Eurokinissi

Η λίμνη του Μόρνου. Ο κίνδυνος της λειψυδρίας είναι προ των πυλών, χάρη στην πολιτική που ασκούν ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, την τελευταία 25ετία

Κατά καιρούς, η λειψυδρία κάνει έντονη την εμφάνισή της. Το πραγματικό ερώτημα, όμως, που μπαίνει, είναι για ποιο λόγο υπάρχει αυτό το φαινόμενο; Ποιοι ευθύνονται; Ποιες είναι οι πολιτικές που το εντείνουν;

Το φαινόμενο της λειψυδρίας έρχεται εκ νέου στην επιφάνεια, με αφορμή και το ζήτημα των περίφημων «κλιματικών αλλαγών». Φαινόμενο που συνδέεται με τις πολιτικές που ασκούν οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, όχι μόνο στο θέμα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων αλλά και με τη συνολική εμπορευματοποίηση του περιβάλλοντος και τη μετατροπή του σε ακριβοπληρωμένο εμπόρευμα...

Τι συμβαίνει, όμως, πραγματικά στη χώρα μας με το θέμα της λειψυδρίας; Να ξεκαθαριστεί, εξαρχής, πως πεποίθηση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας είναι ότι τα προβλήματα του νερού θα είχαν εξαλειφθεί κατά πολύ με μια σωστή υδατική διαχείριση. Τα στοιχεία «μιλούν» από μόνα τους και κάνουν σαφές ότι νερό υπάρχει, όμως, αυτό «χάνεται» λόγω του ελλιπούς σχεδιασμού στον τομέα της διαχείρισης των υδάτων.

Eurokinissi

• καταναλώνεται μόλις το 6% του νερού που βρέχει κάθε χρόνο
• χώρες με πολύ μικρότερο υδατικό δυναμικό αντιμετωπίζουν μειωμένα προβλήματα χρήσης
• στις πόλεις το 30% της παροχής του νερού χάνεται λόγω διαρροών στα πεπαλαιωμένα δίκτυα
• αρδεύεται μόλις το 1/3 των αγροτικών εκτάσεων, ενώ σε χώρες με τεράστιο πρόβλημα υδροδότησης, αρδεύονται τα 2/3.

Επιπλέον, η χώρα μας έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αξιοποίησης των ωφέλιμων εσωτερικών υδάτινων πόρων (12,5%). Το ποσοστό αυτό γίνεται ακόμη μικρότερο (10%), αν υπολογιστούν και οι εξωτερικοί υδάτινοι πόροι που έρχονται από τις βαλκανικές χώρες και δεν αξιοποιούνται.

Με βάση και τα παραπάνω στοιχεία, οι αρμόδιοι φορείς, επιβεβαιώνουν ότι η χώρα μας έχει σχετικά επαρκείς υδάτινους πόρους. Κι όμως, η λειψυδρία προσλαμβάνει μόνιμα χαρακτηριστικά και επεκτείνεται σχεδόν σε όλες τις περιοχές της χώρας. Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) το 2001, με θέμα τα αποθέματα των υδάτινων πόρων, οι πέντε περιοχές με πρόβλημα νερού ήταν η Θεσσαλία, η Κρήτη, τα νησιά του Αιγαίου, η Αττική, αλλά και η περιοχή της Αργολίδας.

ICON

Πολλά αρδευτικά κανάλια του θεσσαλικού κάμπου, παρουσιάζουν σήμερα αυτή την εικόνα, με τις αντίστοιχες επιπτώσεις...

Αυτό το γεγονός, εκφράζεται όχι μόνο με τα φαινόμενα της λειψυδρίας που παρατηρούνται σε περιοχές της χώρας, αλλά και με τις συνεχείς ανατιμήσεις των τελών στις ήδη μετοχοποιημένες εταιρίες της ΕΥΔΑΠ στην Αθήνα και της ΕΥΑΘ στη Θεσσαλονίκη.

Οι εκάστοτε κυβερνήσεις, με την πολιτική τους, επέτειναν το πρόβλημα της λειψυδρίας. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της εμπρηστικής πολιτικής που ακολουθείται όλα αυτά τα χρόνια στον τομέα των δασών, όπου, εκτός από την καταστροφή τους στο όνομα της εξυπηρέτησης ιδιωτικών κερδοσκοπικών συμφερόντων, κατάφερε ένα καίριο πλήγμα στον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα της χώρας. Το γεγονός αυτό, εκφράζεται και με τις προτάσεις αναθεώρησης του άρθρου 24 του Συντάγματος.

Τελικά, εκείνο που συμβαίνει είναι η εκάστοτε κυβέρνηση να «εκμεταλλεύεται» με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το πρόβλημα της λειψυδρίας για να υλοποιήσει τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης (τις οποίες συνδιαμορφώνει και αποδέχεται) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Αλλωστε, η ΕΕ με σχετική οδηγία (το 1998) απαιτεί να επιβληθεί «ευρωχαράτσι» στο νερό, ενώ ο ΠΟΕ απαιτεί να μειωθούν οι αρδευόμενες εκτάσεις στη χώρα μας - πράγμα που βρίσκει σύμφωνες και τις Βρυξέλλες. Στην ουσία, πίσω από όλα αυτά, κρύβεται η εναρμόνιση της χώρας με τη σχετική οδηγία για την ιδιωτικοποίηση των Οργανισμών Υδρευσης - Αποχέτευσης και Εγγειων Βελτιώσεων...

Eurokinissi

Το εμφιαλωμένο νερό - πέραν της αμφισβητήσιμης ποιότητάς του - φέρνει και τρελά κέρδη για τις πολυεθνικές εμφιαλώσεως...

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε πριν από περίπου ένα χρόνο το Ινστιτούτο Πολιτικής για τη Γη, η παγκόσμια κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού έφθασε το 2005 τα 154 δισ. λίτρα, από 90 δισ. που ήταν το 1999. Δηλαδή, η κατανάλωση αυξήθηκε κατά 57%! Την «πρωτιά» στις πολυεθνικές, κατέχουν οι εταιρείες, «Nestle», «PepsiCo», «Coca-Cola» και «Danone». Μόνον η πρώτη από τις προαναφερθείσες εταιρείες διακινεί 70 μάρκες νερού, σε σύνολο 160 χωρών. Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος των κερδών, αξίζει να σημειωθεί, ότι το εμφιαλωμένο, κοστίζει 10.000 φορές περισσότερο απ' ό,τι το νερό της βρύσης.

Αντίστοιχα, στη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία της ICAP, η κατανάλωση του εμφιαλωμένου νερού, την τελευταία δεκαετία, αυξάνεται κατά 10% ετησίως. Ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η ποιότητα του νερού των δικτύων δεν είναι καλή, όπως στα νησιά του Αιγαίου, οι κάτοικοι χρησιμοποιούν πολύ περισσότερο εμφιαλωμένο νερό.

Τι συμβαίνει όμως, στη χώρα μας; Σύμφωνα με έρευνες, η εγχώρια παραγωγή εμφιαλωμένου νερού παρουσιάζει από το 1998 και έπειτα άνοδο μεγαλύτερη του 12% και διαμορφώθηκε το 2002 σε 870 εκατ. λίτρα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μελέτη της Διεύθυνσης Μελετών Οικονομικού Περιβάλλοντος της ICAP ΑΕ, για το εμφιαλωμένο νερό στην Ελλάδα, που έγινε το 2006. Σύμφωνα με αυτή «το 2005 η αγορά αυξήθηκε κατά 8,9% σε σχέση με το 2004. Το μεγαλύτερο μερίδιο (70,6%) στην κατανάλωση εμφιαλωμένων νερών το 2005 κατέλαβε η κατηγορία των φυσικών μεταλλικών νερών και ακολούθησαν με μικρότερα μερίδια οι υπόλοιπες κατηγορίες (επιτραπέζιο νερό: 24,9% και ανθρακούχο νερό: 4,5%)». Η ίδια μελέτη προβλέπει για τη διετία 2006-2007, αύξηση του μεγέθους της αγοράς με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξης του 6%-8% (σε ποσότητα).

Από αυτούς, οι εταιρείες που έχουν τη μερίδα του λέοντος, στην αγορά, είναι - όπως αναμενόταν - οι μεγάλες πολυεθνικές. Συγκεκριμένα οι «Coca-Cola 3E», «Pepsico Ivi» και «Nestli», κατέχουν το μερίδιο του λέοντος στην αγορά εμφιαλωμένου με συνολικό ποσοστό περίπου 34%.

Το Μάρτη του 2006, στην Αγγλία, είδε το φως της δημοσιότητας, η είδηση ότι το πανάκριβο εμφιαλωμένο νερό «Dasani», της εταιρείας «Coca-Cola», δεν προέρχεται από κάποια φυσική πηγή νερού αλλά από την κεντρική δημόσια παροχή νερού στο νότιο Λονδίνο. Και παραπέρα: σύμφωνα με το Ινστιτούτο Πολιτικής για τη Γη, το 40% του εμφιαλωμένου νερού, είναι απλά νερό της... βρύσης, που εμφιαλώνεται και πωλείται πανάκριβα από τις πολυεθνικές!

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της απάτης, να σημειωθεί ότι στη χώρα μας, ένα μπουκαλάκι του μισού λίτρου εμφιαλωμένου νερού, στοιχίζει 0,5 ευρώ, όταν η ίδια ποσότητα αμόλυβδης βενζίνης, είναι περίπου 0,45 ευρώ.

Σύμφωνα με επιστήμονες, τα εμφιαλωμένα νερά παρουσιάζουν πρόβλημα και ως προς την ποιότητά τους. Οπως έχει κατά καιρούς ειπωθεί, δε γίνεται έλεγχος ούτε κατά την εμφιάλωση, ούτε κατά τη διανομή τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι, αν και θα έπρεπε να διατηρούνται σε σκιά και θερμοκρασία κάτω των 18 βαθμών Κελσίου, κάτι τέτοιο δε γίνεται. Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, πολλές είναι οι περιπτώσεις που δεν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις.

Ενδεικτικό είναι ότι σε ελέγχους που διενήργησε ο ΕΦΕΤ την περίοδο 2003-2004 σε σύνολο 542 δειγμάτων από 25 εταιρείες, ο μικροβιολογικός έλεγχος έβγαλε ακατάλληλο το 2% των δειγμάτων και ο αντίστοιχος χημικός έλεγχος το 3%.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση αντιμετωπίζει το νερό, όπως και το σύνολο του περιβάλλοντος, ως εμπόρευμα. Οι βασικές της αρχές είναι: «ο ρυπαίνων πληρώνει», η «πρόληψη», η «αειφόρος ανάπτυξη», η «οικονομική διάσταση» και η «παγκόσμια ευθύνη». Εντάσσει την περιβαλλοντική της στρατηγική στα πλαίσια της εξασφάλισης της ανταγωνιστικότητας, της διατήρησης προνομιακής οικονομικής ανάπτυξης, της οικονομίας της αγοράς, της μεγιστοποίησης του καπιταλιστικού κέρδους και των διαρθρωτικών αλλαγών, δηλαδή της συνολικής φιλελευθεροποίησης. Εκτιμώντας την ύπαρξη συγκριτικού πλεονεκτήματος των πολυεθνικών της ΕΕ έναντι των πολυεθνικών των ΗΠΑ και της Ασίας, κρίνει ως πρόσφορο πεδίο δράσης για τις πολυεθνικές της το περιβάλλον.

Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), αξίωσε από 72 κράτη την απελευθέρωση της «αγοράς περιβαλλοντικών υπηρεσιών», στις οποίες περιλαμβάνεται και η παροχή νερού και αποχέτευσης. Δηλαδή, την απελευθέρωση της αγοράς νερού, την εισροή επενδύσεων στις φτωχές χώρες ως «αναπτυξιακή βοήθεια». Εξίσου κυνικά, στη διαπραγματευτική τακτική της ΕΕ, η αποδοχή των εμπορικών αξιώσεων για το νερό συνδέεται με το άνοιγμα της ευρωπαϊκής αγοράς στα αγροτικά προϊόντα των αναπτυσσομένων χωρών.

Επιβάλει «ευρωχαράτσι» στο νερό, ενώ στα πλαίσια του ΠΟΕ απαιτείται η μείωση των αρδευόμενων εκτάσεων στη χώρα μας. Σχετική οδηγία της ΕΕ του 1998 προτείνει την ιδιωτικοποίηση των Οργανισμών Υδρευσης - Αποχέτευσης και Εγγειων Βελτιώσεων. Η οδηγία γίνεται πράξη από τις ελληνικές κυβερνήσεις, ανάμεσα στα άλλα, και με τη μετοχοποίηση της ΕΥΔΑΠ. Σε αυτά τα πλαίσια, η υδατική πολιτική της ΕΕ προωθεί την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης του νερού, την αύξηση του κόστους με σκοπό την αύξηση της κερδοφορίας των πολυεθνικών του νερού...