Στην κατεύθυνση αυτή, η κυβέρνηση έχει φροντίσει να διαμορφώσει το θεσμικό και, κυρίως, το οικονομικό εκείνο πλαίσιο, που θα κατοχυρώνει τον πλήρη έλεγχο της λειτουργίας των δήμων, με βάση τις δικές της επιλογές. Σημαντικό «όπλο» σ' αυτήν την επίθεση της κεντρικής εξουσίας είναι οι θεσμοθετημένοι, υπέρ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ), οι οποίοι συνεχώς συρρικνώνονται, με την προοπτική να καταργηθούν και οι δήμοι να λειτουργούν ως ιδιωτικές εταιρίες. Αυτό επιτυγχάνει και η τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος, βάσει της οποίας το κράτος δεν υποχρεούται να εξασφαλίζει τους αναγκαίους πόρους για τη λειτουργία των δήμων, αλλά τα μέσα (βλέπε τοπική φορολογία) για την εξεύρεση χρημάτων.

Η προοπτική αυτή, άλλωστε, καταδεικνύεται στη φθίνουσα πορεία που ακολουθούν οι ΚΑΠ τα τελευταία χρόνια και επιβεβαιώνεται απροκάλυπτα στην εισηγητική έκθεση του κρατικού προϋπολογισμού του 2001, όπου δηλωνόταν ότι κύριος στόχος είναι «...η απεξάρτηση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τους πόρους της κεντρικής διοίκησης». Με την έννοια αυτή, το όποιο όραμα για τη λειτουργία των πόλεων προβάλλεται (ιδιαίτερα σήμερα, όσο οδεύουμε προς τις εκλογές και τους Ολυμπιακούς Αγώνες), εμπεριέχει τη διάκριση των δημοτών σε «έχοντες» να αγοράσουν την υπηρεσία και σε «μη έχοντες». Τα λόγια του ιδρυτή της «Συμπαράταξης για την Αθήνα», Λεων. Αυδή, πως «το όραμα δεν μπορεί να αφορά μόνο τα εξωτερικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά μιας πόλης, γιατί δεν μπορεί να είναι ασύνδετο με τις οικονομικές συνθήκες», βρίσκουν έδαφος και στην εξέλιξη των ΚΑΠ, οι οποίοι, από μηχανισμό στήριξης των δήμων και, κατά συνέπεια, των δημοτών, μετατρέπονται σε προέκταση των νεοφιλελεύθερων επιλογών και των ταξικών διακρίσεων που «κουβαλούν».

Ας δούμε όμως συγκεκριμένα τα έσοδα της ΝΑ για το 2002. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού, τα έσοδα της ΝΑ αντιστοιχούν στο εξευτελιστικό ποσοστό του 0,68%. Συνολικά η ΝΑ προϋπολογίζεται να λάβει 396,48 εκατομμύρια ευρώ, αντί των 451,31 εκατ. ευρώ που της αναλογούν με βάση τα ποσοστά των κρατικών φόρων. Εχουμε δηλαδή και φέτος παρακράτηση των πόρων της, που αντιστοιχούν σε 54,83 εκατ. ευρώ. Συνολικά στην τριετία 2000 -2002 η κυβέρνηση παρακράτησε αυθαίρετα 99,7 εκατ. ευρώ. Αν προσθέσουν τα 48,85 εκατ. ευρώ που παρακρατήθηκαν από τη ΝΑ το 1999, οπότε και θεσμοθετήθηκαν οι ΚΑΠ, η απώλεια ανέρχεται στα 147,92 εκατ. ευρώ. (Τα στοιχεία στους πίνακες δείχνουν τις απώλειες των δήμων, από το 1990 ως το 2002 και των νομαρχιών από το 1999 ως το 2002).

Να σημειώσουμε τέλος, πως οι προϋπολογισμοί των ΝΑ που δεν είναι «συμβατοί με τις γενικότερες μικροοικονομικές και δημοσιονομικές εξελίξεις» (Ν. 2672/98), τους επιστρέφονται για να ξανασυνταχθούν χωρίς αποκλίσεις. Δηλαδή, οι νομαρχίες δεν έχουν το δικαίωμα να προσδιορίσουν οι ίδιες σε ποιους τομείς θα διαθέσουν τα χρήματά τους.

Με δεδομένο ότι οι ΚΑΠ είναι χρήματα που αξιοποιούν οι δήμοι για υπηρεσίες προς τους δημότες, κάθε κάτοικος αυτής της χώρας έχει στερηθεί περίπου 250.000 δραχμές σε έργα και υπηρεσίες. Η παρακράτηση των πόρων της ΤΑ από το 1990 έως το 2002 ανέρχεται σε πραγματικές τιμές στα 2.500.000 εκατομμύρια δραχμές. Φέτος, αναμένεται να παρακρατηθεί το ποσό των 617,56 εκατ. ευρώ. Την ίδια ώρα οι δημότες θα πρέπει να περιμένουν εκ νέου επιδρομή στην τσέπη τους, αφού οι αρμοδιότητες που μεταφέρθηκαν στην ΤΑ (όπως παιδικοί σταθμοί, γυμναστήρια), δε συνοδεύονται από επαρκείς πόρους, εξωθώντας τους δήμους σε πρόσθετη φορολογία για να τις ασκήσουν.

Συνολικά το 2002 οι δήμοι προϋπολογίζεται ότι θα εισπράξουν 1.618,86 εκατ. ευρώ, ενώ η φετινή παρακράτηση ανέρχεται σε 617,56 εκατ. ευρώ.

Το ποσοστό επί του κρατικού προϋπολογισμού που δίνεται στην ΤΑ ανέρχεται στο 2,46%. Αν αφαιρεθούν τα χρήματα που διατίθενται από την ίδια την ΤΑ στο Ειδικό Πρόγραμμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης (για την ενίσχυση των Καποδιστριακών δήμων), τότε το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 2,15%.

Σημαντικές είναι οι απώλειες της ΤΑ και για την περίφημη σύγκλιση της χώρας με την ΟΝΕ, στην οποία αποφάσισε να συνεισφέρει με χρήματα από τους ΚΑΠ, ουσιαστικά με χρήματα των δημοτών, η Κεντρική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας, στη λογική του να συμβάλει η ΤΑ στην αντιμετώπιση του δημοσιονομικού ελλείμματος, αφού οι πόροι των ΚΑΠ προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η απόφαση αφορούσε αρχικά την απόδοση 10 δισ. δραχμών από τα ταμεία των δήμων στον κρατικό προϋπολογισμό, για να φτάσει σήμερα αυτό το ποσό στα 457,80 εκατ. ευρώ.

Η πολιτική της συνεχούς αφαίρεσης πόρων από την ΤΑ «σιγοντάρεται» και από την ηγεσία της ΚΕΔΚΕ, η οποία μάλιστα στο πρόσφατο τακτικό συνέδριό της ζήτησε: Τη μέγιστη δυνατή καθιέρωση των ίδιων πόρων με την τοπική φορολογία που θα μπορεί να επιβάλει η ΤΑ, δηλαδή την παραπέρα αφαίμαξη του λαού. Την ενεργότερη συμμετοχή του θεσμού στον οικονομικό προγραμματισμό της χώρας, δηλαδή την πλήρη ενσωμάτωση της ΤΑ στις νεοφιλελεύθερες επιταγές.

Στον αντίποδα, βρίσκονται δυνάμεις και μέσα στο χώρο της ΤΑ, που διεκδικούν μια άλλη ανάπτυξη, με κέντρο τον άνθρωπο και όχι τους οικονομικούς δείκτες (που αφορούν την ευημερία των πολυεθνικών) και αυτές οι δύο λογικές θα συγκρουστούν και στις επικείμενες εκλογές.