Η δουλειά μας στους αυτοαπασχολούμενους οφείλει να σχεδιάζεται με βάση συγκεκριμένους στόχους που απορρέουν από τη στρατηγική μας. Η δουλειά μας στο τράβηγμα όλων και περισσότερων σε μια συμμαχία με την εργατική τάξη, ώστε ιδιαίτερα σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης μια πρωτοπορία τους να συνταχθεί υπέρ της ανατροπής της αστικής εξουσίας και όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι των υπολοίπων είτε να διάκεινται φιλικά απέναντι στον επαναστατικό αγώνα της εργατικής τάξης, είτε να μην ταχθούν ανοιχτά στο πλευρό της υπεράσπισης της αστικής εξουσίας.

Η ανταπόκριση στους παραπάνω στόχους οφείλει, βέβαια, να ξεκινά από τη σαφή ανάλυση της κατάστασης που επικρατεί αυτή τη στιγμή.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Eurostat (επικαιροποιημένα στοιχεία έως το τέλος του 2015), παρά τη σημαντική μείωση των αυτοαπασχολούμενων κατά την περίοδο της εκδήλωσης της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης (2008-2016), η Ελλάδα παραμένει πρώτη ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες στο ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων στο σύνολο των απασχολούμενων. Μάλιστα, με ποσοστό 30,65% διαθέτει αναλογικά διπλάσιους αυτοαπασχολούμενους από το μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (14,47 %).

Αλλη περσινή έρευνα (Γενάρης 2016) βασισμένη στις φορολογικές δηλώσεις των ελεύθερων επαγγελματιών σημείωνε ότι 2 στους 3 ελεύθερους επαγγελματίες βρίσκονται κάτω από τα όρια της φτώχειας.

Φυσικά τα παραπάνω στατιστικά στοιχεία δεν είναι απολύτως αντικειμενικά. Πρώτον στα στοιχεία της Eurostat στους αυτοαπασχολούμενους εντάσσουν στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους επιτηδευματίες. Δεύτερον, στα στοιχεία των απασχολούμενων δεν συμπεριλαμβάνεται η εκτεταμένη στη χώρα μας μαύρη εργασία, αποτέλεσμα της πολιτικής τσακίσματος των αυτοαπασχολουμένων όλα τα προηγούμενα χρόνια. Τρίτον, οι φορολογικές δηλώσεις δεν αποτυπώνουν και τα πραγματικά εισοδήματα των αυτοαπασχολούμενων.

Ωστόσο, μέσα από τα στοιχεία μπορούμε να δούμε τις κύριες τάσεις και να διαπιστώσουμε ότι υπάρχει ένα εκτεταμένο στρώμα μεσαίων στρωμάτων, μεγάλο μέρος του οποίου αντιμετωπίζει συνθήκες διαβίωσης παρόμοιες με αυτές της εργατικής τάξης. Παράλληλα, ενώ η κατάσταση χειροτερεύει, το επίπεδο συνδικαλιστικής οργάνωσης παραμένει ιδιαίτερα χαμηλό. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΓΣΕΒΕ και της ΕΣΕΕ, το ποσοστό των συνδικαλισμένων ελεύθερων επαγγελματιών δεν ξεπερνά το 10%.

Πανελλαδικά δραστηριοποιούνται 31 Ομοσπονδίες ΕΒΕ, ενώ στην ΕΣΕΕ εντάσσονται 14 Ομοσπονδίες, 283 Εμπορικοί Σύλλογοι και 5 Σύνδεσμοι εμπορικών αντιπροσώπων. Παράλληλα, έχουμε τη ΓΣΑΕ (τριτοβάθμιο όργανο ΔΧ οχημάτων, ΚΤΕΛ - ΑΣΤΙΚΑ - ΦΟΡΤΗΓΑ - ΤΑΞΙ). Την ίδια στιγμή δραστηριοποιούνται 78 Σύλλογοι Συνταξιούχων ΕΒΕ. Παράλληλα, δραστηριοποιούνται εμπορικά επιμελητήρια.

Από τα στοιχεία που παρέθεσαν, προκύπτουν ορισμένα κύρια πολιτικά συμπεράσματα:

1. Τα μεσαία στρώματα στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά διογκωμένα και ένα μεγάλο τμήμα τους ανήκουν στα φτωχά μεσαία στρώματα. Ωστόσο, η συνδικαλιστική οργάνωση κυριαρχείται από τα μεσαία και ανώτερα μεσαία στρώματα τόσο στο επίπεδο της κατοχής των ηγετικών θέσεων, όσο και σε αυτό της κυριαρχίας των αιτημάτων τους.

Στην κατεύθυνση της ιδεολογικής κυριαρχίας των ανώτερων μεσαίων στρωμάτων σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και σειρά άλλων παραγόντων:

α) Το υλικό υπόβαθρο της συμμαχίας της αστικής τάξης με τα μεσαία στρώματα έχει αντικειμενική βάση, καθώς μια ολόκληρη ομάδα μεσαίων επιχειρήσεων (και ορισμένων μικρότερων) δρουν όλα αυτά τα χρόνια στο πλευρό των μονοπωλίων, για αυτό και οι φορείς τους σήμερα υιοθετούν τους στόχους της καπιταλιστικής ανάπτυξης παρά τις όποιες διαφορές τους.

β) Σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα τμήματα της εργατικής τάξης, η φύση της δραστηριότητας ενός μεγάλου κομματιού των μεσαίων στρωμάτων συνολικά, αλλά και των αυτοαπασχολούμενων, είτε είναι παρασιτική, είτε η συνέχισή της είναι αναχρονιστική για την παραγωγή. Η αντικειμενική αυτή πραγματικότητα είναι ανασχετική για την όσμωσή τους με το εργατικό κίνημα.

γ) Υπάρχει συστηματική προσπάθεια αστικών (εγχώριων και ευρωπαϊκών) θεσμών να διαμορφώσει συγκεκριμένες αντιλήψεις στα μεσαία στρώματα και στους αυτοαπασχολούμενους, αναφορικά με το ρόλο τους στην παραγωγή και την ανάγκη συμμαχία τους με την αστική τάξη. Τον τελευταίο καιρό, μάλιστα, αυτή η προσπάθεια εξαπλώνεται συστηματικά με την «κοινωνική και αλληλέγγυα» οικονομία.

2. Εξαιτίας των προηγούμενων οι αυτοαπασχολούμενοι συχνά υιοθετούν αιτήματα της αστικής τάξης ή μερίδων της (μείωση φορολογίας των κερδών). Επίσης, ως στρώμα που έχει περισσότερες κοινωνικές και οικονομικές επαφές με την εργατική τάξη, λειτουργεί ως αγωγός της αστικής επιχειρηματολογίας και σε αυτή. Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο σε ελεύθερους επαγγελματίες με 1 ή 2 εργαζόμενους, διότι σε αυτή την περίπτωση η σχέση εργαζόμενου - εργοδότη (οι οποίοι συχνά έχουν φιλικές ή και συγγενικές σχέσεις) συσκοτίζεται και προάγονται απλουστευτικές διακρίσεις φτωχών - πλουσίων, ή ακόμα χειρότερα Ελλήνων και δανειστών που μας μισούνε.

3. Το πλήθος των μεσαίων στρωμάτων, σε συνδυασμό με την κυρίαρχη ιδεολογία, δημιουργεί την ψευδαίσθηση της δυνατότητάς τους να φτιάξουν μια δική τους στρατηγική. Σε αυτή την ψευδαίσθηση διάφορες εκφράσεις της κυρίαρχης ιδεολογίας (οι μικρομεσαίοι είναι η ραχοκοκκαλιά της χώρας, φασιστικές οπισθοδρομικές απόψεις για την αξία της μικρής παραγωγής).

Ως συνέπεια, η δουλειά στους αυτοαπασχολούμενους από τη σκοπιά της στρατηγικής μας είναι απαραίτητη και προϋποθέτει:

1. Να γίνει κοινό κτήμα των οργανωμένων δυνάμεων και ακόμα περισσότερο των στελεχών μας ότι οι κομμουνιστές αυτοαπασχολούμενοι και ΕΒΕ δε συνδικαλίζονται για να προάγουν μόνο τα αιτήματα των συναδέλφων τους, αλλά γιατί κατανοούν την αξία αυτής της δράσης για την επίτευξη της ιστορικής αποστολής της εργατικής τάξης.

2. Είναι ανάγκη να πρωτοστατήσουμε στη μαζικοποίηση των συλλόγων με μικρούς αυτοαπασχολούμενους και στην ισχυροποίηση της ΠΑΣΕΒΕ. Η προσπάθεια κατοχύρωσης συλλογικών διεργασιών και η συστηματική προβολή της δικής μας θέσης είναι αυτή που μπορεί:

α) Να διαχωρίσει τα συμφέροντα των αυτοαπασχολούμενων από αυτά των μεσαίων και ανώτερων στρωμάτων, να αποδείξει ότι η πάλη πρέπει να είναι κοινή με την εργατική τάξη.

β) Να αποκαλυφθούν οι θέσεις των αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων.

γ) Να γίνει δυνατή η απαραίτητη διαπαιδαγώγηση στη συλλογικότητα, η οποία όταν μιλάμε για τους αυτοαπασχολούμενους και τους ΕΒΕ δεν απουσιάζει μόνο σχετικά με τη συνδικαλιστική και την πολιτική τους δραστηριότητα, αλλά και είναι ανύπαρκτη στη δραστηριότητά τους στο πλαίσιο της παραγωγικής διαδικασίας.

3. Να ενισχυθούν οι κοινές δράσεις των αυτοαπασχολούμενων και των ΕΒΕ συνολικότερα με τους οργανωμένους φορείς του ταξικού εργατικού κινήματος όχι μόνο στο επίπεδο των πολιτικών πρωτοβουλιών. Η συμμετοχή των αυτοαπασχολούμενων σε μια κινητοποίηση για την επαναπρόσληψη ενός απολυμένου μιας εταιρείας ακόμα και μικρής αποτελεί ουσιαστικό βήμα στη συνείδησή του, κρίσιμο για να σπάσει τους δεσμούς με τα υπόλοιπα μεσαία στρώματα.

Στη Θέση 82, μεταξύ άλλων, προτείνεται η «Κατάλληλη στελέχωση των Τμημάτων της ΚΕ, ώστε να προχωρήσει περαιτέρω η μελέτη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης κατά τον 20ό αιώνα». Πολύ σωστά. Παράλληλα, όμως, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε στο μυαλό μας και στον υπόλοιπο κόσμο την αλήθεια γι' αυτό που η προπαγάνδα ονομάζει «Σταλινισμός».

Ο αντίπαλος έχει ήδη ξεκινήσει νέο κύμα «διαφώτισης» με έκδοση βιβλίων γύρω από τον «στυγνό δικτάτορα» και τη δυστυχία των λαών, που ατύχησαν να ζήσουν την «κομμουνιστική βαρβαρότητα». Αυτά έρχονται να προστεθούν στην προπαγάνδα δεκαετιών, που έχει σφηνώσει στα μυαλά των ανθρώπων μια ζοφερή εικόνα κατατρεγμών από τους κομμουνιστές και ιδιαίτερα τον Στάλιν. Προσπαθούν να παραστήσουν σαν την πιο μαύρη περίοδο της ανθρωπότητας αυτήν που ακριβώς ήταν η πιο φωτεινή. Αυτήν την περίοδο πρέπει εμείς να την προβάλλουμε σαν παράδειγμα, επιθετικά και όχι απολογητικά, έστω και αν η πρότασή μας για την επανάσταση και τη σοσιαλιστιστική οικοδόμηση στην Ελλάδα δεν αποτελεί μηχανιστική αντιγραφή της αντίστοιχης στη Σοβιετική Ενωση. Πρέπει να υπερασπιστούμε με πιο σαφή και αποφασιστικό τρόπο την αλήθεια. Και να έχουμε στο μυαλό μας ότι πολλοί, ακόμα και καλοπροαίρετοι πιστεύουν ότι πράγματι έγιναν τα περισσότερα από αυτά που καταμαρτυρούνται, ότι πράγματι ο Στάλιν έκανε όλα αυτά τα τρομακτικά. Θεωρούν, όμως, ότι όλα αυτά καλώς συνέβησαν (επανάσταση, καλοί - κακοί κ.λπ.), άρα αν χρειαστεί θα κάνουμε τα ίδια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, εκεί που πάει να πειστεί κάποιος για την ορθότητα των προτάσεών μας, να νιώθει ότι κάτι δεν του αρέσει στην όλη ιστορία, ότι θα ζωντανέψουν οι εφιάλτες, που τόσα χρόνια έχωνε η προπαγάνδα του αντιπάλου στα κεφάλια μας.

Να τελειώσουμε μια για πάντα με το μύθο της τρομοκρατίας, των φυλακίσεων, των γκουλάκ κ.λπ. Εδώ το υλικό είναι άφθονο και τα επιχειρήματα ακόμα περισσότερα. Φυσικά, δεν αρνείται κανείς ότι υπήρχαν κάθε μορφής φυλακές στη ΣΕ (κλειστές, εργασίας, γκουλάκ). Ο σοβιετικός λαός υπερασπίστηκε τις κατακτήσεις του με το όπλο στο χέρι και είχε κάθε δικαίωμα να το κάνει. Αλλά ποιο είναι το κριτήριο για να χαρακτηρίσεις μια ενέργεια σαν βίαιη, εννοώντας απαράδεκτη, κατακριτέα, απορριπτέα; Το να στήσεις το 1922 τους έξη στο Γουδή, μετά από δίκη - παρωδία και συνοπτικές διαδικασίες για να ικανοποιήσεις την εκλογική σου πελατεία είναι αποδεκτό. Αλλά το να οδηγήσεις σε δίκη τους υπονομευτές της Επανάστασης και της προκοπής του σοβιετικού λαού («δίκες της Μόσχας» τη δεκαετία του 30) είναι «εκκαθαρίσεις προσωπικών αντιπάλων». Οταν ο Κολοκοτρώνης τιμωρούσε με φωτιά και τσεκούρι τους κοτζαμπάσηδες που προσκύναγαν τον Ιμπραήμ, επρόκειτο για πατριωτική ενέργεια. Οταν όμως τιμωρούνταν οι κουλάκοι, που έκαιγαν τις σοδειές και τα ζώα, αφήνοντας εκατομμύρια ανθρώπους να πεθάνουν από την πείνα, αυτό γινόταν για να ικανοποιήσει ο Στάλιν τα αιμοβόρα ένστικτά του.

Από τις θεμιτές, όμως, λυπηρές αλλά αναπόφευκτες ενέργειες, μέχρι αυτά που εμπνέεται η αστική προπαγάνδα, υπάρχει μεγάλη απόσταση. Το καταπληκτικό είναι πως μεγάλο μέρος των στοιχείων μπορεί να αντληθεί από τα ίδια τα κείμενα του αντιπάλου. Ενδεικτικά μόνο αναφέρω το εξής: Υπάρχει εργασία - αναφορά, που έγινε σε ίδρυμα υποστηριζόμενο από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, σχετική με την αμνηστία του 1945, που δόθηκε με την ευκαιρία της νικηφόρας έκβασης του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου. Εκεί γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστούν οι φυλακίσεις σαν το αγαπημένο χόμπι του Στάλιν. Ωστόσο, δεν μπόρεσε να κρυφτεί ότι υπήρξε μέριμνα για το πώς θα μετακινηθούν οι αποφυλακιζόμενοι μέχρι τους τόπους κατοικίας τους, τι θα τρώνε, πώς θα περιθάλπονται, λεφτά για τα πρώτα τους έξοδα... Επίσης, ότι οι κεντρικές υπηρεσίες πίεζαν διαρκώς τους διευθυντές φυλακών, γκουλάκ κ.λπ., όταν παρατηρούνταν καθυστερήσεις στην υλοποίηση των αποφυλακίσεων. Αναφέρονται δε και διαμαρτυρίες κρατουμένων που θεωρούσαν ότι αδικήθηκαν, οι οποίες έφτασαν μέχρι τα ανώτατα κλιμάκια (μιλάμε για πολύ φίμωμα και βαρβαρότητα!).

Παράλληλα, δεν μπορεί να μείνει απέξω η καθημερινότητα του σοβιετικού πολίτη. Εδώ δεν φτάνει να πούμε με αριθμούς πόσα σχολεία ή νοσοκομεία υπήρχαν, αλλά να δείξουμε πόσο ξένοιαστος, πόσο ασφαλής ένιωθε. Υπάρχουν τόσα βιβλία, εφημερίδες και κυρίως κινηματογραφικές ταινίες της εποχής. Το διαδίκτυο είναι γεμάτο. Μαζί με τα στοιχεία, λοιπόν, πρέπει να προβάλλουμε και την εικόνα. Τα στοιχεία είναι καλά για μελέτη, αλλά για να πείσεις ότι π.χ. κάποιος καλοτρώει θα δείξεις το στρωμένο τραπέζι του όχι την απόδειξη του σουπερμάρκετ. Και πρέπει, όταν αναφερόμαστε στην οικοδόμηση του Σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ενωση, αλλά και αλλού, να μάθουμε να λέμε πρώτα ότι οι άνθρωποι ήσαν ευτυχισμένοι, πριν πούμε ότι είχαν Υγεία, Παιδεία, εργασία κ.λπ.

Με το νέο κύμα προπαγάνδας, ο αντίπαλος μας στρώνει το δρόμο, κεντρίζει ο ίδιος το ενδιαφέρον του κόσμου, βγάζοντας από την αφάνεια θέματα, που μόνο εμάς συμφέρει να θίγονται. Πρέπει να απαντήσουμε επιθετικά, παίρνοντας εμείς την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Προτείνω, λοιπόν, μια συστηματική δουλειά, με στόχο να πέσει άπλετο φως στην περίοδο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, που θα ταράξει τα νερά και θα κλονίσει πεποιθήσεις, με εκδηλώσεις που θα προβάλλουν με παραστατικό τρόπο τη ζωή στη ΣΕ αλλά και σε άλλες σοσιαλιστικές χώρες. Δεν θα είναι εύκολο να πείσουμε τον κόσμο ότι ήταν ένας παράδεισος. Μπορούμε όμως να σπάσουμε την αυτονόητη για τους περισσότερους αντίληψη ότι ήταν μια κόλαση.

Στις Θέσεις της ΚΕ για το 20ό Συνέδριο τίθεται ως ζητούμενο η αποφασιστική ενίσχυση των Τομεακών Οργάνων του Κόμματος και της ΚΝΕ, η βελτίωση της ικανότητάς τους να εξειδικεύουν την πολιτική μας στο χώρο τους. Ιδιαίτερα για την ΚΝΕ και μάλιστα σε Τομείς που παρεμβαίνουν σε νέους εργαζόμενους ή σε σπουδαστές της κατάρτισης, νομίζω θα πρέπει να μας απασχολήσουν τα εξής ζητήματα:

Αρχικά, έχουμε μεγαλύτερη δυσκολία να επεξεργαζόμαστε και να εξειδικεύουμε ζητήματα που αφορούν σε νέους εργαζόμενους, στη δουλειά μας στο εργατικό κίνημα και στα σωματεία. Είναι καθήκον προς κατάκτηση για τις Οργανώσεις μας.

Για παράδειγμα, πρέπει να μας απασχολεί περισσότερο το πώς συμβάλλουμε σε ΔΣ εργατικών σωματείων, στο άνοιγμα της δουλειάς στη νεολαία των κλάδων, στα αντίστοιχα τμήματα της κατάρτισης, ακόμα και στη δημιουργία σωματειακών επιτροπών νέων στα κλαδικά συνδικάτα, π.χ. στις Κατασκευές ή στον Επισιτισμό - Τουρισμό.

Στο νου μας να έχουμε το πώς διαμορφωνόμαστε ως κομμουνιστές συνδικαλιστές, πώς συνειδητοποιούμε ότι η οργάνωση και η παρέμβασή μας στο κίνημα δεν αρκεί να περιορίζεται κατά κύριο λόγο στα «τυπικά», στο να μαζευτεί το ΔΣ, να οριστεί η Γενική Συνέλευση, να «περάσει» κάποιο ψήφισμα - τα οποία είναι κι αυτά σημαντικά -, αλλά πρώτα και κύρια αφορά στην παρέμβαση στο περιεχόμενο και στον προσανατολισμό του. Οτι τα εργατικά σωματεία, οι σύλλογοι πρέπει να ασχολούνται με το σύνολο της ζωής των μελών τους και ότι για τα νέα ηλικιακά μέλη τους πέφτει στην ΚΝΕ σοβαρό μερίδιο ευθύνης και δουλειά ουσιαστικής εξειδίκευσης.

Ο ΚΝίτης στο σωματείο του, στο σύλλογό του, αλλά και έξω από αυτόν, πρέπει να εξηγήσει από την αρχή την αξία της οργανωμένης πάλης, σε ανθρώπους που μεγάλωσαν σε συνθήκες βαθιάς υποχώρησης του κινήματος, χωρίς εμπειρία από παλαιότερες κατακτήσεις, πολλές φορές μάλιστα εχθρικούς προς έννοιες όπως «οργάνωση», «σωματείο», «σύλλογος». Να επεξεργαστεί ιδιαίτερα αιτήματα για τους νέους αυτούς εργαζόμενους, ζητήματα που πρέπει να γίνουν αντικείμενο διεκδίκησης του αντίστοιχου κλαδικού συνδικάτου, να αποτελέσουν σημείο επαφής του με την αντίστοιχη νεολαία.

Παραδείγματος χάρη, κατάργηση του μισθολογικού διαχωρισμού ανάμεσα στους νέους ηλικιακά και τους μεγαλύτερους εργαζόμενους. Να μπει τέλος στις απλήρωτες πρακτικές, με τις οποίες εκμεταλλεύονται τους νέους και μάλιστα στην αιχμή της παραγωγικότητάς τους, οι οποίες γενικεύονται πια πολύ πέρα και από τις υποχρεωτικές πρακτικές των ΙΕΚ - ΟΑΕΔ ή ΑΕΙ - ΤΕΙ και πολλές φορές εκτείνονται σε ένα μεγάλο μέρος του εργασιακού βίου μετά την αποφοίτηση. `Η αντίστοιχα αιτήματα που αφορούν τις νέες εργαζόμενες γυναίκες, τις νέες μητέρες και τα νέα ζευγάρια, που χρειάζονται σημαντικές διευκολύνσεις και στήριξη για να στήσουν τη ζωή και την οικογένειά τους στις σημερινές συνθήκες. Πέρα από αυτά, υπάρχουν θέματα που αφορούν στο ίδιο το περιεχόμενο της εργασίας κάθε κλάδου, πράγμα που δεν πρέπει να υποτιμάται, γιατί διδάσκει τους νέους εργαζόμενους να ενδιαφέρονται για την κοινωνία στην οποία ζουν και εργάζονται, να αισθάνονται το καθήκον να τη βελτιώσουν.

Η επεξεργασία όλων αυτών των ζητημάτων από την ΚΝΕ, ιδιαίτερα στους Τομείς εργαζομένων, προϋποθέτει την ουσιαστική συνεργασία, τη στήριξη, τη μεταφορά εμπειρίας, θετικής ή αρνητικής πείρας, από τα αντίστοιχα κομματικά Οργανα. Η σχέση αυτή έχει παίξει τον κυρίαρχο ρόλο σε όλα τα θετικά βήματα που έχει κάνει η δουλειά μας το τελευταίο διάστημα.

Καλή επιτυχία στις εργασίες του 20ού Συνεδρίου μας.