Από την Κτηματική Τράπεζα άρχισε το "ξήλωμα" των στελεχών των τραπεζών και των ΔΕΚΟ, που θεωρούνται προσκείμενοι στο περιβάλλον της προηγούμενης κυβέρνησης Α. Παπανδρέου. Χτες, ζητήθηκε από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας Γ. Παπαντωνίου, και πιθανότατα δόθηκε, η παραίτηση του διοικητή της Κτηματικής Τ. Τζαβέλα, με υποψήφιο αντικαταστάτη τον νυν υποδιοικητήΒασ. Ράπανο. Κατά πληροφορίες, αφορμή για την απομάκρυνση του διοικητή είναι η πρόθεση της κυβέρνησης να ελέγξει με "δικό της άνθρωπο" - κι αυτός λέγεται ότι θα είναι ο νυν διοικητής της ΕΤΕΒΑ Χ. Σταματόπουλος - τη νευραλγική θέση που κατέχει ο Τ. Τζαβέλας σαν πρόεδρος της ανάδοχης για την κατασκευή του αεροδρομίου των Σπάτων, κοινοπραξίας εταιριών,"Αερολιμένας Αθηνών".

Σύμφωνα επίσης με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, αναμένεται η απομάκρυνση του προέδρου της Τράπεζας Αττικής, καθ. Σ. Αποστολόπουλου, ο οποίος φέρεται δυσαρεστημένος, καθώς δεν κατάφερε να εκλεγεί στην Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ στο πρόσφατο συνέδριο του κυβερνώντος κόμματος. Αλλαγές δεν αποκλείεται να έχουμε και στην Ιονική Τράπεζα, την οποία διοικεί ο καθ. Π. Κορλίρας, με γενικό διευθυντή τον δρ. Γερ. Σαπουντζόγλου, οι οποίοι φέρονται ότι συντάσσονται στους κύκλους των Παπανδρέου και Αρσένη, αντίστοιχα.

Οι αλλαγές στις διοικήσεις των τραπεζών, που πιθανώς θα συνεχιστούν και με αντικαταστάσεις στελεχών ΔΕΚΟ παίρνοντας έτσι τη μορφή χιονοστιβάδας, είναι φανερό ότι έχουν σαν στόχο την ισχυροποίηση της ομάδας του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη μετά το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ και αποτελούν τον προάγγελο του επικείμενου κυβερνητικού ανασχηματισμού στο τέλος του καλοκαιριού.

Στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων και των αλλαγών στα ιδιοκτησιακά καθεστώτα των κρατικών τραπεζών, τώρα η κυβέρνηση, καθώς απορρίπτει το ενδεχόμενο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, φέρεται αποφασισμένη να επιταχύνει τις σχετικές διαδικασίες. Στα συρτάρια του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας βρίσκονται η ιδιωτικοποίηση τηςΤράπεζας Κρήτης, για την οποία αναμένεται να υπογραφεί σύντομα η υπουργική απόφαση προκήρυξης διαγωνισμού, η εκχώρηση πακέτου μετοχών της Τράπεζας Αττικής στο Ταμείο των μηχανικών του δημοσίου (ΤΣΜΕΔΕ) και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και η απεμπλοκή της Τράπεζας Κεντρικής Ελλάδος από τη μητρική της Αγροτική Τράπεζα.

Στο μεταξύ, σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου, ο διοικητής της Ιονικής Π. Κορλίρας, ανακοινώνοντας τη λειτουργία ενός αυτοματοποιημένου συστήματος τραπεζικών εργασιών στην τράπεζα (πλατφόρμα καταστήματος), επισήμανε ότι ο ρυθμός αύξησης του έμψυχου δυναμικού στις τράπεζες θα μικραίνει, καθώς θα εισβάλει σ' αυτές η νέα τεχνολογία. Παράλληλα, διατύπωσε αιχμές κατά της Τράπεζας της Ελλάδος, όσον αφορά την πρόσφατη διοικητική της παρέμβαση για τους τόκους υπερημερίας, πρόσθεσε ωστόσο ότι θα υιοθετήσει τη σύσταση της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών για τα παλιά ληξιπρόθεσμα δάνεια και τις επ' αυτών υπερήμερες απαιτήσεις.

Τη δραστική κατάργηση ή τον περιορισμό των φορολογικών απαλλαγών, που αφορούν μεγάλες κοινωνικές κατηγορίες εργαζομένων και τη διατήρηση των φορολογικών προνομίων των επιχειρήσεων, προτείνει η επιτροπή των υφυπουργών Οικονομικών, η οποία συνεδρίασε τις προηγούμενες μέρες για το θέμα αυτό. Οι προτάσεις της επιτροπής δόθηκαν ήδη στον υπουργό Οικονομικών, ο οποίος θα καταθέσει σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή.

Μεταξύ των φορολογικών απαλλαγών που προτείνονται να καταργηθούν, είναι οι δαπάνες για ασφάλιστρα ζωής, καθώς και η κατάργηση των ιατρικών δαπανών, από ένα ύψος οικογενειακού εισοδήματος και πάνω (σύμφωνα με πληροφορίες, το όριο αυτό είναι τα 7 εκατ. δραχμές). Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιτροπή εισηγήθηκε να καταργηθεί η πλειοψηφία των 73 φορολογικών απαλλαγών του ΦΠΑ, καθώς και όλων των επιδομάτων (τροφής, στέγης), που λαμβάνουν σήμερα οι δημόσιοι υπάλληλοι. Τα επιδόματα αυτά μέχρι σήμερα εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η απόφαση του υπουργού Οικονομικών να προχωρήσει στην κατάργηση των φορολογικών δαπανών που αφορούν τα πλατιά λαϊκά στρώματα, ήταν ήδη προαποφασισμένη από το 1994 ακόμη, όταν για πρώτη φορά τέθηκε θέμα φορολογικών απαλλαγών. Η δε διατύπωση απόψεων από διάφορους φορείς (κόμματα, ΚΕΠΕ, ΟΚΕ κλπ.) χρησιμοποιήθηκε απλώς σαν φύλλο συκής, προκειμένου οι τελικές προτάσεις του υπουργού Οικονομικών να αποκτήσουν δημοκρατική επίφαση.

Οπως ήταν αναμενόμενο, η επιτροπή πρότεινε τη διατήρηση των "αναπτυξιακών" κινήτρων των επιχειρήσεων, καθώς και του προκλητικού φορολογικού καθεστώτος των τραπεζών, των εφοπλιστικών εταιριών. Χαρακτηριστικό είναι ότι ούτε καν τη φορολόγηση των καταθέσεων σε συνάλλαγμα (αφορολόγητες σήμερα) τόλμησαν να θίξουν, μιας και μετά την "απελευθέρωση" της κίνησης κεφαλαίων εξέλιπε κάθε δικαιολογητική βάση για τη διατήρησή τους. Η εύνοια του υπουργείου Οικονομικών προς τις μεγάλες επιχειρήσεις φτάνει στο σημείο να συζητά τη διατήρηση των εκπτώσεων χωρίς δικαιολογητικά επί των δαπανών που δικαιολογείται σήμερα για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, καθώς και τις επιχειρήσεις Τύπου, με το πρωτοφανές επιχείρημα ότι τα χρήματα αυτά καλύπτουν αφανείς δαπάνες (μίζες κλπ.).

Από τις υπόλοιπες φορολογικές απαλλαγές θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι θα καταργηθούν αυτές των δικαστικών, των δημοσιογράφων, ενώ με "τη δέουσα λεπτότητα" αντιμετωπίζονται αυτές των βουλευτών, ενώ θα υπάρξει συνάντηση με τον πρόεδρο της Βουλής Απ. Κακλαμάνη.Το δημοσιονομικό κόστος των απαλλαγών αυτών δεν είναι βέβαια και πολύ σημαντικό, η κατάργησή τους όμως κρίνεται απαραίτητη, ώστε η κυβέρνηση, επικαλούμενη το αίσθημα "κοινωνικής δικαιοσύνης", να τις χρησιμοποιήσει σαν αντίβαρο, προκειμένου να σαρώσει τις υπόλοιπες.

Η τρελή κούρσα των κερδών των εμπορικών τραπεζών συνεχίστηκε και το 1995. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρίας ICAP, που δόθηκαν χτες στη δημοσιότητα, 25 ελληνικές εμπορικές τράπεζες αύξησαν τα κέρδη τους το 1995 κατά 65,3% ως προς το 1994, γεγονός που καταδεικνύει τις συνέπειες της πολύμορφης και πολύπλευρης πολιτικής λιτότητας. Τη στιγμή που τα όρια φτώχειας απλώνονται απειλητικά σε όλο και περισσότερα κοινωνικά στρώματα, μια χούφτα επιχειρήσεων και τραπεζών κυριολεκτικά θησαυρίζουν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ICAP, τα καθαρά κέρδη των 25 εμπορικών τραπεζών αυξήθηκαν από 101 δισ. δραχμές το 1994 σε 167,3 δισ. δραχμές το 1995. Τα αποτελέσματα αυτά προκύπτουν στο σύνολο των κερδοφόρων και των ζημιογόνων τραπεζών. Αν αφαιρέσουμε τις τελευταίες, οι εναπομείνασες 19 παρουσίασαν το 1995 καθαρά κέρδη 183,6 δισ. δραχμές έναντι 180,5 δισ. δραχμών το 1994. Η ποσοστιαία μεταβολή των κερδών στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι βέβαια εντυπωσιακή. Εντυπωσιακή, αντίθετα, είναι η σταθεροποίηση της μάζας των κερδών σε υψηλά επίπεδα, αν λάβουμε υπόψη ότι από το 1990, την πρώτη χρονιά εφαρμογής του προγράμματος λιτότητας, η αύξηση των τραπεζικών κερδών είναι τεράστια. Να υπενθυμίσουμε μόνο ότι το ποσοστό αύξησης των κερδών το 1994 ως προς το 1993 ήταν 411%!!

Από τα στοιχεία προκύπτει, επίσης, η συσσώρευση κερδών στα χέρια λίγων μόνο τραπεζών. Οι δύο μεγαλύτερες ιδιωτικές εμπορικές τράπεζες, η Πίστεως και η Εργασίας, παρουσίασαν καθαρά κέρδη 50,8 δισ. δραχμές η πρώτη (η περισσότερο κερδοφόρα τράπεζα) και 37,5 δισ. δραχμές η δεύτερη (τρίτη στη γενική κατάταξη). Και οι δύο μαζί παρουσίασαν καθαρά κέρδη 88,3 δισ. δραχμές ή το 52,9% των συνολικών κερδών των 25 τραπεζών, ενώ συγκρινόμενες ως προς τις 19 κερδοφόρες τράπεζες κατείχαν το 48,1% των συνολικών κερδών.

Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η πολιτική "απελευθέρωσης" του τραπεζικού συστήματος που ξεκίνησε από το 1986 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και η επέκταση των δραστηριοτήτων στις νέες κερδοσκοπικές δραστηριότητες των παραγωγών προϊόντων (παράλληλα με τη διατήρηση των παλαιότερων μορφών κερδοσκοπίας) ωφέλησε κυρίως τις ιδιωτικές τράπεζες. Ο βαθμός εκμετάλλευσης των εργαζομένων στις δύο αυτές ιδιωτικές τράπεζες υπήρξε εντυπωσιακός σε σχέση με τις υπό δημόσιο χαρακτήρα τράπεζες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ICAP, o μέσος όρος των κερδών ανά εργαζόμενο στην Πίστεως και την Εργασίας ανήλθε το 1995 σε 14,4 εκατ. δραχμές, έναντι 3 εκατ. δραχμών που παρουσίασαν η Εθνική, η Εμπορική και η Ιονική.

Ποσοστά αυξήσεων, σημαντικά υψηλότερα από τον πληθωρισμό του 1995, παρουσίασαν, τόσο οι καταθέσεις, όσο και οι χορηγήσεις.

Οι μεν καταθέσεις στις 25 τράπεζες ανήλθαν το 1995 στα 18,4 τρισ. δραχμές, έναντι 15,8 τρισ. δραχμών το 1994 ή ποσοστό αύξησης 16,6%, ενώ την περίοδο '94/'93 το ποσοστό αύξησης των καταθέσεων ήταν 8,4%.

Οι χορηγήσεις ανήλθαν σε 8,64 τρισ. δραχμές και παρουσίασαν αύξηση 19% ως προς το 1994, μιας και είχαν ανέλθει τότε στα 7,26 τρισ. δραχμές.

Τόσο η αύξηση των καταθέσεων, αλλά κυρίως η αύξηση των χορηγήσεων καταδεικνύει την αύξηση του ειδικού βάρους των τραπεζών στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας.

Εντονες διαμαρτυρίες προκάλεσαν στις τάξεις των εστιατόρων οι πρόσφατες δηλώσεις της υπουργού Ανάπτυξης Β. Παπανδρέου για διάκριση ξένων και ντόπιων πελατών και διαφορετικό τρόπο μεταχείρισής τους στα εστιατόρια των τουριστικών περιοχών. Η Ενωση Εστιατόρων - Ζυθοπωλών Αττικής εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία επισημαίνεται ότι δεν αρκεί ένα ανώνυμο περιστατικό, σαν αυτό που έζησε η ίδια η υπουργός, για να διασυρθεί ολόκληρος ο κλάδος των εστιατόρων. Ο κλάδος αυτός, σημειώνεται στην ανακοίνωση, συμβάλλει θετικά στην απασχόληση, στον τουρισμό και την εθνική οικονομία γενικότερα και παρόμοιες αναφορές αποτελούν προσβολή για τους επαγγελματίες του χώρου, οι οποίοι μοχθούν κάτω από συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού και κυβερνητικής αδιαφορίας για να ανταποκριθούν στο έργο τους.

Οι εστιάτορες σημειώνουν χαρακτηριστικά την ανεξέλεγκτη έκδοση αδειών ως προς τις προϋποθέσεις άσκησης του επαγγέλματος και την έλλειψη ελέγχων για την αυστηρή τήρηση των όρων του δικαιώματος πώλησης φαγητού σύμφωνα με τη χορηγηθείσα άδεια. Περαιτέρω, η απουσία της πολιτείας στην κατεύθυνση της πάταξης της πειρατείας στο χώρο με την ανοχή της στην πώληση εδεσμάτων στους δρόμους από παράνομα κυκλώματα σε καροτσάκια, χωρίς να προβλέπεται άδεια (σουβλάκια, τοστ, λουκάνικα, μπιφτέκια), που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο και την υγεία του καταναλωτή, η παράνομη λειτουργία "φαστ φουντ", "σνακ μπαρ" και η πώληση οινοπνευματωδών και γαλακτοκομικών προϊόντων από περίπτερα σε μη ελεγχόμενες τιμές, δίνουν το στίγμα της κρατικής αδιαφορίας για τα νόμιμα λειτουργούντα καταστήματα, αφήνοντάς τα έρμαια στον αθέμιτο ανταγωνισμό.