Ενα δεύτερο «γύρο» σημαντικών προβλημάτων στην ηλεκτροδότηση βίωσαν εκατοντάδες χιλιάδες καταναλωτές σε όλη τη χώρα στον τελευταίο - προς το παρόν - καύσωνα, με τα προβλήματα επάρκειας να εμφανίζονται ως σοβαρότερη απειλή, παρ' όλο που οι ανώτερες καταναλώσεις ήταν μικρότερες απ' ό,τι στον πρώτο καύσωνα, του Ιούνη. Η κυβέρνηση και οι διοικήσεις ΔΕΗ και ΔΕΣΜΗΕ «κρατούσαν την ανάσα» τους μπροστά στο ενδεχόμενο ενός γενικού μπλακ άουτ. Το ενδεχόμενο αυτό ενισχύθηκε από την κατάρρευση των συστημάτων στις βαλκανικές χώρες την Τρίτη. Επιβεβαιώθηκε - για μια ακόμη φορά - η διαρκής κριτική: Οτι δηλαδή η ηλεκτροπαραγωγική βάση, με κύριο φορέα την ιδιωτικοποιημένη ΔΕΗ ΑΕ, δεν επαρκεί για την απομάκρυνση ανωμαλιών στην ηλεκτροδότηση και της πιθανότητας μπλακ άουτ. Τα δίκτυα, κυρίως της διανομής, χρειάζονται μεγαλύτερη ενίσχυση και βελτίωση. Αλλά μια επιχείρηση της αγοράς με στόχο το ολοένα και μεγαλύτερο κέρδος μειώνει συνεχώς το τεχνικό προσωπικό και δίνει τις «δουλιές σε εργολάβους». Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει λοιπόν τις παραπάνω καταστάσεις. Να, γιατί χρειάζεται ενιαίος δημόσιος φορέας ενέργειας, κοινωνική ιδιοκτησία, γιατί μόνο μέσα σ' αυτόν η ΔΕΗ μπορεί να λειτουργεί υπέρ των λαϊκών συμφερόντων.

Αυτό που έζησε όλη η χώρα για δεύτερη φορά μέσα σε λίγο χρόνο - ευτύχημα ήταν η μικρή διάρκεια του καύσωνα - δεν είναι τίποτα άλλο από την «ώρα του ιδιώτη» στην ηλεκτροπαραγωγή. Πρόκειται για τις καταστροφικές επιπτώσεις της πολιτικής ιδιωτικοποίησης του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας. Με πρωτεργάτη το ΠΑΣΟΚ, απλά λόγω... χρονικής συγκυρίας, και άξιο συνεχιστή τη ΝΔ, το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας τέθηκε σε «νάρκη», ώστε η έλευση των ιδιωτών επιχειρηματιών να εμφανιστεί - τεχνητά - ως «αναγκαία». Και επιπρόσθετα να «νομιμοποιηθεί» η τεράστια χρηματοδότησή τους, τα πρωτόγνωρα μέτρα διασφάλισης της κερδοφορίας τους, η εγγύηση για την ύπαρξή τους στην ηλεκτροπαραγωγή. Οι ανάγκες είναι δεδομένες και γνωστές, τα χρήματα πάρα πολλά. Το ενδιαφέρον των πολυεθνικών εταιρειών επιβεβαιώνει τις προσδοκίες για κέρδη εκατοντάδων εκατ. ευρώ που θα προέλθουν από το δημόσιο ταμείο και την επιβάρυνση των καταναλωτών. Ενδεικτικές είναι και οι τελευταίες, μεγάλες, συνεργασίες που έχουν συναφθεί.

Μέσα από «στρατηγικές συμμαχίες» που ενδυναμώνουν την παρουσία ξένων πολυεθνικών της ενέργειας στην Ελλάδα.

Με όλο και περισσότερες επιχειρήσεις να τροποποιούν τα καταστατικά τους ώστε να μπορούν να επιδοθούν σε δραστηριότητες σχετικές με την ενέργεια.

Με την πρόσφατη ίδρυση του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ηλεκτρισμού, (από τον οποίο απέχουν προς τον παρόν ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ και ΚΟΠΕΛΟΥΖΟΣ).

Ολα τα παραπάνω, συνηγορούν στο γεγονός ότι παίρνει μορφή η νέα επιχειρηματική βάση που θα αντλήσει υπέρογκα κέρδη από αυτόν τον ευαίσθητο και κρίσιμο τομέα.

Βασικό γνώρισμα αυτής της περιόδου, όπου ακόμη απαιτούνται νομοθετικές ρυθμίσεις για την πλήρη λειτουργία της «αγοράς», είναι η κινητικότητα, ωστόσο οι βασικοί πρωταγωνιστές της επερχόμενης σύγκρουσης παίρνουν ήδη θέσεις. Εταιρείες από Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία, Γερμανία, Ελβετία, Αυστρία, ΗΠΑ, δραστηριοποιούνται ήδη στην Ελλάδα, κυρίως στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Edison, Endesa, EdF, Enel, Iberdrola, EGL, Verbund και άλλες, είναι εταιρείες που πρωταγωνιστούν στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Εχει σημασία ότι στις ΑΠΕ κατέχουν αυτόνομα ή με συνεργασίες εκατοντάδες από τα υφιστάμενα MW εγκαταστημένης ισχύος.

Σε κάθε περίπτωση η ΔΕΗ ΑΕ παραμένει - για την ώρα - ο κυρίαρχος του παιχνιδιού, ανεξάρτητα από το αν αρχίζουν να στήνονται οι βάσεις ανατροπής αυτής της κυριαρχίας, που εν μέρει μπορεί να βρίσκει σύμφωνη και την... ίδια την επιχείρηση. Εάν χάσει τη δεσπόζουσα θέση στην παραγωγή (κάτω από 70%), τα τιμολόγια θα διαμορφώνονται ελεύθερα... προς τα πάνω. Αυτή την περίοδο, η ΔΕΗ ΑΕ ετοιμάζεται να παραχωρήσει τα περιουσιακά στοιχεία της που σχετίζονται με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στη θυγατρική της εταιρεία ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΑΕ. Με τη νέα διοικητική οργάνωση που προέκυψε πρόσφατα, ευνοείται η απόσχιση βασικών δραστηριοτήτων της, ώστε να ανοίξει ο δρόμος πώλησης τμημάτων της χωρίς να θίγεται η συμμετοχή του Δημοσίου κατά 51% στη μητρική εταιρεία του ομίλου!!!

Η θέση της ΔΕΗ ΑΕ και οι μελλοντικές εξελίξεις διακρίνονται από πολυπλοκότητα. Αμεσα, στην αγορά κυριαρχεί η τελευταία «στρατηγική συμμαχία» που ανακοινώθηκε μεταξύ των ΕΛΠΕ και της Νο 2 ιταλικής ενεργειακής εταιρείας, της EDISON (με σημαντικό μερίδιο συμμετέχει σ' αυτήν η γαλλική EdF), η οποία ταυτόχρονα έχει αναλάβει σε συνεργασία με τη ΔΕΠΑ ΑΕ να κατασκευάσει τον ελληνοϊταλικό αγωγό φυσικού αερίου και θα είναι ο βασικός συντελεστής για την εισαγωγή του καυσίμου στην ιταλική αγορά. Οι δύο όμιλοι υπέγραψαν πριν από λίγες μέρες μνημόνιο συμφωνίας για την ίδρυση κοινοπραξίας με σκοπό την ανάπτυξη ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων 1.500 - 2.000 MW, ενώ ανακοίνωσαν ότι πιθανότητα θα επεκταθούν και σε ανάλογες δραστηριότητες στις βαλκανικές χώρες.

Στο πλαίσιο αυτό, θα συμμετέχουν ισότιμα σε τουλάχιστον δύο εταιρείες (μία συμμετοχών και μία εμπορίας) στις οποίες θα συγκεντρωθούν τα σχετικά περιουσιακά τους στοιχεία. Η EDISON θα συνεισφέρει με την κατά 65% συμμετοχή της στην Ηλεκτροπαραγωγή Θίσβης (συμμετέχουν ΕΛΤΕΧ και όμιλος Στασινόπουλου) που έχει άδεια για 420 MW στην περιοχή, με το έργο για μονάδα στον Αστακό, 600 MW και με 55 εκατ. δολάρια. Θα αναλάβει επίσης και το 50% του δανεισμού της ΕΝΘΕΣ.

Η αμέσως προηγούμενη μεγάλη σύμπραξη έχει να κάνει με τον όμιλο Μυτιληναίο και τον ισπανικό κολοσσό ENDESA (στον οποίο συμμετέχει και η Enel και ένα κομμάτι διεκδικεί και η γερμανική Ε.ΟΝ), που σαν αποτέλεσμα είχε την ENDESA HELLAS η οποία στοχεύει στο 16% της εγχώριας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2015. Στην εταιρεία συμμετέχουν κατά 50,01% η μητρική ENDESA και κατά 49,99% ο όμιλος ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ. Στόχος είναι η εγκαταστημένη, εν λειτουργία, ισχύς να φτάσει τα 1.500 MW από μονάδες φυσικού αερίου και τα 500 MW από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Με τις δύο αυτές συνεργασίες σχεδιάζονται ήδη έργα περίπου 4.000 MW που αντιστοιχούν στο 31,5% της εγκατεστημένης ισχύος της ΔΕΗ ΑΕ (12.695 MW). Ο όμιλος ΚΟΠΕΛΟΥΖΟΥ, που βρίσκεται σε διαρκή κόντρα με τον - και κύριο προμηθευτή της ΔΕΗ - όμιλο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ, διατηρεί τη μακρόχρονη συνεργασία με τους Ρώσους, αλλά στο νέο σκηνικό το ιταλικό ενεργειακό μεγαθήριο ENEL αύξησε τη συμμετοχή του στην κοινή εταιρεία Enelco, σε 75%. Το υπόλοιπο 25% το κατέχει η ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ GAS, στην οποία συμμετέχει κατά 50% η GAZ PROM. Η επιχείρηση εμφανίζεται να μειοδοτεί και στον πρώτο διαγωνισμό του ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ για μονάδα 430 MW στη Βοιωτία, με εγγυημένη απόδοση μέσω της πολυετούς επιδότησης της παραγωγής. Ο διαγωνισμός έχει προς το παρόν «παγώσει» στην ΕΕ, αν και διαρρέεται ότι ο ΔΕΣΜΗΕ θα τον «ξεπαγώσει» σύντομα. Η Enelco κατέχει επίσης άδεια για μια μονάδα 440 MW στον Εβρο και δεν έχει αποκλειστεί η επέκτασή της στη ΝΑ Ευρώπη. Εάν συμπεριληφθούν και τα έργα ΑΠΕ του ομίλου υπάρχει ήδη μια σημαντική βάση για μερίδιο άνω του 10% στην αγορά.

Η ΓΕΚ- ΤΕΡΝΑ εμφανίζεται προς το παρόν «αυτόνομη» και διεκδικεί κατά δήλωσή της ένα μερίδιο επίσης άνω του 15% έως το 2012, με συμβατικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής 1.200- 1.500 MW και από ΑΠΕ 1.600 MW στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εχει στην κατοχή της ήδη μία μονάδα, την πρώτη ιδιωτική ουσιαστικά, 147 MW στη Βοιωτία, ενώ συμμετείχε και στο διαγωνισμό της Βεύης για το λιγνιτωρυχείο. Το οποίο φαίνεται να παίρνει η σύμπραξη ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ - ΕΛΤΕΧ (40- 60%), με τις δύο εταιρείες να ανακοινώνουν πέρυσι τον Σεπτέμβρη ότι διαπραγματεύονται με τα ΕΛΠΕ, που τελικά τα «βρήκαν» με την Edison.

Μία ακόμη σημαντική σύμπραξη που δεν έχει εκδηλώσει τα σχέδιά της είναι η εταιρεία Κόρινθος Πάουερ. Πρόκειται για την κοινή εταιρεία της «ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ» και της ισπανικής Iberdrola, η οποία ελέγχει το 70% της εταιρείας. Η ισπανική εταιρεία είναι παγκοσμίως κυρίαρχη σε έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Συμμετείχε στο διαγωνισμό του ΔΕΣΜΗΕ έχοντας άδεια για μονάδα περίπου 400 MW στους Αγίους Θεοδώρους. Το 2005 εκπρόσωποί της συναντήθηκαν με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και στη συνέχεια έκαναν λόγο για επενδυτικά σχέδια ύψους 3 δισ. ευρώ στην Ελλάδα. Προς το παρόν η ισπανική εταιρεία έχει το πλειοψηφικό πακέτο της ΡΟΚΑΣ και αναπτύσσεται στις ΑΠΕ, έχει συστήσει μία ακόμη θυγατρική στην Κύπρο και σχεδιάζει συνεργασία με τουρκική εταιρεία, αλλά και - μέσω της ΡΟΚΑΣ - διαπραγματεύεται συμφωνία με τη ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ (η οποία συνεργάζεται και με την EdF) για κοινή δημιουργία αιολικών πάρκων 1.636 MW στο Αιγαίο. Το σχέδιο φαίνεται να μπλοκάρεται από τη θέση της ΡΑΕ για ελεγχόμενη ανάπτυξη των ΑΠΕ στην περιοχή, ωστόσο υπάρχουν πιέσεις και το θέμα συζητήθηκε σε συνάντηση εκπροσώπου της εταιρείας με τον υπουργό Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφη την περασμένη Τρίτη, χωρίς να γίνουν ανακοινώσεις.