπου 400 δισ. δραχμές.

Τα λεγόμενα του υπουργού είναι εξόχως αποκαλυπτικά:«Το προβάδισμα που απέκτησε η Αμερική στους τομείς της νέας τεχνολογίας προέκυψε από εύκολη φθηνή χρηματοδότηση... με αποτέλεσμα να αυξηθεί πάρα πολύ η παραγωγικότητα...», προσθέτοντας ότι στο τελευταίο συμβούλιο υπουργών Εθνικής Οικονομίας της ΕΕ συζητήθηκε «η στροφή κεφαλαίων σε τομείς υψηλής παραγωγικότητας, υψηλού κινδύνου, γιατί οι νέες τεχνολογίες εμπεριέχουν σοβαρούς κινδύνους... γιατί είναι μια κίνηση στο άγνωστο ουσιαστικά...».

Αυτός ο «άγνωστος Χ» είναι το νέο πεδίο συναγωνισμού και για τους ντόπιους -άλλα όχι μόνο- καπιταλιστές.